pozostałości kaptanu, trifloksystrobiny, cyprodynilu i fludioksonilu w

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (3) 2010
POZOSTAŁOŚCI KAPTANU, TRIFLOKSYSTROBINY,
CYPRODYNILU I FLUDIOKSONILU W JABŁKACH
I LIŚCIACH PO ICH APLIKACJI
PRZECIWKO CHOROBOM PRZECHOWALNICZYM
ANNA KURDZIEL1, STANISŁAW SADŁO2, EWA SZPYRKA1
1
Instytut Ochrony Roślin − Państwowy Instytut Badawczy
Terenowa Stacja Doświadczalna
Langiewicza 28, 35-101 Rzeszów
[email protected]
2
Uniwersytet Rzeszowski
Zamiejscowy Wydział Biotechnologii
Sokołowska 26, 36-100 Kolbuszowa
I. WSTĘP
Poważnym problemem sadownika jest zabezpieczenie dojrzałych owoców przed
chorobami mogącymi się rozwijać podczas ich przechowywania. W przypadku jabłek
są to: parch przechowalniczy (Venturia inaequalis Cooke/Aderh.), gorzka zgnilizna,
której sprawcą jest Pezicula spp. oraz szara pleśń (Botrytis cinerea Pers.). Zabezpieczeniem przed tymi groźnymi chorobami są zabiegi wykonywane 1–2 tygodnie przed złożeniem jabłek do przechowalni. Aktualnie w celu ich zabezpieczenia przed gorzką zgnilizną zalecane są preparaty: Captan 80 WG, Topsin M 500 SC, Zato 50 WG. Aby zapewnić owocom ochronę przed szarą pleśnią stosuje się preparat Chorus 75 WG (środek
ten ogranicza także występowanie gorzkiej zgnilizny jabłek), natomiast w celu zwalczania parcha przechowalniczego należy chronić owoce aplikując przed zbiorem Captan
50 WP, Captan 80 WG lub Merpan 80 WG. Z uwagi na krótki okres pozostawania
owoców na drzewach zabiegi te, zależnie od dawki preparatu, mogą być przyczyną
znacznych pozostałości w owocach przekazywanych do handlu.
Celem badań przeprowadzonych w 2009 roku było wstępne oszacowanie zależności
poziomu pozostałości od dawki substancji aktywnej (s.a.) oraz ustalenie zachowania się
tych fungicydów w owocach i liściach jabłoni odmiany Lobo i Gloster (odmiana podatna na gorzką zgniliznę) bezpośrednio przed ich zbiorem.
II. MATERIAŁ I METODY
Badania przeprowadzono w sadach realizujących zasady integrowanej produkcji,
dostarczających surowców do produkcji odżywek dla niemowląt i małych dzieci.
1442
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (3) 2010
W teście 1, w celu zapewnienia ochrony owocom odmiany Gloster przed chorobami
przechowalniczymi, 2 tygodnie przed ich zbiorem i złożeniem do przechowalni zastosowano preparaty: Switch 62,5 WG (s.a. cyprodynil i fludioksonil) w dawce 0,8 kg/ha
i Merpan 80 WG (s.a. kaptan) w dawce 1,9 kg/ha. Wprawdzie preparat Switch 62,5 WG
nie jest zalecany w ochronie sadów jabłoniowych, ale jest on preparatem stosowanym
w ochronie innych roślin sadowniczych, a jedna z jego s.a. – cyprodynil jest zalecana do
ochrony jabłek przed parchem jabłoni i szarą pleśnią.
W teście 2, w celu zapewnienia ochrony jabłkom odmiany Lobo, tydzień przed zbiorem i złożeniem ich do przechowalni zastosowano preparaty Zato 50 WG (s.a. trifloksystrobina) w dawce 0,20 kg/ha oraz Merpan 80 WG (s.a. kaptan) w dawce 1,9 kg/ha.
Próbki pobierano z czterech losowo wybranych rzędów jabłoni w 3 (odmiana Gloster) i 2 terminach (odmiana Lobo) po zabiegu. Każda próbka jabłek składała się
z 8 sztuk pobranych z losowo wybranych drzew. Liście do badań pobierano z 8 drzew,
z których wcześniej zebrano jabłka, po 4 z każdego drzewa, a następnie dziurkaczem
wydzielano z nich 32 krążki (po jednym z każdego liścia) o średnicy 11 mm i umieszczano je w butelce zawierającej 20 ml acetonu. Próbki owoców natomiast przewożono
do laboratorium, gdzie je ważono i wydzielano do analizy stugramowe porcje.
Próbki analityczne homogenizowano ze 150 ml acetonu. Pozostałości fungicydów
ekstrahowano za pomocą dichlorometanu, a uzyskane ekstrakty oczyszczano na kolumnie florisilowej (Valverde-Garcia i wsp. 1993; Sadło i Szpyrka 2001). Pozostałości
fungicydów oznaczano na chromatografach gazowych: HP 5890 i Agilent 6890 wyposażonych w detektory NP i µEC. Zawartości fungicydów w owocach wyrażano
w mg/kg, natomiast w liściach w μg/cm2.
III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Pozostałości cyprodynilu i fludioksonilu w jabłkach odmiany Gloster na drugi dzień
po zabiegu wyniosły 0,236±0,064 i 0,294±0,039 mg/kg, a następnie szybko zanikały
i w momencie złożenia ich do przechowalni wynosiły odpowiednio 0,055±0,022
i 0,124±0,025 mg/kg. Pozostałości zaś kaptanu w owocach bezpośrednio po zabiegu
wyniosły 3,586±0,512 mg/kg, natomiast w momencie zbioru występowały na poziomie
1,504±0,041 mg/kg.
Tabela 1. Pozostałości cyprodynilu, fludioksonilu i kaptanu w liściach i owocach jabłoni, test 1
Table 1. Cyprodinil, fludioxonil and captan residues in fruit and leaves of apple, test 1
Data poboru
próbki
Sampling
date
Pozostałości cyprodynilu Pozostałości fludioksonilu
Residues of cyprodinil
Residues of fludioxonil
owoce
fruits
[mg/kg]
liście
leaves
[μg/cm2]
owoce
fruits
[mg/kg]
liście
leaves
[μg/cm2]
Pozostałości kaptanu
Residues of captan
owoce
fruits
[mg/kg]
liście
leaves
[μg/cm2]
02.09.09
0,396±0,054 0,294±0,039 0,423±0,019 3,586±0,512 1,982±0,693 0,396±0,054
09.09.09
0,081±0,019 0,187±0,041 0,238±0,106 2,707±0,611 1,937±0,646 0,081±0,019
16.09.09
–
0,124±0,025
–
1,504±0,041
Termin zabiegu – Date of treatment: Switch 62,5 WG, Merpan 80 WG – 01.09.09
–
–
Pozostałości kaptanu, trifloksystrobiny, cyprodynilu i fludioksonilu...
1443
Tabela 2. Pozostałości trifloksystrobiny i kaptanu w liściach i owocach jabłoni, test 2
Table 2. Trifloxistrobin and captan residues in fruit and leaves of apple, test 2
Data poboru
próbki
Sampling date
Pozostałości trifloksystrobiny
Residues of trifloxistrobin
owoce
fruits
[mg/kg]
liście
leaves
[μg/cm2]
Pozostałości kaptanu
Residues of captan
owoce
fruits
[mg/kg]
liście
leaves
[μg/cm2]
02.09.09
0,126±0,016
0,190±0,020
2,090±0,545
1,761±0,654
09.09.09
0,034±0,010
0,077±0,019
1,287±0,362
1,493±0,221
Termin zabiegu – Date of treatment: Zato 50 WG, Merpan 80 WG – 01.09.09
Pozostałości trifloksystrobiny w owocach odmiany Lobo następnego dnia po zabiegu wynosiły 0,126±0,016 mg/kg, a następnie po tygodniu obniżyły się znacząco i w momencie złożenia do przechowalni wyniosły 0,034±0,010 mg/kg. Pozostałości kaptanu
w owocach tej odmiany, podobnie jak w przypadku odmiany Gloster, również kształtowały
się na wysokim poziomie, zarówno bezpośrednio po zabiegu (2,090±0,545 mg/kg), jak
również w dniu złożenia do przechowalni (1,287±0,362 mg/kg).
Na zbliżonych poziomach i w podobnym tempie zanikały pozostałości tych fungicydów na liściach.
IV. WNIOSKI
Pozostałości cyprodinilu i fludioksonilu, trifloksystrobiny oraz kaptanu, s.a. preparatów Switch 62,5 WG (użyty w celach doświadczalnych), Zato 50 WG i Merpan
80 WG bezpośrednio po zabiegu kształtowały się na zróżnicowanych poziomach ściśle
związanych z ich dawkami. Pozostałości fungicydów znajdujące się na owocach
w momencie złożenia do przechowalni powinny zapewnić dalszą ochronę owoców
przed chorobami przechowalniczymi pochodzenia grzybowego, parchem i szarą pleśnią.
Jednak, aby stwierdzić czy jabłka te po wyjęciu z przechowalni będą nadawały się do
produkcji odżywek dla dzieci (dopuszczalna pozostałość < 0,01 mg/kg), należałoby
przeprowadzić badania nad ich zachowaniem się w czasie przechowywania i w trakcie
przerobu owoców.
Fungicydy zaś znajdujące się na liściach w momencie zbioru owoców, w tym
zwłaszcza kaptan, powinny znacząco ograniczyć rozwój grzybów w fazie saprofitycznej, a tym samym ograniczyć infekcję w następnym roku.
V. LITERATURA
Valverde-Garcia A., Gonzalez-Pradas E., Aguilera-des Real A. 1993. Analysis of buprofezin residues in vegetables. Application to the degradation study on eggplant grown in a greenhouse.
J. Agric. Food Chem. 41 (12): 2319–2323.
1444
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (3) 2010
Sadło S., Szpyrka E. 2001. Behaviour of pyrimethanil residues on tomato plants. J. Plant Protection Res. 41 (3): 302–308.
ANNA KURDZIEL, STANISŁAW SADŁO, EWA SZPYRKA
CAPTAN, TRIFLOXISTROBIN, CYPRODINIL
AND FLUDIOXONIL RESIDUES IN FRUITS AND LEAVES
AFTER THEIR APPLICATION AGAINST DISEASES
SUMMARY
Studies on disappearance of captan, trifloxistrobin, cyprodinil and fludioxonil residues in
fruits and leaves after their application against diseases were carried out.
The initial deposits of cyprodinil and fludioxonil in fruits were on the levels 0.236±0.064 and
0.294±0.039 mg/kg, respectively, and disappeared more quickly than those of captan. However
their residues during harvest were still significantly higher than 0.01 mg/kg. Quite similar behaviour was found to be in the case of trifloxistrobin initial deposits. Results of the studies indicated
that the apples could not be used for baby food production.
Key words: residues, cyprodinil, fludioxonil, trifloxystrobin, captan, apple