Pobierz PDF - Kancelaria Kufieta

NEWSLETTER – kwiecień 2013r.
 KORZYSTANIE Z UTWORU W RAMACH DOZWOLONEGO
UŻYTKU OSOBISTEGO
 Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2011 r. III CZP 61/11
 OSIĄGNIĘCIA KANCELARII
Korzystanie z utworu w ramach
dozwolonego użytku osobistego
Niejednokrotnie w praktyce prawo autorskie porównywane jest do prawa własności,
ponieważ twórca, podobnie jak właściciel rzeczy, może korzystać ze swojego utworu
z wyłączeniem innych osób. Co do zasady korzystanie z dzieła bez zgody autora jest
niedozwolone, jednak ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych wymienia
poszczególne sytuacje, w których można korzystać z dzieła twórcy nawet bez jego zgody.
Ograniczenie praw twórcy zostało wprowadzone ze względu na interes ogółu1.
Ustawodawca dopuszcza możliwość nieodpłatnego korzystania z utworu nawet bez
zgody twórcy, ale pod warunkiem, że utwór ten jest już rozpowszechniony, a dodatkowo
korzystamy z niego w granicach dozwolonego użytku. Wyróżnia się dozwolony użytek
osobisty i
publiczny.
Zakres
własnego
użytku
osobistego
obejmuje
korzystanie
z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób, które pozostają w związku osobistym,
w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. Cel własnego
użytku osobistego nie został bliżej określony; może to być zatem cel rozrywkowy,
kolekcjonerski, naukowy, archiwalny. Każdy utwór może być do użytku osobistego
zwielokrotniany także na podstawie żywego wykonania lub na podstawie nadania radiowo1
Barta J. (red.), Markiewicz R. (red.), E. Traple Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz., LEX 2011
telewizyjnego2. Możemy osobom mieszczącym się w kręgu osób ustalonych w ustawie,
pożyczyć bądź tez skopiować książkę, film lub album muzyczny. Gdy chodzi o programy
komputerowe ewentualne błędy programu może poprawiać tylko legalny użytkownik.
Korzystanie z rozpowszechnionego utworu bez zgody autora w zakresie własnego
użytku osobistego jest dozwolone, jednak z pewnymi wyjątkami. Zgodnie z art. 23 ust. 1
ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych, nie możemy budować według cudzego
utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz korzystać z baz danych
spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego
z celem zarobkowym.
W przypadku wymiany plików za pośrednictwem Internetu należy rozróżniać
sytuacje, kiedy wymiana plików będzie dozwolona i będzie się mieścić w zakresie użytku
osobistego, a kiedy ten zakres będzie przekraczać. Z użytkiem prywatnym mamy do
czynienia, jeśli wysyłamy plik np. pocztą elektroniczną w ramach indywidualnej
korespondencji osobie, z którą pozostajemy w stosunkach towarzyskich lub rodzinnych. Jeśli
natomiast użytkownik Internetu umieści plik muzyczny na serwerze w taki sposób, aby dostęp
miały osoby, z którymi nie łączą go żadne związki personalne, to takie korzystanie przekracza
ramy dozwolonego użytku osobistego3. Pamiętać należy, że można korzystać z utworu bez
zgody autora w zakresie użytku osobistego jeśli ten utwór został rozpowszechniony, czyli
został udostępniony publicznie w jakikolwiek sposób za zezwoleniem twórcy. Jeśli
w Internecie umieszczono utwór nierozpowszechniony, w takiej sytuacji nie możemy przyjąć
dozwolonego użytku prywatnego i dalsze rozpowszechnianie musi być potraktowane jako
naruszenie,
ponieważ
dozwolony
użytek
osobisty
dotyczy
tylko
utworów
4
rozpowszechnionych .
Orzecznictwo :
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2011 r. III CZP 61/11
Sąd Najwyższy, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie - „Czy ustawa o prawie autorskim
i prawach pokrewnych nakłada na producentów i importerów kserokopiarek, skanerów
2
Tamże.
Barta J. (red.), Markiewicz R. (red.), E. Traple Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz., LEX 2011
4
Tamże
3
i innych podobnych urządzeń reprograficznych, umożliwiających pozyskiwanie kopii całości
lub części egzemplarza opublikowanego utworu, obowiązek udzielenia właściwej organizacji
zbiorowego zarządzania informacjami i udostępnienia dokumentów dotyczących wszystkich
transakcji sprzedaży tych urządzeń, czy też tylko tych transakcji, w których strona kupująca
należy do kręgu podmiotów mogących zgodnie z art. 23 i nast. prawa autorskiego korzystać
z dozwolonego użytku chronionych utworów?” – podjął uchwałę, z której wynika, że
obowiązek ten dotyczy wszystkich umów sprzedaży tych urządzeń.
Podsumowanie:
1. Korzystanie z utworów w ramach dozwolonego użytku jest dopuszczalne jedynie
w takich granicach, w jakich zezwala na to ustawa. Uprawnienie to należy
traktować jako wyjątek od praw przysługujących twórcy, dlatego też nie należy
go interpretować rozszerzająco.
Osiągnięcia Kancelarii
Strona pozwana – międzynarodowa spółka w ramach prowadzonej działalności
gospodarczej polegającej na premiowaniu uczestników programu za dokonywanie
określonych zakupów, posługiwała się przygotowanym przez siebie wzorcem umowy
w postaci ogólnych warunków umowy, które w ocenie strony powodowej powinny być
uznane za niedozwolone postanowienia wzorca umowy. Zakwestionowane klauzule
przewidywały utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej
niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy.
Strona powodowa – konsument i uczestnik programu, reprezentowana przez
Kancelarię Prawną Rafał Kufieta doprowadziła do zawarcia ugody pomiędzy spółką a stroną
powodową. Strony zgodnie postanowiły, że Spółka wyrazi zgodę na sprzedaż jednostek
rozliczeniowych należących do uczestnika programu za odpowiednią kwotę po cofnięciu
pozwu przez stronę powodową. Ponadto spółka zobowiązała się do wskazania w umowie
sprzedaży nabywcy jednostek oraz zapewniła przekazanie kwoty nabycia jednostek
uczestnikowi programu – stronie powodowej.
NEWSLETTER
Kancelaria Prawna Rafał Kufieta
ul. Wita Stwosza 28/104, 50 -149 Wrocław
tel. (+48 71) 70 70 186, (+48 71) 79 64 165
fax. (+48 71) 70 70 185
[email protected]
www.kancelariakufieta.pl