Nr wniosku: 179725, nr raportu: 19739. Kierownik (z rap.): prof. dr

Nr wniosku: 179725, nr raportu: 19739. Kierownik (z rap.): prof. dr hab. Grzegorz Władysław Węgrzyn
Białko Hfq, występujące w komórkach bakteryjnych, znane było do tej pory z jego roli w modulowaniu oddziaływań
pomiędzy cząsteczkami RNA. W ramach realizacji projektu wykazano, że:
a)Białko Hfq oddziałuje nie tylko z RNA, ale także z DNA.
b) Białko Hfq odgrywa istotną rolę w regulacji replikacji DNA niektórych replikonów (np. plazmidów z grupy ColE1) w
komórkach Escherichia coli, ale nie ma wpływu na regulację replikacji innych replikonów (np. plazmidów pochodzących
od bakteriofaga lambda); funkcja Hfq jest również istotna w replikacji chromosomu E. coli oraz rozwoju bakteriofaga P1.
c) Poprzez modulację oddziaływań międzycząsteczkowych, białko Hfq reguluje ekspresję genu mreB, odpowiedzialnego
za koordynację syntezy ściany komórkowej, co pośrednio związane jest z replikacją chromosomu bakteryjnego.
d) Brak białka Hfq w komórkach E. coli skutkuje istotnymi zmianami metabolicznymi oraz modulacją ekspresji wielu
genów, w tym związanych z replikacją DNA.
Uzyskane w wyniku realizacji tego projektu rezultaty wskazały po raz pierwszy na istotny udział białka Hfq – znanego
dotychczas jako białko oddziałujące z RNA i modyfikujące oddziaływania RNA-RNA – w regulacji replikacji DNA.
Badania te wskazały na potencjalne molekularne mechanizmy tych procesów regulacyjnych. Mogą one polegać zarówno
na stymulacji oddziaływań RNA-RNA w przypadku układów, gdzie takie oddziaływania mają znaczenie w regulacji
replikacji DNA (np. RNA I – RNA II w plazmidach typu ColE1) lub kontroli wzrostu komórki (np. DsrA – mRNA genu
mreB), jak również na bezpośrednim oddziaływaniu Hfq z DNA, co skutkuje zmianami konformacji i upakowania
cząsteczki DNA. Wyniki te stanowią zatem znaczący postęp w zrozumieniu funkcji białka Hfq w komórkach
bakteryjnych i są pionierskie w skali światowej.