temat zmysłu dotyku.

…………………………………………………………………………………………………
Nr 3, kwiecień 2015
…………………………………………………………………………………………………
Święta święta i po świętach!
Maluszek życzy Rodzicom
i ich pociechom pięknego
i radosnego, wiosennego czasu!
W wiosennym wydaniu Maluszka, przybliżymy sobie
temat zmysłu
1
dotyku.
ZMYSŁ DOTYKU
„Rozwój anatomicznych receptorów skórnych rozpoczyna się bardzo
wcześnie, gdyż w 7 tygodniu, zaledwie po dwóch miesiącach ciążyreceptory te istnieją już w okolicach ust. Mniej więcej po 11 tygodniach
znajdują się one już na całej twarzy, na zewnętrznej stronie dłoni i pod
podeszwami. Następnie ukazują się one na tułowiu, a w końcu na całym
ciele i śluzówkach w 20 tygodniu ciąży.” (Jean-Pierre Relier, Pokochać je nim się narodzi, s. 92)
(http://www.osesek.pl/wychowanie-i-rozwoj-dziecka/rozwoj-dziecka/zabawa-a-rozwoj/1213-zabawy-dla-rozwoju-niemowlecia.html)
Trudno spekulować na temat tego, który ze zmysłów jest
najważniejszy, z pewnością każdy odgrywa ogromną rolę w rozwoju
i życiu dziecka jak i dorosłych. Zmysł dotyku stanowi
ogromne
dobrodziejstwo, ale i czasami przysparza pewnych problemów.
Zacznijmy od dobrodziejstw:
„Już w życiu płodowym dziecko doświadcza pierwszych doznań związanych z
dotykiem. Tuż po urodzeniu, to właśnie dzięki dotykowi tworzą się pierwsze
relacje z mamą. Jej dotyk uspokaja, daje dziecku poczucie bezpieczeństwa.
W dużej mierze za pomocą dotyku dziecko poznaje otaczający świat. Trudno
2
sobie wyobrazić sytuację, w której ten zmysł nie funkcjonuje. Czasami nie
zdajemy sobie sprawy, jak dawanie dotyku naszemu dziecku wpływa na jego
dalszy rozwój. Maluch, który w dzieciństwie jest często przytulany staje się
bardziej otwarty w kontaktach z innymi ludźmi, czuje się bardziej kochany.
W późniejszym okresie swojego życia potrafi się dzielić dotykiem z osobami,
które kocha. Poza tym otrzymuje doskonałe narzędzie do rozładowywania
napięć i stresów. Kształtowanie u dziecka tego zmysłu przyczynia się m.in. do
dojrzewania układu nerwowego.
Wielu z nas, rodziców instynktownie proponuje dziecku wiele zabaw,
w których stymulujemy zmysł dotyku. Są to między innymi turlanie po łóżku,
kołysanie, wożenie dzieci na plecach, masażyki, przewracanie na poduchy.
Tego typu zabawy przyczyniają się do zmniejszenia obaw przed bodźcem
dotykowym, zwiększamy tolerancję dziecka na dotyk. Ponadto pomagają w
rozwoju schematu ciała dziecka, dzięki temu maluch ma coraz lepszą
kontrolę własnego ciała, czucie w przestrzeni. Rozwija się poczucie symetrii
ciała. Prawidłowy rozwój tych funcji prowadzi do zautomatyzowania ruchów.
Zachęcanie do kontaktu z różnymi wrażeniami dotykowymi, np. szukanie
różnych przedmiotów w grochu, ryżu, piórkach, dotykanie materiałów
kształtuje u dziecka tzw. różnicowanie dotykowe. Dzięki niemu potrafimy
np. wyszukać klucze w torebce nie zaglądając do środka, wiemy, co jest
ziemne, a co gorące, potrafimy określić, czy coś jest miękkie, czy twarde.
Jeżeli brakuje wam pomysłów jak rozwijać zmysł dotyku u dziecka, na początek
odsyłam do książki prof. Marty Bogdanowicz „Przytulanki, czyli wierszyki na
dziecięce masażyki”, w której znajdziecie wiele propozycji na ciekawy masażyk
dziecka.” (http://www.edupoint.pl/tulanki-turlanki-misiaki-mizianki-rola-dotyku-w-zyciu-dziecka)
ZATEM
CO
ODPOWIEDŹ:
STYMULUJE
ROZWÓJ
DOTYKU?
WSZYSTKO!!
Na rynku pojawia się mnóstwo kuszących propozycji zabawek,
które koniecznie w nazwie zawierają określenie „edukacyjne”.
Tylko nie zawsze do końca wiadomo na czym ta „edukacyjność”
ma polegać, z kolei pewnik stanowi wygórowana cena takiej
3
przyjemności. Drogi Rodzicu, zrób sam zabawki edukacyjne. Co
więcej, jeśli nie masz na to czasu, to je po prostu znajdź! Płatki
kosmetyczne, wata, różne materiały- aksamitna jedwabna
chustka, kawałek futerka, kawałeczek sztucznej trawy, szklane
kulki, gumowe piłki z kolcami, warzywa, owoce, maskotki,
drewniane łyżki, klocki, dosłownie WSZYSTKO!
Często z obawy o bezpieczeństwo sami ograniczamy dziecku –
przestrzeń, ograniczamy przebywanie dzieci do łóżeczka i mat
edukacyjnych- a maty się nie zmieniają ciągle są takie same po
jakimś czasie nie ma na nich już nic do odkrycia.. a podłoga? Jest
bogactwem bodźców! Oczywiście, że pamiętamy o zdrowym
rozsądku, zdajemy sobie sprawę z pewnych ograniczeń, ale niech
dziecko dotyka to co będzie dotykało w „prawdziwym” życiu, w
jego kolejnych etapach. Niech szuka ulubionych zabawek w misce
wypełnionej suchym makaronem, niech przesypuje ryż, fasolę
niech bawi się masą solną, nie musi to być nietania firmowa
ciastolina.
4
(źródło:http://tablitoweprzedszkolaki.bloog.pl/id,346026603,title,CZLOWIEK-zabawy-dotykowehydrozel,index.html?smoybbtticaid=614b71)
(źródło: http://www.mamadomowa.pl/2012/01/memory-dotykowe.html)
(źródło: http://mojedziecikreatywnie.blogspot.com/2014/06/rolkowe-memo-dotykowe.html)
5
Przepisy
na
masy
plastyczne- zróbmy
to
sami!
Taniej,
przyjemniej, zdrowiej! A przede wszystkim możemy to zrobić
razem z naszym dzieckiem, przecież czas jest teraz tak ważny! 
(źródło: http://www.sprytnepomysly.pl/masa-solna/)
„Kiedy nie mamy pod ręką gotowej masy plastycznej, możemy domowymi sposobami
wykonać bezpieczne materiały do lepienia. Niektóre z nich możemy wykonać razem
z maluchem. Dzieci z ogromną radością przyjmą pomysł na samodzielne wykonanie masy
i będą się przy tym doskonale bawić.
SŁONE CIASTO
2 szklanki mąki
2 szklanki soli
1 szklanka ciepłej wody
Wszystkie składniki należy wymieszać i wygnieść tak, by powstała jednolita masa, która nie
klei się do rąk.
MASA SOLNA
15 pełnych łyżek mąki
15 łyżek soli
2 łyżki oleju
1/4 l gorącej wody
Wszystkie składniki należy dokładnie wymieszać i wygnieść, aż do uzyskania jednolitej masy
bez grudek.
6
PYSZNA MASA PLASTYCZNA
1 szklanka masła orzechowego
2 szklanki mleka w proszku
1 szklanka miodu
Wszystkie składniki należy dobrze wymieszać. Jeżeli masa będzie za rzadka należy dodać
więcej mleka w proszku. Pod koniec zabawy można zjeść swoje dzieło.
CIASTOLINA NA SPOSÓB DOMOWY
400g mąki
200 g soli
2 łyżki oleju
2 łyżki ałunu
1/2 l gorącej wody
Wstawiamy wodę i doprowadzamy do wrzenia. W tym czasie mieszamy pozostałe składniki
w dużym garnku. Gdy woda się zagotuje wlać ją do reszty składników i dobrze wymieszać.
PIASKOWA MASA DO LEPIENIA
2 szklanki mąki kartoflanej
2 szklanki czystego i przesianego piasku
1 szklanka wody
Piasek mieszamy z wodą, podgrzewamy, a następnie dodajemy mąkę kartoflaną i mieszamy,
aż do powstania jednolitej masy. Zdejmujemy z ognia i zostawiamy do przestudzenia.
Dobre rady:
aby zabarwić masę, możemy dodać do ciasta parę kropel barwnika spożywczego (farbki do
malowania jajek )lub gęstą plakatówkę
aby przedłużyć trwałość masy, przechowujemy ją w szczelnie zamkniętym pojemniku
jeżeli chcemy, by produkty wykonane z masy solnej i słonego ciasta były trwałe, należy
pozostawić je na noc do wyschnięcia, a następnie wypiec przez 45 min. w piekarniku o temp.
150 st. C
prace możemy pomalować farbami plakatowymi lub wodnymi po wyschnięciu, ale przed
pieczeniem
do wykonania mas najlepiej używać starych garnków i drewnianych łyżek
pamiętajmy, by dawać dzieciom do zabawy tylko przestudzoną masę
7
MASA PAPIEROWA
opakowania po jajkach lub zwykłe, czarno-białe gazety
woda
klej do tapet
odrobina gipsu
Opakowania po jajkach lub gazety pociąć na małe kawałki, wsypać do dużego naczynia ( np.:
wiadro, miska ) i zalać wodą, pozostawić na 48h. Po upływie tego czasu porządnie
wymieszać, odsączyć papier i rozdrobnić go mikserem lub tłuczkiem na jednolitą papkę. Aby
nie powstały grudki przecieramy masę przez grube sitko. Dodajemy do masy klej i gips.
Dobre rady:
masa musi być miękka i elastyczna i nie zawierać kawałków papieru
gips pozwala nadać i utrzymać kształt przedmiotu, sam papier może się skurczyć
jeżeli nie będziemy używać masy od razu, wkładamy ją do papierowej torebki, w której
utrzyma wilgoć”.
http://www.zabawkowicz.pl/zabawka/1051,domowe-przepisy-na-mase-plastyczna.html
Dotyk to dobrodziejstwo.. ale jeśli.. coś tu nie gra?
Wiele dzieci jednak okazuje się boryka się z trudnościami w tym zakresie.
Dlaczego? Jakie to problemy? Jak im zapobiegać? Jak pomagać? To tak
obszerny temat, że odsyłam do literatury dotyczącej zmysłu dotyku oraz
integracji sensorycznej.
W tym miejscu tylko zaznaczamy, że istnieje zjawisko jak „nadwrażliwość
dotykowa” oraz „podwrażliwość”. Nadwrażliwe może być całe ciało dziecko
lub tylko jakaś część np. jama usta, wtedy to dzieci m.in. nie lubią twardych
pokarmów, nie lubią dotykania w tym miejscu, ale aby zdiagnozować tę
przypadłość należy skonsultować się ze specjalistą. Ten problem jest dość
powszechny, dzieci nadwrażliwe nie znoszą mycia głowy (co nie znaczy, że nie
8
może tego nie lubić z innych powodów, należy ściśle obserwować dziecko i
skonsultować się z terapeutą integracji sensorycznej lub innym specjalistą
przeszkolonym w tym zakresie), mogą nie lubić zakładania rajstop, drażnią je
metki w ubraniach itp. Poniżej prezentujemy schemat, który przedstawia objawy
zaburzeń integracji sensorycznej nie tylko problemów w zakresie dotyku:
9
( źródło: https://www.facebook.com/488829284554721/photos/pb.488829284554721.2207520000.1429428996./628072287297086/?type=3&theater)
10
CZYTELNIA
Polecamy:
- Jean-Pierre Relier, „Pokochać je zanim się narodzi”, przekład Anna-Maria
Sudolska, Wydawnictwo Ancher – POZYCJA, W KTÓREJ PROSTY,
A JENDOCZEŚNIE W WACHOWY SPOSÓB OPISANY JEST ROZWÓJ DZIECKA
W ŁONIE MATKI, W TYM PRZEDSAWIONY ZOSTAŁ SZCZEGÓŁOWO ROZWÓJ
ZMYSŁÓW I ICH ZNACZENIE.
- Rola dotyku i propriocepcji w rozwoju dziecka:
http://asto.net.pl/poczytaj/rola-dotyku-i-propriocepcji-w-rozwoju-dziecka
- O potrzebie zaspokojenia bliskości:
http://www.ekorodzice.pl/o-potrzebie-zaspokojenia-bliskosci,40,532,706.html
- O roli dotyku w rozwoju małego dziecka...:
http://www.sensuum.com.pl/aktualnosci/102-dotyk-w-rozwoju-malegodziecka.html?showall=1&limitstart=
-Znaczenie dotyku w rozwoju małego dziecka:
http://www.egodziecka.pl/Znaczenie-dotyku-w-rozwoju-malego-dziecka.html
11