Sylabus przedmiotu - Syjon

Sylabus przedmiotu
Przedmiot:
Przedmiot do wyboru (lit.)
Kierunek: Filologia rosyjska, I stopień [6 sem], stacjonarny, ogólnoakademicki, rozpoczęty w: 2013
Specjalność: rosjoznawstwo
Tytuł lub szczegółowa
Diabły, wiedźmy i demony w literaturze rosyjskiej I poł. XIX w.
nazwa przedmiotu:
Rok/Semestr: I/1
Liczba godzin: 15,0
Nauczyciel: Kałuża, Magdalena, mgr
Forma zajęć: konwersatorium
Rodzaj zaliczenia: zaliczenie na ocenę
Punkty ECTS: 2,0
1,0 Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie konsultacji
15,0 Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie zajęć
dydaktycznych
20,0 Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych
4,0 Przygotowanie się studenta do zaliczeń i/lub egzaminów
20,0 Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu
Godzinowe
ekwiwalenty punktów
ECTS (łączna liczba
godzin w semestrze):
Poziom trudności: podstawowy
Metody dydaktyczne:
• dyskusja dydaktyczna
• metoda przypadków
1. Wprowadzenie do tematu: pojęcia demon i demonologia; krótka charakterystyka wybranych
postaci demonicznych obecnych w wierzeniach Słowian (rusałka, leszy, czort, wodnik,
domowik, kikimora, strzyga, upiór, żywy trup i in.); demonologia ludowa a ludowa wizja
świata, demonizacja zjawisk świata przyrody nieożywionej i ożywionej (burza, wiatr, wir, lewyprawy; demonizacja zwierząt i in.), ludzie wyposażeni w cechy demoniczne (wiedźma,
czarownik, znachor, kowal, młynarz i in.); demonologia ludowa a chrześcijaństwo;
demonologia ludowa a demonologia literacka; demonologia w świetle romantycznej teorii
ludowości.
2. A. Pogorielski, Lafertowska Makownica (Лафертовская маковница), tłum. I. Bajkowska, [w:]
Straszna wróżba. Rosyjska nowela fantastyczna I połowy XIX wieku, Warszawa: Czytelnik
1988 lub [w:] Opowieści niesamowite. Groza i niesamowitość w prozie rosyjskiej XIX i na
początku XX w., Warszawa 1991, s. 19-46. Pogorielski jako pionier literatury dziecięcej w
Rosji; odautorska pobłażliwa ironia; funkcja dydaktyczno-wychowawcza; pozytywne i
negatywne wartościowanie postaci za pomocą demonologii; demonologiczna symbolika
przedmiotów (studnia, stół, świeca, klucz, złoto), zwierząt (kot, kruk), kolorów (czarny,
czerwony, złoty), symbolika czasu i przestrzeni (noc/dzień, centrum/peryferia, droga).
Zakres tematów:
3. O. Somow, Kijowskie wiedźmy (Киевскиеведьмы) albo Wilkołak (Оборотень), tłum. H.
Chłystowski, [w:] Straszna wróżba. Rosyjska nowela fantastyczna I połowy XIX wieku,
Warszawa: Czytelnik 1988. Somow jednym pierwszych etnografów. Dlaczego wiedźmy
upodobały sobie Kijów? Kolektywny obraz wiedźm: wygląd, zachowanie, funkcje, język.
Wilkołak – czarownik. Stereotypowy obraz czarownika i „głupiego Jasia”. Związek wilkołaków z
obrzędami weselnymi.
4. M. Gogol, Noc wigilijna (Ночьпередрождеством), tłum. J. Brzęczkowski, [w:] M. Gogol,
Opowiadania, Waszawa: Czytelnik 1984. Cechy cyklu Wieczory na futorze niedaleko Dikańki (
Вечера на хуторе близ Диканьки).Gogolowski komizm i technika postaciowania.
Demonologia uczłowieczona: zakochany diabeł, próżna wiedźma. Śmieszny diabeł, straszny
człowiek.
5. M. Gogol, Wij (Вий), tłum. J. Wyszomirski, [w:] Opowieści niesamowite. Groza i niesamowitość
w prozie rosyjskiej XIX i na początku XX w., Warszawa 1991, s. 123-165. Obraz wija w
wierzeniach ukraińskich a literacka ingerencja Gogola. Strach jako środek budowania napięcia
emocjonalnego i psychologicznej charakterystyki postaci.
•
•
Forma oceniania:
•
•
końcowe zaliczenie pisemne
końcowe zaliczenie ustne
obecność na zajęciach
ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
Modułowe efekty
kształcenia
realizowane w ramach
przedmiotu:
01 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego właściwego dla
studiowanego kierunku oraz Europy
02 potrafi operować w języku rosyjskim podstawowymi pojęciami właściwymi dla dziedzin
językoznawstwa, literaturoznawstwa lub kulturoznawstwa
03 właściwie rozumie, analizuje i interpretuje podstawowe zagadnienia z dziedziny
językoznawstwa, literaturoznawstwa i lub kulturoznawstwa w celu określenia ich znaczeń,
oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym
04 właściwie wykorzystuje nabytą wiedzę przy opracowywaniu zagadnień z zakresu
językoznawstwa, literaturoznawstwa lub kulturoznawstwa
05 posiada kompetencję interkulturową poprzez uwzględnienie kontekstu kulturowego,
wyszukiwanie podobieństw i różnic w języku, literaturze lub kulturze
06 posiada podstawowe umiejętności formułowania i analizowania problemów badawczych oraz
umiejętności doboru metod i narzędzi badawczych adekwatnie do podejmowanych zadań
07 ma uporządkowaną wiedzę ogólną o głównych zagadnieniach językoznawstwa,
literaturoznawstwa i kulturoznawstwa rosyjskiego
08 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, właściwe
dla tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie językoznawstwa, literaturoznawstwa i
kulturoznawstwa rosyjskiego
09 ma uporządkowaną wiedzę o realiach kulturowych oraz instytucjach kultury współczesnej
Rosji
1.
2.
3.
4.
5.
Literatura:
6.
7.
8.
9.
Dodatkowe informacje:
B. Baranowski, W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981.
A. Brueckner, Mitologia słowiańska i polska, Warszawa 1985.
A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 1982.
M. Kałuża, Demonologia a wychowanie (na przykładzie wybranych utworów A.
Pogorielskiego), [w:] W kręgu wartości: Bóg, człowiek, świat w kulturze i literaturach
wschodniosłowiańskich, pod red. A. Woźniak i W. Kowalczyka, Lublin 2010, s. 59-66.
Kowalczyk W., Motywy demonologiczne w utworach pisarzy rosyjskich z tzw. szkoły
ukraińskiej, [в:] Związki między literaturami narodów słowiańskich w XIX i XX wieku, pod red.
W. Kowalczyka, Lublin 1999, c. 43-70.
K. Moszyński, Kultura ludowa Słowian, t. 2: Kultura duchowa, Warszawa 1967.
Smaga J., Antoni Pogorielski. Życie i twórczość na tle epoki, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
Л. Н. Виноградова, Народная демонология и мифо-ритуальная традиция славян,
Москва 2000.
В. В. Сдобнов, Русская литературная демонология: Этапы развития и творческого
осмысления, Тверь 2004.
E-mail: [email protected]
Konsultacje: czwartek 18.00-19.00 (po umówieniu się), piątek 12.10-12.55, 15.30-16.15.