Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych
Transkrypt
Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych
PRAWO NA CO DZIEŃ Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych (omówienie wybranych zmian) Ustawa z 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw weszła w życie 15 stycznia br. Praktyka wymogła szereg zmian, co doprowadziło do nowelizacji kodeksu po trzech latach obowiązywania. Innym aczkolwiek równie ważnym powodem nowelizacji była potrzeba dostosowania kodeksu spółek handlowych do przepisów prawa unijnego. W artykule omawiamy najważniejsze zmiany. Najważniejsze zmiany jakie wprowadza nowela: – Złagodzone zostają warunki poddania jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością nadzorowi notarialnemu w zakresie składania oświadczeń woli. – Regulacja przekształcenia spółek cywilnych w spółki jawne. – Usuwa się kolizje przepisów kodeksu w zakresie regulacji dotyczącej spółek „w organizacji” z przepisami Prawa działalności gospodarczej. – Sprecyzowane zostają przepisy dotyczące łączenia i podziału spółek. – Wprowadza się nowe instytucje, jak np. warranty subskrypcyjne. – Uproszczono niektóre procedury dotyczące sposobu zawiadamiania o zgromadzeniach wspólników oraz zasad protokołowania tych zgromadzeń. 2. Andrzej Herbert – Wprowadzenie do Kodeksu spółek handlowych, Warszawa 2003 3. Nowelizacja Spółek Handlowych – Vademecum Rzeczpospolitej, Nr 96 z dnia 9 lutego 2004 Doprecyzowano także zasady zawierania umów spółki jawnej z jednoosobowymi przedsiębiorcami. Dotychczas przepisy można było interpretować w ten sposób, że odpowiedzialność zawierającego umowę dotyczyła każdego przedsiębiorstwa nowego wspólnika. Nowelizacja sytuację tę wyjaśnia. Każdy kto zwiera umowę spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada za zobowiązania przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki (art. 33 k.s.h.). Inaczej też uregulowano sprawę udziału kapitałowego wspólników. Do tej pory przepisy przewidywały określenie udziału kapitałowego w umowie spółki. Po nowelizacji udział kapitałowy wspólnika ma odpowiadać wartości rzeczywiście wniesionego wkładu (art. 50 k.s.h.). Spółka partnerska SPÓŁKI OSOBOWE Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce pod własną firmą. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółka handlową. Jedyną zmianą dotyczącą spółek partnerskich jest poszerzenie kręgu osób uprawnionych do zawiązania takiej spółki. Spółkę partnerską mogą teraz tworzyć również inżynierowie budownictwa (art. 88 k.s.h.). Spółka jawna Najważniejszą zmianą dotyczącą spółki jawnej jest wprowadzenie art. 25’ k.s.h., zgodnie z którym spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru, a osoby które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie. Oznacza to, że wierzyciel nie musi najpierw doprowadzić do egzekucji z majątku samej spółki. Może od razu żądać spełnienia należnego świadczenia przez wspólnika. 26 Źródła: 1. Kodeks spółek handlowych, ustawa z dnia 15 września 2000 (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) VITAMINA C++ 2/2004 Spółka komandytowa Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. W przepisach dotyczących spółki komandytowej nie zmieniło się nic. Należy tylko pamiętać o nowelizacjach przepi- PRAWO NA CO DZIEŃ sów dotyczących spółki jawnej, ponieważ są one stosowane również do spółki komandytowej. miesięcy, zmiany te tracą moc (art. 256 § 3 w zw. z art. 196 k.s.h.). Spółka komandytowo-akcyjna Oświadczenia wspólników Zmiana dotycząca spółki komandytowo-akcyjnej jest jedna. Przepisy regulujące działanie spółki komandytowej określają sytuację komandytariusza, czyli wspólnika, którego odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości określonej w umowie spółki. Komandytariusze natomiast nie pojawiają się w spółce komandytowo-akcyjnej. Spółkę taką tworzą komplementariusze (którzy odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia) i akcjonariusze (którzy nie odpowiadają za zobowiązania spółki w ogóle). W zakresie stosunku między tymi podmiotami znowelizowany art. 126 k.s.h. odsyła do przepisów o spółce jawnej, a nie do przepisów o spółce komandytowej, tak jak to było dotychczas. SPÓŁKI KAPITAŁOWE Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Udziały w spółce Dotychczas kodeks spółek handlowych zabraniał tworzenia udziałów o wartości mniejszej niż 500 zł, dzięki nowelizacji minimalna wartość udziału została obniżona do kwoty 50 zł (art. 154 § 2 k.s.h.). Minimalny kapitał zakładowy pozostawiono w nie zmienionej wysokości 50 000 zł. Kompetencje wspólników Nowelizacja zwiększyła kompetencje wspólników spółki (art. 228 k.s.h.): 1) zgody wspólników wymaga zawarcie przez spółkę umowy koncernowej czyli przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie przez nią zysku spółce dominującej, 2) uchwały wspólników wymaga oprócz nabycia albo zbycia należącej do spółki nieruchomości, także ustanowienie na rzecz spółki lub zbycie przysługującego jej użytkowania wieczystego. Liczenie głosów Zmienił się sposób liczenia głosów w przypadku udziałów o nierównej wartości. Nowe przepisy stanowią, że na każde 10 zł wartości nominalnej udziału przypada jeden głos – do tej pory na każde 100 zł (art. 242 § k.s.h.). Poczta elektroniczna Nowością jest możliwość zwołania zgromadzenia wspólników za pomocą poczty elektronicznej. Jedynym warunkiem jest wyrażenie wcześniejszej zgody przez wspólnika oraz podanie przez niego adresu na który należy wysłać zawiadomienie (art. 238 k.s.h.). Zlikwidowano natomiast wymóg pisemnego potwierdzania odbioru zawiadomień o zwołaniu zgromadzenia. Zmiana umowy Uchwała w sprawie zmiany umowy spółki nie wymaga teraz aktu notarialnego, a jedynie sporządzonego przez notariusza protokołu (art. 255 § 3 k.s.h.). Nowością też jest przepis, który stanowi, że jeśli zmiany umowy spółki nie zostały zgłoszone do sądu rejestrowego w ciągu sześciu Po nowelizacji k.s.h., formy aktu notarialnego wymagają nie tylko oświadczenia o objęciu nowych udziałów, ale także oświadczenia o objęciu podwyższenia wartości udziałów już istniejących (art. 258 § 2 k.s.h.). Likwidacja spółki Nowelizacja zmieniła zasady likwidacji spółki z o.o. Sprawozdanie likwidacyjne należy przygotować na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Zgromadzenie wspólników zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego nie musi się już odbywać po zakończeniu likwidacji (art. 288 k.s.h.). Jednoosobowe spółki z o.o. Spółki jednoosobowe to takie, w których wszystkie udziały przysługują jednemu wspólnikowi. Do tej pory kiedy taki wspólnik chciał złożyć swojej spółce oświadczenie woli (np. sprzedać jej samochód), musiał je spisać i udać się do notariusza w celu poświadczenia podpisu pod swoim oświadczeniem. Po nowelizacji, ma tylko obowiązek spisania swojego oświadczenia woli, a obowiązek notarialnego poświadczenia podpisów pozostaje jedynie w przypadku czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki. Spółka akcyjna Koszty założenia spółki Usunięto przepis nakazujący, by koszty założenia spółki były ustalane na dzień zawiązania spółki, co ma eliminować wskazywanie fikcyjnych kosztów, w celu sprostania wymogom formalnym (art. 304 § 1 k.s.h.). Wartość akcji Obniżono minimalną wartość nominalną akcji do jednego grosza w miejsce jednego złotego (art. 308 § 2 k.s.h.). Zysk do podziału Zgodnie z nowymi przepisami dotyczącymi podziału zysku, do zwiększeń zysku przeznaczono do podziału niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy. Usunięto zakaz wypłaty dywidendy z kapitałów rezerwowych utworzonych nawet w tym celu, jeżeli powstały wcześniej niż 3 lata przed podziałem. Zakaz poleceń Rozszerzono zakaz wydawania poleceń członkom zarządu w prowadzeniu spraw spółki przez inne organy. Uchylono art. 382 § 2, a zakaz wydawania poleceń został przeniesiony z przepisów dotyczących nadzoru do przepisów o zarządzie. Rada Nadzorcza Zmieniła się minimalna liczba członków rady nadzorczej spółki publicznej do co najmniej 5 osób (art. 385 k.s.h.). VITAMINA C++ 2/2004 27 PRAWO NA CO DZIEŃ Zmiana ta ma ułatwić wybór członków rady grupami, który był utrudniony ze względu na wysoki próg akcji. Walne zgromadzenie Zwiększono kompetencje walnego zgromadzenia do wydawania upoważnienia spółce instytucji finansowej na obrót akcjami własnymi (art. 393 k.s.h.). Natomiast zawarcie przez spółkę umowy koncernowej musi być poprzedzone uchwałą walnego zgromadzenia u obu kontrahentów. Czynności prawne jedynego akcjonariusza Istotne zmiany dotyczą czynności prawnych dokonywanych ze spółką przez jedynego akcjonariusza lub w przypadku gdy wszystkie akcje przysługują jedynemu akcjonariuszowi i spółce. Wprowadzono podział na czynności zwykłego zarządu i przekraczające ten zakres. W stosunku do pierwszych ustanowiono wymóg formy pisemnej, a do drugich – formę pisemną z podpisami notarialnie poświadczonymi (art. 303 k.s.h.). Sprawozdanie likwidacyjne Po nowelizacji sprawozdanie likwidacyjne będzie sporządzane na dzień poprzedzający podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (art. 476 k.s.h.). Do tej pory sporządzano takie sprawozdanie na dzień zakończenia likwidacji. Warranty subskrypcyjne W ramach nowelizacji wprowadzono do kodeksu nową instytucję: warranty subskrypcyjne. Jest to jeden z nowych typów papierów wartościowych. Definicja warrantów brzmi: „W celu podwyższenia kapitału zakładowego zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału (tzn. „Kapitał docelowy” – przyp. autor) spółka może emitować papiery wartościowe imienne lub na okaziciela uprawniające ich posiadacza do zapisu lub objęcia akcji, z wyłączeniem prawa poboru (warranty subskrypcyjne)” (art. 453 § 2 k.s.h.). Uchwała o emisji warrantów subskrypcyjnych powinna określać: • uprawnionych do objęcia warrantów, • cenę emisyjną lub sposób jej ustalenia, jeśli warranty mają być odpłatne, • liczbę akcji przypadających na jeden warrant, • termin wykonania prawa z warrantu, z tym ze nie może on być dłuższy niż 10 lat. PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁEK Na mocy przepisów Kodeksu spółek handlowych, spółki mogą być przekształcone w inne spółki handlowe. Spółki kapitałowe mogą także się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółki osobowe mogą się łączyć tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej. Spółkę kapitałową można podzielić na dwie albo więcej spółek kapitałowych. Nie jest dopuszczalny podział spółki akcyjnej, jeżeli kapitał zakładowy nie został pokryty w całości. Spółki osobowe nie podlegają podziałowi. 28 VITAMINA C++ 2/2004 Przekształcanie spółki • Nowelizacja jasno określa, że dniem przekształcenia jest dzień wpisania do rejestru spółki przekształconej (art. 552 k.s.h.). • Kapitał zakładowy przekształconej spółki kapitałowej nie może być niższy niż spółki przekształcanej (art. 577 § 1 pkt 4 k.s.h.). • Osoby działające za spółkę przekształcaną odpowiadają solidarnie wobec spółki, wspólników oraz osób trzecich za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem albo postanowieniami umowy lub statutu spółki, chyba że nie ponoszą winy (art. 568 § 1 k.s.h.). Podział spółki • Wprowadzone zmiany wykluczają stosowanie do podziału spółek przepisów o wkładach niepieniężnych. • Zmieniły się również zasady zabezpieczenia przy podziale spółki roszczeń wierzycieli. Rozszerzono krąg uprawnionych, od tej pory wierzyciele spółki dzielonej mają takie same prawa jak wierzyciele spółki przejmującej (art. 546 § 2 k.s.h.). Łączenie spółek • Zgodnie z nowelizacją przy łączeniu spółek z udziałem instytucji finansowej, koncesje zezwolenia i ulgi nie przejdą na nią, jeżeli organ, który je wydał sprzeciwi się temu w ciągu miesiąca od dnia ogłoszenia planu połączenia (art. 494 § 5 k.s.h.). • Uproszczono również łączenie spółek z których jedna dysponuje co najmniej 90-procentowym udziałem kapitałowym w drugiej (art. 516 § 1 k.s.h.). • Sprecyzowano wyjątki od zasady, która mówi o tym, że w połączeniu, w którym biorą udział tylko i wyłącznie spółki osobowe, nie jest wymagane sporządzanie planu przekształcenia. Wyjątki mają miejsce zarówno wówczas, gdy w wyniku takiego połączenia powstaje spółka akcyjna albo komandytowo-akcyjna, jak i w sytuacji gdy zażąda sporządzenia planu – w odpowiednim terminie – którykolwiek ze wspólników (art. 517 § 2 w zw. z art. 520 k.s.h.). Przekształcenie spółki cywilnej w jawną Złagodzono wymogi dotyczące procedury obowiązkowego przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną. Po nowelizacji spółka musi w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnąć przychody netto w wysokości co najmniej 800 tys. euro (dotychczas 400 tys. euro). Spółka jawna wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki cywilnej, co oznacza, że nie dochodzi do likwidacji działalności, lecz tylko do przekształcenia. Zmieniony został również termin złożenia obowiązkowego wniosku o wpis spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców (KRS). Powinno to nastąpić w ciągu 3 miesięcy (dotychczas 7 dni) od zakończenia drugiego roku obrotowego (art. 26 k.s.h.). Zgłoszenie składają wszyscy wspólnicy. Robert Zugaj [email protected]