docWypas na kwaterach
download 
Reklamacja Transkrypt
Wypas na kwaterach
hodowla BYDŁO. Początek sezonu pastwiskowego Wypas na kwaterach Zielonka pastwiskowa jest jedną z najlepszych, jeśli nie najlepszą paszą zaliczaną do objętościowych soczystych. Krowa może jej pobrać dziennie nawet do 70 kg (około 14-16 kg suchej masy), z której jest w stanie wyprodukować 18-20 kg mleka lub osiągnąć dobowe przyrosty masy ciała (bydła opasowego i hodowlanego) na poziomie 0,5-0,7 kg. W przypadku większych wydajności konieczne jest dokarmianie zwierząt paszami skoncentrowanymi. Dobre pastwisko to przede wszystkim ruń odpowiednio skomponowana pod wzglę dem gatunkowym i odmianowym. Powinny w niej dominować rośliny najchętniej zjadane przez zwierzęta (smakowite), a następnie dające wysoki plon o dużej wartości żywieniowej, odporne na udeptywanie i częste zgryza nie, szybko odrastające po spasieniu i dobrze wykorzystujące składniki pokarmowe z nawozów i pozostawianych odchodów. Na dobrym pastwisku ruń powinna charak teryzować się dużą gęstością, a darń - odpowiednią zwartością, sprężystością i wytrzymałością na przerywanie. Zioła dla smaku Dla większości przeżuwaczy w tym bydła, kryteria te spełnia ruń, w składzie której dominują trawy (60-70%), rośliny motylkowate (10-30%) z niewielkim udziałem ziół, stanowiących komponent smakowo-dietetyczny, a w niewielkim stopniu plonotwórczy. Trawy decydują o wielkości plonu oraz wartości energetycznej zielonki pastwiskowej. Dobrą trwałość runi oraz jej korzystny skład botaniczny można utrzymać stosując zmienne, kośno-pastwiskowe użytkowanie. Jeżeli warunki na to nie pozwalają, należy urządzać pastwiska trwałe. Dla jak najlepszego efektu wypasu, pastwisko powinno być zlokalizowane jak najbliżej zabudowań inwentarskich. Jego położenie względem np. obór dla krów mlecznych i bydła opasowego nie powinno być dalsze niż 1, a maksymalnie 1,5 km, a dla młodzieży hodowlanej od 1,5 do maksymalnie 2 km. 50 Wielkość pastwiska Do ustalenia wielkości powierzchni pastwiska w gospodarstwie potrzebne są następujące dane: liczebność stada (DJP), długość sezonu pastwiskowego (dni), przewidywane plony (t z ha) oraz, o ile to możliwe, rozkład podaży paszy w sezonie, w roku przeciętnym pod względem pogodowym. Korzyści z wypasu zwierząt są niezaprzeczalne. Można je ująć w następujące grupy: gospodarcze, jakościowe paszy, zoohigieniczne i środowiskowe. Z korzyści gospodarczych na pierwszy plan wysuwają się niskie koszty pozyskiwania zielonki pastwiskowej w stosunku do innych pasz. Jest to pasza najtańsza ze wszystkich pasz objętościowych soczystych. Potwierdzają to badania ekonomiczne, z których wynika, że koszty produkcji pasz w przeliczeniu na jednostkę owsianą (j.o) na gruntach ornych są około 2,5-krotnie większe niż na użytkach zielonych, a zwłaszcza na pastwiskach. Koszt produkcji 1 j.o. np. w kukurydzy (ziarno) oraz burakach półcukrowych był 3-krotnie większy niż w zielonce pastwiskowej, w zbożach 2-3-krotnie, w mieszance zbożowej, roślinach strączkowych i zielonce z kukurydzy 2,5 krotnie. Ograniczyć straty Wypas zwierząt, podobnie jak każda inna forma żywienia sprawia, że część paszy nie jest zjadana. Aby ograniczyć straty do minimum (nie więcej niż 20% plonu), na pastwiskach dla bydła i koni należy spasać ruń w momencie jej dojrzałości pastwiskowej, czyli po uzyskaniu wysokości 15-18 cm, a dla owiec 10-12 cm. Zwierzęta chętnie pobierają tak wyrośniętą ruń i w stosunkowo krótkim czasie są w stanie zaspokoić swoje potrzeby pokarmowe. W takiej runi zawartość składników pokarmowych jest optymalna, a proporcje zawartości białka do cukrów najbardziej korzystne. Spasanie niższej runi (odpowiednio 10-12 cm i 6-8 cm) zaleca się tylko wiosną, w momencie przejścia z żywienia zimowego na letnie zielonką. W naszej strefie klimatycznej, z 365 dni w roku roślinność rośnie przez 210-220 dni, czyli najczęściej od końca marca do końca października. W czasie pozostałych 140-150 dni pozostaje w staniu spoczynku (zima - utajone procesy życiowe). W okresie wegetacji, a więc wzrostu roślin, jednym z najbardziej efektywnych i przyjaznych zwierzętom sposobów wykorzystania trwałych użytków zielonych jest ich spasanie. Trwa ono najczęściej około 160-170 dni w roku (od pierwszej dekady maja do połowy października), a więc jest krótsze od żywienia zimowego (alkierzowego), w zależności od regionu, od 30 do 60 dni. Wypas na kwaterach Najlepszy jest kwaterowy sposób wypasu, polegający na trwałym po- dzieleniu pastwiska na 6-14 możliwie równych powierzchniowo kwater i ich kolejnym spasaniu. Kwatery powinny mieć kształt prostokąta o stosunku długości boków jak 1:2-3 (np. 50 m szerokości i 100-150 m długości). Liczbę kwater, na jaką należy podzielić pastwisko, trzeba ustalić na podstawie trzech podstawowych danych, czyli niezbędnej liczby dni odrastania runi do dojrzałości pastwiskowej (najdłużej ok. 5 tygodni), czasu spasania jednej kwatery w rotacji (od 2 do 5 dni) i liczby wypasanych stad zwierząt (najczęściej 1). W nowoczesnej gospodarce pastwiskowej czas spasania jednej kwatery w rotacji wynosi najczęściej 4-5 dni. Na dobrym pastwisku można uzyskać 5-6 rotacji w sezonie pastwiskowym. Wypas kwaterowy jest bardzo efektywny 05/2011 twój doradca ROLNICZY RYNEK hodowla i prosty w stosowaniu. W przypadku zastosowania ogrodzeń elektrycznych również niedrogi. Przenośne ogrodzenie Innym, zalecanym sposobem wypasu jest dawkowanie (wydzielanie) paszy za pomocą przenośnego ogrodzenia elektrycznego. Sposób ten polega na codziennym, jedno- lub dwukrotnym wydzielaniu zwierzętom określonej powierzchni pastwiska za pomocą przenośnego ogrodzenia elektrycznego. Wielkość wydzielanej powierzchni powinna wynikać z liczebności wypasanego stada zwierząt i jego zapotrzebowania na paszę oraz wielkości aktualnego plonu, najczęściej określanego na podstawie wysokości runi. Trzeba wyraźnie stwierdzić, że wypas sposobem dawkowania paszy nie jest drogi, ale wymaga od rolnika dobrej znajomości potrzeb pokarmowych stada, możliwości plonotwórczych pastwiska oraz precyzyjnej oceny wielkości aktualnego plonu. Wiosną nie zwlekaj Nie należy zwlekać z rozpoczęciem wypasu wiosną. Jego opóźnienie będzie skutkowało spasaniem stale przestarzałej zielonki, zwłaszcza w pierwszej rotacji. Pod stawowym kryterium rozpoczęcia wiosennego wypasu jest wysokość roślin wynosząca ok. 10-12 cm. Mniejszym złem jest zbyt wczesne rozpoczęcie wypasu niż zbyt późne. Okres od pierwszego dnia wyjścia zwierząt na pastwisko, do czasu pełnego żywienia zielonką jest nazywany okresem przejściowym z żywienia zimowego na letnie. Okres ten jest niezwykle ważny i powinien trwać około 1 tygodnia. Stopniowe przej ście z żywienia zimowego paszami konserwowanymi na żywienie letnie zielonką pastwiskową jest związane z wytwarzaniem w żwaczu określonej mikroflory, biorącej na siebie ciężar rozkładu pokarmu roślinnego u zwierząt przeżuwających. Przygotować zwierzęta Do sezonu pastwiskowego należy również przygotować zwierzęta, a zwłaszcza sprawdzić stan racic i w razie potrzeby dokonać ich korekty, przyciąć ostro zakończone rogi, szczególnie sztukom nadmiernie pobudliwym oraz zastosować środki przeciw gzom. Czas pasienia się zwierząt (pobierania paszy) w ciągu dnia nie powinien być długi. Do pełnego najedzenia się potrzeba zwierzęciu około 8-10, a maksymalnie 12 godzin. Zadaniem rolnika jest stworzenie zwierzętom warunków do pełnego najedzenia się w tym czasie, a zatem ruń pastwiskowa musi być odpowiednio gęsta i wysoka. Często spotykane przekonanie, że im ruń jest wyższa, tym zwierzęta szybciej się najedzą, jest błędne. Zwierzęta pasące się na runi wysokiej zjadają tylko jej górne piętro (listki traw), co sprawia, że odgryzane kęsy są niewielkie i w czasie 8-10 godzin nie są w stanie pobrać potrzebnej im ilości paszy. Podobna sytuacja, lecz z innych względów, zachodzi, kiedy spasana zwierzętami ruń jest zbyt niska. Praktyko wane wówczas wydłużanie czasu pasienia, niekiedy aż do wypasu całodobowego nie przynosi spodziewanych efektów, ponieważ zwierzęta po określonym czasie pobiera nia paszy przystępują do jej przeżuwania. Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypad ku, schodzące z pastwiska zwierzęta nie są najedzone. uprzedniego kompostowania. Nawozów naturalnych nie można stosować w sezonie pastwiskowym na spasane kwatery czy części pastwiska. Woda czeka na zwierzęta Nieodzownym elementem pastwisk są drogi służące do przepędzania zwierząt oraz przejazdu maszyn i środków transportowych związanych z funkcjonowaniem pastwiska. Drogi pastwiskowe powinny być tak zaprojektowane, aby były możliwie najkrótsze i proste, a ich szerokość powinna być dostosowana do szerokości roboczych ciągników i maszyn. Powszechnie stosuje się 6-metrową szerokość dróg (wyjątki: minimum 4 m i maksimum 8 m). Szerokość dróg należy uzależniać od szerokości maszyn i środków transportu, a nie liczebności wypasanych stad zwierząt. O jednym trzeba pamiętać szczególnie. Szerokość bram pastwiskowych musi być taka sama jak szerokość drogi, ponieważ ułatwia to kierowanie stada zwierząt na określone kwatery czy części pastwiska. Wysoka opłacalność żywienia pastwiskowego, oprócz dostępności doskonałej pa szy zależy również od zaopatrzenia zwierząt w wodę. Muszą mieć do niej stały do stęp, najlepiej z koryt napełnianych wodą dowożoną z zagrody. Dla przykładu, jedna krowa w ciągu dnia potrzebuje około 60 litrów wody. Pamiętajmy, że wypasane zwierzęta, a zwłaszcza krowy nie mogą upominać się, a nawet czekać na wodę, lecz woda powinna czekać na zwierzęta. Wysokie i pełnowartościowe pod względem chemicznym i botanicznym plony z pastwisk można uzyskać stosując odpowiednie nawożenie, zwłaszcza trzema podsta wowymi składnikami NPK. Mogą być one stosowane w nawozach mineralnych albo naturalnych, takich jak np. kompost obornikowy (obornik po co najmniej rocznym kompostowaniu), gnojowica czy gnojówka. Na pastwiska nie wolno stosować obornika bez 05/2011 twój doradca ROLNICZY RYNEK Wdzięczne nawożenie azotem Najlepsze efekty w gospodarce pastwiskowej uzyskuje się stosując szybko działające nawozy mineralne, w tym zwłaszcza nawozy azotowe, z uwagi na dużą dynamiczność użytkowania runi pastwiskowej. Azot decydująco wpływa na wielkość i jakość pozyskiwanych plonów. Stwierdzono bowiem, że najbardziej wdzięczną grupą roślin za nawożenie azotem są trawy. Bujnie się rozwijając, wypierają z runi rośliny motylkowate oraz zioła. Nawożąc pastwiska należy pamiętać, że są one codziennie nawożone pozosta wianymi przez zwierzęta odchodami, w których znajdują się znaczne ilości składników pokarmowych roślin. Określono, że jedna krowa w sezonie pastwiskowym pozostawia w odchodach około 40 kg azotu (N), około 5 kg fosforu (P) i około 15 kg potasu (K). Proste, krótkie drogi źródło: materiały Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych Falenty Jan Burblis DODR we Wrocławiu 51
