Arystoteles - cnoty Cnoty etyczne Nadmiar Cnota Niedostatek

Arystoteles - cnoty
Cnoty etyczne
Nadmiar
brawura
rozwiązłość
rozrzutność
trwonienie
zarozumiałość
porywczość
chełpliwość
kpiarstwo
nadskakiwanie
wstydliwość
zawiść
Cnota
męstwo
umiarkowanie
szczodrość
wielki gest
uzasadniona duma
łagodność
prawdomówność
dowcip
uprzejmość
umiar w uczuciach
słuszne oburzenie
Niedostatek
tchórzostwo
niewrażliwość
chciwość
małostkowość
brak ambicji
obojętność
fałszywa skromność
ponuractwo
swarliwość
bezwstyd
radość z niepowodzenia
innych
Cnoty intelektualne
Główne cnoty intelektualne:
• wiedza instrumentalna (techné), czyli praktyczna umiejętność rozwiązywania problemów:
• wiedza naukowa (epistēme) dotyczy faktów występujących w świecie, a także praw nimi
rządzących; oczywistymi przykładami są tutaj wiedza biologiczna, astronomiczna,
geograficzna itd.;
• roztropność, czyli mądrość praktyczna (phronesis) to jedna z najważniejszych cnót, która
pozwala nam znaleźć równowagę pomiędzy własnymi potrzebami a potrzebami innych;
• inteligencja, czyli pojętność (nous) — niezbędna dla innych cnót;
• mądrość (sophia) to najpełniejsza postać wszystkich cnót. Powiązana z doświadczeniem
życiowym i wiedzą
Pomocnicze cnoty intelektualne:
• pomysłowość (euboulia) to odmiana mądrości praktycznej, która wyraża się w
umiejętności pozyskania wiedzy potrzebnej do podjęcia właściwej decyzji.
• bystrość (sunesis) — cecha ta uzupełnia wiedzę o świecie zewnętrznym, będąc
umiejętnością rozpoznawania wszystkich trudności i zawiłości związanych z podejmowanym
wyborem.
• rozwaga (gnome) — aby wybór był dobry, trzeba też wziąć pod uwagę korzyści i szkody
innych.
• spryt (demotes) to ostatnia z pomocniczych cnót intelektualnych. Sam nie jest cnotą,
wymaga połączenia z inną cnotą.
P. Grosch, P. Vardy, Etyka, Poznań 1995, s. 38-39.