Niepodległość – mąż opatrznościowy
Transkrypt
Niepodległość – mąż opatrznościowy
CZĘŚĆ IV Niepodległość – mąż opatrznościowy Gdy 10 listopada 1918 r. Józef Piłsudski powrócił do Warszawy, władzę w Królestwie Polskim sprawowała formalnie Rada Regencyjna. Podstawy jej działania były jednak bardzo kruche – rządziła z nadania ponoszących klęskę państw centralnych i cieszyła się niewielkim poparciem społeczeństwa. Niezależnie od Rady, m.in. w Lublinie i Krakowie, uformowały się samodzielne ośrodki władzy: Tymczasowy Rząd Ludowy i Polska Komisja Likwidacyjna. W tym czasie na ziemiach polskich stacjonowały jeszcze liczne wojska niemieckie i austro-węgierskie, we Lwowie zaś od 1 listopada toczyły się walki z Ukraińcami, dążącymi do utworzenia własnego niepodległego państwa. Chaos, który ogarniał ziemie polskie, pogłębiały dodatkowo nastroje rewolucyjne panujące w części polskiego społeczeństwa, potęgowane biedą, głodem oraz rewolucjami w innych krajach. W tej sytuacji, cieszący się wśród ogółu rodaków ogromnym autorytetem Józef Piłsudski, wydawał się najwłaściwszą osobą, mogącą stanąć na czele państwa polskiego. Przez wielu określany wręcz jako „mąż opatrznościowy”, uważany był za jedynego zdolnego do zapanowania nad skłóconymi obozami politycznym i ogarniętymi radykalnymi nastrojami masami społecznymi. Widziano w nim również wodza, mogącego zorganizować armię zdolną do obrony odradzającego się państwa. Dlatego 11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu naczelne dowództwo nad Wojskiem Polskim, a trzy dni później pełnię władzy oraz misję sformowania rządu, i rozwiązała się. Józef Piłsudski przyjął na siebie te obowiązki, dążąc do realizacji idei „konsolidacji narodowej”. Jedną z kluczowych kwestii, jaką Piłsudski zajął się w pierwszych dniach niepodległości, było nawiązanie kontaktów dyplomatycznych z innymi państwami. 16 listopada 1918 r. Józef Piłsudski jako Wódz Naczelny Armii Polskiej podpisał depeszę skierowaną do „przywódców światowych mocarstw i rządów innych państw”. Była ona swego rodzaju deklaracją niepodległości: Państwo Polskie powstaje z woli całego narodu i opiera się na podstawach demokratycznych. Rząd Polski zastąpi panowanie przemocy, która przez sto czterdzieści lat ciążyła nad losami Polski – przez ustrój zbudowany na porządku i sprawiedliwości. Wysłanie depeszy możliwe było jednak dopiero po zdobyciu na cytadeli warszawskiej radiostacji dalekiego zasięgu, gdyż Piłsudski nie chciał korzystać z pośrednictwa łączy telegraficznych byłych zaborców. Ostatecznie deklaracja niepodległości Polski przetłumaczona na używany wówczas w dyplomacji język francuski CZĘŚĆ IV popłynęła w świat w nocy z 18 na 19 listopada 1918 r. Jako pierwsza odebrała ją szwedzka stacja w Karlsborgu i za jej pośrednictwem wieść o powstaniu państwa polskiego obiegła Europę.