D - Sąd Okręgowy w Siedlcach

Sygn. akt IV U 474/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 grudnia 2015r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant
st. sekr. sądowy Marta Żuk
po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2015r. w Siedlcach na rozprawie
odwołania H. D.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
z dnia 5 marca 2015 r. (Nr (...) )
w sprawie H. D.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
o prawo do emerytury
I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo H. D. do emerytury od dnia 01 lutego 2015 roku;
II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz H. D. kwotę 60 (sześćdziesiąt)
złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Sygn. akt IV U 474/15
UZASADNIENIE
Decyzją z 5 marca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady
Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze odmówił H. D. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż
do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres ubezpieczenia. Organ rentowy podniósł, że udowodniony okres
ubezpieczenia wynosi 24 lata, 4 miesiące i 9 dni, w tym 15 lat i 3 dni pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy
wskazał, że do okresu ubezpieczenia nie zaliczył ubezpieczonemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców
od 4 sierpnia 1969 r. do 4 sierpnia 1974r. W ocenie organu rentowego, niewielka powierzchnia gospodarstwa oraz
fakt pobierania nauki w miejscowości oddalonej od miejsca położenia gospodarstwa o 30 km wyklucza przyjęcie, że
wykonywane prace miały znaczący wpływ na funkcjonowanie gospodarstwa.
Odwołanie od w/w decyzji złożył H. D. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu
odwołania wskazał, że wbrew twierdzeniom organu rentowego do okresu wymaganego do emerytury zaliczyć należy
w/w okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16. roku życia, zwłaszcza okresy wakacji szkolnych
mając na uwadze, iż właśnie w tym okresie odbywają się najbardziej intensywne prace polowe (odwołanie k.1-2 akt
sprawy ).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie
zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4 akt sprawy).
Sąd ustalił, co następuje:
Ubezpieczony H. D. w dniu 4 sierpnia 2013r. ukończył 60. rok życia. W dniu 16 lutego 2015r. wystąpił do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek z 16 lutego 2015r.
k.1-4 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1
stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lata, 4 miesiące i 9 dni, z czego okresy
składkowe stanowią 24 lata, 4 miesiące i 5 dni, a okresy nieskładkowe 4 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do
dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat i 3 dni. Z uwagi
na brak wymaganego ustawą stażu ubezpieczenia decyzją z 5 marca 2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu
przyznania emerytury (decyzja k.20 akt emerytalnych).
Ubezpieczony urodził się w dniu (...) w S.. Rodzice ubezpieczonego S. i J. małż. D. od 1967r. byli posiadaczami,
a od 4 listopada 1971r. właścicielami gospodarstwa rolnego położonego we wsi S. gmina G. o powierzchni
0,54 ha. Własność tego gospodarstwa nabyli w trybie tzw. ustawy uwłaszczeniowej z 26 października 1971r. o
uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (zaświadczenie Starostwa Powiatowego w G. z 11 grudnia 2014r. k.15 akt
emerytalnych). Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa (zaświadczenie
o zameldowaniu k.13 akt emerytalnych). Po ukończeniu szkoły podstawowej, ubezpieczony kontynuował naukę w
(...) Szkole Zawodowej w R.. Szkołę tę ukończył w dniu 23 czerwca 1971 r. (świadectwo ukończenia (...) Szkoły
Zawodowej w R. k.7 akt emerytalnych). Następnie podjął naukę w Technikum Mechanicznym w R., które ukończył w
dniu 29 kwietnia 1974r. (świadectwo ukończenia Technikum Mechanicznego w R. k.8 akt emerytalnych). Poczynając
od ukończenia 16. roku życia, co nastąpiło w dniu 4 sierpnia 1969r., poprzez okres nauki w szkole zawodowej
oraz w technikum ubezpieczony łączył naukę w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Na posiadanych
gruntach uprawiane było zboże, ziemniaki, truskawki oraz warzywa. W gospodarstwie rolnym hodowana była trzoda
chlewna w ilości około 4-6 sztuk jednocześnie, oprócz tego 2-3 owce oraz około 15-20 sztuk drobiu. Odległość
od gospodarstwa rolnego rodziców do szkoły ubezpieczonego wynosiła 34 km. Trasę tę ubezpieczony pokonywał
autobusem. Przystanek autobusowy znajdował się w odległości 300 metrów od domu ubezpieczonego. Zajęcia w szkole
odbywały się każdorazowo z rana. Ubezpieczony wychodził z domu o godzinie 6.50. Do domu wracał około godziny
14-15. Ojciec ubezpieczonego pracował początkowo jako piekarz, ale w trakcie zatrudnienia - kiedy ubezpieczony
uczył się w szkole podstawowej - uległ wypadkowi i stał się osoba niepełnosprawną – leżącą z powodu paraliżu.
Od tego czasu, pracę poza gospodarstwem rolnym rozpoczęła matka ubezpieczonego, która została zatrudniona
jako pomoc w kuchni. W rozpatrywanym okresie (po ukończeniu przez ubezpieczonego 16. roku życia) w domu
rodzinnym oprócz rodziców i ubezpieczonego mieszkał jego o 3 lata młodszy brat. Ubezpieczony ma jeszcze starszego
o 5 lat brata, ale w rozpatrywanym okresie brat ten mieszkał i pracował w W.. W związku z taką sytuacją rodzinną
obowiązki związane z pracą w gospodarstwie rolnym w dużej mierze obciążały ubezpieczonego. Średnio poświęcał
on na pracę w gospodarstwie 4 godziny dziennie. W czasie wakacji, ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym
rodziców praktycznie przez całe dnie. Okresy letnie ubezpieczony spędzał w domu. Do zadań ubezpieczonego należało
poranne przygotowanie karmy dla zwierząt. Po powrocie ze szkoły ubezpieczony ponownie pracował przy karmieniu
zwierząt oraz przyganianiu owiec. Do jego zajęć należało również pielenie ziemniaków oraz udział w pracach polowych.
Wykonywał tzw. orkę przy pomocy konia, siał zboże, sadził i kopał ziemniaki. Pracował przy żniwach i sianokosach
(zeznania ubezpieczonego k.12v i 11-11v, świadków: K. W. k.12, G. G. k.12-12v).
Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.17 akt emerytalnych).
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie H. D. podlegało uwzględnieniu.
Zgodnie z art.184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1
stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym
w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla
mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w
otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego
wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art.27 ust.2 i 3 ustawy o FUS, a w myśl wymienionego art.27
ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie
z §4 ust.1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik,
który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa
prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co
najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn.
Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu
ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Analizując okoliczności sprawy
Sąd doszedł do przekonania, że zasadny okazał się wniosek ubezpieczonego o zaliczenie do okresu wymaganego do
emerytury okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia 16. roku życia ,tj. od 4 sierpnia 1969r. do
4 sierpnia 1974r. Jak pokazują ustalenia Sądu oparte o dowody z dokumentów oraz o spójne zeznania świadków i
samego ubezpieczonego we wskazanym okresie ubezpieczony mieszkał na terenie gospodarstwa rolnego rodziców
w miejscowości S. i uczył się w R.. Mieszkając w rodzinnym domu ubezpieczony stale – codziennie łączył naukę
w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym. Do jego codziennych obowiązków należało przygotowywanie paszy dla
zwierząt, karmienie zwierząt, przyganianie owiec z pastwiska oraz wykonywanie innych potrzebnych w danej chwili
prac, a ponadto udział w pracach polowych właściwych dla danej pory roku, orka, zasiewy, żniwa, sianokosy, wykopki.
Wskazać należy, że co prawda gospodarstwo rolne rodziców ubezpieczonego nie było zbyt duże (co do powierzchni),
niemniej nawet w niedużym gospodarstwie są stałe prace do wykonania, jak przygotowanie paszy dla zwierząt,
karmienie zwierząt, wymiana wyściółki, przyganianie zwierząt z pastwiska. Ponadto o każdej porze roku występują
charakterystyczne dla niej prace polowe i inne prace rolnicze. Ubezpieczony z racji opisanej wyżej sytuacji rodzinnej
miał stałe obowiązki do wykonania, co zabierało mu około 4 godziny dziennie, a w okresie wakacji nawet kilkanaście
godzin dziennie. Wbrew twierdzeniom organu rentowego odległość do szkoły w G. nie była na tyle znaczna, aby
ubezpieczony nie dysponował czasem na pracę w gospodarstwie rolnym. Jednakże nawet przy przyjęciu, że w okresach
nauki w szkole ubezpieczony nie wykonywał pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godziny
dziennie, to z pewnością prace w takim i wyższym wymiarze wykonywał w okresie wakacji. Przyjmując zatem jedynie
okresy wakacyjne w roku 1970, 1971, 1972 i 1973 (8 miesięcy) jako okresy pracy w gospodarstwie rolnym stwierdzić
należy, że ubezpieczony legitymuje się co najmniej 25-letnim okresem wymaganym do nabycia emerytury. Okres
pracy w gospodarstwie rolnym zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych podlega bowiem zaliczeniu do okresu pracy wymaganego do emerytury.
Mając na uwadze powyższe na podstawie art.47714§2 Sąd orzekł jak w pkt I wyroku. Jako datę początkową przyznania
emerytury przyjęto początek miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o to świadczenie.
Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na podstawie art.98§1 i § 3 kpc w zw. z §11 ust.2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r.,
poz.490).