Deklaracja programowa Pomorskiej Platformy Obywatelskiej RP

Region Pomorski
Deklaracja programowa Pomorskiej Platformy Obywatelskiej RP
Głównym celem działania każdej władzy publicznej, bez względu na to czy sprawowana jest ona na szczeblu
lokalnym, regionalnym bądź też centralnym, jest dbanie o dobro wszystkich obywateli. Priorytetem w programie
działania Pomorskiej Platformy Obywatelskiej RP na najbliższą kadencję parlamentu jest jakość życia mieszkańców
naszego regionu. Wszyscy razem tworzymy regionalną wspólnotę Pomorzan i wszystkim nam zależy na tym, by
Pomorze było najlepszym miejscem do życia, pracy i rozwoju. Chcemy zmian, które będą temu służyć nie planujemy
jednak rewolucji. Naszemu regionowi, tak jak i całej Polsce, nie są potrzebne sztormy, powodujące zamęt i
destrukcję. Potrzebujemy mądrej i twórczej kontynuacji, rozwijającej to, co to tej pory udało się osiągnąć, ale
również wprowadzającej nowe pomysły i rozwiązania.
Podobnie jak w ostatnich latach, naszym drogowskazem będzie koncentracja na mądrym oraz zrównoważonym
rozwoju województwa pomorskiego i wzroście jakości życia jego mieszkańców.
1.
Jednym z fundamentów wysokiej jakości życia jest dobra praca. Dobra, czyli taka, która oprócz godziwych
zarobków daje satysfakcję, poczucie spełnienia i możliwość samorozwoju. Statystyki pokazują, że rynek pracy na
Pomorzu jest stosunkowo dobry – stopa bezrobocia od wielu lat jest niższa niż ogółem w Polsce (w 2014 r. wyniosła
11,3% - 6. najniższa wśród województw), a od 2011 r., kiedy to w związku z konsekwencjami kryzysu gospodarczego
we wszystkich regionach zanotowała ona najwyższe w ostatnich latach wartości, sukcesywnie spada. Nie bez
znaczenia dla rynku pracy jest też ponadprzeciętny poziom przedsiębiorczości Pomorzan – w roku 2014 liczba nowo
zarejestrowanych tu działalności gospodarczych (w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców) była drugą najwyższą w
Polsce, a ogólna liczba zarejestrowanych firm jest czwartą najwyższą w kraju. W ostatnich latach udało się również
przyciągnąć na Pomorze wiele nowych, dużych inwestycji, tworzących miejsc pracy. Dzięki inicjatywie Invest in
Pomerania udało się pozyskać wiele nowych inwestycji. Najdynamiczniej rozwija się sektor BPO/SSC, ale nie zabrakło
także nowych inwestycji w sektorze ICT, energetycznym, logistycznym czy produkcyjnym. Przypomnijmy w ostatnim
czasie rozpoczęły tu swoją działalność takie marki z sektora BPO/SSC jak: Bayer, WNS, Misys, OIE Support, Metsä
Group czy Kemira. Problemem, nie tylko pomorskim ale i ogólnopolskim, jest za to swoiste zróżnicowanie bezrobocia
pomiędzy dużymi miastami, a pozostałymi obszarami województwa. W metropolii trójmiejskiej stopa bezrobocia jest
o ok. 5% niższa niż w całym regionie. Wyzwaniem jest zatem kreowanie takiej polityki, która wzmocniłaby lokalne
rynki pracy (nie osłabiając przy tym metropolii) oraz dawała dostęp do metropolitalnego rynku pracy mieszkańcom
nie tylko Trójmiasta, ale i innych obszarów Pomorza.
www.pomorze.platforma.org
Region Pomorski
2.
Dla rozwoju gospodarczego i powstawania nowych miejsc pracy oraz dla poprawy innych aspektów jakości
życia mieszkańców istotne znaczenie ma rozwój infrastruktury. Niezwykle ważny jest stan sieci transportowej
łączącej metropolię z resztą kraju czy kontynentu, jak i tej, która ułatwia komunikację pomiędzy Trójmiastem a
innymi miejscowościami naszego regionu. Dzięki uruchomionej w ostatnim miesiącu Pomorskiej Kolei
Metropolitalnej możliwy stanie się lepszy dostęp do dużego metropolitalnego rynku pracy, co wpłynie na rozwój
mniejszych ośrodków w regionie. Ponadto zbudowaliśmy m.in. nowy terminal Portu Lotniczego w Rębiechowie,
Obwodnicę Południową Gdańska, „Trasę Słowackiego” w Gdańsku, zmodernizowaliśmy drogi kołowe i kolejowe z
Trójmiasta do Warszawy oraz lokalny transport publiczny. Wciąż pozostaje jednak wiele do zrobienia, by poprawić
komunikacyjną dostępność Pomorza i metropolii. Chodzi tu m.in. o drogę ekspresową do Słupska (S-6), Obwodnicę
Metropolitalną, kontynuację budowy drogi ekspresowej S-7 (odcinek Gdańsk-Elbląg), Obwodnicę Północnej
Aglomeracji Trójmiejskiej (OPAT), dokończenie szybkiego połączenia Portu Lotniczego z Portem Morskim w Gdańsku
z wykorzystaniem tunelu pod Wisłą, inwestycje w regionalną sieć drogową w ramach tzw. północnego oraz
południowego korytarzy transportowych, które poprawią dostęp do Trójmiasta czy też budowę obwodnic wybranych
ośrodków subregionalnych. Dla spójności regionu i możliwości korzystania z metropolitalnego rynku pracy szczególne
znaczenie będzie miał wspomniany już wcześniej rozwój komunikacji publicznej w tym transportu kolejowego: SKP i
PKM (w kierunku Kaszub i północnych dzielnic Gdyni), modernizacja linii kolejowych Gdynia-Słupsk, GrudziądzMalbork, rewitalizacja linii Lębork-Kartuzy, jak również innych linii kolejowych o znaczeniu regionalnym.
Uzupełnieniem i ważnym ogniwem spójnego systemu transportowego powinny być węzły komunikacyjne,
integrujące transport kolejowy, autobusowy, pieszy i rowerowy. Ważne będzie uruchomienie słabo dotychczas
wykorzystywanego potencjału śródlądowych dróg wodnych, w tym Wisły.
3.
O ile dobra infrastruktura może stanowić swego rodzaju kręgosłup dla rozwijającej się gospodarki, o tyle jej
krwioobiegiem są produktywne przedsiębiorstwa, stawiające na nowatorskie i unikatowe produkty oraz usługi,
zdolne do konkurowania na rynkach międzynarodowych, posiadające rozpoznawalne marki. Takie firmy nie tylko są
skłonne więcej inwestować i mają większe szanse na akumulację kapitału, ale, co nie mniej ważne, generują wysokiej
jakości miejsca pracy. Produktywność pomorskich przedsiębiorstw, w porównaniu do sytuacji w innych regionach,
już jest stosunkowo wysoka – wytwarzana przez nie wartość dodana brutto w przeliczeniu na 1 pracownika wynosi
prawie 110 tys. zł i jest trzecią najwyższą w Polsce (większe wartości odnotowano jedynie w województwach:
mazowieckim oraz dolnośląskim). Ten dobry stan rzeczy należy traktować jako potencjał, który może być
wykorzystany dla podnoszenia jakości życia mieszkańców. Z jednej strony należy ułatwiać działanie firm już
istniejących przez tworzenie sprzyjającego im środowiska regulacyjnego i fiskalnego oraz zachęcać je do współpracy i
łączenia wysiłków - zarówno na rynku wewnętrznym (tworzenie odpowiednich „ekosystemów gospodarczych” z
www.pomorze.platforma.org
Region Pomorski
udziałem różnych typów przedsiębiorstw, nauki i sektora publicznego), jak na potrzeby ekspansji zagranicznej. Z
drugiej strony niezbędne jest stymulowanie innowacyjności (m.in. poprzez odpowiedni system zamówień
publicznych). Konieczne jest także podejmowanie działań, mających na celu zatrzymanie central dużych
koncernów na Pomorzu. Obecność firm takich jak Lotos czy Energa to nie tylko miejsca pracy i dochody dla
samorządów. To także szansa na poważne partnerstwo biznesowe dla wielu firm współpracujących, a także impuls
dla innowacyjności – duże korporacje często inwestują w badania i rozwój, co przynosi korzyści nie tylko nim, ale
całej gospodarce, a także nauce.
4.
Zwiększanie siły regionalnej gospodarki wymaga
także prowadzenie świadomej i aktywnej polityki
przyciągania inwestycji zagranicznych. Należy poszukiwać takich inwestycji, które tworzą wysoką wartość (a więc nie
są np. zwykłymi montowniami telewizorów, lecz tworzą bardziej wyrafinowane produkty czy usługi), pochodzą od
inwestorów, którzy widzą swoją działalność na Pomorzu w długim horyzoncie czasowym oraz dają szansę na rozwój
polskim kooperantom. Tego typu inwestycje trzeba postrzegać nie jako zagrożenie dla polskiego kapitału, a raczej
jako szansę na jego wypracowywanie (chociażby dzięki kontraktom dla podmiotów współpracujących). W naszym
regionie mamy pod tym względem dobre doświadczenia i sukcesy. Zorganizowaliśmy i uruchomiliśmy całościowy i
spójny system przyciągania i obsługi inwestorów pod nazwą Invest in Pomerania. Okazał się on być jednym z
najbardziej skutecznych w kraju. Chcemy tę inicjatywę kontynuować i zwielokrotnieć skalę jej oddziaływania.
5.
Z tej perspektywy warto poważnie myśleć o reindustrializacji Pomorza. Firmy działające w przemyśle mają
dużo większy zasięg oddziaływania, tworzą wysoką wartość dodaną, dają dobrą pracę a dodatkowo „żyje z nich”
wiele przedsiębiorstw współpracujących. Pomimo tego, że w strukturze gospodarki regionu przeważają usługi, to
funkcjonuje u nas wiele prężnie działających firm przemysłowych. Są to zarówno podmioty z kapitałem Polskim (np.
Remontowa Holding, Grupa LOTOS, Grupa ENERGA, Drutex), jak i te kontrolowane przez zagraniczne podmioty (np.
IP Kwidzyn). Jedne i drugie należy postrzegać jako unikalny zasób dla rozwoju regionalnej gospodarki.
6.
Duże możliwości kreowania nowej jakości gospodarczej na Pomorzu otwierają się w efekcie dynamicznego
rozwoju gospodarki morskiej, w tym w szczególności przemysłu stoczniowego i portów morskich, które
zainwestowały i wciąż będą inwestować potężne środki w rozwój infrastruktury. Hasłem tyleż popularnym w
ostatnich latach co nieprawdziwym było powiedzenie, że Polska odwróciła się od morza. Fakty świadczą o tym, że
jest to teza nieuzasadniona – porty, m.in. dzięki wspomnianej polityce inwestycyjnej, a także rozwoju infrastruktury
transportowej (drogi, kolej), biją rekordy przeładunków. Do podniesienia konkurencyjności polskich portów
przyczyniła się też zmiana środowiska regulacyjnego, w tym przede wszystkim usprawnienie systemu odpraw
celnych. Pożądana jest zatem dalsza poprawa zdolności przeładunkowej oraz dostępności transportowej portów
zarówno od strony morza jak i lądu (m.in. poprzez remonty torów wodnych, falochronów, nabrzeży i rozbudowę
www.pomorze.platforma.org
Region Pomorski
terminali w pomorskich portach czy remont linii kolejowej 201 Gdynia Port-Bydgoszcz) a także zapewnienie sprawnej
i kompleksowej obsługi celnej (m.in. dzięki Centrum Urzędowego Dokonywania Odpraw w Urzędzie Celnym w
Gdańsku) i weterynaryjnej. Porty, stanowiące swoisty krwiobieg gospodarki, mogą stać się też doskonałą platformą
do powstawania na Pomorzu międzynarodowych przedsięwzięć z dziedziny zaawansowanych usług biznesowych:
logistyki czy finansów (np. ubezpieczenia transportu towarów).
7.
Drugim, ważnym filarem gospodarki morskiej jest przemysł stoczniowy, który pomimo braku wielkich,
państwowych podmiotów tętni gospodarczym życiem – zatrudnienie w tym sektorze wzrosło w ostatnich 6 latach z
23 tys. do 32 tys. czyli o prawie 40%. Przemysł stoczniowy i morski jest też dziś „przyczółkiem innowacyjności” –
coraz więcej zamówień realizowanych w pomorskich stoczniach dotyczy budowy zaawansowanych i unikatowych
jednostek – wartość budowanych statków wzrosła ok 7-8 krotnie. To z kolei odbija się na poziomie płac w tym
sektorze, który znacznie przekracza średnią krajową. Wspieranie tej gałęzi przemysłu będzie więc jednym ze
strategicznych zadań polityki publicznej w najbliższych latach.
8.
Znaczną rolę w tym procesie może odegrać morski przemysł zbrojeniowy. Pomorskie podmioty takie jak
gdyńskie Centrum Techniki Morskiej, Stocznia Marynarki Wojennej czy Radmor dysponują dużym potencjałem
naukowo-badawczym. Rosnące wydatki na zbrojenia i zamówienia ze strony polskiej armii (m.in. na platformy
bezzałogowe, systemy niszczenia min, systemy łączności radiowej, inteligentne systemy dowodzenia lotnicze i
okrętowe) mogą dać duży impuls dla tej branży, a tym samym wpłynąć na tworzenie na Pomorzu innowacyjnych
rozwiązań, które w przyszłości będą mogły być eksportowane lub rozwijane w sektorze cywilnym – przemysł
zbrojeniowy na całym świecie jest „poligonem doświadczalnym” dla nowych technologii. Zamówienia w przemyśle
zbrojeniowym to oczywiście także szansa na powstanie w naszym regionie nowych, wysokospecjalistycznych i dobrze
opłacanych miejsc pracy.
9.
Warunkiem koniecznym dla przyciągania i rozwoju na Pomorzu wysokomarżowego biznesu są odpowiednie
zasoby ludzkie. Dlatego niezbędna jest dostosowana do nowych wyzwań edukacja: wytwarzająca nawyk i chęć
ciągłego uczenia się, zorientowana na podmiotowość ucznia, otwarta na nowe technologie. Co ważne o nowej
jakości w edukacji należy myśleć na wszystkich poziomach nauczania od przedszkoli do uczelni wyższych. Należy
podkreślić, by w tym spektrum nie pomijać znajdującego się obecnie w nienajlepszej kondycji szkolnictwa
zawodowego, które dodatkowo obarczone jest pewnym stygmatem gorszości względem wykształcenia maturalnego
czy wyższego. Dostępność wysokiej jakości fachowców i techników jest dzisiaj jedną z wielkich bolączek gospodarki
naszego regionu. Specjalista, także po ukończeniu odpowiedniej szkoły zawodowej ma dziś szansę na znalezienie
dobrej pracy, uzyskanie wysokich zarobków i samorealizację w równym stopniu, jak absolwent uniwersytetu czy
politechniki. Wyzwaniem dla polityki publicznej będzie zatem podniesienie jakości kształcenia na szczeblu
www.pomorze.platforma.org
Region Pomorski
zawodowym oraz podjęcie działań mających na celu przywrócenie pozytywnego społecznego postrzegania
wykształcenia zawodowego, aby zachęcić młodzież do tej edukacji, a także poważnego wsparcia dla tych szkół, w tym
także stworzenia mechanizmów zachęcających przemysł do bezpośredniej współpracy z takimi szkołami (praktyki
zawodowe, wspieranie finansowe uczniów, realizacja wspólnych projektów etc.). Naturalnie z punktu widzenia
innowacyjności niebagatelne znaczenie ma poziom nauki, dlatego też pomorskie uczelnie wyższe i jednostki
badawcze będą wspierane zarówno poprzez rozwój ich zaplecza infrastrukturalnego (które w ostatnich latach zostało
już mocno wzbogacone) jak i poprzez system wspierania badań naukowych i wdrożeń pilotowany m.in. przez
Narodowe Centrum Nauki czy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
10.
Kadry dla gospodarki regionu w dużej mierze „rekrutują się” z grona jego mieszkańców, jednak nie wszystkie
potrzeby da się pokryć lokalnymi zasobami. Dlatego ważne też jest przyciąganie i zatrzymywanie na Pomorzu
talentów z innych regionów i krajów. To co przyciąga do nas ludzi to bez wątpienia wysoka jakość życia, która
przyciągać będzie do nas coraz większe rzesze ludzi spoza Polski. Konieczne będzie przygotowanie instytucji
publicznych do zmierzenia się z wyzwaniem napływu większej liczby ludzi z zagranicy, a więc do prowadzenia
przemyślanej polityki imigracyjnej, biorącej pod uwagę uwarunkowania społeczne, demograficzne i ekonomiczne
naszego kraju i regionu.
11.
Dla dobrostanu mieszkańców niezwykle ważna jest też jest odpowiednia jakość usług publicznych. Jedną z
kluczowych tego typu usług jest opieka zdrowotna, świadczona na odpowiednio wysokim poziomie. Największym
wyzwaniem jakie stoi przed polityką publiczną w tym zakresie jest zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów i
leczenia specjalistycznego. Jest to problem szczególnie palący na Pomorzu, gdzie liczba tego rodzaju personelu
medycznego w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest relatywnie niska. Dlatego też warunkiem będzie zwiększenie
dostępu do szczególnie deficytowych specjalizacji lekarskich, a w międzyczasie optymalizacja systemu bazującego na
obecnej kadrze – tak, by każdy z potrzebujących mógł w jak najkrótszym czasie otrzymać poradę i zostać poddany
odpowiedniej terapii. Tutaj istotną rolę będzie grała dobra infrastruktura: zarówno medyczna (jak choćby oddane w
ostatnich latach do użytku Centrum Medycyny Inwazyjnej oraz powstające nowe Centrum Medycyny Nieinwazyjnej
Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego a także skończone inwestycje szpitalne w Słupsku, Gdyni-Redłowie i dawnym
gdańskim Szpitalu Wojewódzkim im. Kopernika), jak transportowa, która zmniejsza czas potrzebny na dotarcie do
lekarzy czy szpitali. Dla zapobiegania częstym na Pomorzu chorobom cywilizacyjnym (układu krążenia, nowotworom,
cukrzycy) niebagatelne znaczenie będą miały też programy profilaktyczne, których skuteczność potwierdza praktyka
na całym świecie. W tym miejscu wspomnieć należy o propagowaniu aktywności fizycznej i zdrowego żywienia,
szczególnie (choć nie tylko) wśród dzieci i młodzieży, co wiąże się też z przywróceniem lekcjom WF dużo większej roli
wychowawczej (tworzenia i stymulowania nawyków i przyzwyczajania do ruchu) ), a także przywrócenia w szkołach
www.pomorze.platforma.org
Region Pomorski
profilaktycznej opieki zdrowotnej i stomatologicznej - kosztować ona będzie z pewnością mniej, niż późniejsze koszty
społeczne braku tej opieki i kreowania prawidłowych nawyków od dzieciństwa.
12.
Pomorze słynie ze swojego dziedzictwa historycznego i kulturalnego i ze swojej regionalnej tożsamości.
Wiedzą o tym i korzystają z tego jego mieszkańcy, natomiast pewnym wyzwaniem jest poprawa rozpoznawalności i
konkurencyjności tego dziedzictwa i bazującej na niej oferty kulturalnej w skali krajowej i międzynarodowej, co z
kolei podnosi atrakcyjność gospodarczą (inwestycyjną) oraz osiedleńczą. Duże znaczenie mają tu inwestycje w
infrastrukturę kulturalną, które zostały już zrealizowane (m.in. Europejskie Centrum Solidarności, Teatr
Szekspirowski, Filharmonia Kaszubska) oraz te, które zostaną ukończone w przyszłości (np. Muzeum II Wojny
Światowej). Naturalnie same budynki i instytucje nie zapewnią mieszkańcom oraz turystom kontaktu z kulturą
najwyższej jakości, więc co najmniej równorzędne znaczenie będzie miało ich wypełnienie treścią – wydarzeniami,
ekspozycjami, działalnością edukacyjną i co ważne włączeniem ludzi w ich życie i funkcjonowanie.
13.
Z punktu widzenia dostarczania dobrych usług publicznych główną rolą polityki centralnej będzie wspieranie
w tej kwestii samorządów (które są ich głównymi dostawcami), co w wymiarze praktycznym może oznaczać większą
decentralizację władzy i przekazanie środków umożliwiających wykonywanie kolejnych zadań. Rozwijająca się
samorządność i perspektywa pogłębiania kompetencji samorządów terytorialnych to nie tylko nowe prawa, ale i
potrzeba zwiększania jakości i przejrzystości funkcjonowania tych organów władzy publicznej. Z tego względu
warto podjąć poważną debatę na temat kadencyjności władzy lokalnej, bezpośrednich wyborów do władz
wykonawczych powiatów i województw, odpowiedzialności za decyzje podejmowane (bądź niepodejmowane) przez
włodarzy (na każdym poziomie władzy publicznej) i podlegających im urzędników, walki z nadmierną biurokracją i
zmniejszenia dystansu dzielącego dziś władzę od obywateli, którzy coraz częściej zgłaszają swoją gotowość do
współdecydowania o losach ich najbliższego środowiska. To wszystko będzie miało kluczowe znaczenie dla kondycji
lokalnych i regionalnych społeczności, a co za tym idzie, dla jakości życia w tych wspólnotach.
Wierzymy, że kierując się dobrem naszego regionu, jego mieszkańców i obywateli będziemy w stanie kreować
mądrą politykę w obszarze gospodarki, stanowienia prawa czy spraw społecznych. Jesteśmy otwarci na
współpracę z wszystkimi interesariuszami i środowiskami, którym na sercu leży przyszłość Pomorza. Tylko dialog i
ciężka, wspólna praca nas wszystkich może zapewnić nam i przyszłym pokoleniom Pomorzan dobrobyt i wysoką
jakość życia.
www.pomorze.platforma.org