Internetowa inkorporacja i wirtualne uchwały

Internetowa inkorporacja
i wirtualne uchwały
Łukasz Gembiś i Rafał Kuchta
Najnowsze zmiany w Kodeksie spółek handlowych poszerzyły wykorzystywanie rozwiązań
informatycznych w procesie rejestracji i funkcjonowania niektórych spółek.
Od 1 stycznia 2012 r. można zawierać umowę spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością przy użyciu wzorca
umownego w systemie teleinformatycznym. „Tryb S24”
miał na celu skrócenie i uproszczenie procedury zakładania spółki za cenę ograniczenia elastyczności
w kształtowaniu postanowień umowy. Popularność
tego rozwiązania stała się impulsem do podjęcia prac
legislacyjnych, a będąca ich owocem ustawa z dnia
28 listopada 2014 r.1 rozszerza jego stosowanie na
niektóre spółki osobowe (przepisy te weszły w życie
z dniem 15 stycznia 2015 r.). Wprowadza także zupełne novum – możliwość podejmowania niektórych
uchwał przez wspólników przy użyciu systemu teleinformatycznego, a także możliwość elektronicznego
zbywania praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej oraz udziałów w spółkach z o.o. (zmiany te zaczną
obowiązywać dopiero od 1 kwietnia 2016 r.).
Zakładanie spółki. Wzorzec umowy
Zgodnie z przepisami nowelizacji obowiązującymi od
15 stycznia 2015 r. za pomocą systemu teleinformatycznego prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości możliwa jest rejestracja spółek jawnych oraz
komandytowych przy wykorzystaniu wzorców umów.
Zasadniczo wnioski takie rozpoznawane mają być
w terminie jednego dnia. Momentem zawarcia umowy
takiej spółki jest chwila wprowadzenia do wzorca
umowy wszystkich koniecznych danych dotyczących
spółki i jej podpisania. Analogicznie jak w przypadku
spółki z o.o. zawiązanej w trybie S24 do spółki jawnej
i komandytowej można wnosić wyłącznie wkłady pieniężne.
Wzorce umowne zaproponowane w przepisach wykonawczych mają charakter podstawowy, lecz pozwalają
na wybór szeregu wariantów niektórych postanowień.
Oprócz określenia firmy i siedziby spółki, oznaczenia
wspólników oraz wysokości wnoszonych przez nich
wkładów (sum komandytowych komandytariuszy),
a także przedmiotu działalności spółki wg PKD, wzorce
przewidują możliwość określenia m.in.:
1
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy –
Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. z 2015 r. poz. 4).

w spółce jawnej lub komandytowej:
 czasu trwania spółki;
 wspólników uprawnionych do reprezentacji lub prowadzenia spraw spółki;
 udziału poszczególnych wspólników w zyskach oraz w stratach;
 dopuszczalności przeniesienia ogółu praw
i obowiązków wspólnika na inną osobę;
 trybu zmiany umowy spółki, przy czym
zawsze konieczne jest podjęcie uchwały
przez wszystkich wspólników;

w spółce z o.o.:
 dopuszczalności umorzenia udziału wspólnika za jego zgodą;
 wymogu zgody spółki na zbycie lub zastawienie udziału oraz dopuszczalności wykonywania przez zastawnika lub użytkownika prawa głosu z udziału;
 dopuszczalności wypłaty zaliczki na poczet
dywidendy;
 utworzenia rady nadzorczej, w tym z wyłączeniem prawa indywidualnej kontroli
wspólnika;
 sposobu reprezentacji spółki przez zarząd.
Warto odnotować, że na etapie prac legislacyjnych
postulowano zwiększenie liczby postanowień zmiennych w celu zwiększenia elastyczności wzorców. Być
może ograniczona liczba wariantów wynika z pilotażowego charakteru przyjętych rozwiązań. Niewątpliwie
określenie wzorców umownych w przepisach wykonawczych ułatwi ich ewentualne rozbudowanie w przyszłości.
Uchwały i inne czynności dokonywane w systemie teleinformatycznym
Postanowienia nowelizacji wchodzące w życie z dniem
1 kwietnia 2016 r. przewidują możliwość podejmowania niektórych uchwał wspólników w spółkach jawnych,
komandytowych oraz z o.o. przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym,
a także przenoszenia w ten sposób ogółu praw i obowiązków wspólników spółki osobowej oraz zbywanie
udziałów w spółce z o.o. Należy zauważyć, że powyż-
sze możliwości zarezerwowane są dla spółki, której
umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca
i nie została później zmieniona w „tradycyjny” sposób.
Dotychczas wydane przepisy wykonawcze ustanowiły
wzory uchwał dotyczących:

zmiany umowy (w ramach wzorca);

ustanowienia prokury;

rozwiązania spółki;

zatwierdzenia
sprawozdania
w spółce z o.o.;

podziału zysku albo pokrycia straty w spółce
z o.o.
finansowego
W przypadku uchwał wspólników spółki z o.o. nie jest
konieczne formalne zwoływanie zgromadzenia wspólników, ale wszyscy wspólnicy muszą co do niej wykonać prawo głosu. Z uzasadnienia projektu wynika, że
rozwiązanie to ma pozwolić wspólnikowi na doprowadzenie do zwołania zgromadzenia poprzez odmowę
głosowania.
Warto też odnotować, że nowelizacja przewiduje możliwość podejmowania uchwał w systemie teleinformatycznym także przez inne organy spółki z o.o., jeśli
uchwały te podlegają przesłaniu sądowi rejestrowemu
w celu ich złożenia w aktach rejestrowych.
Sposób autoryzacji składanych oświadczeń
Zgodnie z przepisami nowelizacji autoryzacja w systemie teleinformatycznym może się odbywać z wykorzystaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego
certyfikatu lub profilu zaufanego Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP). Zmiana ta oznacza
w istocie wprowadzenie podpisu profilem zaufanym
ePUAP do obrotu prywatnoprawnego, bowiem dotychczas służył on do potwierdzania tożsamości wyłącznie w stosunkach z administracją publiczną i sądami.
W toku prac legislacyjnych zauważono, że to rozwiązanie prowadzi do jednakowego traktowania dwóch form
podpisu o różnym poziomie bezpieczeństwa (tylko
bezpieczny podpis wymaga użycia karty kryptograficznej).
Budzi wątpliwości także pozostawienie możliwości
zawarcia umowy spółki z o.o. nawet przy wykorzystaniu jedynie tzw. zwykłego podpisu elektronicznego. Już
w okresie obowiązywania trybu S24 dla rejestracji
spółki z o.o. podnoszono bowiem, że ze względu na
gorsze zabezpieczenia tego podpisu takie rozwiązanie
niesie za sobą ryzyko łatwego podszycia się pod inną
osobę i wykorzystania jej danych do utworzenia spółki.
Jest to tym bardziej niezrozumiałe, że wszystkie pozostałe czynności online dotyczące tej spółki wymagają
potwierdzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym ePUAP.
Podsumowanie
Oczywiste jest, że rozwiązania przewidziane w nowelizacji nie będą przydatne dla przedsiębiorców oczekujących umowy spółki skrojonej na miarę. Wykorzystanie
podstawowego wzorca umowy może natomiast stanowić atrakcyjną ofertę dla innych podmiotów. Warto
jednak zachować ostrożność, bowiem system teleinformatyczny nadal pozwala na wybór rozwiązań skutkujących oddaleniem wniosku o rejestrację spółki. Dodatkową zachętą do korzystania z nowych rozwiązań
jest oszczędność związana z brakiem wymogu formy
aktu notarialnego dla umów zawieranych online, a także
z obniżeniem opłat sądowych za wpisy do KRS spółek
zakładanych w systemie (za pierwszy wpis – z 500 zł do
250 zł, a przy zmianach w umowie – z 250 zł do
200 zł). Z drugiej strony, na etapie prac legislacyjnych
sądy podkreślały, że większość spółek z o.o. rejestrowanych w trybie S24 była rejestrowana przez osoby
prowadzące działalność gospodarczą polegającą na
zbywaniu zarejestrowanych spółek (shelf companies).
Czy omawiana nowelizacja przysłuży się jedynie tego
rodzaju podmiotom? Czas pokaże.