Mini-ściąga o UK

Opracowała Monika Światłoń
Szkoła Podstawowa 107 w Krakowie
WIELKA BRYTANIA
Czy wiesz, że nazwa państwa, potocznie nazywanego WIELKĄ BRYTANIĄ brzmi
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii ( w skrócie UK)?
Wielka Brytania położona jest w północno-zachodniej Europie na Wyspach Brytyjskich na Oceanie
Atlantyckim i Morzu Północnym. .Składa się z 4 części : ANGLII, WALII, SZKOCJI I PÓŁNOCNEJ
IRLANDII. Hymn kraju zatytułowany jest „God Save the Queen” czyli „Boże, chroń Królową”
Większą część kraju stanowią wyżyny i stare góry. Główną rzeką jest Tamiza (dł. 338km, trzykrotnie
krótsza od polskiej Wisły!).
Powierzchnia 244 tys. km 2 (mniej więcej wielkości Polski)
Ludność 58,5 mln., z czego Anglicy stanowią ponad 81%, Szkoci 9%, Irlandczycy, Walijczycy po 2%,
inne narodowości pozostałe 6% populacji.
W Wielkiej Brytanii panuje łagodny, umiarkowany klimat morski. Deszczowe niże znad Oceanu
Atlantyckiego przynoszą częste zmiany pogody. Opady są obfite i występują w ciągu całego roku.
W rolnictwie pracuje zaledwie 2% ludności zawodowo czynnej. Wielka Brytania znana jest z uprawy
owoców. Łagodny klimat sprzyja też uprawie zbóż, ziemniaków i buraków cukrowych.
90% ludności mieszka w miastach. Największym jest LONDYN (ok. 7 mln ludzi), inne to
BIRMINGHAM, MANCHESTER, LEEDS, LIVERPOOL
Stolicą Wielkiej Brytanii jest królewskie miasto – LONDYN. Brytyjska rodzina mieszka w Pałacu
Buckingham . Każdy turysta stawia sobie za punkt honoru obejrzenie ceremonii ZMIANY WART, która
odbywa się codziennie na dziedzińcu pałacu .Znanymi zabytkami w tym mieście są tez budynki
PARLAMENTU oraz wieża z zegarem zwanym BIG BEN.
Brytyjczycy są bardzo związani ze swoją tradycją, co między innymi objawia się ogromnym
zainteresowaniem życiem rodziny królewskiej, podsycanym przez prasę i telewizję. Jedną z najczęściej
opisywanych postaci była Księżna Diana, żona Księcia Karola - następcy tronu. Zmarła tragicznie w 1997
w Paryżu w wypadku.
Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii zwany jest MONARCHIĄ KONSTYTUCYJNĄ. Znaczy to , że
głową państwa jest dziedziczny monarcha, który jest też głową Kościoła Anglikańskiego. Obecnym
monarchą jest KRÓLOWA ELŻBIETA II, która ze swoim mężem Filipem panuje na tronie od 1953 roku
(to już ponad 50 lat). Królowa i rodzina królewska pełni głównie funkcje reprezentacyjne, natomiast w
praktyce władza ustawodawcza należy do Parlamentu. Od 02.05.1997 na czele rządu stoi premier Tony
Blair.
POLACY W WIELKIEJ BRYTANII
Przybywali oni „po nauki” na uniwersytetach w Oxford i Cambridge już w XVIII w. Duża fala
emigracyjna związana była z klęskami powstań polskich. Po I wojnie światowej wielu Polaków
zamieszkiwało Londyn, gdzie pracowali jako rzemieślnicy i górnicy. W czasie II wojny Londyn stał się
stolicą polskiej emigracji wojennej. Miały tu swą siedzibę władze naszego kraju oraz znaczna część
wojsk, które brały czynny udział w walkach. Polacy nadal emigrują do tego kraju i obecnie szacuje się, że
w Wielkiej Brytanii znajduje się około 150 tysięcy Polaków.
OBYCZAJE, CIEKAWOSTKI
Anglicy uważani są za bardzo uprzejmych i grzecznych ludzi. Z drugiej strony są niezwykle powściągliwi
i mało spontaniczni. Można utrzymywać znajomość z Anglikiem przez długie lata, rozmawiać z nim setki
razy na tematy bardziej osobiste niż pogoda i polityka, można go uważać za przyjaciela a nigdy nie być
zaproszonym do domu. „My home is my castle” mówi jedno z przysłów, czyli „Mój dom jest moją
twierdzą”. Miejscem na spotkania towarzyskie jest pub. Typowy brytyjski pub to wygodne, piękne meble,
m.in. sofy i fotele, wełniane dywany, wielki wybór przekąsek i alkoholi, a przede wszystkim LUDZIE,
którzy tworzą atmosferę. Anglicy spędzają dużo wolnego czasu w pubach. Prowadzą długie rozmowy ze
znajomymi, śpiewają a nawet tańczą, często grają w lotki i bilard.
Grupy górali szkockich, zwane klanami, rozpoznawano po kolorach wełnianych materiałów w kratę.
Słynna spódnica szkocka – KILT - była kiedyś noszona przez członków klanów na co dzień, dziś zakłada
się ją na uroczyste okazje. Składa się z około 7 metrów materiału spiętego z przodu spinką
Loch Ness – duże jezioro w Szkocji. Z jeziorem związana jest legenda o żyjącym tam potworze zwanym
Nessie. Widziano go podobno po raz pierwszy już w VI wieku. Uważa się, ze jest to olbrzymi węgorz lub
efekt....nadmiaru whisky. Co roku przybywa w to miejsce ogromna rzesza turystów z aparatami w ręku,
gotowych w każdej chwili wykonać zdjęcie potworowi wynurzającemu się z głębin.
Channel Tunnel – to nazwa tunelu wydrążonego pod dnem morskim między Wielką Brytanią a Francją,
przeznaczonego do transportu kolejowego pasażerów. Został oddany do użytku w 1994, choć plany jego
budowy sięgają XIX w.
Kuchnia angielska Najbardziej popularnym daniem jest CURRY czyli mocno przyprawione danie z mielonego mięsa lub
ryby i warzyw. Z tzw. FAST FOOD Brytyjczycy najchętniej kupują Fish'n'chips czyli frytki ze smażoną,
panierowaną rybą, zawinięte w papier. W domu na obiad, który podawany jest zwykle ok. 6 czy 7
wieczorem, najczęściej podaje się pieczoną wołowinę z warzywami. Wśród młodzieży dużą popularnością
cieszą się hamburgery.
Słynny jest też na całym świecie zwyczaj picia herbaty przez Brytyjczyków. Obliczono, że przeciętny
Brytyjczyk wypija 8 filiżanek dziennie tego napoju. Podawana jest zazwyczaj z cukrem i odrobiną mleka,
aczkolwiek kawa cieszy się rosnącą popularnością.
SŁAWNE POSTACI
Król Artur i Rycerze Okrągłego Stołu. Legenda mówi, że czarownik Merlin rzucił na młodego Artura
czar zapomnienia, przez co dorastał nie wiedząc, że jest następcą tronu. Artur stał się królem w wieku 15
lat, gdy jemu jednemu udało się wyciągnąć magiczny miecz – Excalibur – z kamienia. Zgromadził na
swoim dworze najwybitniejszych rycerzy i wszystkich traktował jak braci, czego wyrazem było
zasiadanie do Okrągłego Stołu. Odwaga, wierność swemu władcy i galanteria wobec dam cechowały
bohaterów tej legendy i stały się wzorem ideału rycerza w średniowieczu.
Robin Hood – postać legendarna; mówi się, że żył w lasach Sherwood za panowania króla Richarda I
(XIIw) ,gdzie z grupą przyjaciół rabował bogatych i łupy przekazywał biednym.
The Beatles – zespół muzyczny znany na całym świecie. Zdobył ogromną popularność w latach 60-tych
XX wieku i miał ogromny wpływ na współczesną muzykę rozrywkową.
Sherlock Holmes - prywatny detektyw, bohater powieści Arthura Conan Doyle’a. Mistrz w
rozwiązywaniu skomplikowanych zagadek kryminalnych na podstawie obserwacji i logicznego
wyciągania wniosków. Holmes ubrany w charakterystyczny kraciasty płaszcz z nieodłączną fajką i
szkłem powiększającym stał się bohaterem wielu adaptacji filmowych.
James Bond – przystojny tajny agent brytyjskiego wywiadu MI6, znany pod kryptonimem 007. Bohater
serii filmów pełnych niesamowitych przygód i pięknych kobiet.
David Beckham – gwiazda angielskiej piłki nożnej, wieloletni zawodnik Manchester United, znany na
całym świecie
Harry Potter - bohater najpopularniejszej wśród dzieci i młodzieży serii powieści. Przygody Harry'ego są
wyjątkowe- występują w nich dziwne postaci i miejsca z innego świata, który istnieje na terenie Anglii,
ale jest dostępny tylko dla wybrańców.
Ojcowie pielgrzymi – tak nazywa się grupę 102 Anglików, którzy w 1620 roku przepłynęli Atlantyk i
założyli religijną wspólnotę na wschodnich wybrzeżach obecnego USA . Tak wyglądał początek
osadnictwa białych ludzi na tych terenach, a tym samym początek kształtowania się państwa.
HISTORIA KRAJU W SKRÓCIE
Około 2000 roku p.n.e. ludzie żyjący na Wyspach Brytyjskich budowali kamienne kręgi, z których
najsławniejsza pozostałością jest Stonehenge w południowej Anglii. Była to prawdopodobnie świątynia
Słońca, a wznoszący go dysponowali dużą wiedzą matematyczną i astronomiczna
Rzymianie opanowali te ziemie w 43 roku n.e. i pozostali tam przez następne 400 lat. Zostali wyparci
przez Anglów z terenów współczesnej Danii i Saksonów z Niemiec. Razem nazwani zostali AngloSaksonami.
Wikingowie atakowali kraj wielokrotnie. W XI w francuskojęzyczni Normanowie z Francji opanowali
większość terenów Brytanii, zmuszając poddanych do używania języka francuskiego. Z mieszanki języka
anglosaksońskiego i francuskiego narodził się współczesny język angielski.
XVI wiek to początek panowania Brytanii na morzach i zdobycia wielu kolonii, z których zyski
wzmocniły pozycję kraju jako potęgi gospodarczej
XVIII i XIX wiek to okres potęgi handlowej i przemysłowej kraju.
W 1973 roku Wielka Brytania przystąpiła do Wspólnoty Europejskiej.
SZTUKA
Kulturalne dziedzictwo UK należy do najbogatszych na świecie. Co roku odbywa się około 650 festiwali
sztuki, z których najgłośniejszy to Międzynarodowy Festiwal w Edynburgu
NAUKA
Obywatelom UK przyznano ponad 70 Nagród Nobla, co obok USA stawia kraj w czołówce światowej.
Najsławniejsi naukowcy i literaci to:
ISAAK NEWTON – ( żył w XVI/XVII w) – odkrywca praw zależności pomiędzy masą, siłą i ruchem,
m.in. prawa ciążenia, oraz wielu innych z zakresu optyki
KAROL DARWIN - biolog, twórca teorii ewolucji
WILLIAM SZEKSPIR – (XVI/XVII w) – angielski poeta i dramatopisarz, często nazywany największym
pisarzem w języku angielskim. Najsławniejsze dzieła to „Romeo i Julia”, „Hamlet”, „Makbet” i ”, „Sen
nocy letniej”.
A.A. MILNE – autor książek o Kubusiu Puchatku, znanym prawie na całym świecie
ALEXANDER BELL – urodził się w Szkocji, wieku 24 lat przeniósł się do USA. Naukowiec i
wynalazca, wynalazca m.in. TELEFONU