Informacja prasowa

Informacja prasowa
Warszawa, 17.11.2015
Wcześniak – wyzwanie na całe życie
W drodze do skoordynowanej i wielospecjalistycznej opieki nad wcześniakami
Jest coraz lepiej, ale do doskonałości jeszcze daleko. Dziś, 17 listopada, w piątym Światowym
Dniu Wcześniaka eksperci dyskutują nad jakością i dostępnością skoordynowanej,
wielospecjalistycznej opieki dla dzieci przedwcześnie urodzonych. Specjaliści podkreślają, że
wcześniakiem nie przestaje się być wraz z opuszczeniem murów szpitala, dlatego opieka po
zakończeniu hospitalizacji powinna być łatwo dostępna i wszechstronna. Dyskusja na ten
temat jest szczególnie istotna w kontekście Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23
października b.r., które usuwa z listy priorytetowych dziedzin medycyny neonatologię. Nowe
wytyczne Ministra Zdrowia wzbudzają uzasadniony niepokój zarówno wśród lekarzy, jak i
rodziców.
Wcześniak to dziecko urodzone między 22. a 37. tygodniem ciąży, podczas gdy prawidłowa
ciąża trwa około 40 tygodni. W Polsce co roku na świat przychodzi ok. 26 000 wcześniaków.
Masa urodzeniowa części z nich jest mniejsza niż 1 000 gramów. Często taki noworodek mieści
się na dłoni dorosłego człowieka.
Wcześniaki borykają się z najróżniejszymi problemami zdrowotnymi. Już samo przedwczesne
urodzenie, ze względu na niedojrzałość wszystkich narządów stanowi poważne zagrożenie dla
zdrowia i życia noworodka. Szczególnie niebezpieczne są problemy układu oddechowego,
nerwowego, problemy kardiologiczne oraz żywieniowe. Walka o życie i zdrowie wcześniaków
bywa bardzo długa. Pobyt wcześniaków w szpitalu u ponad 50% dzieci trwa dłużej niż 8 tygodni.
A koszty leczenia tych dzieci są bardzo duże.
Wielospecjalistyczna opieka szpitalna daje wcześniakom zmniejsza ryzyko powikłań i zwiększa
szanse na zdrowie i normalny rozwój w przyszłości. To dzięki niej w wielu przypadkach
wcześniaki nadrabiają zaległości rozwojowe w pierwszych 2-3 latach swojego życia.
Niestety, mimo znacznych postępów w organizacji opieki nad wcześniakami i ewolucji
szpitalnych oddziałów neonatologicznych, wiele dzieci przedwcześnie urodzonych nigdy nie
pozbędzie się całego bagażu problemów zdrowotnych i nigdy nie będzie żyło tak, jak jego
zdrowi rówieśnicy. Dlatego tak ważne jest właściwe ukierunkowanie i opieka powypisowa.
Często trwająca przez wiele lat.
Szpital i co dalej…?
Walka o życie i zdrowie wcześniaków nie kończy się wraz z wyjściem ze szpitala. Wręcz
odwrotnie, ponieważ często wtedy dopiero się zaczyna. Potrzeba olbrzymiej determinacji i siły
ze strony rodziców, aby dziecko mogło się odpowiednio rozwijać i nadrabiać różnice rozwojowe.
„Koalicja dla wcześniaka”
www.koalicjadlawczesniaka.pl
ul. Turkusowa 38, 05-077 Warszawa
e-mail: [email protected]
Wymaga to stałej kontroli wielu lekarzy specjalistów – neonatologa (w późniejszym okresie
pediatry), okulisty, neurologa, często neurologopedy, konsultanta laktacyjnego, otolaryngologa
lub audiologa, pulmunologa, kardiologa czy fizjoterapeuty. Często rodzinie i dziecku potrzebne
jest również wsparcie psychologiczne.
Do ukończenia 3. roku życia, dzieci przedwcześnie urodzone wymagają kompleksowej opieki ze
względu na ryzyko nieharmonijnego lub nieprawidłowego rozwoju. W tym czasie należy dążyć
do wyrównania niedoborów żywieniowych, zapewnienia prawidłowego rozwoju ruchowego,
poznawczego i emocjonalnego. Powinien zostać zrealizowany również pełen kalendarz
szczepień, aby dziecko mogło uczęszczać do przedszkola czy normalnej szkoły.
„Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje powypisową opiekę specjalistyczną i obserwację dzieci
urodzonych jako wcześniaki do momentu, aż one skończą trzeci rok życia. To już jest dużo, ale
my chcielibyśmy ocenić jeszcze gotowość szkolną oraz funkcjonowanie tych dzieci w
późniejszych latach.” – podkreśla prof. dr hab. n med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka,
Prezes Towarzystwa Neonatologicznego i Wojewódzki Konsultant w Dziedzinie Neonatologii.
Wiele zagrożeń, mało wsparcia
Dziecko urodzone przed terminem po wypisie z oddziału neonatologicznego narażone jest na
szereg powikłań zdrowotnych. Najpoważniejsze z nich dotyczą układu nerwowego, układu
krążenia, zakażeń dróg oddechowych i ich powikłań wywołanych m.in. zakażeniami wirusem RS,
który występuje w sezonie jesienno-zimowym (od listopada do kwietnia).
Poza problemami natury medycznej, wcześniaki narażone są na: zaburzenia poznawcze,
emocjonalne i intelektualne, które mogą powodować trudności w uczeniu się, zaburzenia
uwagi, nadpobudliwość psychoruchową, zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, trudności
w zakresie mowy czy problemy emocjonalne.
„Ubolewam ogromnie nad tym, że mimo znacznych postępów dotyczących opieki szpitalnej nad
wcześniakami, wciąż bardzo utrudniony jest dostęp do poszczególnych lekarzy specjalistów po
okresie hospitalizacji. Rodzice dzieci przedwcześnie urodzonych często muszą czekać wiele
tygodni, a nawet miesięcy, żeby dostać się na wizytę. Zdarza się, ze dojeżdżają po 150 km na
każdą taką konsultację. To jest szkodliwe zarówno z ludzkiego, jak i z medycznego punktu
widzenia. Tym bardziej jest to trudne do zaakceptowania, że już od kilku lat gotowy program,
powołujący do życia blisko trzydzieści ośrodków kompleksowej opieki nad wcześniakami w całej
Polsce, czeka na wdrożenie przez Ministerstwo Zdrowia.” – mówi prof. dr hab. n med. Ewa
Helwich – Krajowy Konsultant w Dziedzinie Neonatologii.
Eksperci są zgodni, że zorganizowanie 26–30 ośrodków prowadzących opiekę rozwojową nad
noworodkami urodzonymi przedwcześnie jest remedium na dotychczasowe problemy.
Koordynatorami tej wielospecjalistycznej opieki powinni być lekarze neonatolodzy, którzy
najlepiej znają powikłania wcześniactwa i świadomi są potrzeb rozwojowych tej grupy dzieci w
pierwszych latach życia. Te potrzeby zostały również podkreślone w „Standardach opieki
„Koalicja dla wcześniaka”
www.koalicjadlawczesniaka.pl
ul. Turkusowa 38, 05-077 Warszawa
e-mail: [email protected]
medycznej nad noworodkiem Polsce. Zaleceniach Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego”,
wydanych w marcu b.r.
Mały człowiek, wielki bagaż
Wcześniactwo niesie za sobą ryzyko problemów neurologicznych. Dotyczy to przede wszystkim
dzieci urodzonych przed 30. tygodniem ciąży lub z masą urodzeniową poniżej 1500 g. Odległymi
powikłaniami mogą być padaczka, wodogłowie czy mózgowe porażenie dziecięce. Aby nie
przeoczyć pierwszych niepokojących sygnałów i w porę wkroczyć z leczeniem, dziecko musi
pozostawać pod specjalistyczną opieką.
Wszystkie dzieci urodzone przedwcześnie wymagają intensywnej stymulacji rozwoju, a część
wcześniaków również rehabilitacji. Wynika stąd potrzeba regularnych wizyt w gabinecie
fizjoterapeuty i poradni rehabilitacyjnej. Rodzice wszystkich dzieci przedwcześnie urodzonych
powinni zostać poinstruowani przez specjalistów, jak prawidłowo nosić niemowlę, kąpać,
przebierać i jak się z nim bawić, by stymulować jego zmysły i wspierać rozwój ruchowy.
Fizjoterapeuci i psycholodzy towarzyszą wcześniakom od pierwszych dni życia, nawet jeszcze w
trakcie hospitalizacji. Ocena psychologiczna w kolejnych okresach rozwoju dziecka jest
konieczna i pozwala na zdiagnozowanie we właściwym momencie zaburzeń emocjonalnych i
ocenę kontaktu matki z dzieckiem.
Wcześniaki, tak jak wszystkie noworodki powinny mieć zbadany słuch jeszcze przed
opuszczeniem szpitala, w pierwszych dniach po urodzeniu. Jeżeli badanie przesiewowe okaże
się nieprawidłowe, należy dziecko skierować do poradni audiologicznej, celem kompleksowego
badania. Badanie powinno zostać wykonane w ciągu trzech miesięcy, gdyż w przypadku
nieprawidłowości czas wdrożenia leczenia ma duże znaczenie.
Dodatkowo każdy wcześniak, co najmniej w 4., 8. i 12. tygodniu życia, powinien zostać zbadany
przez okulistę dziecięcego. Zdarza się, że badania kontrolne potrzebne są znacznie częściej. Ich
powodem jest przede wszystkim ryzyko retinopatii wcześniaczej. Przedwcześnie urodzone
dzieci mogą mieć ponad to problemy z oczopląsem, zezem lub inną wadę wzroku. Wczesne
wykrycie tych nieprawidłowości i leczenie daje szanse na prawidłowe widzenie w przyszłości.
Zdarza się również, że niezbędna okazuje się wizyta u hematologa. Wcześniaki są bowiem
zagrożone niedokrwistością. Wszystkie przedwcześnie urodzone dzieci, przez pierwszy rok życia,
powinny dostawać preparaty żelaza, a czasem dodatkowo witaminę B6 lub kwas foliowy,
wspomagające tworzenie krwi.
Wielość problemów zdrowotnych, na jakie narażone są dzieci przedwcześnie urodzone
przemawia za koniecznością powołania do życia ośrodków skoordynowanej i
wielodyscyplinarnej opieki nad wcześniakami w całej Polsce. Jest to konieczne, by dzieci nie
musiały czekać w wielomiesięcznych kolejkach na wizytę u kluczowych specjalistów, przez co
mogą być przeoczone komplikacje, ważne z punktu widzenia przyszłego rozwoju.
„Koalicja dla wcześniaka”
www.koalicjadlawczesniaka.pl
ul. Turkusowa 38, 05-077 Warszawa
e-mail: [email protected]
Wcześniaki wymagają skoordynowanej opieki medycznej przez wiele lat. W dobie niżu
demograficznego i starzejącego się społeczeństwa państwo powinno dołożyć wszelkich starań,
by opieka nad dziećmi przedwcześnie urodzonymi była kompleksowa i efektywna. Warto
zadbać, by bagaż wcześniaka był jak najlżejszy.
Więcej informacji udziela:
Marta Winiarska - Starszy konsultant ds. PR
tel. 607 404 138;
[email protected]
„Koalicja dla wcześniaka”
www.koalicjadlawczesniaka.pl
ul. Turkusowa 38, 05-077 Warszawa
e-mail: [email protected]