produkcja bioetanolu - EnergieOdnawialne.pl
Transkrypt
produkcja bioetanolu - EnergieOdnawialne.pl
BIOPALIWA - SZANSA DLA PRODUCENTOW ROLNYCH W UE Szeroka dyskusja na temat roli i szans odnawialnych surowców energetycznych w RFN sprawiła, że środowiska rolnicze w tym kraju , w tym zwłaszcza producenci zbóż oraz buraków cukrowych wykazują wzmożone zainteresowanie rosnącymi możliwościami przetwórstwa tychże produktów na paliwo w formie bioetanolu . Praktycznym wsparciem dla działań w tym kierunku stało się wprowadzenie przez obecną koalicję rządową SPD / Zieloni zwolnienia podatkowego w stosunku do biopaliw , które otworzyło dla tychże produktów w RFN znakomitą szansę rynkową . Posunięcia te są zgodne z wcześniejszymi postulatami ekspertów z Komisji Europejskiej w Brukseli zalecającymi wdrożenie szeroko już uprzednio dyskutowanego w tych kręgach projektu dyrektywy UE w tej sprawie . Zgodnie z nowo wydaną dyrektywą Komisji Europejskiej , zaakceptowaną przez Radę UE i przegłosowaną w maju br., przez Parlament Europejski udział biopaliw na europejskim rynku paliw powinien systematycznie wzrastać . Dyrektywa zakłada bowiem , że do końca 2005 roku biopaliwa stanowić będą 2% wszystkich paliw stosowanych w ruchu drogowym, a w 2010 roku ich udział ma wzrosnąć do 5,75% całkowitego udziału w rynku paliwowym . Do lipca 2004 roku wszystkie państwa członkowskie UE powinny opracować plany wprowadzania biopaliw do obrotu detalicznego . Dyrektywa ma wprawdzie na razie charakter rekomendacji, ale komisarz ds. energetyki Loyola de Palacio grozi sankcjami, o ile członkowie UE nie będą jej przestrzegać . Ze względu na zróżnicowane warunki klimatyczne w UE , które stawiają wysokie wymagania wobec biopaliw i uwzględniając przy tym niepokoje właścicieli samochodów , którzy obawiają się, że biopaliwa nie sprawdzą się przy niskich temperaturach, Komisja Europejska zaleciła krajom członkowskim , w celu popularyzacji ich stosowania, wprowadzenie ulg podatkowych na biopaliwa . Zdaniem ekspertów trudno byłoby bowiem oczekiwać, ażeby tankowanie przez kierowców biopaliw , których jednym z elementów jest etanol nastąpiło na obszarze całej UE bez wprowadzenia odczuwalnych, widocznych w cenach detalicznych ulg podatkowych . Dlatego też szereg krajów UE przygotowuje już plany stałego objęcia biopaliw ulgami podatkowymi . Tak np. ulga podatkowa przyznana ostatnio przez Ministerstwo Finansów Finlandii na tego typu benzynę wynosi 30 centów od litra . Techniczne możliwości wykorzystania bioetanolu jako paliwa są rożne , poczynając od zastosowania jako czystego paliwa po wykorzystywanie w formie mieszanki bioetanolu z benzyną w rożnej jego ilości . Dla producentów rolnych szczególnie ważny pozostaje przy tym fakt, że rożne komponenty benzyny mogą być stosunkowo bezproblemowo zastępowane przez podobne z biokomponentow. Specjaliści oceniający aktualnie rynek benzynowy w RFN na około 57 mil. ton uważają udział bioetanolu w tym rynku paliwowym w wysokości ok. 3 mil. ton za w pełni możliwy. Ich zdaniem bioetanol będzie posiadać w energetyce odnawialnej zasadniczy udział . Natomiast wytwarzany z rzepaku biodiesel znajdzie zdaniem części specjalistów początkowo tylko ograniczone możliwości zastosowania . Producenci paliw biorą przy tym pod uwagę fakt, że stosowana dotychczas w transporcie samochodowym benzyna posiada już określoną normę DIN, co sprawiło, że na początkowym etapie możliwym stało się tylko systematyczne podnoszenie ilości domieszek biokomponentow w benzynie do 5, 75 % . Zdaniem ekspertów przewiduje się jednakże ,że po roku 2010 nastąpi dalszy wzrost tego udziału, nawet do 15%. Podstawowym problemem pozostają przy tym stosunkowo wysokie koszty wytwarzania bioetanolu, które w dalszym ciągu są około dwukrotnie wyższe aniżeli produkcja tradycyjnego paliwa benzynowego z ropy naftowej . Koszty te kształtują się aktualnie w RFN w wysokości ca. 0, 50 Euro za litr bez uwzględniania obowiązującego podatku od paliwa. Koszty produkcji są więc w przybliżeniu dwa razy wyższe aniżeli produkcja tradycyjnej benzyny, której wytwarzanie kształtuje się na poziomie ca. 0, 24 Euro za litr plus 0,65 Euro podatku za litr benzyny . Ocenia się, że obecnie w RFN w rożnych fazach prac planistycznych znajdują się instalacje na produkcję 1,65 mil. ton bioetanolu . Z tego 0,38 mil. ton przypada na koncerny Nord – i Sudzucker zaś 1,27 mil. ton na konsorcjum producenckie poszukujące dotychczas inwestorów na rynku kapitałowym i planujące budowę instalacji produkcji bioetanolu w Meklemburgii – Pomorzu Przednim . Zasadniczą przesłanką mogącą sprzyjać szybszej realizacji dalszych planów rozwoju produkcji bioetanolu w RFN stanowi możliwość wprowadzenia odpowiednich regulacji ograniczających taki import w stosunku do innych regionów świata . Odnosi się to szczególnie do importu Brazylii, która w tym zakresie jest bezkonkurencyjna , głownie ze względu na niskie koszty produkcji i stosunkowo słabą walutę . Istotnym czynnikiem pozostaje jednakże, jak dotychczas brak większych umów o odbiorze surowców wyjściowych do produkcji biopaliw dla rolnictwa. Wielkie koncerny paliwowe są w tym zakresie bardzo ostrożne co może stanowić ewentualną szansę dla małych i średnich przedsiębiorstw . Zdaniem specjalistów , w warunkach europejskich , najlepszym surowcem wyjściowym do produkcji bioetanolu są buraki cukrowe oraz zboża , zwłaszcza pszenica . Dlatego też mimo, że wydajność przy produkcji bioetanolu z buraków cukrowych jest ponad dwukrotnie wyższa aniżeli przy zastosowaniu jako surowca wyjściowego do tejże produkcji pszenicy to ze względu na znaczne ilości surowca niezbędnego dla tej produkcji brane są pod uwagę obydwa kierunki upraw rolnych. Eksperci już obecnie oceniają, że może to mieć bardzo istotne znaczenie np. : dla przyszłego odciążenia sytuacji na rynku zbóż UE jeżeli już w 2010r., około 4 mil ton pszenicy przeznaczonych zostanie na produkcję bioetanolu . Próby technologiczne przeprowadzone przez koncern cukrowy Pfeifer & Lange wskazują , że produkcja bioetanolu z innych surowców np.: z ziemniaków nie jest zbyt opłacalna ponieważ jest zbyt droga. Również żyto i jęczmień, ze względu na niższe wyniki uzyskiwane z tych surowców przy produkcji bioetanolu są mniej konkurencyjne w porównaniu z pszenicą . Interesujący staje w tej sytuacji fakt, że ażeby zrealizować zaplanowaną na rok 2005 w RFN tylko 2% domieszkę bioetanolu do benzyny niezbędne będą w Niemczech znaczące tereny uprawowe . Dla przykładu ; przy udziale przy produkcji bioetanolu jako surowców wyjściowych 70% pszenicy i 30 % buraków cukrowych niezbędnych będzie 260 tys. ha powierzchni upraw zbożowych i 46 tys. ha powierzchni dla upraw cukrowych. Natomiast przy wzroście wielkości domieszki bioetanolu do benzyn w 2010r., w wysokości 5,75% ażeby wyprodukować planowane 2,4 mil. ton bioetanolu niezbędna stanie się powierzchnia 682 tys. ha pszenicy i 121 tys. ha buraków cukrowych . Podobna sytuacja kształtuje się również przy produkcji biodiesla z rzepaku. Tylko 2% domieszka w 2005r., wymagałaby bowiem uprawy rzepaku na powierzchni 530 tys. ha, zaś 5,75% domieszka w 2010r., 1,4 mil. ha. Statystycznie rzecz biorąc oznacza to dla Unii Europejskiej , że produkcja 8-9 mil. bioetanolu wymagać będzie około 45 mil ha powierzchni uprawowej dla produkcji surowców wyjściowych na to paliwo . Fakt podjęcia na szerszą skalę produkcji bioetanolu będzie miał również znaczny wpływ na europejski rynek pasz . Ponieważ bioetanol wytwarzany z buraków cukrowych produkowany jest z zawartego w nich cukru na każde 100 kg uzyskiwanego etanolu powstaje ca. 60 kg wytłoków cukrowych w formie palet . Natomiast przy zastosowaniu pszenicy powstaje ok. 90 kg produktów powarzelnianych . Ich spożytkowanie wymagać więc będzie dużych producentów rolnych celem ich zagospodarowania np. w formie zwiększonej hodowli zwierzęcej . Eksperci podkreślają, że bioetanol może być używany jako paliwo zarówno w czystej postaci jak również w formie domieszek od 2 % do 85 % . Specjaliści zaznaczają przy tym ,że 10% domieszka bioetanolu do paliw nie wymagać będzie w eksploatowanych obecnie samochodach posiadających silniki Otto żadnych zmian w silnikach . Natomiast przy zastosowaniu domieszki bioetanolu do benzyn w wyższej ilości wymagane jest dostosowanie silnika do spalania tej mieszanki przez zastosowanie specjalnego materiału uszczelniającego . Warto zaznaczyć, że już obecnie firmy Ford i Saab wprowadziły do produkcji silniki , które samodzielnie rozpoznają skład paliwa i regulują pracę silnika przy zastosowaniu bioetylenu . Dalsze możliwości zastosowania bioetanolu istnieją w zakresie tzw. dodatków biokomponentow do paliw. Tradycyjne paliwa posiadają bowiem celem poprawy ilości posiadanych oktanów specjalny dodatek MTBE . Ten ostatni może być jednakże bezproblemowo zastąpiony produkowanym z biokomponentow od 15 lat we Francji i Hiszpanii dodatkiem ETBE . Produkcja bioetanolu z ekonomicznego punktu widzenia wymaga utrzymania stosunkowo niskich cen surowców wyjściowych do jego wytwarzania . Zakłada się, że przy kosztach 0,52 Euro za litr produkcja bioetanolu w RFN jest konkurencyjna w stosunku do dotychczasowych paliw przy utrzymywaniu się niskich cen surowców do jego produkcji tj przy cenach buraków cukrowych na poziomie cen grupy C , względnie przy cenie pszenicy ca. 100 Euro za tonę . Eksperci podkreślają przy tym , że wymagać to będzie również wprowadzenia odpowiednich odpisów inwestycyjnych na okres 10 lat oraz podejmowania produkcji w instalacjach o wielkości powyżej 150 tys. ton . Instalacje takie do produkcji bioetanolu są bowiem w RFN stosunkowo kapitałochłonne np.: koszty instalacji do produkcji o wydajności ok. 250 tys. ton wynoszą ca. 140 mil. Euro. Generalnie koszty produkcji bioetanolu w rożnych krajach są bardzo zróżnicowane . Np. :w USA wynoszą one ok. 33 centów USD, przy czym bioetanol produkowany jest stosunkowo tanio z kukurydzy natomiast w Brazylii wynosi ok. 20 centów USD co związane jest z niskimi cenami używanego do produkcji bioetanolu cukru z trzciny cukrowej . Ocenia się, że światowa produkcja bioetanolu wynosi obecnie ok. 31,4 mil ton . Z tego Brazylia produkuje ok. 12 mil. ton , zaś USA 7,6 mil. ton . Nie ulega przy tym wątpliwości, że przy braku odpowiedniej ochrony celnej na rynku europejskim Brazylia mogłaby stać się szybko dostawcą bioetanolu na rynek UE . Stąd postulat, ażeby w toku dalszych prac w UE dążyć do zastosowania ostrzejszych przepisów dotyczących min. pochodzenia surowców do produkcji biokomponentow . Brak takiego zapisu o pochodzeniu biopaliw z surowców z terenów UE może przyczynić się bowiem do powstawania nowych miejsc pracy, ale poza granicami Unii Europejskiej . Pomimo wielu zalet wypowiadanych przez ekspertów pod adresem bioetanolu stanowisko przemysłu paliw płynnych oraz przemysłu samochodowego oceniane jest jako stosunkowo zachowawcze . Obydwa te sektory wychodzą z założenia , że tradycyjna benzyna i diesel także i w przyszłości będą odgrywać na rynku zasadniczą rolę . Tym niemniej wzrastający nacisk ze strony sił politycznych UE oraz opinii publicznej szeregu krajów na stosowanie biopaliw odpowiadających wysokim normom ochrony środowiska naturalnego i mniej zanieczyszczającego powietrze skłaniają koncerny paliwowe do nowych przemyśleń i przygotowywanie się do wprowadzenia zmian . Znaczący wpływ mają przy tym coraz bardziej alarmujące oceny napływające z Europejskiej Agencji ds. Środowiska , której zdaniem emisja dwutlenku węgla w najbliższych 30 latach w świecie powodujących efekt cieplarniany i wzrost średniej temperatury może bowiem ulec podwojeniu. Eksperci ostrzegają, że jeżeli działania o ograniczeniu szkodliwych emisji gazów nie zostaną szybko podjęte to świat czeka katastrofa . Nawet w krajach UE, gdzie strategia ochrony środowiska naturalnego jest stosunkowo restrykcyjna emisja dwutlenku węgla, najbardziej szkodliwego gazu dla środowiska wzrośnie po rozszerzeniu UE z 4 do 4,7 mil. ton. Ocenia się, że znaczący wpływ ma na to również sytuacja w krajach kandydackich do UE z Europy Środkowo- Wschodniej ,w których biorąc pod uwagę tempo stosunkowo szybkiego wzrostu gospodarczego w latach 90-tych nastąpił m.in. wzrost liczby samochodów aż o 61%, a te z kolei są odpowiedzialne za 1/3 szkodliwych emisji . Z ocen wynika, że potencjonalnie czołowi „ truciciele” w świecie to Chiny – przewidywany wzrost emisji dwutlenku węgla w najbliższych 30 latach z 3 do 9 mil. ton, USA – wzrost z 5,8 do 7,2 mil. ton i Indie – wzrost z 1 do 4,2 mil. ton. Zdaniem ekspertów z Unii Europejskiej jednym z zasadniczych sposobów na uniknięcie grożących światu zaburzeń ekologicznych i perturbacji klimatycznych powodujących już teraz wiele kataklizmów również na naszym kontynencie , jak pustynnienie regionów na południu Europy / np. w Hiszpanii / czy wzrost o 40% opadów na północy kontynentu jest rozwój odtwarzalnych źródeł energii . Systematyczny wzrost udziału na europejskim rynku energii ze strony tychże alternatywnych odnawialnych źródeł energii wskazuje , że do 2030 roku UE może w ten sposób zabezpieczyć ponad 1/5 swoich potrzeb energetycznych na pochodzące z tzw. „czystych” źródeł . Z dyskusji wynika przy tym , że szersze wprowadzenie do bilansu energetycznego UE odnawialnych źródeł energii poprzez dalszy rozwój rynku bioetanolu wymagać jednakże będzie nowego zdefiniowania standardów w zakresie ochrony środowiska naturalnego uwzględniających jakość użytkowanych paliw . W interesie producentów rolnych należałoby nie dopuścić przy tym do ukształtowania się takiej sytuacji , kiedy rolnictwo zostanie zepchnięte do roli czystego dostawcy surowców energetycznych zaś zyski będą uzyskiwane przez inne branże . Wydaje się bowiem , że produkcja bioetanolu stanowi dla rolnictwa znakomitą i stosunkowo konkurencyjną szansę pozwalającą przy tym na pozytywne rozwiązanie społecznego problemu transportu z jego dotychczasowym obciążeniem dla środowiska naturalnego . Pozytywny image biopaliw jakie posiadają one nie tylko w oczach europejskiej szerokiej opinii publicznej odbierany jest przy tym również jako szczególnie ważny dla światowych koncernów paliwowych , które są zainteresowane w przeniesieniu tego pozytywnego elementu na swoje działania na rynku paliwowym . Materiał opracował :Eugeniusz Tyszkowski, Konsul handlowy w KG RP w Hamburgu