poziom krajowy obszar strategicznej interwencji

Zakres terminologiczny obszarów „specjalnych”
w dokumentach planistycznych i strategicznych
Wrocław, grudzień 2012 r.
WPROWADZENIE
Obszary
strategicznej
interwencji
OBSZARY
PROBLEMOWE
1.Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (Warszawa, 13 grudnia 2011 r.)
2.Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary
Wiejskie (Warszawa, 13 lipca 2010 r.)
3.Aktualizacja Strategii Rozwoju Województw z uwzględnieniem uwarunkowań
krajowych i unijnych. Przewodnik (Warszawa, maj 2011 r.)
1. Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego
2.Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR FUNKCJONALNY – DEFINICJA
„bazując na ustawowej definicji obszaru problemowego tj. „obszaru szczególnego
zjawiska z zakresu gospodarki przestrzennej lub występowania konfliktów
przestrzennych” wskazanego w planie zagospodarowania przestrzennego
województwa lub określonego w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, KPZK 2030 rozbudowuje je o zapis
„zwarty układ przestrzenny składający się z funkcjonalnie powiązanych terenów,
charakteryzujących się wspólnymi uwarunkowaniami i przewidywanymi,
jednolitymi celami rozwoju” (KPZK 2030, s. 178)
„wyodrębniony przestrzennie specyficzny kompleks terytorialny charakteryzujący
się wspólnymi cechami geograficznymi (społeczno-gospodarczymi i
przestrzennymi)” (Aktualizacja SRW, s. 33)
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR FUNKCJONALNY – DEFINICJA
Obszar funkcjonalny (OF) – wyodrębniony przestrzennie obszar,
charakteryzujący się wspólnymi uwarunkowaniami geograficznymi,
przestrzennymi, społeczno – gospodarczymi, systemem powiązań
funkcjonalnych oraz określonymi na ich podstawie jednolitymi celami
rozwoju, zapewniającymi efektywne wykorzystanie jego przestrzeni
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR FUNKCJONALNY - SYSTEMATYKA
OBSZARY FUNKCJONALNE
O CHARAKTERZE PLANISTYCZNYM
O CHARAKTERZE DIAGNOSTYCZNYM
POZIOM KRAJOWY
OBSZARY FUNKCJONALNE O CHARAKTERZE
PLANISTYCZNYM
1. MIEJSKIE PLANISTYCZNE OBSZARY FUNKCJONALNE
 ośrodków wojewódzkich, w tym metropolitalnych
 ośrodków regionalnych (powyżej 100 tys. mieszkańców)
 ośrodków subregionalnych (od 50 do 100 tys. mieszkańców)
2. PLANISTYCZNE OBSZARY FUNKCJONALNE SZCZEGÓLNEGO
ZJAWISKA W SKALI MAKROREGIONALNEJ
 górskie
 przygraniczne
POZIOM KRAJOWY
OBSZARY FUNKCJONALNE O CHARAKTERZE
DIAGNOSTYCZNYM
1. WIEJSKIE OBSZARY FUNKCJONALNE
 uczestniczące w procesach rozwojowych
 wymagające wsparcia procesów rozwojowych
2. OBSZARY FUNKCJONALNE SZCZEGÓLNEGO ZJAWISKA W SKALI
MAKROREGIONALNEJ
 ochrony gleb dla celów produkcji rolnej
 tereny zamknięte
POZIOM KRAJOWY
OBSZARY FUNKCJONALNE O CHARAKTERZE
DIAGNOSTYCZNYM
3. OBSZARY KSZTAŁTOWANIA POTENCJAŁU ROZWOJOWEGO
 narażone na niebezpieczeństwo powodzi w skali dorzeczy
 cenne przyrodniczo
 ochrony krajobrazów kulturowych
 ochrony i kształtowania zasobów wodnych
 strategicznych złóż kopalin
4. OBSZARY WYMAGAJĄCE ROZWOJU NOWYCH FUNKCJI PRZY
UŻYCIU INSTRUMENTÓW WŁAŚCIWYCH POLITYCE REGIONALNEJ
 o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających się perspektywach rozwojowych
 miasta i inne obszary tracące dotychczasowe funkcje społeczno – gospodarcze
 obszary o najniższym poziomie dostępu do dóbr i usług warunkujących możliwości
rozwojowe
 obszary o najniższej dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR STRATEGICZNEJ INTERWENCJI - DEFINICJA
„obszary, wobec których (a) wymagana jest interwencja rządu, ze względu na ciężar, którego
region sam nie jest w stanie udźwignąć oraz (b) obszary, które ze względów społecznych,
gospodarczych lub środowiskowych wywierają lub mogą w przyszłości wywierać istotny
wpływ na rozwój kraju” (KSRR, s. 73, Aktualizacja Strategii Rozwoju Województw, s. 33)
„(…) niezbędne jest wyznaczenie obszarów strategicznej interwencji w ujęciu geograficznym,
w stosunku do których określane będą potencjały rozwojowe, cele rozwojowe oraz
przedsięwzięcia służące realizacji tych celów podlegające procedurze uzgadniania kontraktu
terytorialnego ze stroną rządową (Aktualizacja SRW, s. 17)
„wskazane indykatywnie w KSRR obszary problemowe, na których planuje się interwencję
polityki regionalnej bezpośrednio z poziomu krajowego, ograniczają się jedynie do
przypadków, gdy skala i kompleksowość problemów uzasadnia bezpośrednie zaangażowanie
rządu lub, gdy efektywność działań podejmowanych na poziomie regionalnym jest zbyt niska
(Aktualizacja SRW, s. 17)
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR STRATEGICZNEJ INTERWENCJI - DEFINICJA
Obszar strategicznej interwencji (OSI) – wyodrębniony przestrzennie obszar,
wobec którego wymagana jest interwencja rządu, ze względu na ciężar,
którego region sam nie jest w stanie udźwignąć oraz który ze względów
społecznych, gospodarczych lub środowiskowych wywiera lub może
w przyszłości wywierać istotny wpływ na rozwój kraju
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR STRATEGICZNEJ INTERWENCJI –
SYSTEMATYKA
OBSZARY STRATEGICZNEJ INTERWENCJI
„GEOGRAFICZNE”
„TEMATYCZNE”
1. Dla wspomagania wzrostu konkurencyjności regionów
Odpowiednik OF wskazany w KPZK
 ośrodki wojewódzkie (miasta, które od 1.01.1999 r. są siedzibą
wojewody i (lub) sejmiku województwa) i ich obszary
funkcjonalne
 miejskie obszary funkcjonalne ośrodków
wojewódzkich, w tym metropolitalnych
 ośrodki subregionalne – miasta średniej wielkości (pow. 20 tys.
mieszkańców) pełniące istotne funkcje w skali sub- i regionalnej
oraz ich obszary funkcjonalne
 miejskie obszary funkcjonalne ośrodków
subregionalnych (od 50 do 100 tys. mieszkańców)
 obszary wiejskie (gminy wiejskie traktowane jako część
obszarów zurbanizowanych – funkcjonalnych terenów miejskich)
 wiejskie obszary funkcjonalne uczestniczące w
procesach rozwojowych lub miejskie obszary
funkcjonalne
 obszary wiejskie (objęte procesami dyfuzji rozwoju i
posiadające warunki do ich absorpcji oraz posiadające
endogeniczne potencjały)
 wiejskie obszary funkcjonalne uczestniczące w
procesach rozwojowych
 obszary wiejskie (o najgorszych wskaźnikach dostępności do
usług publicznych i rozwoju społeczno-gospodarczym)
 wiejskie obszary funkcjonalne wymagające
wsparcia procesów rozwojowych
2. Dla budowania spójności terytorialnej i przeciwdziałanie
marginalizacji obszarów problemowych
 obszary strategicznej interwencji dla zapewnienia spójności w
skali kraju – województwa określone w KSRR oraz podregiony,
których poziom rozwoju znacznie odbiega od średniej krajowej
 o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających
się perspektywach rozwojowych
 obszary strategicznej interwencji na rzecz restrukturyzacji i
rewitalizacji miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze
 miasta i inne obszary tracące dotychczasowe
funkcje społeczno – gospodarcze
 obszary o najgorszych wskaźnikach dostępu do usług
publicznych
 obszary o najniższym poziomie dostępu do dóbr
i usług warunkujących możliwości rozwojowe
 obszary przygraniczne
 przygraniczne
 obszary o ekstremalnie niskiej dostępności transportowej
 obszary o najniższej dostępności transportowej
do ośrodków wojewódzkich
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR PROBLEMOWY - DEFINICJA
„obszar szczególnego zjawiska z zakresu gospodarki przestrzennej lub występowania
konfliktów przestrzennych wskazany w planie zagospodarowania przestrzennego
województwa lub określony w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy” (art. 2 pkt 7 uopizp, KPZK, s. 178)
„część obszarów funkcjonalnych KPZK można zaliczyć do tradycyjnie rozumianych „obszarów
problemowych” – czyli takich, na których dochodzi do konfliktów przestrzennych czy
dysfunkcji rozwojowych i na których istnieje potrzeba podjęcia interwencji publicznej z
poziomu krajowego” (KPZK, s. 178)
„terytorium wymagające szczególnego wsparcia procesów rozwojowych” (KSRR, s. 6)
„terytorium cechujące się największą koncentracją negatywnych zjawisk rozwojowych
o zasięgu i znaczeniu krajowym, lub ponadregionalnym” (KSRR, s. 8)
„terytorium wymagające szczególnego wsparcia procesów rozwojowych,
na których następuje największa koncentracja negatywnych zjawisk
rozwojowych o zasięgu i znaczeniu krajowym, lub ponadregionalnym
(Aktualizacja SRW, s. 33)
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR PROBLEMOWY - DEFINICJA
Obszar problemowy – terytorium wymagające szczególnego wsparcia
procesów rozwojowych, na którym następuje największa koncentracja
negatywnych zjawisk rozwojowych o zasięgu i znaczeniu krajowym, lub
ponadregionalnym (Aktualizacja SRW, s. 33)
POZIOM KRAJOWY
OBSZAR PROBLEMOWY - SYSTEMATYKA
wg KPZK
wg KSRR
 przygraniczne
 obszary przygraniczne
 cenne przyrodniczo
-
 ochrony krajobrazów kulturowych
-
 ochrony i kształtowania zasobów wodnych
-
 strategicznych złóż kopalin
-
 o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających  obszary strategicznej interwencji dla
się perspektywach rozwojowych
zapewnienia spójności w skali kraju –
województwa określone w KSRR oraz
podregiony, których poziom rozwoju znacznie
odbiega od średniej krajowej
 miasta i inne obszary tracące dotychczasowe
funkcje społeczno – gospodarcze
 obszary strategicznej interwencji na rzecz
restrukturyzacji i rewitalizacji miast tracących
funkcje społeczno-gospodarcze
 obszary o najniższym poziomie dostępu do
dóbr i usług warunkujących możliwości
rozwojowe
 obszary o najgorszych wskaźnikach dostępu
do usług publicznych
 obszary o najniższej dostępności
transportowej do ośrodków wojewódzkich
 obszary o ekstremalnie niskiej dostępności
transportowej
POZIOM REGIONALNY
DEFINICJE
Regionalny obszar funkcjonalny – wyodrębniony przestrzennie na poziomie
regionalnym obszar funkcjonalny, uwzględniający ustalenia przyjęte na poziomie
krajowym i wyniki konsultacji społecznych, służący realizacji celów przyjętych w
SRWD, zidentyfikowany w SRWD i zdelimitowany w PZPWD
Obszar interwencji – obszar problemowy wskazany na poziomie regionalnym w
SRWD i zidentyfikowany orientacyjnie przy określaniu uwarunkowań dla rozwoju
przestrzennego województwa w PZPWD, pomocny przy rozpoznawaniu
obszarów strategicznej interwencji i ich delimitacji w PZPWD, służący realizacji
celów przyjętych w SRWD
WNIOSKI
1. Należy przyjąć jednolite nazewnictwo dla poszczególnych
typów OF i OSI w SRW i PZPW
2. Wspólny słownik pojęć:
 pozwala lepiej rozumieć oba dokumenty i cele przez nie
realizowane,
 wyjaśnia znaczenie i porządkuje zależności pomiędzy OF, OSI i
OP
2. obszary problemowe, obszary strategicznej interwencji ulegają
zmianom, dlatego szczególnie potrzebny jest ich stały
monitoring i identyfikacja w słowniku
Dziękuję za uwagę