Człowiek dąŜy do racjonalizmu – chce opierać swoje decyzje na

Człowiek dąŜy do racjonalizmu – chce opierać swoje decyzje na racjonalnych
podstawach, aczkolwiek jednocześnie człowiek chce zaspokoić swoją wewnętrzną
potrzebę irracjonalną (ekspresja duszy).
Do XIX w. – harmonijny rozwój obu aspektów: wiary i rozumu.
Humanizm.
XX w. – zwątpienie w model dotychczasowy, wizja nadczłowieka, zaczęto zwalczać
wizję humanizmu.
Powstaje model Nietzego – stworzenie nowej wartości WOLI (nowa wizja człowieka).
Po II Wojnie Światowej rodzi się nowy kierunek filozofii – EGZYSTENCJALIZM
Stoicyzm i św. Augustyn – zaczątki egzystencjalizmu
W czasach nowoŜytnych egzystencjalizm głosił Pascal.
W XIX w. S. A. Kierkegaard
W XX w. M. Heidegger
J. P. Sartre
Główni przedstawiciele
K. Jaspers
egzystencjonalizmu
A. Camus
G. Marcel
EGZYSTENCJA (staroŜytność) = istnienie niezróŜnicowane; wszystko egzystuje ale
są róŜnice w tej egzystencji np. Boga, człowieka a kamienia.
Wg egzystencjalistów tylko człowiek egzystencjuje. Egzystencja ukazuje specyfikę
bytu ludzkiego. Uchwycić indywidualizm kaŜdego z nas – MOJOŚĆ !
Kim jestem ja w odróŜnieniu do kaŜdego
innego człowieka?
Uchwycić szczególną indywidualność.
EGZYSTENCJA
StaroŜytność
XX wiek
cecha wspólna
róŜność, indywidualizm
Egzystencjalizm musi opuścić nurt racjonalizmu.
Racjonalizm dąŜy do uogólnień. Pojęcia uniemoŜliwiają ujęcie indywidualne
jednostki.
Filozofia ukazuje w jakich warunkach dochodzi do doświadczenia egzystencjalnego.
Odkrywa się wtedy prawdę wewnętrzną – to jacy jesteśmy.
Dzieła literackie przekazują myśl filozoficzną.
S. A. Kierkegaard – zaprzecza Hegla.
Odnaleźć siebie moŜna tylko w obliczu nieskończoności, w obliczu czegoś całkiem
innego, czegoś czego człowiek nie moŜe pojąc rozumem. Moment decyzji odkrywa
kim jesteśmy – konfrontacja nieskończoności z człowieczą skończonością.
3 moŜliwości człowieka:
stadium egzystencji estetycznej
• przeŜycie człowieka jest najwaŜniejsze, nie dokonuje ostatecznych wyborów,
zachowuje się jak chorągiewka na wietrze, bez wyboru – bez
zaangaŜowania;
stadium egzystencji estetycznej
• człowiek dokonuje wyborów w odniesieniu do zasad, rozpoznaje dobro i zło;
stadium egzystencji religijnej.
K. Jaspers – psycholog.
Są szczególne sytuacje Ŝyciowe, w których człowiek uchwytuje swoje jestestwo –
tzw. SYTAUCJA GRANICZNE
uchwycić siebie takim jakim się jest!
miłość / śmierć
J. P. Sartre
Człowiek jest przesiąknięty do cna wolnością!
Dopóki Ŝyjemy egzystencja człowieka się kształtuje.
Etyka nie moŜe stworzyć reguł, które nakaŜą nam dane postępowanie.
Człowiek jest obdarzony wolnością, dokonujemy samodzielnie aktów wyboru.
ESENCJA
EGZYSTENCJA
idea / wzorzec poprzedza
egzystencje
wprowadzanie w Ŝycie idei
Człowiek
Poprzez nastroje odkrywany jest byt człowieka.