Ekologia w turystyce
Transkrypt
Ekologia w turystyce
Ekologia w turystyce (jak turyści mogą - poprzez swoje zachowanie - przyczynić się do ochrony środowiska) Turystyka jest znaczącą częścią składową rynku światowego, a przemysł turystyczny zajmuje ważne miejsce w gospodarce większości krajów. Jako dziedzina działalności społecznej funkcjonuje oczywiście w obszarze organizacyjnym (zabezpieczenie przejazdu, noclegu, wyżywienia, obsługa tzw. „atrakcji”) i dochodowym oraz wychowawczym (dotyczącym głównie dzieci i młodzieży, które na wyjazdach grupowych uczy się współżycia w grupie oraz poddaje się edukacji środowiskowej) i poznawczym (obcowania z naturą, poznawanie innych ludzi, własnej i obcej kultury oraz obrzędów narodowych, itp.) Truizmem jest twierdzenie, że turystyka jest dobrem dla każdego człowieka, zapewniając mu wypoczynek, pozwala oderwać się od problemów dnia codziennego. Z drugiej jednak strony trzeba przyznać, że intensyfikacja turystyki powoduje określone zagrożenia. Są nimi zmiany w środowiskach nadmiernie eksploatowanych turystycznie czy zakłócenia równowagi w ekosystemach. I tu pojawia się pojęcie - wprowadzone do obiegu już w 1972 roku, w czasie I konferencji ONZ „Człowiek i środowisko” w Sztokholmie - rozwój zrównoważony (ekorozwój). Pojęcie to zostało ostatecznie doprecyzowane w 1975 r. Przyjęto wówczas, że społeczeństwo realizuje ideę ekorozwoju, gdy kształtuje właściwe proporcje między trzema rodzajami kapitału: ekonomicznym, ludzkim, przyrodniczym. Przejawiać się to powinno poprzez uznawanie nadrzędności wymogów ekologicznych, których nie należy zakłócać przez wzrost cywilizacji oraz rozwój kulturalny i gospodarczy; zdolność do kierowania swoim rozwojem w celu utrzymania homeostazy (tzn. samoregulacji) i symbiozy (czyli współżycia) z przyrodą; respektowanie oszczędnej produkcji i konsumpcji oraz wykorzystywanie odpadów oraz dbanie o przyszłościowe konsekwencje podejmowanych działań. Nie można zaprzeczyć, że ludzkość mimo dużej świadomości swoich naukowców – jako suma społeczeństw lokalnych - przeżywa dziś kryzys ekologiczny. Do niszczenia natury, na co zwrócił uwagę w 2002 roku Jan Paweł II, w dużej mierze „przyczynia się barbarzyński model turystyki, obejmujący między innymi budowanie infrastruktury turystycznej bez planowania uwzględniającego jej wpływ na środowisko”. Ekoturystyka w tym ujęciu - to ruch turystyczny, którego głównym celem jest połączenie doznań turystycznych z zachowaniem trwałego, zrównoważonego rozwoju zasobów i walorów turystycznych poprzez: integrację działalności turystycznej z celami ochrony przyrody oraz życiem społeczno-gospodarczym, kształtowanie nowych postaw i zachowań turystów oraz organizatorów 1 ruchu turystycznego, bazowanie na potencjale społecznym i gospodarczym danego obszaru. Ekoturystyka kładzie szczególny nacisk na: − rozwijanie aktywności turystycznych związanych z bezpośrednim kontaktem turysty: z przyrodą w obrębie otwartych nie zdewastowanych obszarów (szczególnie przyrodniczych obszarów chronionych), co pozwala na poznawanie, podziwianie i czerpanie przyjemności z piękna krajobrazu naturalnego, ciszy i spokoju, ze społecznością lokalną, co pozwala na poznawanie tradycyjnego stylu jej życia i kultury regionalnej oraz nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów międzyludzkich, – dostosowanie wielkości ruchu turystycznego do chłonności turystycznej oraz preferowanie małej skali rozwoju w odniesieniu zarówno do grup uczestników ruchu, jak również bazy i urządzeń turystycznych. W zasadzie wszystkie formy ruchu turystycznego, a zwłaszcza rozwój infrastruktury turystycznej i turystyka masowa powodują zakłócenia w środowisku. Wobec tego działania na rzecz środowiska naturalnego stają się nie tylko koniecznością cywilizacyjną, są również szansą na rozwój gospodarczy poprzez wytwarzanie i wdrażanie technologii ekologicznych. Turystyka, jeśli jest źle zorganizowana, może mieć również ujemny wpływ na lokalną kulturę. Intensywne zużycie zasobów naturalnych, często związane z rozwojem turystyki, może szkodzić lokalnej społeczności. Na przykład: zbyt duże zużycie wody czy energii oraz innych zasobów, które mogą wywoływać zanieczyszczenie, może mieć negatywny wpływ na zdrowie oraz jakość życia ludności. Oprócz efektów widocznych w środowisku, turystyka może mieć dotkliwe społeczne konsekwencje wówczas, gdy turyści będą niewystarczająco wyedukowani lub nie będą szanowali lokalnych zwyczajów i zachowań. Przemysł związany z turystyką i innymi usługami czasu wolnego, jest jednym z głównych sektorów, który czeka na technologie ekologiczne, ponieważ coraz bardziej oczekują tego turyści i podróżni, przyjeżdżający również do naszego regionu. Jeśli to wszystko stanowi bezsprzecznie tło współczesnego ruchu turystycznego, warto zastanowić się, jakie działania proekologiczne znajdują się w zasięgu każdego turysty. Co możemy uczynić dla Przyrody, czerpiąc z niej różnorodność doznań, podczas tzw. „uprawiania turystyki”. Szczególnie w Polsce, gdzie, jak pokazują badania, a co najważniejsze - codzienna praktyka, nadal duża liczba turystów jest obojętna wobec środowiska przyrodniczego. Wart pamiętać, że większość z nas, podczas wyjazdów turystycznych może: 2 1. maksymalnie wykorzystywać naturalne światło dzienne – oszczędzając energię elektryczną; 2. używać nietoksycznych, ulegających biodegradacji detergentów, które nie zagrażają lokalnej faunie i florze; 3. myć owoce i warzywa w naczyniach, a nie pod bieżącą wodą; 4 zmniejszyć ilość używanych opakowań towarów kupowanych w sklepach i na targowiskach lokalnych; 5. nie wyrzucać pochopnie przedmiotów, których normalne funkcjonowanie może być przywrócone niewielkim kosztem; 6. ograniczyć stosowanie opakowań jednorazowych; 7. używać naczyń ceramicznych, zamiast jednorazowych; 8. kupować produkty lepszej jakości i trwalsze. 9. kupować zdrową żywność, w miarę możliwości wyprodukowaną w oparciu o zasady rolnictwa zrównoważonego, ekologicznego. przez lokalnych rolników, hodowców, ogrodników; 10. ograniczać zbędny hałas, który bez względu na źródło, wpływa na ogólne wrażenie innych osób i może powstrzymać ich przed powrotem w dane miejsce w przyszłości; 11. kupować produkty i materiały, które są ekologiczne i społecznie przyjazne; 12. kupować produkty i usługi wytwarzane przez lokalnych rzemieślników, rolników oraz sprzedawców; 13. kupować produkty papierowe z przetworzonych włókien, które nie były barwione chlorem; 14. kupować produkty wytwarzane z odzysku;� 15. kupować produkty, które można przerabiać na produkty wtórne albo kompostować 16. chodzić w miarę możliwości pieszo lub poruszać się na rowerze, względnie używać środków transportu publicznego w ramach ograniczenia zanieczyszczenia; 17. unikać kupowania produktów wytworzonych z zagrożonych gatunków roślin i zwierząt; 18. w miejscach noclegowych używać wielokrotnie ręczników i pościeli; 19. szanować lokalną przyrodę i kulturę - uczyć tego swoje dzieci; 20. poznawać lokalne zwyczaje i w miarę możliwości nie działać przeciwko nim; 21. poznawać lokalne inicjatywy ekologiczne i starać się w nich uczestniczyć; 22. dzielić się z innymi wiedzą i pomysłami w zakresie działań proekologicznych; 23. segregować śmieci oraz oszczędnie zużywać wodę. 24. wybierać obiekty turystyczne oznaczone godłem „Zielony Klucz” (Green Key - certyfikat ekologiczny przyznawany hotelom, pensjonatom, schroniskom młodzieżowym, ośrodkom konferencyjnym, restauracjom, polom kempingowym i centrom wakacyjnym po spełnieniu odpowiednich kryteriów proekologicznych) lub innym o podobnym charakterze; 3 25. wybierać obiekty prowadzące edukacyjne działania proekologiczne – szczególnie nakierowane na rodziny z dziećmi; 26. korzystać z obiektów i usług podlegających certyfikacji ISO z grupy 14000 (system ekozarządzania i audytu) oraz 22000 (stosowanie norm dotyczących zapewnienia bezpiecznej żywności); 27. przestrzegać kodeks etyczny i realizować „konsumpcję turystyczną” zgodnie z imperatywem ekologicznym; 28. kształtować w sobie i przestrzegać zasad etyki turysty - wdrażać „Światowy Kodeks Etyki w Turystyce”; 29. korzystać z dostępnych szlaków, ścieżek i dróg, nie wydeptywać „swoich”. opracował; Ryszard F. Dutkiewicz, sierpień 2011 r. 4