Ocena przydatności aktywiny A w przewidywaniu wystąpienia
Transkrypt
Ocena przydatności aktywiny A w przewidywaniu wystąpienia
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 4, 192-196, 2011 Ocena przydatności aktywiny A w przewidywaniu wystąpienia preeklampsji u ciężarnych MICHAŁ KREKORA1, KATARZYNA ZYCH2, LIDIA BIESIADA1, STANISŁAW SOBANTKA1 , GRZEGORZ KRASOMSKI1 Streszczenie Cel pracy: Celem pracy była ocena, czy stężenie aktywiny A w surowicy krwi pomiędzy11. a 14. tygodniem ciąży jest przydatne w przewidywaniu wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnych. Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 50 pacjentek nieobciążonych nadciśnieniem tętniczym, u których podczas pierwszego trymestru ciąży pobrano próbki krwi celem oznaczenia stężenia aktywiny A w surowicy krwi pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. Badania przeprowadzono ze środków pracy własnej nr 502-15-801 Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Oznaczeń dokonywano metodą immunoenzymatyczną ELISA, stosując zestawy Quantikine. Badania wykonywano zgodnie z procedurą ustaloną przez producenta zestawów. Wyniki: Spośród 50 ciężarnych, u których oznaczono stężenie aktywiny A w surowicy krwi między 11. a 14. tygodniem ciąży, u czterech wystąpił stan przedrzucawkowy. Poziom stężenia aktywiny A różnił się znacząco w obu badanych grupach i wynosił odpowiednio 1675,5 pg/ml, u których rozwinął się stan przedrzucawkowy vs 1212,8 pg/ml w grupie kobiet z ciążą przebiegającą bez powikłań. Wniosek: Zaobserwowano istotną statystycznie różnicę w poziomie stężenia aktywiny A w grupie pacjentek z ciążą, w której przebiegu wystąpił stan przedrzucawkowy, w stosunku do grupy pacjentek z ciążą o prawidłowym przebiegu p = 0,054. Słowa kluczowe: stan przedrzucawkowy, aktywina A, ciąża Wstęp Stan przedrzucawkowy dotyczy około 5-8% wszystkich ciąż, z czego 2-7% stanowią zdrowe nieródki, 14% ciąże bliźniacze oraz 18% pacjentki, u których we wcześniejszych ciążach wystąpił stan przedrzucawkowy [5]. Stan przedrzucawkowy – preeklampsja – związany jest ze zwiększonym ryzykiem powikłań okołoporodowych oraz zgonu zarówno matki, jak i noworodka [1, 3]. Spośród form nadciśnienia tętniczego w ciąży to właśnie preeklampsja (PE) jest odpowiedzialna za większość powikłań okołoporodowych. Około 15% porodów przedwczesnych jest spowodowanych wystąpieniem stanu przedrzucawkowego, co niesie za sobą konsekwencje znacząco wyższej zachorowalności związanej ze skrajnym wcześniactwem i śmiertelności okołoporodowej noworodków (7-12%) [2, 3]. Stan przedrzucawkowy zwiększa ryzyko u matki rozwinięcia się w przyszłości nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca oraz chorób krążenia mózgowego, natomiast u płodu jest odpowiedzialny za jego wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrostu lub nawet jego obumarcie. U noworodków preeklampsja może być przyczyną niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego, krwawienia dokomorowego (IVH) dotyczącego około 15-20% noworodków urodzonych przedwcześnie oraz około 2-3% urodzonych o czasie [4]. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) i opublikowanych w 2005 roku badań odnotowano około 536 000 zgonów kobiet ciężarnych na całym świecie, z czego aż 64 320 stanowiły zgony z powodu rzucawki. Z przedstawionego raportu wynika, że dziennie umiera około 192 kobiet z powodu powikłań związanych z nadciśnieniem ciążowym. W krajach o niskich dochodach częstość występowania stanu przedrzucawkowego jest 10-krotnie większa i wynosi około 50 na 10000 rocznie [6]. Pomimo licznych badań prowadzonych w wielu ośrodkach na świecie, etiopatogeneza stanu przedrzucawkowego nadal pozostaje do końca niewyjaśniona. Wiadomo iż na jego wystąpienie wpływ ma wiele czynników. Obecnie uważa się, że czynniki związane z ryzykiem wystąpienia rzucawki u kobiet ciężarnych można podzielić na modyfikowalne (np. otyłość), częściowo modyfikowalne (np.cukrzyca) oraz niemodyfikowalne, do których należą m.in. ciąża wielopłodowa, ciąża pierwsza, mutacja V Leiden czy obecność przeciwciał antyfofolipidowych [7]. Na rozwój preeklampsji ma wpływ nieprawidłowa inwazja komórek trofoblastu w ściany tętnic spiralnych końcowych gałęzi tętnic macicznych i niezależnie od przyczyny stanowi to podstawę patofizjologii procesu powstawania stanu przedrzucawkowego. Pierwszy etap przebudowy rozpoczyna się już na przełomie 6-8. tygodnia ciąży gdy dochodzi do inwazji wewnątrznaczyniowego cytotrofoblastu pozakosmkowego w ściany tętnic spiralnych (do doczesnowych części naczyń), a drugi etap ma miejsce około 14-16. tygodnia ciąży i dotyczy bardziej powierz- 1 II Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Klinika Położnictwa i Ginekologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki 2 Katedra Pediatrii i Immunologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Klinika Pediatrii, Kardiologii Prewencyjnej i Immunologii Wieku Rozwojowego Ocena przydatności aktywiny A w przewidywaniu wystąpienia preeklampsji u ciężarnych chownie położonych odcinków końcowych gałęzi tętnic macicznych. W czasie ostatnich lat przeprowadzono wieloośrodkowe badania mające na celu uzyskania specyficznego markera biochemicznego stanu przedrzucawkowego. Bardzo obiecujące wydają się wyniki badań nad aktywiną A. Aktywiny, czyli glikoproteinowe dimery, należą do rodziny transformujących czynników wzrostu $ (TGF-$). Zbudowane są z dwóch podjednostek $ ($A i $B). Mogą występować w trzech izoformach jako aktywina A ($A$A), aktywina B ($B$B) oraz aktywina AB ($A$B) [19]. W ciąży podstawowymi źródłami krążącej aktywiny są: łożysko, doczesna oraz błony płodowe [9]. W ciążach prawidłowo rozwijających się stężenie aktywiny A stopniowo rośnie od początku ciąży aż do 38. tygodnia jej trwania, a następnie obniża pomiędzy 38. a 41. t. c. [10, 11]. W 1997 roku po raz pierwszy lekarze z Wielkiej Brytanii wykazali w swoich badaniach znamienny wzrost stężenia aktywiny A w surowicy kobiet zagrożonych rzucawką. Stąd też można postawić hipotezę, że aktywina A mogłaby zostać uznana za endokrynologiczny marker stanu przedrzucawkowego [12]. Badania te potwierdzono również w czasie ostatnich lat, gdy aktywinę uznano za jeden z najbardziej przydatnych markerów używanych w diagnostyce w preeklampsji i zespołu HELLP [13]. Stężenie aktywiny A jest znacząco podwyższone u pacjentek z preeklampsją, a efekt ten jest jeszcze bardziej nasilony u pacjentek z zespołem HELLP. Należy podkreślić, że u pacjentek z ciążą o prawidłowym przebiegu lub z przewlekłym nadciśnieniem wartości te pozostają bez zmian bądź nieznacznie wzrastają z wiekiem ciąży [14]. Celem pracy była ocena, czy stężenie aktywiny A w surowicy krwi pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży jest przydatna w przewidywaniu wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnych Materiał i metody Badania przeprowadzono w dwóch etapach w Klinice Położnictwa i Ginekologii II Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach 20102011. Pierwszy z nich stanowił część kliniczno-biochemiczną, podczas której przeprowadzona została ocena kliniczna i diagnostyka. Do badań zostało zakwalifikowanych 50 pacjentek pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. Wszystkie ciężarne zostały następnie objęte kompleksową opieką położniczą, a w razie wystąpienia nadciśnienia ciążowego lub preeklampsji (PE) były hospitalizowane w Klinice. Ciężarne, u których doszło do rozwoju nadciśnienia ciążowego lub PE, stanowiły właściwą grupę badaną. Diagnostyka preeklampsji oparta była na ogólnie przyjętych kryteriach rozpoznania choroby [8]. Z badań wykluczono ciężarne z ciążą wielopłodową oraz ciężarne z następującymi położniczymi i niepołożniczymi powikłaniami ciąży: anomalie płodu lub jego obumarcie; bezobjawowy bakteriomocz lub 193 odmiedniczkowe zapalenie nerek, nadciśnienie tętnicze przewlekłe, choroby serca (klasy II-IV), choroby nerek, cukrzyca oraz choroby o podłożu autoimmunologicznym. Ciężarne, które spełniały te kryteria, po uzyskaniu informacji o celu i wyrażeniu zgody były zakwalifikowane do badań. Od każdej ciężarnej pobrano próbkę krwi na badania laboratoryjne obejmujące oznaczenie morfologii, leukocytozy, wykładników funkcji nerek oraz lipidogramu oraz próbkę krwi celem oceny aktywiny A. Ponadto uwzględniono również ocenę wybranych czynników ryzyka: wiek matki w chwili porodu, ilości przebytych ciąż, masę ciała kobiety przed ciążą oraz przyrost w czasie jej trwania Drugi etap obejmował analizę dokumentacji oraz przeprowadzenie analizy statystycznej uzyskanych wyników. Uzyskano zgodę Komisji Etyki Badań Lekarskich Instytutu „Centrum Zdrowia Matki Polki”. Powyższe badania przeprowadzono ze środków finansowych pracy własnej nr. 502-15-801 Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Krew do badań pobierano z żyły odłokciowej do probówek zawierających żel separacyjny firmy SARSTET. Po odwirowaniu w temp. +4EC z siłą odśrodkową 1000 × g, surowicę przenoszono do probówek typu Eppendorf i przechowywano w temperaturze !20EC. Przed przystąpieniem do badań próbki rozmrażano w temperaturze pokojowej i dokładnie mieszano. Stężenie aktywiny A w surowicy krwi oznaczano metodą immunoenzymatyczną ELISA, stosując zestawy Quantikine firmy R&D Systems (USA). Badania wykonywano zgodnie z procedurą ustaloną przez producenta zestawów. Próg czułości dla aktywiny A wynosił 3,67 [0,75-7,85] pg/ml, zaś zakres referencyjny mieścił się w przedziałach 142-753 pg/ml. Do analizy uzyskanych wyników zastosowano następujące metody statystyczne: test Manna-Whitneya do porównywania parametrów położenia (wartość oczekiwana) badanych zmiennych w dwóch grupach: pacjentki w ciąży przebiegającej bez powikłań i pacjentki w ciąży, u których wystąpił stan przedrzucawkowy. Wybór testu nieparametrycznego spowodowany był małą liczebnością grupy pacjentek w ciąży zagrożonej rzucawką oraz niespełnienie założenia o normalności rozkładu badanej cechy w grupie pacjentek w ciąży niezagrożonej rzucawką. Dla aktywiny A zastosowano test jednostronny, gdyż znany był kierunek zmian tego parametru w ciążach zagrożonych wystąpieniem stanu przedrzucawkowego oraz jednozmiennowy model regresji logistycznej dla oceny wybranych czynników ryzyka [15, 16]. Dla wszystkich stosowanych testów statystycznych przyjęto poziom istotności α = 0,05. W regresji logistycznej zamiast prawdopodobieństwa w teście Walda podano granice 95% przedziału ufności dla ilorazu szans (OR). Interpretacja tego przedziału jest następująca: jeśli podany przedział liczbowy pokrywa wartość 1, to iloraz szans nie różni się w sposób istotny statystycznie od jedności. Zatem potencjalny czynnik ryzyka nie jest istotnie związany z prawdopodobieństwem, a więc ryzykiem wystąpienia preeklampsji. 194 M. Krekora, K. Zych, L. Biesiada, S. Sobantka, G. Krasomski Wyniki W związku z tym, iż połowa przypadków preeklampsji występuje przed 37. t. c., zwrócono też uwagę , że w badanych grupach kobiet czas trwania ciąży był krótszy w grupie ze stanem przedrzucawkowym niż w grupie z ciążą przebiegającą bez powikłań (odpowiednio 36,7 vs. 39,1 t.c.), przy czym minimalny czas trwania ciąży w chwili porodu u pacjentki ze stanem przedrzucawkowym wynosił 29,3 tygodni (p = 0,352) [18]. Wyniki przedstawiono na wykresach. 2500 1500 1000 45 500 0 ciąże przebiegające bez powikłań ciąże ze stanem przedrzucawkowym Ryc. 1. Aktywina A w porównywanych grupach. Zaznaczono wartości średnie (wysokość słupka) i odchylenia standardowe (wąsy) Tydzień ciąży w chwili porodu Aktywina A 2000 Średnia Odchylenie standardowe Mediana Min Max 632,86 651,86 1088,4 295,8 4055,0 1691,0 1008,5 2311,4 20 15 10 5 ciąże ze stanem przedrzucawkowym 100 0,054* 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 35 30 ciąże przebiegające bez powikłań ciąże ze stanem przedrzucawkowym Ryc. 4. Masa kobiety w chwili porodu w porównywanych grupach. Znaczono wartości średnie (wysokość słupka) i odchylenia standardowe (wąsy) 25 20 15 10 5 ciąże przebiegające bez powikłań ciąże ze stanem przedrzucawkowym Ryc. 2. Wiek matki w chwili porodu w porównywanych grupach. Zaznaczono wartości średnie (wysokość słupka) i odchylenia standardowe (wąsy) Ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego jest wyższe w ciążach u kobiet znajdujących się w skrajnych przedziałach wiekowych < 18 i > 40 roku życia [7]. Wiek matki w chwili porodu mieścił się w przedziale od 20 do 40 lat. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, iż średnia wieku w chwili porodu była zbliżona zarówno w grupie kobiet, u których wystąpił stan przedrzucawkowy, jak i w grupie kobiet z ciążą przebiegającą bez powikłań (p = 0,986). Masa kobiet różniła się nieznacznie statystycznie w obu grupach i średnio wynosiła 81,25 kg u kobiet, u których rozwinął się stan przedrzucawkowy vs 77,16 kg, u kobiet z ciążą przebiegającą bez powikłań (p = 0,291). Przyrost masy ciała kobiety podczas ciąży Wiek matki w chwili porodu 25 Ryc. 3. Tydzień ciąży w chwili porodu w porównywanych grupach. Zaznaczono wartości średnie (wysokość słupka) i odchylenia standardowe (wąsy) p 40 0 30 ciąże przebiegające bez powikłań Masa kobiety w chwili porodu Wartość 35 0 Tabela 1. Aktywina A w porównywanych grupach Grupa ze stanem ciąże przebiegające przedrzucawkowym bez powikłań 1212,8 1675,5 40 25 20 15 10 5 0 ciąże przebiegające bez powikłań ciąże ze stanem przedrzucawkowym Ryc. 5. Przyrost masy ciała kobiety podczas ciąży w porównywanych grupach. Zaznaczono wartości średnie (wysokość słupka) i odchylenia standardowe (wąsy) Ocena przydatności aktywiny A w przewidywaniu wystąpienia preeklampsji u ciężarnych Średni przyrost masy ciała kobiety podczas ciąży jest większy w grupie pacjentek ze stanem przedrzucawkowym i wynosi średnio 18,00 kg, niż w grupie z ciążą przebiegającą bez powikłań i wynosi średnio 14.85 kg, lecz obserwowana różnica średnich nie jest istotna statystycznie p = 0,177. Powodem może być mała liczebność grupy pacjentek, u których wystąpił stan przedrzucawkowy. Dyskusja Etiologia stanu przedrzucawkowego nie jest w pełni wyjaśniona, a podejmowane próby jej określenia pozwoliły jedynie na lepsze poznanie patogenezy tego schorzenia, niedoprowadzając jednak do ostatecznego ustalenia wywołującego ją czynnika [8]. Nie w pełni jasna etiologia stanu przedrzucawkowego, stopień zagrożenia dla przyszłej matki, a także jej dziecka, skłoniła autorów pracy do podjęcia tematu i wykorzystania wybranych markerów biochemicznych w przewidywaniu wystąpienia preeklampsji u ciężarnych. Wśród objawów prodromalnych preeklampsji należy wymienić ból głowy, zaburzenia widzenia: światłowstręt, mroczki przed oczami oraz bóle w nadbrzuszu, zaburzenia świadomości. Niestety w aż 40% przypadków stanu przedrzucawkowego objawy te nie występują [20]. Dlatego bardzo ważna jest identyfikacja pacjentek z grupy ryzyka, profilaktyka wtórna, wczesne rozpoznanie oraz wdrożenie prawidłowego leczenia [3]. W publikacjach ostatnich lat można odnaleźć wiele prac dotykających problemu nadciśnienia tętniczego w ciąży, stanu przedrzucawkowego jak i samej rzucawki. Trwają poszukiwania jednego, skutecznego o wysokiej specyficzności i czułości markera stanu przedrzucawkowego. W chwili obecnej wiadomo, że aktywina A jest nie tylko jednym z markerów stanu przedrzucawkowego, ale może towarzyszyć również innym schorzeniom w trakcie trwania ciąży [21]. Spencer i wsp. w badaniu obejmującym 64 kobiety ciężarne ze stanem przedrzucawkowym wykazali, że mimo podwyższonego stężenia aktywiny A u kobiet ze stanem przedrzucawkowym w pierwszym trymestrze ciąży, w porównaniu z grupą kontrolną, stężenie to było zbyt niskie, aby jednoznacznie przewidzieć, u których z tych kobiet rozwinie się preeklampsja [21]. Seufert i wsp. w 2004 roku wskazali, iż aktywina A jest markerem o wysokiej czułości i jej stężenie koreluje z nasileniem objawów chorobowych [14]. Według Raportu Światowej Organizacji Zdrowia połączenie markerów prowadzi do wzrostu wrażliwości i specyfiki w porównaniu z oceną tylko jednego markera, przypisując również duże znaczenie nie tylko samym markerom biochemicznym, ale również ultrasonograficznym [22]. W badaniach przeprowadzonych przez D. Getahun i wsp. z Uniwersytetu w New Jersey na grupie 136 884 pacjentek potwierdzono, że kobiety, które zmieniły masę ciała prawidłową sprzed ciąży na nadwagę w ciąży, mają 2,0 wyższe ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego. 195 Jeśli natomiast masa ciała kobiet uległa zmianie z prawidłowej do otyłości w trakcie trwania ciąży to ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego wzrasta aż 3-krotnie [17]. Wyjaśnienie wzajemnych interakcji pomiędzy badanymi czynnikami przyczyniłoby się do lepszego poznania wieloczynnikowej etiologii i różnych patomechanizmów prowadzących do wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Otrzymanie pozytywnych wyników i poziomu wybranych parametrów biochemicznych w surowicy krwi matki umożliwiłoby wczesną selekcję ciężarnych zagrożonych wystąpieniem preeklampsji. Wnioski Zaobserwowano istotną statystycznie różnicę w poziomie stężenia aktywiny A w grupie pacjentek z ciążą w której przebiegu wystąpił stan przedrzucawkowy w stosunku do grupy pacjentek z ciążą o prawidłowym przebiegu p = 0,054 Wybrane czynniki ryzyka, to jest przyrost masy ciała podczas całego okresu ciąży, masa ciała kobiety w chwili porodu, wiek matki wydają się być zróżnicowane w badanych grupach, aczkolwiek nie są to wartości znamienne statystycznie Badana grupa pacjentek wydaje się zbyt mała, a przedstawione wyniki badań nadal nie wskazują jednoznacznie na możliwość zastosowania samej aktywiny A jako markera we wczesnej diagnostyce stanu przedrzucawkowego. Piśmiennictwo [1] Mugo M., Govindarajan G., Kurukulasuriya L. et al. (2005) Hypertension in pregnancy. Current Hypertension Reports 7: 348-354. [2] Kanasaki K., Kalluri R. (2009) The biology of preeclampsia. Kidney Int. 76: 831-837. [3] Leszczyńska-Gorzelak B., Poniedziałek-Czajkowska E. (2009) Perinatologia Neonatologia i Ginekologia, 2, 2, 94-101. [4] Heibel M., Herber R., Bechinger D. et al. (1993) Early diag- nosis of perinatal cerebral lesions in apparently normal fullterm newborns by ultrasound of the brain. Neuroradiology 35: 85-91 [5] Sibai B. M. (2003) Diagnosis and management of gestational hypertension and preeclampsia. Obstet. Gynecol. 102: 181-192. [6] Tuffnell D.J., Jankowicz D., Lindow S.W. et al. (2005) Outco- mes of severe pre-eclampsia/eclampsia in Yorkshire 1999/ 2003. Yorkshire Obstetric Critical Care Group 112: 875-880. [7] Szczepaniak-Chicheł L, Bręborowicz G., Tykarski A. (2006) Leczenie nadciśnienia tętniczego u kobiet w ciąży. Nadciśnienie tętnicze 10(2): 83-98. [8] Bręborowicz G.H. Ciąża wysokiego ryzyka. II wyd. (2006), Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań. [9] Petraglia F., Florio P., Nappi C. et al. (1996) Peptide signaling in human placenta and membranes: autocrine, paracrine, and endocrine mechanisms. Endocr. Rev. 17: 156-186. [10] Tong S., Egan V., Wallace E. (2004) Fetal activin A: associations with labour, umbilical artery pH and neonatal outcome. BJOG. 111: 326-330. [11] Florio P., Benedetto C., Luisi S. et al. (1999) Activin A, inhibin A, inhibin B and parturition: changes of maternal and cord serum levels according to the mode of delivery. Br J. Obstet. Gynaecol. 106: 1061-1065. 196 M. Krekora, K. Zych, L. Biesiada, S. Sobantka, G. Krasomski [12] Muttukrishna S., Knight P., Groome N. et al. (1997) Activin A and inhibin A as possible endocrine markers for pre-eclampsia. Lancet 349: 1285-1288. [13] Mylonas I., Schiessl B., Jeschke U. et al. (2006) Expression of inhibin/activin subunits alpha (-alpha), betaA (-betaA), and betaB (-betaB) in placental tissue of normal, preeclamptic, and HELLP pregnancies. Endocr. Pathol. Spring; 1: 19-33. [14] Seufert R., Neubert S., Tanner B. et al. (2004) Inhibins and Activin A in hypertensive Disorders of Pregnancy and HELLPSyndrome. Zentralbl. Gynakol. 126: 148-153. [15] Gibbons J.D., Chakraborti S. (2011) Nonparametric Statistical Inference. Fifth Edition. Chapman & Hall/CRC, Boca Raton. [16] Hilbe J.M. (2009) Logistic regression models. Chapman & Hall/CRC, Boca Raton. [17] Getahun D., Ananth C.V., Oyelese Y. et al. (2007) Primary preeclampsia in the second pregnancy: effects of changes in prepregnancy body mass index between pregnancies. Obs- tetrics & Gynecology 110: 1319-25. [18] Chames M.C., Livingston J.C., Ivester T.S. et al. (2002) Late postpartum eclampsia: a preventable disease? Am. J. Obstet. Gynecol. 186: 1174-1177. [19] Ling N., Ying S., Ueno N. et al. (1986) Pituitary FSH is re- leased by a heterodimer of the betasubunits from the two forms of inhibin. Nature 321: 779-782. [20] Sibai B.M. (2005) Diagnosis, prevention, and management of eclampsia. Obstet. Gynecol. 105: 402-410. [21] Spencer K., Cowans N., Nicolaides K. (2008) Maternal serum inhibin-A and activin-A levels in the first trimester of pregnancies developing pre-eclampsia. Ultrasound Obstet. Gynecol. 32: 622-626. [22] Conde-Agudelo A., Villar J., Lindheimer M. (2004) World Health Organization systematic review of screening tests for preeclampsia. Obstet. Gynecol. 104: 1367-1391. J Michał Krekora Klinika Położnictwa i Ginekologii Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki 93-338 Łódź, ul. Rzgowska 281/289 e-mail: [email protected] Assessment of the usefulness of activin A in predicting preeclampsia in pregnant women The aim of this study was to assess the concentration of activin A in serum between 11 and 14 weeks of pregnancy is useful in predicting the occurrence of preeclampsia in pregnant women. Material and methods: The study group consisted of 50 hypertensive patients unloaded in which during the first trimester of pregnancy, blood samples were taken to determine the concentration of activin A in serum. The study was conducted by means of their own work numer 502-15-801 Medical University of Lodz. Determinations were made using an ELISA immunoassay, using kits – Quantikine. Tests were performed in accordance with the procedure laid down by the manufacturer sets. Results: Of the 50 pregnant women who have determined the concentration of activin A in serum between 11 and 14 weeks of gestation occurred in four pre-eclampsia. The concentration level of activin A differed significantly in both groups and amounted to 1212.8 pg/ml in women with uncomplicated pregnancies extending vs 1675.5 pg/ml, who developed pre-eclampsia, the observed difference is statistically significant. Conclusion: There was a statistically significant difference in the level of concentration of activin A in the group of patients with pregnancy occurred in the course of pre-eclampsia in relation to the group of patients with a normal course of pregnancy p = 0.054 Key words: preeclampsia, activin A, pregnancy