Etnos, kultura i historia. Transformacja świata rzymskiego. Europa

KARTA KURSU
Wykład ogólnouczelniany
semestr zimowy [2015/2016]
Nazwa
Nazwa w j. ang.
Etnos, kultura i historia. Transformacja świata rzymskiego.
Europa od późnego antyku aż po okres karoliński .
Ethnos, culture and history. Transformation of the Roman world from late antiquity
to the Carolingian Period (400-800).
Kod
Koordynator
Punktacja ECTS*
Dr hab. prof. UP Krzysztof Polek
1
Zespół dydaktyczny
Dr hab. prof. UP Krzysztof Polek
Opis kursu (cele kształcenia)
Celem kursu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z historii powszechnej średniowiecza dotyczącymi przemian politycznych, etnicznych i kulturowych jakie miały miejsce w Europie
w okresie postrzymskim tj. od IV do VIII w. Szczególną uwagę w powyższej problematyce zajmują
przeobrażenia etniczne i kulturowe jakie miały miejsce na terenach położonych poza granicami Imperium
Rzymskiego. Daje to możliwość, jednej strony na ukazanie dziedzictwa rzymskiego w rozwoju
społeczności germańskich, w tym osiadłych na ziemiach byłych rzymskich prowincji, a z drugiej na
poznanie przemian zachodzących na terenach Barbaricum, ukazanie ich kontaktów ze strefą śródziemnomorską w różnych aspektach (wymiana, oddziaływanie kulturowe, migracje). Problematyka wykładów
przybliży studentom mało zanany okres dziejów z powszechnego średniowiecza, jest także dobrym
przykładem by za ich pośrednictwem ukazać osiągnięcia z ostatnich dwóch dekad w różnych
dyscyplinach badawczych (historia, archeologia, historia sztuki, językoznawstwo, geoarcheologia,
paleoklimatologia) nad tworzeniem się Europy średniowiecznej w jej przełomowym okresie dziejach.
Stanowi także wprowadzenie studentów, przede wszystkim kierunków humanistycznych, w podstawy
warsztatu badawczego, przydatne dla zrozumienia specyfiki warunków w jakich kształtowała się Europa
średniowieczna.
Warunki wstępne
Wiedza
Student posiada podstawową wiedzę ogólną z zakresu historii, kultury materialnej i
sztuki w odniesieniu do okresu późnego antyku i średniowiecza .Zna przyczyny i
przebieg wydarzeń jakie miały miejsce po upadku Cesarstwa Zachodniego, jak
również procesy zachodzące na terenach dawnego imperium jak też Barbaricum.
Umiejętności
Student wykazuje przygotowanie w odniesieniu do znajomości procesów i zjawisk
zachodzących
Kursy
Wykład ogólnouczelniany.
1
Efekty kształcenia
Efekt kształcenia dla kursu
Wiedza
K_W01;06; 12;13
W01:Wskazuje cechy etniczne i kulturowe
zachodzące na terenie dawnych prowincji
zachodniorzymskich oraz Barbaricum.
K_W03;10
W02: Zyskuje szerszą orientację jak też rozumie
zjawiska i uwarunkowania polityczne, etniczne i
kulturowe oraz ich i wpływ na dzieje kontynentu
europejskiego w kontekście historycznym epoki.
W03: Poznaje nowe tendencje w badaniach nad daną K_W05;06
epoką historyczna, sposoby rekonstrukcji jej dziejów
w oparciu o rezultaty badań historycznych,
archeologicznych i historii sztuki.
Efekt kształcenia dla kursu
Umiejętności
U01: Rozpoznaje i wskazuje procesy i zjawiska o
charakterze etnicznym i kulturowym zachodzących
tak w poszczególnych regionach naszego
kontynentu, jak też o zasięgu ogólnoeuropejskim.
U02: Zyskuje szerszą orientację na temat zjawisk
kulturowych i procesów historycznych
charakterystycznych dla okresu końca antyku i
początku średniowiecza
U03: Orientuje się w wybranych tematach i
problemach dziejów powszechnych od 450-900 r.
Efekt kształcenia dla kursu
Kompetencje
społeczne
Odniesienie
do efektów
kierunkowych
K01: Akceptacja i odpowiedzialność w przedstawianiu
różnych punktów widzenia (uwzględniających
zróżnicowane podłoże etniczne, historyczne i kulturowe)
dziejów, opartych na aktualnym stanie wiedzy
historycznej i unikanie jej wykorzystywania do celach
pozanaukowych.
Odniesienie
do efektów
kierunkowych
K_U01, 03
K_U02;04
K_U05
Odniesienie
do efektów
kierunkowych
K_K01;02; 04;08
2
Organizacja
Forma zajęć
Wykład
(W)
Liczba godzin
15
Ćwiczenia w grupach
A
K
L
S
P
E
X
Opis metod prowadzenia zajęć
Wykład o charakterze monograficznym przygotowujący do rozumienia procesów historycznych
zachodzących w historii powszechnej oraz zapoznanie studentów z przebiegiem ważniejszych debat,
rezultatów badań i poglądów badaczy różnych specjalności na podstawy etniczne, kulturowe i
polityczne Europy w I milenium po. Chr. W ramach wykładu przewidziana jest dyskusja merytoryczna.
Inne
Egzamin
pisemny
Egzamin ustny
Praca pisemna
(esej)
Referat
Udział w
dyskusji
Projekt grupowy
Projekt
indywidualny
Praca
laboratoryjna
Zajęcia terenowe
Ćwiczenia w
szkole
Gry dydaktyczne
E – learning
Formy sprawdzania efektów kształcenia
X
X
X
X
X
X
X
W01
W02
W03
U01
U02
U03
K01
Kryteria oceny
Uwagi
Zaliczenie bez oceny.
Zajęcia te adresowane są do studentów przede wszystkim kieruków
humanistycznych (ale nie tylko), i mają na celu poszerzenie ich wiedzy dotyczącej
przeszłości Europy oraz poznania procesów i zjawisk które, wywarły znaczący
wpływ na jej sferę etniczną, kulturową, religijną i historię. W ich rezultacie
nastąpiło silne oddziaływanie na specyfikę rozwoju poszczególnych regionów
Europy Północno-Zachondiej i południowej na przełomie antyku i średniowiecza.
3
Treści merytoryczne (wykaz tematów):
1. Upadek czy transformacja świata antycznego jako zagadnienie badawcze mediewistyki
europejskiej. (1 godz.)
2. Tworzenie się ośrodków władzy królewskiej wsród plemion na terenie Galii, Germanii i
Brytanii w 500-700 r. (2 godz.)
3. Bizancjum a Zachód Europy w V-VIII w. (2 godz.)
4. Tezy H. Pirenne a gospodarka Europy w V-VIII w. (2 godz.)
5. Rola Arabów w strefie śródziemnomorskiej w VII-IX w. (2 godz.)
6. Akulturacja – recepcja, naśladownictwo i innowacje w sztuce i kulturze ludów i plemion
germańskich – 500-750 r. (2 godz.)
7. Kształtowanie się granic politycznych, etnicznych i kulturowych w ok. 450 – ok. 900 r. –
wybrane przykłady. (2 godz.)
8. Przeszłość i pamięć w historiogrfaii wczesnego średniowiecza.(2 godz.)
Wykaz literatury podstawowej:
Wykład autorski, opracowany na podstawie własnych badań.
Wykaz literatury uzupełniającej:
After empire: towards an ethnology of Europe’s Barbarians , ed. by G. Ausenda, Woodbridge 2002.
Anton H.H., Beobachtungen zum fränkisch-byzantischer Verhältnis im Karolingischer Zeit, “Beihefte
der Francia” 22:1990, s. 97-119.
Collins R., Europa wczesnośredniowieczna 300-1000, Warszawa 1996.
Geary P.J., Before France and Germany. The Creation and Transformation of the Merovingian World,
Oxford 1988.
Hen Y., Culture and religion in Merovingian Gaul A.D. 481-751, Leiden-New York-Köln 1995.
Henderson G., Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987, 2000.
Hodges R., Dark age economics. The origins of towns and trade AD 600-1000, London 2001.
Hodges R., Towns and trade in the age of Charlemagne, London 2003.
The age of Sutton Hoo, ed. by M. Carver, Woodbridge 2002.
The archaeology of medieval Europe. Vol. 1:eight to twelfth centuries AD, ed. by J. Graham-Campbell,
4
M. Valor, Acta Jutlandica 83/1, Aahrus 2007.
The role of power and tradition. Ethnic constructs in antiquity, ed. by T. Derks, N. Roymans,
„Amsterdam Archaeological Studies vol. 13.
The Scandinavians from the Vendel Period to the tenth century an ethnographic perspective, ed. by J.
Jesch, Woodbridge 2002.
The Transformation of frontiers from late antiquity to the Carolingian, ed. by W. Pohl, I. Wood, H.
Reimitz, Leiden-Boston-Kőln 2001.
The World of Gregory of Tours, ed. by K. Mitchell, I. Wood, Leiden-Boston-Kőln 2002.
Topographies of power in the early middle ages, ed. by M. De Jong, F. Theuws, C. Van Rhijn, The
Transformation of the Roman World, vol. 6, Leiden-Boston-Köln 2001.
Tyszkiewicz L.A., Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie oraz na ludy
barbarzyńskie, Acta Universitas Wratislaviensis No 2695, Wrocław 2004.
Wickham C., Framing the early middle ages. Europe and the Mediterraneum, 400-800, Oxford 2005.
Wolfram H., Ethnogenesen in Donau- und Ostalpenraum, „Nationes“, Bd 5 (Frühmittelalterliche
Ethnogenesen im Alpenraum), Sigmaringen 1985, s. 97-151.
Wood I.N., The Merovingian kingdoms 450-751, London-New York 1994.
Wood I.N., Report: The European Science Foundation’s Programme on the Transformation’s of the
Roman World and emergence of early medieval, “Early Medieval Europe” 6 (2) 1997, s. 217-227.
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)
Wykład
Ilość godzin zajęć w
kontakcie z prowadzącymi
Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)
-
Konsultacje indywidualne
2
Uczestnictwo w egzaminie/zaliczeniu
-
Lektura w ramach przygotowania do zajęć
Ilość godzin pracy studenta
bez kontaktu
z prowadzącymi
15
13
Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po
zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu
-
Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat
(praca w grupie)
-
Przygotowanie do egzaminu
-
Ogółem bilans czasu pracy
30
Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika
1
5