Dąbrowska MM, Mięgoć H, Puzanowska B, Flisiak R. Dur

K ie ro w n ik K lin ik i: P ro f. R o b e rt F lis ia k
DUR WYSYPKOWY EPIDEMICZNY Z TOWARZYSZ¥C¥ BAKTERIEMI¥ STAPHYLOCOCCUS
HOMINIS PO POWROCIE Z INDII I NEPALU – OPIS PRZYPADKU
Magdalena M. D¹browska, Henryka Miêgoæ*, Beata Puzanowska, Robert Flisiak
Klinika Chorób ZakaŸnych i Hepatologii, Uniwersytet Medyczny w Bia³ymstoku
* Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K. D³uskiego w Bia³ymstoku
Wstêp: Dur wysypkowy epidemiczny to ostra choroba zakaŸna przebiegaj¹ca z gor¹czk¹, wywo³ywana przez œródkomórkow¹ bakteriê Rickettsia prowazekii
Ryc. 1 Rickettsia prowazekii
(Ryc.1). Szerzeniu siê choroby sprzyjaj¹ zaniedbania higieny osobistej, bieda, klêski ¿ywio³owe, wojna, zimna pora roku, st³oczenie ludzi. Aktualnie terenami
endemicznymi dla duru wysypkowego epidemicznego s¹ Œrodkowa i Po³udniowa Ameryka, Afryka, pó³nocne Chiny i Himalaje. Rezerwuarem i Ÿród³em inwazji
jest zaka¿ony cz³owiek oraz lataj¹ca wiewiórka Glaucomys volans (Ryc.2). Do zaka¿enia cz³owieka dochodzi przez wtarcie ka³u wszy odzie¿owej ludzkiej
Pediculus vestimenti (Ryc. 3) podczas jej ¿erowania na skórze, mo¿liwe jest te¿ zaka¿enie przez spojówki lub wdychanie zakaŸnego py³u. Patogen nie przenosi
siê z cz³owieka na cz³owieka. Po kilku-kilkunastu latach mo¿e dojœæ do reaktywacji zaka¿enia o ³agodniejszym przebiegu klinicznym – tzw. dur nawrotowy. Dur
wysypkowy charakteryzuje siê zró¿nicowanym obrazem klinicznym. Pocz¹tkowo, po oko³o tygodniowym okresie intubacji, obserwuje siê objawy
rzekomogrypowe oraz gor¹czkê o charakterze ci¹g³ym. W 5-tym dniu infekcji pojawia siê plamisto-grudkowa wysypka, szerz¹ca siê odœrodkowo (zmiany
skórne nie dotycz¹ twarzy, d³oni i stóp), stopniowo przechodz¹ca w wybroczyny krwawe (Ryc.4). Rzadziej dochodzi do zajêcia oœrodkowego uk³adu nerwowego
Ryc. 2 Wesz odzie¿owa ludzka
i dróg oddechowych. Rokowanie jest zwi¹zane z wiekiem: im starszy chory tym ciê¿szy przebieg zaka¿enia. W diagnostyce najwiêksze znaczenie ma dok³adny
wywiad, dodatkowe zastosowanie maj¹ odczyny serologiczne. W leczeniu stosuje siê doksycyklinê lub chloramfenikol przez 7 dni lub do 2 dni po ust¹pieniu
gor¹czki.
Staphylococcus hominis jest bakteri¹ powszechnie wystêpuj¹c¹ w œrodowisku oraz fizjologicznym sk³adnikiem biofilmu ludzkiej skóry.
Ryc. 3 Lataj¹ca wiewiórka
Ryc. 4 Plamisto-grudkowa wysypka
Celem pracy jest przedstawienie przypadku zaka¿enia Rickettsia prowazekii z towarzysz¹c¹ bakteriemi¹ Staphylococcus hominis po powrocie z wyjazdu
turystycznego do Indii i Nepalu.
Opis przypadku: 30-letnia pacjentka zosta³a przyjêta do Kliniki Chorób ZakaŸnych i Hepatologii z 2-tygodniowym wywiadem ogólnego os³abienia, gor¹czki
do 40ºC, dreszczy i potów. Tydzieñ przed hospitalizacj¹ pacjentka wróci³a do Polski z 19-dniowego wyjazdu turystycznego do Indii i Nepalu. W pierwszych
dniach gor¹czki, w trakcie wyjazdu, pacjentka przyjê³a 8-dniow¹ doustn¹ antybiotykoterapiê amoksycylin¹, podczas której zaobserwowa³a 1-dniow¹ plamistogrudkow¹ wysypkê na koñczynach górnych i dolnych. Przed podró¿¹ pacjentka zosta³a zaszczepiona przeciwko WZW A i B, durowi brzusznemu, poliomyelitis,
tê¿cowi i b³onicy. W trakcie wyjazdu regularnie przyjmowa³a profilaktykê przeciwmalaryczn¹ (atovaquon-proguanil), któr¹ przerwa³a w trakcie pobytu w
Nepalu. W badaniu przedmiotowym, przy przyjêciu, stwierdzano nieznaczn¹ splenomegaliê. W badaniach laboratoryjnych obserwowano umiarkowany wzrost
OB, CRP i aktywnoœci aminotransferaz oraz niedokrwistoœæ mikrocytarn¹. RTG klatki piersiowej wykaza³o obecnoœæ zrostów przeponowo-op³ucnowych, USG
klatki piersiowej – obecnoœæ niewielkiej iloœci p³ynu w lewej jamie op³ucnowej. Wykluczono zaka¿enie HIV, EBV, Mycoplasma pneumoniae, Bordetella
pertussis i zarodŸcami malarii. Badanie mikrobiologiczne i mykologiczne ka³u i moczu by³y ujemne. W badaniu mikrobiologicznym krwi stwierdzono wzrost
Staphylococcus hominis, w³¹czono celowan¹ 10-dniow¹ antybiotykoterapiê ciprofloksacyn¹. Po wykazaniu dodatniego miana przeciwcia³ w teœcie aglutynacji
Weil-Felix (1:800) rozpoczêto doustn¹ terapiê doksycyklin¹. Pacjentka zosta³a wypisana z Kliniki w stanie ogólnym dobrym.
Wnioski: Zaka¿enie Rickettsia prowazekii, oraz wspó³zaka¿enie innymi patogenami, powinno byæ brane pod uwagê w diagnostyce ró¿nicowej u osób z ostr¹
chorob¹ gor¹czkow¹, zw³aszcza po powrocie z terenów endemicznych.