ŚW. ANDRZEJA

30 listopada 2016r. - Środa
ŚW. ANDRZEJA
(Apostoła)
S. Andreae Apostoli - II classis
Commemoratio: Feria IV infra Hebdomadam I Adventus
30 [Czerwona] Środa – ŚW. ANDRZEJA, APOSTOŁA.( 2. kl.) Msza wł., Gloria, Credo, prefacja o Apostołach, Kanon. Albo:
[Biała] Msza wotywna Rorate (wolno odprawić jedną Mszę) – Gloria, 2. modlitwa: Wspomnienie dnia powszedniego Adwentu (modlitwa z 1. niedzieli Adwentu), bez Credo, prefacja o NMP (Et te in veneratione).
Uczniowie Jana Chrzciciela, Andrzej i Jan, pierwsi z Apostołów spotkali Chrystusa nad jeziorem. Niedługo potem
Andrzej został powołany do grona uczniów Chrystusa razem ze swoim bratem Piotrem i obaj otrzymali zapowiedź, że staną
się rybakami ludzi. Według tradycji św. Andrzej został ukrzyżowany w Achai. Na widok krzyża miał zawołać: „O, dobry
krzyżu, od dawna upragniony, weź mnie od ludzi i zwróć mnie mojemu Mistrzowi”! Relikwie św. Andrzeja spoczywają w
Amalfi.
2 klasy
Szaty czerwone
INTROITUS:
Ps 138,17
Ogromnie zaszczyceni są w oczach moich przyjaciele Mihi autem nimis honoráti sunt amíci tui, Deus:
Twoi, Boże; na zawsze jest utrwalone ich władanie.
nimis confortátus est principatus eórum.
Ps 138,1n
Ps. Panie, Ty mnie przenikasz i znacz; Ty wiesz o mo- Dómine, probásti me et cognovísti me: tu coim spoczynku i o mym powstaniu V. Chwała Ojcu.
gnovísti sessiónem meam et resurrectiónem
meam. V. Glória Patri.
ORATIO:
Panie, pokornie błagamy Twój majestat, aby święty Maiestátem
tuam,
Dómine,
supplíciter
Andrzej, Apostoł, który był nauczycielem i przewodni- exorámus: ut, sicut Ecclésiæ tuæ beátus Ankiem Twojego Kościoła, nieustannie wstawiał się dréas Apóstolus éxstitit prædicátor et rector;
za nami u Ciebie. Przez Pana.
ita apud te sit pro nobis perpétuus intercéssor.
Per Dominum.
Com: Feria IV infra Hebdomadam I Adventus
Wzbudź, prosimy Cię, Panie, potęgę Twoją i przybądź! Excita, quaesumus, Dómine, poténtiam tuam, et
Oto grozi nam niebezpieczeństwo wskutek grzechów veni: ut ab imminéntibus peccatórum nostrónaszych. Ty nas od niego obroń i wyrwij, Ty nas zbaw rum perículis, te mereámur protegénte éripi, te
przez wyzwolenie swoje. Który żyjesz.
liberánte salvári: Qui vivis.
LECTIO:
Rz 10, 10-18
Bracia: Bo sercem przyjęta wiara prowadzi do uspra- Fratres: Corde enim créditur ad iustítiam: ore
wiedliwienia, a wyznawanie jej ustami - do zbawienia. autem conféssio fit ad salútem. Dicit enim
Wszak mówi Pismo: Żaden, kto wierzy w Niego, nie Scriptúra: Omnis, qui credit in illum, non conbędzie zawstydzony. Nie ma już różnicy między Żydem fundétur. Non enim est distínctio Iudaei et
a Grekiem. Jeden jest bowiem Pan wszystkich. On to Græci: nam idem Dóminus ómnium, dives in
rozdziela swe bogactwa wszystkim, którzy Go wzywa- omnes, qui ínvocant illum. Omnis enim, qują. Albowiem każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, icúmque invocáverit nomen Dómini, salvus erit.
będzie zbawiony. Jakże więc mieli wzywać Tego, Quómodo ergo invocábunt, in quem non crediw którego nie uwierzyli? Jakże mieli uwierzyć w Tego, dérunt? Aut quómodo credent ei, quem non auktórego nie słyszeli? Jakże mieli usłyszeć, gdy im nikt diérunt?
Quómodo
autem
áudient
sine
nie głosił? Jakże mogliby im głosić, jeśliby nie zostali prædicánte? Quómodo vero prædicábunt, nisi
posłani? Jak to jest napisane: Jak piękne stopy tych, mittántur? sicut scriptum est: Quam speciósi
którzy zwiastują dobrą nowinę! Ale nie wszyscy dali pedes evangelizántium pacem, evangelizándum
posłuch Ewangelii. Izajasz bowiem mówi: Panie, któż bona! Sed non omnes oboediunt Evangelio. Isauwierzył temu, co od nas posłyszał? Przeto wiara rodzi ías enim dicit: Dómine, quis crédidit audítui nosię z tego, co się słyszy, tym zaś, co się słyszy, jest sło- stro? Ergo fides ex audítu, audítus autem per
wo Chrystusa. Pytam więc: czy może nie słyszeli? Ależ verbum Christi. Sed dico: Numquid non autak: Po całej ziemi rozszedł się ich głos, aż na krańce diérunt? Et quidem in omnem terram exívit soświata ich słowa.
nus eórum, et in fines orbis terræ verba eórum.
GRADUALE:
Ps 44,17n
Ustanowisz ich książętami po całej ziemi: głosić będą Constítues eos príncipes super omnem terram:
Twe imię, o Panie.
mémores erunt nóminis tui, Dómine.
V. Synowie twoi zajmą miejsce twoich ojców: dlatego V. Pro pátribus tuis nati sunt tibi fílii: proptérea
po wiek wieków będą Cię sławić wszystkie ludy.
pópuli confitebúntur tibi.
ALLELUJA:
Alleluja, alleluja. V. Andrzej był miły Panu jak wonna Allelúia, allelúia. V. Diléxit Andréam Dóminus
ofiara. Alleluja.
in odórem suavitátis. Allelúia.
EVANGELIUM:
Mt4,18-22
Gdy [Jezus] przechodził obok Jeziora Galilejskiego, uj- In illo témpore: Ambulans Iesus iuxta mare Gali-
rzał dwóch braci: Szymona, zwanego Piotrem, i brata
jego, Andrzeja, jak zarzucali sieć w jezioro; byli bowiem rybakami. I rzekł do nich: «Pójdźcie za Mną,
a uczynię was rybakami ludzi». Oni natychmiast zostawili sieci i poszli za Nim. A gdy poszedł stamtąd
dalej, ujrzał innych dwóch braci: Jakuba, syna Zebedeusza, i brata jego, Jana, jak z ojcem swym Zebedeuszem naprawiali w łodzi swe sieci. Ich też powołał.
A oni natychmiast zostawili łódź i ojca i poszli za Nim.
laeæ, vidit duos fratres, Simónem, qui vocátur
Petrus, et Andréam fratrem eius, mitténtes rete
in mare - erant enim piscatóres - et ait illis:
Veníte post me, et fáciam vos fíeri piscatóres
hóminum. At illi contínuo, relíctis rétibus, secúti
sunt eum. Et procédens inde, vidit álios duos
fratres, Iacóbum Zebedaei et Ioánnem, fratrem
eius, in navi cum Zebedaeo patre eórum reficiéntes rétia sua: et vocávit eos. Illi autem statim, relíctis rétibus et patre, secúti sunt eum
OFFERTORIUM:
Ps 138,17
Ogromnie zaszczyceni są w oczach moich przyjaciele Mihi autem nimis honoráti sunt amíci tui, Deus:
Twoi, Boże: na zawsze jest utrwalone ich władanie.
nimis confortátus est principátus eórum.
SECRETA:
Prosimy Cię, Panie, niech modlitwa św. Andrzeja, Sacrificium nostrum tibi, Dómine, quaesumus,
Apostoła, poleci Tobie naszą ofiarę, aby uroczyście beáti Andréæ Apóstoli precátio sancta concíliet:
składana ku jego chwale, została przyjęta przez jego ut, in cuius honóre sollémniter exhibétur, eius
zasługi. Przez Pana.
méritis efficiátur accéptum. Per Dominum.
Com: Feria IV infra Hebdomadam I Adventus
Panie, niech te święte tajemnice oczyszczą nas swoją Hæc sacra nos, Dómine, poténti virtúte
potężną mocą i pozwolą w większej czystości dojść do mundátos ad suum fáciant purióres veníre
swojego Stwórcy. Przez Pana.
princípium. Per Dominum.
PRAEFATIO DE APOSTOLIS :
Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawien- Vere dignum et iustum est, æquum et salutáre:
ne błagać Cię pokornie, Panie, Pasterzu wiekuisty, Te, Dómine, supplíciter exoráre, ut gregem tuabyś nie opuszczał swojej owczarni, lecz przez świę- um, Pastor ætérne, non déseras: sed per beátos
tych Apostołów swoich otaczał ją ciągłą opieką. Niech Apóstolos tuos contínua protectióne custódias.
ci zwierzchnicy nią kierują, którym jako namiestni- Ut iísdem rectóribus gubernétur, quos óperis tui
kom swojego dzieła zleciłeś władzę pasterską. Przeto vicários eídem contulísti præésse pastóres. Et
z Aniołami i Archaniołami, z Tronami i Państwami ídeo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et
oraz ze wszystkimi hufcami wojska niebieskiego śpie- Dominatiónibus cumque omni milítia coeléstis
wamy hymn ku Twej chwale, wołając bez końca:
exércitus hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine
dicéntes:
Mt 4,19n
COMMUNIO:.
Pójdźcie za mną, a sprawię, że staniecie się rybakami Veníte post me: fáciam vos fíeri piscatóres
ludzi. A oni natychmiast opuściwszy sieci poszli hóminum; at illi contínuo, relíctis rétibus, secúti
za Panem.
sunt Dóminum.
POSTCOMMUNIO:
Ciesząc się z uroczystości św. Andrzeja, Apostoła, Súmpsimus, Dómine, divína mystéria, beáti Anprzyjęliśmy, Panie, Boski Sakrament; prosimy, aby dréæ Apóstoli festivitáte lætántes: quæ, sicut
pomnożył on chwalę Twoich Świętych, a nam przy- tuis Sanctis ad glóriam, ita nobis, quaesumus,
niósł przebaczenie. Przez Pana.
ad véniam prodésse perfícias. Per Dominum.
Com: Feria IV infra Hebdomadam I Adventus
Obdarz nas, Panie, miłosierdziem Swoim w pośrodku
Suscipiámus, Dómine, misericórdiam tuam in
Twojej świątyni, abyśmy poprzedzali godnym przygomédio templi tui: ut reparatiónis nostræ
towaniem nadchodzące uroczystości naszego Odkuventúra
sollémnia
cóngruis
honóribus
pienia. Przez Pana.
præcedámus. Per Dominum.
Andrzej pochodził z Betsaidy nad Jeziorem Galilejskim (por. J 1, 44), ale mieszkał ze św. Piotrem, swoim starszym bratem
i jego teściową w Kafarnaum (por. Mk 1, 21. 29-30). Był - jak Piotr - rybakiem. Początkowo był uczniem Jana Chrzciciela.
Pod jego wpływem poszedł za Chrystusem, gdy Ten przyjmował chrzest w Jordanie. Andrzej nie tylko sam przystąpił do
Chrystusa; to on przyprowadził do Niego Piotra: "Nazajutrz Jan znowu stał w tym miejscu wraz z dwoma swoimi uczniami
i gdy zobaczył przechodzącego Jezusa, rzekł: «Oto Baranek Boży». Dwaj uczniowie usłyszeli jak mówił, i poszli za Jezusem.
Jezus zaś odwróciwszy się i ujrzawszy, że oni idą za Nim, rzekł do nich: «Czego szukacie?» Oni powiedzieli do Niego: «Rabbi - to znaczy: Nauczycielu - gdzie mieszkasz?» Odpowiedział im: «Chodźcie, a zobaczycie». Poszli więc i zobaczyli, gdzie
mieszka, i tego dnia pozostali u Niego. Było to około godziny dziesiątej. Jednym z dwóch, którzy to usłyszeli od Jana i poszli za Nim, był Andrzej, brat Szymona Piotra. Ten spotkał najpierw swego brata i rzekł do niego: «Znaleźliśmy Mesjasza» to znaczy: Chrystusa. I przyprowadził go do Jezusa" (J 1, 35-41). Andrzej był pierwszym uczniem powołanym przez Jezusa
na Apostoła. Apostołowie Andrzej, Jan i Piotr nie od razu na stałe dołączyli do tłumów chodzących z Panem Jezusem. Po
pierwszym spotkaniu w pobliżu Jordanu wrócili do Galilei do swoich zajęć. Byli zamożnymi rybakami, skoro mieli własne
łodzie i sieci. Właśnie przy pracy Chrystus po raz drugi ich wezwał; odtąd pozostaną z nim aż do Jego śmierci i wniebowstąpienia. Spotkanie nad Jeziorem Genezaret i powtórne wezwanie przekazał nam św. Mateusz: "Gdy (Jezus) przechodził
obok Jeziora Galilejskiego, ujrzał dwóch braci, Szymona, zwanego Piotrem i brata jego, Andrzeja, jak zarzucali sieć w jezioro: byli bowiem rybakami. I rzekł do nich: «Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi». Oni natychmiast zostawili
sieci i poszli za nim" (Mt 4, 18-20). Św. Łukasz dorzuca szczegół, że powołanie to łączyło się z cudownym połowem ryb (Łk 5,
1-11). Pan Jezus chciał w ten sposób umocnić w swoich pierwszych uczniach wiarę w to, że prawdziwie jest Tym, za Kogo
się podaje. W Ewangeliach św. Andrzej występuje jeszcze dwa razy. Kiedy Pan Jezus przed cudownym rozmnożeniem chleba zapytał Filipa: "Skąd kupimy chleba, aby oni się posilili?" - Andrzej rzekł do Niego: "Jest tu jeden chłopiec, który ma
pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby, lecz cóż to jest dla tak wielu?" (J 6, 5. 8-9). I jeszcze raz występuje św. Andrzej, kiedy
pośredniczy w przekazaniu prośby, aby poganie także mogli ujrzeć Chrystusa i zetknąć się z Nim bezpośrednio: "A wśród
tych, którzy przybyli, aby oddać pokłon (Bogu) w czasie święta, byli też niektórzy Grecy. Oni więc przystąpili do Filipa, pochodzącego z Betsaidy, i prosili go mówiąc: «Panie, chcemy ujrzeć Jezusa». Filip poszedł i powiedział Andrzejowi. Z kolei
Andrzej i Filip poszli i powiedzieli Jezusowi" (J 12, 20-22). Chodziło w tym wypadku o prozelitów, czyli pogan, którzy przyjęli religię judaistyczną. W spisie Apostołów wymieniany jest na drugim (Mt i Łk) lub czwartym (Mk) miejscu. Przez cały
okres publicznej działalności Pana Jezusa należał do Jego najbliższego otoczenia. W domu Andrzeja i Piotra w Kafarnaum Chrystus niejednokrotnie się zatrzymywał. Andrzej był świadkiem cudu w Kanie (J 2, 1-12) i cudownego rozmnożenia
chleba (J 6, 8-15). W tradycji usiłowano wybadać ślady jego apostolskiej działalności po Zesłaniu Ducha Świętego. Orygenes (+ 254) wyraża opinię, że św. Andrzej pracował w Scytii, w kraju leżącym pomiędzy Dunajem a Donem. Byłby to zatem
Apostoł Słowian, których tu właśnie miały być pierwotne siedziby. Według św. Hieronima (+ 421) św. Andrzej miał także
pracować w Poncie, w Kapadocji i w Bitynii, skąd udał się do Achai. Ten sam pogląd podziela Teodoret (+ 458), który
twierdzi, że św. Andrzej przeszedł ze Scytii do Tracji i Epiru, aby zakończyć życie śmiercią męczeńską w Achai. Wszystkie
źródła są zgodne, że św. Andrzej zakończył swoje apostolskie życie śmiercią męczeńską w Patras w Achai, na drzewie krzyża. Patras leży na Peloponezie przy ujściu Zatoki Korynckiej. Niemniejsze zainteresowanie osobą i działalnością, a zwłaszcza śmiercią św. Andrzeja, okazują apokryfy: Dzieje Andrzeja z wieku II-III oraz Męka św. Andrzeja z wieku IV. Są to dokumenty bardzo dawne, sięgające niemal czasów poapostolskich. Zwłaszcza Dzieje Andrzeja cieszyły się kiedyś wielkim
powodzeniem. Według tych źródeł, po Zesłaniu Ducha Świętego Andrzej miał nauczać i dokonać wielu cudów (nawet
wskrzeszania zmarłych) w miejscach, do których dotarł: w Poncie i Bitynii (dzisiaj zachodnia Turcja) oraz w Tracji (Bułgaria), Scytii (dolny bieg Dunaju) i Grecji. Tam też, w Patras, 30 listopada 65 lub 70 roku (w tradycji wschodniej - w 62),
przeżegnawszy zebranych wyznawców, został ukrzyżowany głową w dół na krzyżu w kształcie litery X. Wyrok ten przyjął z
wielką radością - cieszył się, że umrze na krzyżu, jak Jezus. Litera X jest pierwszą literą imienia Chrystusa w języku greckim (od Christos, czyli Pomazaniec). Prawosławni uważają, że św. Andrzej umierał aż trzy dni, bo do krzyża został przywiązany, a nie przybity - w ten sposób chciano wydłużyć jego cierpienie. Przez cały ten czas w obecności tłumu wyznawał
wiarę w Chrystusa, pouczał zebranych, jak należy wierzyć i jak cierpieć za wiarę. Kult św. Andrzeja był zawsze w Kościele
bardzo żywy. Liturgia bizantyjska określa św. Andrzeja przydomkiem Protokleros, to znaczy "pierwszy powołany", gdyż obok św. Jana jako pierwszy został przez Chrystusa wezwany na Apostoła. Achaja chlubi się przekonaniem, że jej pierwszym
metropolitą był św. Andrzej. Dla prawosławnych św. Andrzej jest jednym z najważniejszych świętych, nazywają go Apostołem Słowian. Według ich tradycji św. Andrzej dotarł nad Dniepr i Don i jest założycielem Kijowa. Święty Andrzej W 356 roku relikwie św. Andrzeja przewieziono z Patras do Konstantynopola i umieszczono je w kościele Apostołów. Krzyżowcy, którzy w czasie czwartej wyprawy krzyżowej w 1202 r. zdobyli Konstantynopol, zabrali relikwie i umieścili w Amalfi w pobliżu
Neapolu. Głowę św. Andrzeja papież Pius II w XV w. kazał przewieźć do Rzymu, do bazyliki św. Piotra - uważając, że skoro
wspólna chwała połączyła obu braci, ta sama chwała powinna połączyć także ich ciała. 25 września 1964 r. papież Paweł
VI zwrócił głowę św. Andrzeja kościołowi w Patras. Najpierw 23 września złożyli hołd relikwii wszyscy ojcowie Soboru Watykańskiego II, zebrani na trzeciej sesji wraz z papieżem, który w procesji przeniósł relikwię z kaplicy Najświętszego Sakramentu na ołtarz auli soborowej. Mszę świętą odprawił przy tej okazji kardynał Marcella, archiprezbiter bazyliki św.
Piotra, a kazanie wygłosił kardynał Koenig z Wiednia, kończąc homilię modlitwą o zjednoczenie Kościołów. Po południu
przewieziono relikwie do kościoła św. Andrzeja della Valle, gdzie były wystawione do publicznej czci. Dnia 25 września do
Rzymu przybyła delegacja greckiego Kościoła prawosławnego. Paweł VI przyjął ją na osobnej audiencji i przy tej okazji
wręczył święte relikwie. Jeszcze tego samego dnia zostały one przewiezione samolotem do Patras. Kościół grecki posiada
też relikwie krzyża, na którym umarł św. Andrzej. Natomiast relikwia prawej ręka Apostoła znajduje się w moskiewskim
Soborze Bogojawleńskim. Od 2003 r. cząstka relikwii św. Andrzeja jest także w Polsce, w warszawskim kościele środowisk
twórczych przy Pl. Teatralnym. Kult św. Andrzeja był i nadal jest żywy w różnych krajach. Święty Grzegorz I Wielki założył
ku jego czci klasztor i kościół w Rzymie. Otrzymał także relikwie Apostoła z Konstantynopola (+ 604). Wiele narodów i państw ogłosiło św. Andrzeja za swojego szczególnego patrona. Tak uczyniły: Neapol, Niderlandy, Szkocja, Hiszpania, arcybiskupstwo Brunszwiku, księstwo Burgundii, Limburg, Luksemburg, Mantua i Szlezwig, a z innych krajów - Bitynia, Grecja,
Holandia, Niemcy, Pont, Prusy, Rosja i Sycylia. Także bardzo wiele miast chlubi się patronatem św. Andrzeja: Agde, Aranches, Baeza, Bordeaux, Brescia, Bruggia, Hanower, Neapol, Orange, Pesaro, Rawenna, Rochester. Jest także patronem
małżeństw, podróżujących, rybaków, rycerzy, woziwodów, rzeźników. Ten orędownik zakochanych wspomaga w sprawach
matrymonialnych i wypraszaniu potomstwa. Dużą czcią cieszył się św. Andrzej również w Polsce. Istniał u nas zwyczaj
wróżb andrzejkowych. W wigilię św. Andrzeja dziewczęta lały roztopiony wosk przez ucho klucza na wodę i zgadywały z figur, jakie się tworzą, która z nich jako pierwsza będzie miała wesele i jak będzie wyglądał wybranek. W ikonografii św.
Andrzej Apostoł przedstawiany jest jako starszy mężczyzna o gęstych, siwych włosach i krzaczastej, krótkiej brodzie. Jako
apostoł nosi długi płaszcz. Czasami ukazywany jako rybak w krótkiej tunice. Powracającą sceną w sztuce religijnej jest
chwila jego ukrzyżowania. Atrybutami Świętego są: "krzyż św. Andrzeja" w kształcie litery X, księga, ryba, sieć. Formę
krzyża św. Andrzeja mają znaki drogowe ustawiane przy przejazdach kolejowych.