wydział zarządzania i informatyka - WNoZ

Załącznik nr 9
do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r.
Druk DNiSS nr PK_IIIF
OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA
NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Fizjologia
Kod przedmiotu: 4
Rodzaj przedmiotu: podstawowy
Wydział: Wydział Nauk o Zdrowiu
Kierunek: Pielęgniarstwo
Specjalność (specjalizacja):
Poziom studiów: pierwszego stopnia
Profil studiów: praktyczny
Forma studiów: stacjonarne
Rok: I Semestr: 1 i 2
Formy zajęć i liczba godzin: wykłady – 55h, samokształcenie 15 h
Semestr 1: wykłady 30 godz., samokształcenie 5 godz.
Semestr 2: wykłady 25 godz., samokształcenie 10 godz.
Język/i, w którym/ch realizowane są zajęcia: polski
Liczba punktów ECTS: 2 (1 ECTS na semestr)
Osoby prowadzące:
wykład: Prof. ATH dr hab. n. med. Dariusz Maciejewski
1. Założenia i cele przedmiotu: Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów
z funkcjonowaniem organizmu jako całości w warunkach homeostazy oraz specyfika
funkcjonowania poszczególnych jego części jako składowych tego procesu. Po zrealizowaniu
powyższego założenia student:
 jest w stanie określać funkcję podstawowych narządów organizmu i ich udział w
utrzymaniu stanu pełnego zdrowia człowieka oraz adaptacji do zmieniających się
warunków
 zna normy fizjologiczne funkcjonowania różnych tkanek i narządów
 umie określić zasady interakcji pomiędzy narządami i ich zasady ze szczególnym
uwzględnieniem roli układu nerwowego oraz endokrynnego
 jest w stanie zidentyfikować prawidłową funkcję układu krążenia i oddychania
 rozumie rolę układu nerwowego w procesach poznawczych i zjawiskach percepcji
otoczenia a także udział układu nerwowego jak systemu integracji organizmu
1
 zna specyfikę układu wydzielniczego i wydalniczego człowieka
 rozumie odmienność i fizjologię okresu ciąży
 zna rolę układu trawiennego i jego rolę w utrzymaniu homeostazy organizmu ze
szczególnym uwzględnieniem funkcji narządów miąższowych jamy brzusznej.
2. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi:
Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii i fizyki
realizowanych w szkole średniej.
3. Opis form zajęć
a) Wykłady
Treści programowe
Blok tematyczny 1 Podstawy elektrofizjologii komórkowej. Wybrane elementy budowy błony
komórkowej. Kanały jonowe Potencjał spoczynkowy Potencjał czynnościowy Synapsy
Blok tematyczny 2 Czynność komórek mięśniowych. Mięśnie szkieletowe. Budowa mięśnia
szkieletowego. Skurcz mięśnia. Rodzaje włókien mięśniowych. Unerwienie mięśni i kontrola skurczu.
Synapsa nerwowo – mięśniowa. Mięśnie gładkie. Specyfika budowy. Funkcja mięśni gładkich
Blok tematyczny 3 Receptory - klasyfikacja, charakterystyka, funkcja Receptory związane z
kanałami jonowymi. Receptory sprzężone z białkami G. Receptory wewnątrzkomórkowe (jądrowe)
Blok tematyczny
4 Podstawy neurofizjologii Ośrodkowa kontrola czynności ruchowych. Kora
ruchowa i górny neuron motoryczny, Pień mózgu. Szlaki zstępujące przyśrodkowe. Jądra podstawy
mózgu. Móżdżek i jego funkcja. Organizacja czynności ruchowych na poziomie rdzenia kręgowego.
Receptory mięśni i ścięgien. Odruchy rdzeniowe. Fizjologia czucia i percepcji- Narządy zmysłów
Czucie i percepcja bólu. Wyższe funkcje ośrodkowego układu nerwowego (układ limbiczny). Kora
mózgowa. Klasyfikacja rodzajów uczenia się i pamięci. Znaczenie kory mózgowej Autonomiczny
układ nerwowy -neuroprzekaźniki autonomicznego układu nerwowego, rola w utrzymaniu
homeostazy. Sen człowieka. Mechanizmy kontroli snu Fizjologiczna rola podwzgórza
Blok tematyczny 5 Fizjologia krwi i układu krążenia Fizjologia krwi. Hematopoeza - szeregi
rozwojowe układu krwiotwórczego. Funkcje krwi i jej właściwości fizykochemiczne. Chłonka.
Fizjologiczna hemostaza. Płytki krwi. Układ krzepnięcia krwi. Elementy fizjologii serca - powstanie i
rozchodzenie
się
pobudzeń.
Cykl
hemodynamiczny
pracy
serca.
Teoretyczne
podstawy
elektrokardiografii Hemodynamika krążenia. Maksymalna i minimalna wartość ciśnienia tętniczego,
opór naczyniowy w krążeniu dużym i małym. Organizacja mikrokrążenia Baroreceptory,
mechanoreceptory, chemoreceptory tętnicze. Peptyd natriuretyczny. Specjalne strefy krążenia.
Zużycie tlenu przez mięsień serca. Regulacja przepływu wieńcowego. Rola komórek śródbłonka
naczyniowego
Blok tematyczny 6 Fizjologia układu oddechowego Czynność układu oddechowego. Powierzchnia
wymiany gazowej. Drogi oddechowe i pęcherzyki płucne. Dyfuzja tlenu i dwutlenku węgla przez
barierę pęcherzykowo-włośniczkową . Objętości i pojemności oddechowe. Podatność płuc. Siły
retrakcji .Surfaktant. Krążenie płucne. Przeciek płucny. Opór oddechowy Rola płuc w gospodarce
2
kwasowo-zasadowej Badania czynnościowe układu oddechowego. Regulacja oddychania- Chemiczna
i nerwowa regulacja oddychania
Blok tematyczny 7 Czynność nerek, regulacja objętości płynów ustrojowych i równowaga kwasowozasadowa. Płyny ustrojowe, Woda całkowita organizmu. Skład płynów ustrojowych - podstawy
utrzymania równowagi wodno – elektrolitowej. Regulacja bilansu wody. Regulacja objętości krwi.
Zaburzenia objętości płynu zewnątrz- i wewnątrzkomórkowego Fizjologia nerek- Czynności nerek.
Krążenie nerkowe. Elektrofizjologia kanalików nefronu. Przesączanie kłębuszkowe. Wchłanianie
zwrotne. Wydzielanie kanalikowe. Mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania moczu - wzmacniacz
przeciwprądowy. Hormonalne czynności nerek i hormony związane z nerkami. Wytwarzanie moczu
ostatecznego i wydalania wody - Wydalanie moczu. Rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowozasadowej
Blok tematyczny 8 Fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego. Regulacyjna rola hormonów
Działania parakrynne i autokrynne. Rodzaje hormonów .Układ podwzgórzowo-przysadkowy .
Rodzaje neurohormonów podwzgórzowych. Rola i działanie hormonów płata przedniego i tylnego
przysadki. Oś podwzgórze - przysadka – gonady. Gruczoł tarczowy - Hormony tarczycy i ich
działanie- Jod oraz jego przemiany w organizmie Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki. Hormony
trzustki. Warstwa korowa gruczołu nadnerczowego. Regulacja wydzielania i działanie hormonów
kory nadnerczy. Budowa i czynność rdzenia nadnerczy. Fizjologiczne następstwa działania amin
katecholowych. Budowa i funkcja gruczołów przytarczycznych. Mechanizmy regulacji gospodarki
wapniowo-fosforanowej Hormony peptydowe wydzielane w przewodzie pokarmowym.
Blok tematyczny 9 Fizjologia trawienia . Połykanie i odruch połykania. Fazy trawienia. Żołądek i
jego czynność trawienna. Komórki główne i okładzinowe. Rozrusznik żołądka. Pompa
odźwiernikowa. Dwunastnica i jej rola. Wewnątrzwydzielnicza rola trzustki. Wydzielanie żółci i jej
znaczenie. Perystaltyka. Sok żołądkowy i sok jelitowy – znaczenie w fizjologii trawienia. Odruch
kątniczo-krętniczy. Rola poszczególnych odcinków jelita grubego w trawieniu. Odruch defekacji i
jego kontrola. Fizjologiczna rola wątroby w trawieniu. Krążenie wrotne i jego znaczenia. Trawienie
cukrów, białek i tłuszczów w organizmie i ich znaczenie. Przemiana podstawowa. Zapotrzebowanie
energetyczno – kaloryczne. Problem należnej wagi ciała.
b) Samokształcenie
Studenci przygotowują pracę poglądową na wybrany, związany z fizjologią człowieka temat.
 Metody dydaktyczne: Wykład z prezentacją multimedialną. W trakcie wykładu
przerwy na pytania zadawane przez studentów.
 Forma i warunki zaliczenia:
Semestr 1: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z
dwóch kolokwiów zaliczeniowych z części wykładowej.
3
Semestr 2: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z
dwóch kolokwiów zaliczeniowych z części wykładowej oraz przygotowanie pracy
samokształceniowej.
 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Literatura podstawowa:
1. Traczyk WS. Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL, Warszawa 2002.
2. Michajlik A., Ramotowski W. Anatomia i fizjologia człowieka w zarysie. PZWL,
Warszawa 2003.
3. Traczyk W., Trzebski A. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i
klinicznej. PZWL, Warszawa 2009.
Literatura uzupełniająca:
1. Borodulin-Nadzieja L. Fizjologia człowieka - podręcznik dla studentów licencjatów
medycznych. Wyd. Górnicki, Wrocław 2005.
2. Ganong W. Fizjologia. PZWL, Warszawa 2009.
3. Kokot F. Choroby Wewnętrzne. PZWL, Warszawa 2004.
4. Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS
Bilans nakładu pracy przeciętnego studenta przedstawia się następująco:
 udział w wykładach = 55 godzin
 udział w samokształceniu = 15 godzin
 udział w konsultacjach =1 godzina, przy założeniu, że student skorzysta z konsultacji
raz na semestr a przeciętny czas poświęcony studentowi równy będzie 1 godzinie
 przygotowanie do kolokwiów i obecność na kolokwiach = 15 godzin.
Łączny nakład pracy studenta wynosi 86 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS.
5. Wskaźniki sumaryczne
a) liczba godzin dydaktycznych (tzw. kontaktowych) i liczba punktów ECTS na zajęciach
wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich, realizowanych w formie
studiów stacjonarnych i niestacjonarnych 55 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS.
b) liczba godzin dydaktycznych (tzw. kontaktowych) i liczba punktów ECTS na zajęciach o
charakterze praktycznym. Nie dotyczy.
6. Zakładane efekty kształcenia
Numer
(Symbol)
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Odniesienie
do efektów
kształcenia
dla kierunku
WIEDZA
P4_W01
Rozumie neurohormonalną regulację
procesów fizjologicznych oraz procesów
elektrofizjologicznych
4
PL1P_W03A
Odniesienie
do efektów
kształcenia
dla obszaru
P4_W02
P4_W03
P4_U01
P4_U02
P4_U03
P4_U04
P4_U05
P4_U06
P4_K01
Charakteryzuje specyfikację i znaczenie
gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo- PL1P_W04A
zasadowej w utrzymaniu homeostazy ustroju
wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania
zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki
PL1P_W06A
informacji (fale dźwiękowe i
elektromagnetyczne)
UMIEJĘTNOŚCI
wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje
funkcje życiowe człowieka dorosłego i
PL1P_U02A
dziecka
prognozuje kierunek procesów
biochemicznych w poszczególnych stanach
PL1P_U03A
klinicznych
konstruuje wzór wykorzystania podstaw
wiedzy anatomicznej w badaniu
przedmiotowym
wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu
zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek
oraz procesów fizjologicznych, w
szczególności do wyjaśnienia wpływu
czynników zewnętrznych, takich jak
temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole
elektromagnetyczne oraz promieniowanie
jonizujące na organizm ludzki
PL1P_U04A
PL1P_U07A
ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na
fizjologiczne i biochemiczne procesy
zachodzące w poszczególnych narządach
PL1P_U08A
opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu
jako całości w sytuacji zaburzenia jego
homeostazy
PL1P_U11A
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i
kształtuje umiejętności, dążąc do
profesjonalizmu
PL1P_K2D
7. Odniesienie efektów kształcenia do form zajęć i sposób oceny osiągnięcia przez
studenta efektów kształcenia
Numer
(Symbol)
Efekty kształcenia dla przedmiotu
Odniesienie do
form zajęć
Sposób
oceny
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
WIEDZA
Rozumie neurohormonalną regulację
PL1P_W03A procesów fizjologicznych oraz procesów
elektrofizjologicznych
Charakteryzuje specyfikację i znaczenie
PL1P_W04A gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowozasadowej w utrzymaniu homeostazy ustroju
5
wyjaśnia podstawy fizykochemiczne
działania zmysłów wykorzystujących
PL1P_W06A
fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i
elektromagnetyczne)
UMIEJĘTNOŚCI
wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje
PL1P_U02A funkcje życiowe człowieka dorosłego i
dziecka
prognozuje kierunek procesów
PL1P_U03A biochemicznych w poszczególnych stanach
klinicznych
konstruuje wzór wykorzystania podstaw
PL1P_U04A
wiedzy anatomicznej w badaniu
przedmiotowym
wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu
zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek
oraz procesów fizjologicznych, w
szczególności do wyjaśnienia wpływu
PL1P_U07A
czynników zewnętrznych, takich jak
temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole
elektromagnetyczne oraz promieniowanie
jonizujące na organizm ludzki
ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na
PL1P_U08A
fizjologiczne i biochemiczne procesy
zachodzące w poszczególnych narządach
opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu
PL1P_U11A
jako całości w sytuacji zaburzenia jego
homeostazy
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
wykład
kolokwium
na ocenę
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
PL1P_K2D
systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i Wykład – część
przeznaczona
kształtuje umiejętności, dążąc do
na
profesjonalizmu
konwersatorium
6
kolokwium
na ocenę