Gruczolaki nadnerczy i incydentaloma
Transkrypt
Gruczolaki nadnerczy i incydentaloma
Gruczolaki nadnerczy to najczęściej łagodne zmiany ogniskowe stwierdzane przypadkowo podczas badań USG jamy brzusznej czy TK jamy brzusznej lub klatki piersiowej wykonywanych z różnych przyczyn. Mają one wówczas charakter incydentaloma – przypadkowiaków i nie dają objawów klinicznych. Drugą grupę stanowią gruczolaki nadnerczy aktywne hormonalnie, które w nadmiarze wydzielają hormony nadnerczy i dają zespół objawów związanych z danym rodzajem hormonu – zespół Cushinga (nadmiar kortyzolu), zespół Conna (nadmiar aldosteronu), guz wirylizujący nadnerczy (nadmiar androgenów u kobiet), guz chromochłonny (nadmiar amin katecholowych i pochodnych). Ponadto w nadnerczach mogą występować: myelolipoma (zwykle łagodny guz o utkaniu tkanki tłuszczowej i szpiku), pierwotne zmiany złośliwe - rak nadnercza (bardzo rzadko) oraz przerzuty nowotworowe, zmiany zapalne, ziarniniakowe i inne. Jeśli zmiana w nadnerczu została stwierdzona w badaniu USG jamy brzusznej lub w TK klatki piersiowej obowiązuje wykonanie badania TK jamy brzusznej z kontrastem celem szczegółowej oceny guza. Zmiany łagodne mają pewne cechy charakterystyczne w badaniu TK, choć niekiedy dokładne różnicowanie ognisk łagodnych i złośliwych może być trudne. W pewnych przypadkach pomocne może być badanie MR (rezonans) nadnerczy. Po stwierdzeniu zmiany ogniskowej w nadnerczu należy przeprowadzić badania laboratoryjne mające na celu wykluczyć aktywność hormonalną zmiany. W tym celu oznacza się kortyzol w surowicy (czasem po hamowaniu deksametazonem), siarczan dehydroepiandrostendionu (DHEA-S), aldosteron i aktywność reninową osocza oraz metoksykatecholaminy w dobowej zbiórce moczu. Dokładny zakres koniecznych badań hormonalnych zależy od obrazu klinicznego oraz chorób towarzyszących u pacjenta. Może zaistnieć konieczność wykonania badań w warunkach szpitalnych. Gruczolaki nadnerczy o charakterze incydentaloma (nieczynne hormonalnie) i średnicy do 4 cm zwykle nie wymagają leczenia operacyjnego, a jedynie dalszej obserwacji w badaniach obrazowych (USG, TK jamy brzusznej). Wskazaniem do usunięcia gruczolaka jest jego wymiar przekraczający 4 cm, stwierdzenie aktywności hormonalnej guza oraz podejrzenie raka nadnercza. W przypadku gruczolaków wydzielających w nadmiarze hormony obowiązuje odpowiednie przygotowanie przed zabiegiem operacyjnym. PAMIĘTAJ! Jeśli przypadkowo w badaniach obrazowych zostanie opisana zmiana ogniskowa nadnercza zgłoś się do endokrynologa, żeby wykonać badania hormonalne oraz ustalić dalszy plan postępowania.