Działania podejmowane w 2013 r. przez PCPR i OPS wobec osób

ANALIZA DZIAŁAŃ PODEJMOWANYCH W 2013 R.
PRZEZ POWIATOWE CENTRA POMOCY RODZINIE I OŚRODKI POMOCY
SPOŁECZNEJ WOBEC OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE,
W SZCZEGÓLNOŚCI W ZAKRESIE PODDANIA ICH
ODDZIAŁYWANIOM KOREKCYJNO-EDUKACYJNYM
Na podstawie art. 7 ust 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.), w Wydziale Polityki Społecznej PUW w Białymstoku
dokonano analizy realizacji przez powiaty w 2013 r. zadań określonych w art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy, tj.
„opracowywanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób
stosujących przemoc w rodzinie”. Z danych będących w dyspozycji Wydziału Polityki Społecznej
PUW wynikało, Ŝe 4 powiaty województwa podlaskiego do końca 2013r. nie realizowały ww zadania.
W celu dokonania oceny efektywności działań podejmowanych w 2013r. wobec osób
stosujących przemoc w rodzinie, w szczególności w zakresie poddania ich oddziaływaniom
korekcyjno-edukacyjnym, zwrócono się do 4 jednostek samorządu terytorialnego szczebla
powiatowego oraz gmin leŜących w obrębie tych powiatów, z prośbą o informacje na temat działań
kierowanych do sprawców przemocy w rodzinie, współpracy z innymi instytucjami i podmiotami
realizującymi omawiane zadania, a takŜe problemów występujących przy realizacji zadań.
PoniŜej przedstawiono analizę działań podejmowanych przez ww. gminy i powiaty,
sporządzoną na podstawie informacji przekazanych przez ośrodki pomocy społecznej (ops) i
powiatowe centra pomocy rodzinie (pcpr), realizujące w imieniu jednostek samorządu terytorialnego
to zadanie.
Działania podejmowane przez ops w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie,
w tym w zakresie poddania tych osób oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
informowanie osób stosujących przemoc w rodzinie o moŜliwości wzięcia udziału w
programach korekcyjno-edukacyjnych, prowadzanie rozmów motywujących do udziału w
oddziaływaniach (np. podczas posiedzenia ZI/GR),
przekazywanie osobom stosującym przemoc i członkom ich rodzin informacji o moŜliwości
skorzystania z poradnictwa specjalistycznego w punktach konsultacyjnych i innych
instytucjach pomocowych wspierających osoby uwikłane w przemoc, informowanie o
moŜliwości podjęcia terapii rodzinnej (np. podczas posiedzeń ZI/GR, na tablicy ogłoszeń
ośrodka pomocy społecznej),
kierowanie na spotkania z terapeutą w miejskiej/gminnej komisji rozwiązywania problemów
alkoholowych,
kierowanie na terapię do specjalistycznych placówek zajmujących się prowadzeniem terapii
odwykowej, ośrodka interwencji kryzysowej itp.,
organizowanie indywidualnych spotkań z psychologiem,
przeprowadzanie rozmów motywujących z osobami stosującymi przemoc w rodzinie w
zakresie wskazania negatywnych konsekwencji takiego zachowania; motywowanie do
podjęcia leczenia, terapii, zmiany zachowania,
kierowanie do prokuratury zawiadomień o popełnieniu przestępstwa z uŜyciem przemocy w
rodzinie,
kierowanie wniosków do sądów,
kierowanie osób do powiatowego centrum pomocy rodzinie, w celu poddania
oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym,
monitorowanie sytuacji rodziny poprzez systematyczne wizyty policjanta i pracownika
socjalnego,
praca zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych z osobami stosującymi przemoc w
rodzinie.
Realizując powyŜsze zadania, ops współpracowały z róŜnymi instytucjami i podmiotami
udzielającymi pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie i osobom stosującym przemoc,
w szczególności z:
−
sądami, prokuraturą, policją, powiatowym centrum pomocy rodzinie, komisją rozwiązywania
problemów alkoholowych, placówkami oświatowymi, podmiotami leczniczymi,
1
organizacjami pozarządowymi, kuratorami, placówkami specjalistycznego poradnictwa,
parafiami,
W większości gmin współpraca podejmowana jest w ramach działalności zespołów
interdyscyplinarnych.
( 9 ops nie udzieliło w ogóle odpowiedzi na temat jakichkolwiek form współpracy w omawianym
zakresie.
Problemy i trudności zgłaszane przez ops, w związku z realizacją omawianego zadania
dotyczyły, jak niŜej:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
współpraca z policją i innymi instytucjami często jest znikoma, ogranicza się do przekazania
formularza NK i pozostawienia sprawy w gestii zespołu interdyscyplinarnego,
brak informacji z innych instytucji, o bieŜących działaniach podejmowanych wobec sprawców
przemocy;
odmowy wszczęcia postępowania wobec sprawców przez prokuraturę,
w przypadku zgłoszenia przez gminę lub dobrowolnego zgłoszenia się osób do udziału w
programie korekcyjno-edukacyjnym, pcpr nie organizuje grupy w celu realizacji programu,
brak współpracy z pcpr w zakresie realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych,
poradnictwo świadczone jest w godzinach popołudniowych, co utrudnia wielu klientom
skorzystanie z tej formy pomocy,
częsty brak przedstawiciela policji w posiedzeniach ZI i GR, co skutkuje niską efektywnością
działań,
małe zaangaŜowanie przedstawicieli ochrony zdrowia w pracach ZI,
osoby stosujące przemoc w rodzinie nie wyraŜają zgody na udział w programach korekcyjnoedukacyjnych,
brak orzeczeń sądu zobowiązujących sprawców do udziału w programach korekcyjnoedukacyjnych.
Działania podejmowane przez pcpr w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie,
w szczególności w zakresie poddania tych osób oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym:
−
−
−
−
−
−
upowszechnienie informacji o moŜliwości udziału w programie oraz ogłaszanie naboru do
grupy korekcyjno-edukacyjnej (na tablicy ogłoszeń pcpr, na stronie internetowej pcpr,
pisemna prośba o kierowanie osób do grupy terapeutycznej, wystosowana do sądu, kuratorów,
gminnych zespołów interdyscyplinarnych),
w indywidualnych rozmowach telefonicznych informowano osoby chcące dobrowolnie
uczestniczyć w oddziaływaniach, o moŜliwości udziału w programie na terenie innego
powiatu,
wykonywanie pracy socjalnej przy współpracy z innymi instytucjami, w celu pozyskania
informacji o osobach stosujących przemoc i poddania ich oddziaływaniom,
dystrybucja ulotek na terenie gmin, korespondencja kierowana bezpośrednio do osób
stosujących przemoc – przez sąd, zespół kuratorów, ZI,
informowanie o moŜliwości skorzystania z poradnictwa specjalistycznego,
wystosowanie pism do prokuratury, sądów, ośrodków pomocy społecznej, gminnych komisji
rozwiązywania problemów alkoholowych z informacją o kierowanie osób do udziału w
programach korekcyjno – edukacyjnych.
Wskazane przez jedno z powiatowych centrów pomocy rodzinie przyczyny nierealizowania
zadania to brak osób, które mogłyby uczestniczyć w programie, brak informacji z ops o ewentualnych
uczestnikach, brak informacji z policji o rodzinach z problemem przemocy. Wymieniony pcpr nie
wskazał, jakie działania podjął w kierunku pozyskania informacji, które pozwoliłyby na realizację
zadań.
Powiatowe centra pomocy rodzinie współpracowały z instytucjami i podmiotami
realizującymi zadania, w zakresie udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie
jak i stosującym przemoc, w szczególności z sądami, prokuraturą, policją, ośrodkami pomocy
społecznej, gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, kuratorami,
przedstawicielami zespołów interdyscyplinarnych.
Problemy i trudności przy realizacji omawianego zadania, zgłaszane przez pcpr,
dotyczyły w szczególności następujących aspektów:
2
−
−
−
niewystarczający przepływ informacji między instytucjami,
brak informacji z gmin o osobach, wobec których realizowano procedurę „Niebieskie Karty”
oraz o działaniach podejmowanych wobec tych osób,
brak orzeczeń sądu zobowiązujących sprawców do udziału w programach korekcyjnoedukacyjnych.
Wnioski dotyczące doskonalenia działań podejmowanych przez ops i pcpr w stosunku do
osób stosujących przemoc w rodzinie:
−
nawiązanie ścisłej współpracy z sądami, policją, kuratorami oraz innymi instytucjami,
działającymi w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, celem zdobycia i wymiany
informacji o osobach stosujących przemoc w rodzinie,
−
nawiązanie ściślejszej współpracy między powiatowymi centrami pomocy rodzinie a
ośrodkami pomocy społecznej, w zakresie wymiany informacji o osobach stosujących
przemoc w rodzinie, mogących uczestniczyć w programach oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych,
−
przekazywanie przez ośrodki pomocy społecznej informacji do pcpr, sądów, prokuratury o
konieczności objęcia osób stosujących przemoc, programami korekcyjno-edukacyjnymi,
−
motywowanie osób stosujących przemoc w rodzinie do poddania się oddziaływaniom
korekcyjno-edukacyjnym (dobrowolny udział tych osób w programach),
−
ścisła współpraca z kuratorami sądowymi,
−
współpraca ops i pcpr w zakresie udziału sprawców w programach, realizowanych na terenie
innego powiatu.
Ze złoŜonego przez gminy woj. podlaskiego sprawozdania jednorazowego dotyczącego
realizacji w I półroczu 2013 r. procedury „Niebieskie Karty” wynika, iŜ w badanych 43 gminach
prowadzono 254 procedury „Niebieskie Karty”. Jedynie w 28% przypadków informację o
osobie stosującej przemoc, w zakresie objęcia jej oddziaływaniami korekcyjno-edukacyjnymi
przekazano do innych instytucji (np. do pcpr, sądu, kuratora). Wprawdzie osoby stosujące
przemoc w rodzinie są informowane o moŜliwości udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych,
jednak informacja o takiej osobie – potencjalnym uczestniku oddziaływań – często nie jest
przekazywana do powiatowego centrum pomocy rodzinie, sądu czy innej instytucji (proces rekrutacji
do programu zamyka się w początkowym etapie, gdy osoby stosujące przemoc nie wyraŜają zgody na
udział w programie, ani nie wykazują chęci pracy tą metodą).
Białystok, 2014.01.24
3