dlaczego warto uprawiać soję?

Wyniki badań odmianowych
DLACZEGO WARTO UPRAWIAĆ SOJĘ?
Polska importuje aż 2 mln ton śruty sojowej rocznie, głównie z odmian transgenicznych, z genem
odporności na glifosat (RR). Błędem jest niewłączenie tej rośliny do programu dopłat do materiału
siewnego dla strączkowych, które aktualnie wynoszą 160 zł/ha.
Światowa produkcja soi utrzymuje się na
poziomie 200 mln ton rocznie, a jej liderami są
USA, Brazylia, Argentyna i Chiny. W Europie soję
uprawia się na blisko 1,9 mln ha, średnie plony
wynoszą 13,9 dt/ha. W Polsce soja rośnie na ok.
300 ha, w tym plantacje nasienne w ubiegłym roku
zajmowały 48 ha. Najlepsze regiony do uprawy
tego gatunku to Śląsk, Małopolska i Podkarpacie, z
wyjątkiem terenów górzystych oraz Wielkopolska,
Mazowsze i Pomorze Zachodnie. Rozwój uprawy
soi w naszym kraju zależy głównie od możliwości
zbytu dla przemysłu olejarskiego i paszowego.
Duże wymagania.
Soja jest rośliną dnia krótkiego, ciepłolubną
(optymalna suma temperatur w okresie wegetacji
wynosi około 1500 st. C, zero fizjologiczne
6
st. C) Wymaga gleb żyznych, przewiewnych, o
dobrej kulturze. Nie toleruje odczynu kwaśnego, a
optymalne pH wynosi 6,5-7. Ma duże wymagania
wodne w okresie kiełkowania i kwitnienia. W
warunkach Polskich do uprawy przydatne są
odmiany wczesne 000 i 00
(120 -130 dni
wegetacji), dojrzewające na przełomie sierpnia i
września. Ze względu na nisko umieszczone na
roślinach dolne strąki, soja wymaga bardzo
starannego doprawienia gleby, które pozwala
uniknąć większych strat w czasie zbioru
kombajnowego. Konieczne jest szczepienie nasion
(bezpośrednio
przed
siewem)
szczepionką
zawierającą bakterie brodawkowe Bradyrhizobium
japonicum.
Wiele zalet
Soja
wzbogaca
płodozmiany
zbożoworzepakowe lub zbożowo-kukurydziane), poprawia
właściwości fizyko-chemiczne gleby, zwiększa
zawartość próchnicy, dostarcza do gleby około 100
kg N/ha (dla roślin następczych 60-75 kg N/ha), jest
uprawą proekologiczną, nie wymaga intensywnej
ochrony chemicznej (choroby i szkodniki występują
w małym nasileniu) i nawożenia azotem. Nowe
odmiany wcześniej dojrzewają i są przystosowane
do zbioru bezpośredniego (przy odpowiedniej
wilgotności nasion), bez desykacji, jest cenną paszą
i produktem żywnościowym, zawiera 35-40 proc.
białka, 18-22 proc. tłuszczu (ze znaczną ilością
nienasyconych kwasów tłuszczowych) oraz związki
mineralne i witaminy z grupy B (dla polepszenia
strawności należy ją poddać działaniu wysokiej
temperatury – to – stosowaniu, w celu pozbycia się
inhibitorów trypsyny). Odmiany soi z Krajowego
Rejestru i będące w badaniach rejestrowych w
Polsce nie są modyfikowane genetycznie, a poziom
ich plonowania i właściwości rolnicze odmian są
zadowalające. Szczepionki zawierające bakterie
brodawkowe B. japonicum są dostępne (np.
Nitragina sojowa – Biofood Wałcz, Hi Stick
Soybean – Becker Underwood Lilited, Unit 1
Harwood Industrial Estate – Littlehampton, West
Sussex, BN 177 AU, Anglia), coraz większa jest
możliwość zbytu, głównmie do celów paszowych
(ZT Bielmar Bielsko Biała, CEHAVE Szamotuły),
objęta jest specjalną płatnością obszarową do
powierzchni uprawy roślin strączkowych, która za
ten rok wynosi 100 euro/ha.