OPis Opis

Siwa Polana – położona na wysokości 910–935 m n.p.m. śródleśna polana u wylotu Doliny
Chochołowskiej, na obrzeżu Tatr Zachodnich w mikroregionie zwanym Rowem
Kościeliskim. Znajduje się w odległości 1 km od skrzyżowania dróg w Roztokach, przez
które przebiega droga Zakopane – Witów – Czarny Dunajec. Od skrzyżowania prowadzi do
niej wąska asfaltowa droga. Przy drodze domy z noclegami dla turystów, gazdówka. Na
polanie wiosną zakwitają krokusy, a jesienią zimowit jesienny. Siwa Polana jest najniższym
miejscem, gdzie naturalnie występuje bardzo rzadka i piękna roślina tatrzańska – pełnik
siedmiogrodzki. Na południowym końcu polany, przy drodze skałka i pamiątkowy nagrobek
w miejscu, gdzie 27 grudnia 1939 r. gestapo rozstrzelało 9 Polaków.
Podczas drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 23 czerwca 1983 r. na Siwej Polanie
lądował helikopter papieski. Na pamiątkę tego górale odnowili istniejący wmurowany w
kamień krzyż żelazny z początków XIX wieku i zamieścili na nim tabliczkę upamiętniającą to
wydarzenie. Znajduje się on środku polany, po lewej stronie drogi.
Siwa Polana, dawniej koszona i intensywnie wypasana, obecnie jest w dalszym ciągu
użytkowana pastersko, prowadzi się tutaj kulturowy wypas owiec i bydła, można kupić
oscypki i bundz. Stoi na niej kilka stylowych szałasów, bacówka i dom mieszkalny i
zabudowania gospodarcze. Na pierwszy plan obecnie wysuwa się jednak jej znaczenie
turystyczne. Jest punktem początkowym zwiedzania Doliny Chochołowskiej. Można do niej
dojechać samochodem lub busem. Dalej obowiązuje zakaz wjazdu pojazdów
zmechanizowanych. Na polanie jest płatny parking, końcowy przystanek busów,
wypożyczalnia rowerów górskich, bufety, karczma, sklepik, kolejka „Rakoń” i punkt
sprzedaży biletów wstępu do parku narodowego. Bilety sprzedaje tutaj nie TPN, lecz
Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi z siedzibą w Witowie, do której należy obszar
Doliny Chochołowskiej i Lejowej. Dalej wędrować można:
•
•
•
•
pieszo. Czas przejścia: do Chochołowskiej Polany (7,5 km) 1:55 h
kolejką turystyczną „Rakoń”, która kursuje co pół godziny i dojeżdża do polany
Huciska
rowerem. Działa wypożyczalnia rowerów, którymi można dojechać dalej niż kolejką
traktorową, bo do leśniczówki
bryczką góralską, którą można dojechać jeszcze dalej – do samej Polany
Chochołowskiej.
Szlaki turystyczne
– górnym skrajem polany, na obrzeżach lasu prowadzi zielony szlak z Kir obok
wylotu Doliny Lejowej na południowo-zachodni skraj Siwej Polany, gdzie łączy się z
asfaltową drogą wchodzącą na teren TPN i prowadzi dalej dnem Doliny
Chochołowskiej do schroniska PTTK na Polanie Chochołowskiej. Szlak jest
przedłużeniem Drogi pod Reglami.
•
•
•
Czas przejścia z Kir na Siwą Polanę: 50 min w obie strony
Czas przejścia z Siwej Polany do schroniska: 1:55 h, ↓ 1:30 h
Czas przejścia szosą od połączenia ze szlakiem do parkingu i punktu opłat:
15 min w obie strony
Schronisko Górskie PTTK na Polanie Chochołowskiej im. Jana Pawła II
Schronisko na Polanie Chochołowskiej (1 146 m npm) jest najlepszą bazą noclegową do
wypadów w Tatry Zachodnie.
Położone w Dolinie Chochołowskiej, której wylot znajduje się ok 10 km od Zakopanego.
To największa dolina w Tatrach, zajmującej ponad 35 km2, pokrytej lasem świerkowym,
która najpiękniej wygląda wiosną, kiedy kwitną krokusy, a na halach rozpoczyna się wypas
owiec.
Miejsce budowy nowego schroniska wybrano bardzo starannie. Podczas wizji lokalnej w
1928 r. wybrano południowy kraniec Polany Chochołowskiej, która zasłynęła już z wielkich
walorów narciarskich. W 1931 r. w nie wykończonym jeszcze schronisku można było już
nocować, a oficjalne otwarcie miało miejsce w 1932 r.
Obszerny drewniany budynek został osadzony na kamiennej podmurówce. Posiadał stylowe
wnętrze o prawdziwie górskim charakterze. Komfort schroniska wzrósł znacznie w 1935 r. po
zainstalowaniu centralnego ogrzewania.
Schronisko było bardzo popularne od samego początku swojego istnienia, zwłaszcza w
zimowe wieczory było tu rojno i gwarno. Schronisko spłonęło niemal w ostatnich dniach
wojny w bardzo dramatycznych okolicznościach.
W latach 1944-45 w dolinie stacjonowały oddziały partyzantów polskich i radzieckich. Po
krwawej bitwie 8 grudnia 1944 r. z oddziałami hitlerowskimi jaka się rozegrała w Dolinie
Zuberskiej, część oddziałów przeszła do Doliny Chochołowskiej i tu się zakwaterowała. Z
początkiem stycznia Niemcy natarli na partyzantów, paląc po drodze szałasy. W czasie walk,
od pocisków artyleryjskich schronisko zapaliło się i spłonęło.
Po wojnie jedynym punktem oparcia w tej części Tatr stało się schronisko Blaszyńskich po
Zawiesitą w rejonie Wyżniej Bramy Chochołowskiej funkcjonujące od 1946 r. Posiadało 35
miejsc dla turystów, gospodę dla turystów i elektryczność. Schronisko prowadzone było do
1966 r., a w 1973 r. przejęte zostało przez TPN. Przez kilka lat jeszcze prowadziło działalność
noclegową, w końcu jednak zostało zmienione na leśniczówkę. Istnieje do dziś.
Do budowy obecnego schroniska w miejscu starego przystąpiono w 1951 r. z inicjatywy
Polskiego Związku Narciarskiego. Do użytku turystów oddano je w 1953 r. projekt budynku
opracował Anna Górska, wykorzystując motywy regionalne. Niedaleko schroniska
wybudowano w roku 1955 pierwszą w Tatrach elektrownię wodną, wykorzystującą wody
Jarząbczego Potoku. Zniknęły więc hałaśliwe spalinowe agregaty prądotwórcze. Projekt i
wyposażenie elektrowni wykonano w Austrii, gdzie wiele schronisk korzysta z tego typu
urządzeń.
Z Zakopanego dojechać można licznymi busami do Siwej Polany.
Od tego miejsca Dolina Chochołowska jest zamknięta dla ruchu pojazdów
zmechanizowanych. Na Siwej Polanie płatny parking. Dalej przemieszczać się można:
 pieszo. Czas przejścia: do Polany Chochołowskiej 2:05 h
 kolejką "Rakoń", która kursuje co pół godziny i dojeżdża do Polany Huciska
 rowerem. Działa wypożyczalnia rowerów, którymi można dojechać dalej niż kolejką
traktorową, bo do leśniczówki
 bryczką góralską, którą można dojechać jeszcze dalej – do samej Polany Chochołowskiej
Za wstęp na dolinę, podobnie jak w całych Tatrach, pobierane są kilkuzłotowe opłaty.
Dolina Chochołowska Wyżnia – zachodnie odgałęzienie górnej części Doliny
Chochołowskiej, rozpoczynające się nieco powyżej Polany Chochołowskiej i ciągnące się po
główną grań Tatr Zachodnich. W dolnej części dolina jest porośnięta lasem świerkowym.
Istnieje w nim zarastająca już Polana Chochołowska Wyżnia. Dawniej była ona wypasana i
stały na niej szałasy, zwane sołtysimi. Zimą 1944/45 r. mieścił się w nich sztab partyzantów
radzieckich kpt. Tichonowa. Dolina wyrzeźbiona została przez lodowiec. Górna jej część pod
granią główną to kocioł lodowcowy, ograniczony z 3 stron ścianami i stromymi zboczami
Wołowca, Łopaty, Czerwonego Wierchu. Wznoszą się one na wysokość 300-350 m ponad
zawalone piargami i blokami morenowymi i porastające kosówką dno kotła. Od północnej
strony kocioł ten zablokowany jest wzniesieniem Kopy (1596 m). Ze znajdującego się pod
nim progu skalnego wypływa kilka źródeł. Dają one początek Wyżniemu Chochołowskiemu
Potokowi.
Doliną prowadzi zielony szlak turystyczny, który został wyznakowany w 1901 r., jako
pierwszy w Dolinie Chochołowskiej. Wyprowadza on kamienną kotliną pomiędzy
Wołowcem i Rakoniem (zwaną Szeroką Ulicą) w rejon niewielkiej przełęczy Zawracie
pomiędzy grzbietami tych szczytów. Opadające do Doliny Chochołowskiej Wyżniej
wschodnie zbocza Rakonia, zwane Długim Upłazem, były dawniej wypasane.
Szlaki turystyczne
– zielony z Polany Chochołowskiej poprzez Dolinę Chochołowską Wyżnią na
grzbiet Wołowca, gdzie krzyżuje się ze szlakiem niebieskim. Czas przejścia: 2:30 h,
↓2h
Zawracie – położona na wysokości 1863 m płytka przełęcz pomiędzy Wołowcem (2064 m) a
Rakoniem (1879 m) w północnej grani Wołowca w Tatrach Zachodnich. Przez grań tę
przebiega granica polsko-słowacka i Wielki Europejski Dział Wodny między zlewniami
Morza Czarnego i Bałtyku. Wschodnie stoki spod przełęczy Zawracie opadają do Doliny
Chochołowskiej Wyżniej, zachodnie do Doliny Rohackiej, tuż ponad Bufetem Rohackim i
jeziorkiem Czarna Młaka.
Przez Zawracie prowadzi niebieski szlak turystyczny. Dołącza do niego zielony szlak
turystyczny z Doliny Chochołowskiej Wyżniej, ale nie na samej przełęczy Zawracie, lecz w
odległości 400 m na południe od niej. Rejon przełęczy jest trawiasty, porośnięty głównie
sitem skuciną. Z obydwu stoków spod przełęczy schodzą lawiny, szczególnie duże do Doliny
Rohackiej.
Szlaki turystyczne
– niebieski szlak, prowadzący granią z Grzesia przez Długi Upłaz i Rakoń na
szczyt Wołowca.
•
•
Czas przejścia z Grzesia na Rakoń: 1:10 h, z powrotem 1 h
Czas przejścia z Rakonia na Wołowiec: 35 min, ↓ 30 min
Wołowiec (słow. Volovec) – szczyt w Tatrach Zachodnich o wysokości 2064 m.
Topografia
Wołowiec jest zwornikiem dla trzech grani: od wschodu grani głównej z Jarząbczym
Wierchem i Łopatą, od południowej strony grani głównej z Rohaczami oraz biegnącej w
północnym kierunku bocznej północnej grani Wołowca przez Rakoń i Grzesia do Bobrowca.
Ten jeden z najwyższych szczytów polskiej części Tatr Zachodnich wznosi się nad dolinami:
Chochołowską, Rohacką i Jamnicką. Od Rohacza Ostrego oddziela go Jamnicka Przełęcz
(1908 m), od Łopaty Dziurawa Przełęcz (1827 m), od Rakonia przełęcz Zawracie (1863 m).
Opis
Kopulasty masyw zbudowany z silnie zdeformowanych skał metamorficznych (alaskity i
mylonity) został w plejstocenie podcięty z trzech stron przez lodowiec. Stale przebywają na
nim kozice, a piarżyska po północnej stronie szczytu zamieszkują świstaki. Wysokość szczytu
dokładnie zmierzono już w 1820 r., a sam szczyt był ważnym punktem triangulacyjnym.
Dawniej stoki Wołowca były wypasane, te położone na polskiej stronie wchodziły w skład
Hali Chochołowskiej. Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono występowanie takich
gatunków, jak: mietlica alpejska, saussurea wielkogłowa, turzyca Lachenala, ukwap karpacki,
wierzba szwajcarska.
Z dość obszernego i płaskiego wierzchołka roztacza się bardzo rozległy widok. Janusz
Chmielowski w 1898 pisał: „Widok ze szczytu Wołowca jest nadzwyczaj interesujący (...), ku
południowemu zachodowi wachlarzowato rozłożona grupa urwistych Rohaczów (...), ku
wschodowi Tatry Wysokie przedstawiające się jakby olbrzymia wyspa skalista...”. Na
północno-zachodnim horyzoncie widoczna jest Babia Góra. W zachodnim kierunku widok na
leżące poniżej Rohackie Stawy.
Przez polskich pasterzy szczyt ten nazywany był przeważnie Hrubym Wierchem. Taką nazwę
tego szczytu podaje Ludwik Zejszner, który utrzymywał stałe kontakty z ludnością góralską.
Słowaccy pasterze nazywali go Wołowcem i ta nazwa zwyciężyła, gdyż znalazła się na
mapach sporządzonych przez austriackich kartografów. Z map tych nazwę wzięli polscy
badacze Tatr i turyści, od nich przewodnicy zakopiańscy, którzy ją rozpowszechnili. Pierwsze
odnotowane zimowe wejście zostało dokonane przez węgierskich taterników w 1906 roku –
Imre Barczę z towarzyszem.
Szlaki turystyczne
Przez szczyt przechodzą dwa szlaki turystyczne, trzeci dołącza do niebieskiego na północnym
grzbiecie
– niebieski szlak, prowadzący boczną granią z Grzesia przez Długi Upłaz i Rakoń na
Wołowiec, a dalej wspólnie z czerwonym na Jamnicką Przełęcz i do Doliny Jamnickiej.
•
•
Czas przejścia z Grzesia na Wołowiec: 1:45 h, ↓ 1:30 h
Czas przejścia z Wołowca do rozdroża w Dolinie Jamnickiej: 1:35 h, ↑ 2:05 h
– czerwony szlak biegnący główną granią, prowadzący z Rohaczy przez Smutną Przełęcz
na Wołowiec (od Jamnickiej Przełęczy razem z niebieskim), a dalej wzdłuż granicy na Łopatę,
Jarząbczy Wierch i Kończysty Wierch.
•
•
Czas przejścia z Rohacza Ostrego na Wołowiec: 1:05 h, z powrotem 1:00 h
Czas przejścia z Wołowca na Jarząbczy Wierch: 2:00 h, z powrotem 1:45 h
– zielony szlak z Polany Chochołowskiej przez Dolinę Chochołowską Wyżnią,
wyprowadzający na grzbiet pomiędzy Rakoniem a Wołowcem. Stąd dalej szlakiem
niebieskim. Czas przejścia: 2:40 h, ↓ 2:05 h
Szlaki wejściowe (oprócz szlaku przez Rohacze) są pozbawione większych trudności,
natomiast wymagają pokonania stosunkowo dużej odległości i różnicy wzniesień.
Na szczycie odbywa się masowy ruch turystyczny, szczególnie od strony słowackiej – co jest
efektem wybudowania w latach 1968–1970 szosy Zuberzec – Zwierówka, która dochodzi do
stóp Rakonia i Wołowca. Skutkiem tego jest tzw. erozja turystyczna wokół szczytu.
Jarząbczy Wierch lub po prostu Jarząbczy (słow. Hrubý vrch) – szczyt w potężnej grani
Otargańców w słowackich Tatrach Zachodnich, sąsiadujący w tej grani z Raczkową Czubą
(2194 m). Znajduje się tuż powyżej (ok. 100 m na południe) grani głównej, pomiędzy
Kończystym Wierchem (2002 m), od którego oddzielony jest Jarząbczą Przełęczą (1954 m), a
Łopatą (1958 m), oddzielony od niej Niską Przełęczą (1831 m). Po szczytach tych i
przełęczach biegnie granica polsko-słowacka. Właściwy wierzchołek Jarząbczego Wierchu
znajduje się na słowackiej stronie, granica państwowa biegnie bowiem granią główną, przez
niższy jego wierzchołek.
Jarząbczy Wierch wznosi się ponad dolinami: Jarząbczą (po polskiej stronie), Jamnicką i
Raczkową (po słowackiej stronie). U podnóży jego urwistych wschodnich zboczy w Dolinie
Raczkowej znajdują się trzy Raczkowe Stawy. Zbocza zachodnie są nieco łagodniejsze,
wybitnie kamieniste i występują na nich charakterystyczne rowy na 4 poziomach. Z obydwu
tych zboczy zimą osuwają się potężne lawiny. Zbocza północne to urwiste ściany stromo
opadające do Jarząbczej Równi.
Jest to wyniosły szczyt zbudowany z granodiorytów rohackich. Właściwy wierzchołek ma
wysokość 2137 m n.p.m. Prowadzi na niego zielony szlak turystyczny. Z rzadkich w Polsce
roślin występuje na Jarząbczym Wierchu rutewnik jaskrowaty i jarząb nieszpułkowy.
Nazwa pochodzi od góralskiego rodu Jarząbków. Na mapie Baltazara Hacqueta z 1796 r.
oznaczony był jako Iarszembina. Pierwszym zdobywcą szczytu był najprawdopodobniej
szwedzki przyrodnik Göran Wahlenberg, który w 1813 r. pomierzył jego wysokość. Pierwsze
wejście zimowe – narciarze Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy w 1910 r. Ze szczytu
rozległe widoki, szczególnie dobrze widać stąd pobliskie Rohacze, Starorobociański Wierch,
Bystrą z Zadnią Kopą i masyw Barańca.
Szlaki turystyczne
Poniżej szczytu, w głównej grani na zachód od wierzchołka, łączą się na chwilę dwa szlaki i
rozdzielają znów na północ od szczytu:
– czerwony szlak graniczny, prowadzący główną granią z Wołowca przez Łopatę
na niższy wierzchołek Jarząbczego Wierchu, a dalej przez Kończysty Wierch na
Starorobociański Wierch i dalej do Pyszniańskiej Przełęczy. Szlak nie przechodzi
przez właściwy wierzchołek góry.
•
•
Czas przejścia z Wołowca na Jarząbczy Wierch: 2 h, ↓ 1:45 h
Czas przejścia z Jarząbczego Wierchu na Kończysty Wierch: 30 min, z
powrotem 40 min
– zielony szlak, biegnący po słowackiej stronie z rozdroża w Dolinie Jamnickiej na
niższy wierzchołek góry, a stąd dalej na południe – przez właściwy wierzchołek góry,
Raczkową Czubę i całą grań Otargańców do rozdroża Niżnia Łąka.
•
•
•
Czas przejścia od rozdroża na graniczny wierzchołek Jarząbczego Wierchu:
1:35 h, ↓ 1:15 h
Czas przejścia z granicznego wierzchołka na Raczkową Czubę: 45 min, z
powrotem 35 min
Czas przejścia z granicznego wierzchołka do Niżniej Łąki: 3:40 h (↑ 4:20 h)
Kończysty Wierch (słow. Končistá), dawniej nazywany Kończystą nad Jarząbczą – szczyt o
wysokości 2002 m n.p.m. w Tatrach Zachodnich, leżący w grani głównej Tatr, pomiędzy
Starorobociańskim Wierchem, oddzielony od niego Starorobociańską Przełęczą (1975 m), i
Jarząbczym Wierchem, od którego oddziela go Jarząbcza Przełęcz (1954 m). Przez szczyty te
i przełęcze biegnie granica polsko-słowacka. Kończysty Wierch jest szczytem zwornikowym
– w kierunku północnym odchodzi od niego północna grań Kończystego Wierchu, w której
wyróżnia się szczyt Czubika (oddzielony od Kończystego Wierchu Dudową Przełęczą) i
Trzydniowiański Wierch. Grań ta oddziela od siebie doliny: Starorobociańską i Jarząbczą. Od
południowej strony Kończysty Wierch wznosi się nad Doliną Zadnią Raczkową.
Zbudowany jest ze skał krystalicznych, głównie graniodiorytów rohackich. Kopulasty
wierzchołek porośnięty jest niską murawą z sitem skuciną. Od północnego wschodu jego
stoki (Nieskorniaki), sąsiadujące ze stokami Czubika, podcięte są niewielkim kotłem
lodowcowym zwanym Dudową Kotliną, leżącym w górnej części Doliny Starorobociańskiej.
Znajduje się w nim kilka niewielkich Dudowych Stawków. Grań pomiędzy Kończystym
Wierchem a Starorobociańskim Wierchem jest w charakterystyczny sposób rozdwojona,
znajduje się w niej podłużny rów grzbietowy. Nazwa szczytu występuje już na mapach z 1796
r. jako Koncisti.
Szczyt może być mylony ze szczytem w Tatrach Wysokich – Kończystą – gdyż ich słowackie
nazwy są identyczne.
Szlaki turystyczne
Na szczycie krzyżuje się kilka szlaków turystycznych:
– czerwony biegnący główną granią od Wołowca przez Łopatę i Jarząbczy Wierch
na Kończysty Wierch, stąd dalej na Starorobociański Wierch i przełęcz Liliowy Karb.
•
•
Czas przejścia z Wołowca na Kończysty Wierch: 2:15 h, z powrotem 2:15 h
Czas przejścia z Kończystego Wierchu na Liliowy Karb: 1:15 h, z powrotem
1:15 h
– zielony poniżej wierzchołka Czubika na Trzydniowiański Wierch. Czas
przejścia: 45 min, ↑ 1 h
– kilkadziesiąt metrów na wschód od wierzchołka na stronę słowacką odchodzi z
przełęczy żółty szlak, biegnący Doliną Zadnią Raczkową przez Polanę pod Klinem, a
dalej Doliną Raczkową do Niżniej Łąki w Dolinie Wąskiej. Czas przejścia: 3:15 h,
↑ 4:20 h
Starorobociański Wierch, dawniej: Klin, Wysoki Wierch (słow. Klin, Vysoký vrch) –
najwyższy szczyt w polskiej części Tatr Zachodnich (2176 m n.p.m.) i jeden z najwyższych
szczytów Tatr Zachodnich.
Topografia
Starorobociański Wierch leży w grani głównej Tatr, po której biegnie granica polskosłowacka. Od sąsiedniego w tej grani na zachód szczytu Kończystego Wierchu oddzielony
jest Starorobociańską Przełęczą. W kierunku na wschód sąsiaduje z niewybitnym szczytem
zwanym Siwym Zwornikiem, oddzielony od niego Gaborową Przełęczą. Starorobociański
Wierch góruje ponad dolinami: Starorobociańską, Zadnią Raczkową i Gaborową. Jego
wierzchołek to krótka grań o przebiegu południkowym, która jak klin wciska się pomiędzy
Dolinę Gaborową i Raczkową (stąd też pochodzi słowacka nazwa tej góry – Klin).
W grani głównej pomiędzy Starorobociańskim Wierchem a Starorobociańską Przełęczą
znajduje się niewysoki, nienazwany wierzchołek. Pomiędzy nim a Kończystym Wierchem
grań rozcięta jest długim na kilkaset metrów rowem grzbietowym kilkumetrowej głębokości.
Opis szczytu
Starorobociański Wierch ma kształt piramidy, a jego stoki mają kamienisty charakter.
Zbudowany jest z białych granitów i łupków krystalicznych. Nad górną częścią Doliny
Starorobociańskiej wznosi się na ok. 500 m, a stoki podcięte są stromym urwiskiem, tzw.
Wielkimi Jamami, poniżej których znajdują się Zagony. Rudziejące już w połowie lata pędy
situ skuciny nadają górze czerwonawe zabarwienie. Ze stromych i trawiastych zboczy
Starorobociańskiego Wierchu schodzą w zimie potężne lawiny.
Historia
Polska nazwa szczytu pochodzi od dawnej Hali Stara Robota, położonej w Dolinie
Starorobociańskiej, która jest największym z odgałęzień Doliny Chochołowskiej. Nazwa
stara robota oznacza nieczynne wyrobiska – w dolinie tej wydobywano rudę żelaza
prawdopodobnie już w XVI wieku. W dokumentacji górniczej notowany jest w 1766.
Za pierwszego zdobywcę szczytu uważa się szwedzkiego przyrodnika Görana Wahlenberga,
który w 1813 pomierzył jego wysokość. Pierwsze wejście zimowe – narciarze ZON w 1910 r.
Szlaki turystyczne
– biegnący główną granią Tatr odcinek szlaku czerwonego od Kończystego Wierchu
poprzez Starorobociański Wierch na Liliowy Karb.
•
•
Czas przejścia z Kończystego Wierchu na Starorobociański Wierch: 40 min, z
powrotem 30 min
Czas przejścia ze Starorobociańskiego Wierchu na Liliowy Karb: 25 min, z powrotem
35 min
Na Starorobociański Wierch wejść można różnymi trasami. Najbardziej popularne od polskiej
strony to:
– od schroniska PTTK na Hali Ornak przez Iwaniacką Przełęcz, Ornak i Siwą
Przełęcz. 4:30 h (↓ 3:40 h)
– z Doliny Chochołowskiej przez Dolinę Starorobociańską i Siwą Przełęcz. 3:45 h
(↓ 2:50 h)
– z Doliny Chochołowskiej przez Iwaniacką Przełęcz, Ornak i Siwą Przełęcz. 4:45 h
(↓ 3:50 h)
– z Doliny Chochołowskiej przez Trzydniowiański Wierch i Kończysty Wierch. 4 h
(↓ 3:10 h)
Znajdujący się niemal w połowie łańcucha Tatr i górujący nad innymi w okolicy górami
Starorobociański Wierch jest doskonałym punktem widokowym. Panorama z jego szczytu
obejmuje zarówno Tatry Zachodnie, jak i Wysokie. Szczególnie imponująco wyglądają stąd:
Bystra z Błyszczem, Kamienista, Ciemniak, Rohacze.
Starorobociańska Przełęcz (słow. Račkovo sedlo) – przez Słowaków nazywana Raczkową
Przełęczą – przełęcz w Tatrach Zachodnich, leżąca na wysokości 1975 m n.p.m. w grani
głównej Tatr pomiędzy Starorobociańskim Wierchem (2176 m n.p.m.) a Kończystym
Wierchem (2002 m n.p.m.). Biegnie przez nią granica polsko-słowacka. Przełęcz znajduje się
w grani z długim rowem grzbietowym pośrodku. Od południowej, słowackiej strony zbocze
opada łagodnie do Doliny Raczkowej z widocznymi niedaleko pod przełęczą Raczkowymi
Stawami. Od północnej, polskiej strony zbocze podcięte jest urwistymi ścianami Gładkiej
Uboczy. Rejon przełęczy zbudowany ze skał krystalicznych i porośnięty niską murawą z
bliźniczką psią trawką i sitem skuciną, którego rudziejące pędy zabarwiają stoki na
czerwonawy kolor.
Słowacka nazwa przełęczy to Račkovo sedlo, co powoduje problemy z nazewnictwem w tym
rejonie Tatr. Po polsku Raczkową Przełęczą dawniej nazywano pobliskie przełęcze:
Gaborową Przełęcz i Liliowy Karb. Dzięki wprowadzeniu nowych nazw obecnie sytuacja nie
stwarza już kłopotów.
Szlaki turystyczne
Skrzyżowanie szlaków turystycznych:
– czerwony główną granią z Wołowca przez Łopatę, Kończysty Wierch,
Starorobociańską Przełęcz i dalej na Starorobociański Wierch i przełęcz Liliowy Karb.
•
•
Czas przejścia z Wołowca na Starorobociańską Przełęcz: 2:20 h, z powrotem
2:20 h
Czas przejścia z przełęczy na Starorobociański Wierch: 40 min, ↓ 30 min
– żółty (po słowackiej stronie) przez Dolinę Raczkową do Niżniej Łąki w Dolinie
Wąskiej. Czas przejścia: 3:15 h, ↑ 4:20 h
Siwa Przełęcz – niewielka przełęcz w grzbiecie Ornaku pomiędzy jego ostatnim na południe
szczytem – Kotłową Czubą (1840 m) a granią Siwych Turni w Tatrach Zachodnich. Przełęcz
położona jest na wysokości 1812 m n.p.m. i ma postać długiego, trawiastego grzbietu.
Rozdziela on Dolinę Pyszniańską (górne odgałęzienie Doliny Kościeliskiej) od Doliny
Starorobociańskiej (górne odgałęzienie Doliny Chochołowskiej). Z przełęczy i całego
grzbietu Ornaku roztaczają się rozległe widoki, zarówno na Tatry Wysokie, jak i Zachodnie.
Szczególnie okazale prezentuje się stąd Kamienista, Błyszcz z Bystrą i Starorobociański
Wierch. Jest to też doskonałe miejsce do podziwiania niedostępnych dla turystów rejonów
Doliny Pyszniańskiej i Tomanowej. Widoczny jest Smreczyński Staw. Poniżej przełęczy, na
wschodnich stokach Ornaku dostrzec można niewielkie Siwe Stawki, położone w Siwej
Kotlince.
Rejon przełęczy porasta niska murawa z z sitem skuciną, którego rudziejące pędy zabarwiają
już w połowie lata stoki na czerwonawy kolor. W murawie zakwitają liczne gatunki
granitolubnych roślin alpejskich, np. dzwonek alpejski, kuklik górski. Obszar przełęczy i całe
stoki Ornaku były niegdyś wypasane. Pojawiające się po zaprzestaniu wypasu kępy
kosodrzewiny wskazują, że wkrótce cały ten obszar straci charakter hali górskiej i stanie się
piętrem kosówki.
Nazwę przełęczy wymyślił w 1910 r. Mariusz Zaruski.
Szlaki turystyczne
Na Siwej Przełęczy znajduje się krzyżówka szlaków turystycznych:
– czarny szlak na przełęcz, prowadzący z Doliny Chochołowskiej (początek przy
leśniczówce)
Doliną
Starorobociańską
przez
Starorobociańską
Polanę,
Starorobociańską Rówień i Żleb pod Pyszną. Czas przejścia: 2:30 h, ↓ 2 h
– zielony szlak biegnący z Iwaniackiej Przełęczy przez cały grzbiet Ornaku, Siwą
Przełęcz i Siwe Turnie na przełęcz Liliowy Karb.
•
•
Czas przejścia z Iwaniackiej Przełęczy na Siwą Przełęcz: 2 h, z powrotem
1:40 h
Czas przejścia z Siwej Przełęczy na Liliowy Karb: 20 min, ↓ 15 min
Wyżnia Brama Chochołowska (pod Zawiesistą) – ciasne, zbudowane z dolomitów wrota
skalne w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich. Znajdują się na wysokości ok. 1030
m n.p.m., na odcinku pomiędzy Polaną pod Jaworki a leśniczówką TPN (dawne schronisko
Blaszyńskich). Utworzone są przez czoła grzbietów Kominiarskiego Wierchu i Bobrowca
(tzw. Chochołowskie Czoła), w których Chochołowski Potok wyżłobił wąwóz. Część jego
wód zanika tutaj w ponorze, płynąc podziemnymi, wymytymi w skale szczelinami, wypływa
dopiero niżej w Wywierzysku Chochołowskim. W stromych ścianach Bobrowca (po
zachodniej stronie) znajduje się największa jaskinia Doliny Chochołowskiej – Szczelina
Chochołowska oraz kilka mniejszych jaskiń.
Wyżnia Brama Chochołowska znajduje się niemal dokładnie w odległości 1 km od dolnego
zwężenia – Niżniej Bramy Chochołowskiej. Powyżej Wyżniej Bramy Chochołowskiej dolina
rozwidla się; ku wschodowi odgałęzia się od niej Dolina Starorobociańska, główna zaś oś
doliny skręca w kierunku południowo-zachodnim.
Szlaki turystyczne
– zielony szlak z Siwej Polany przez polanę Huciska na Polanę Chochołowską.
Czas przejścia z parkingu na Siwej Polanie do schroniska na Polanie Chochołowskiej:
2:10 h, ↓ 1:45 h. Od Siwej Polany do Wyżniej Bramy Chochołowskiej ok. 1:25 h.