docKrajowa Reprezentacja Doktorantów
download 
Reklamacja Transkrypt
Krajowa Reprezentacja Doktorantów
Krajowa Reprezentacja Doktorantów Warszawa, dnia 10 stycznia 2013 r. Opinia Komisji Prawnej Krajowej Reprezentacji Doktorantów w przedmiocie zgodności z prawem postanowień (§ 4 ust. 1; § 5 ust. 1,3,4 i5) przedłożonego Regulaminu przyznawania zwiększenia stypendium doktoranckiego dla doktorantów Uniwersytetu Zielonogórskiego – Załącznika do zarządzenia nr 51 JM Rektora Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 11.06.2012 r. Przedmiotowe postanowienia Regulaminu, wskazanego w temacie niniejszej opinii, należy uznać za sprzeczne z obowiązującym powszechnie prawem. Postanowienia te nie powinny w tej sytuacji stanowić podstawy przy podejmowaniu decyzji administracyjnych w przedmiocie rozpoznania wniosków o przyznanie tzw. zwiększenia stypendiów doktoranckich z dotacji projakościowej. Analiza powołanych postanowień przedmiotowego Regulaminu pozwala stwierdzić, iż najprawdopodobniej doszło przy ich formułowaniu do przyjęcia błędnego założenia, co do subsydiarności dwóch zupełnie różnych instytucji – stypendium doktoranckiego oraz zwiększenia stypendium doktoranckiego z dotacji projakościowej. Stypendium doktoranckie oraz zwiększenie stypendium doktoranckiego z dotacji projakościowej to dwie zupełnie różne formy wsparcia finansowego dla doktorantów. Są one odrębnie i w sposób odmienny uregulowane. Różne są przesłanki ich przyznawania jak i cele, którym mają służyć. Różne są również źródła ich finansowania. Istotne będą tutaj w pierwszej kolejności przepisy art. 200 oraz art. 200a ustawy prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz.U.2012.572 j.t.), a także przepisy §14, § 15 oraz § 22-25 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów doktoranckich (Dz.U.2011.225.1351). Zgodnie z powołanymi regulacjami stypendium doktoranckie przyznawane jest przez Rektora uczelni. Jest to jedynie możliwość, uzależniona od woli tego organu. Rektor nie jest zobowiązany do uchwalania zasad, bądź regulaminu przyznawania stypendium doktoranckiego. Nie ma również określonych limitów. Ograniczeniem swobody decyzji Rektora są jedynie ogólne wytyczne (§15 powołanego wyżej rozporządzenia), wskazujące na zaangażowanie doktoranta w pracy dydaktycznej albo w realizacji badań naukowych danej jednostki, jako na przesłanki przyznania stypendium doktoranckiego. Odmiennie uregulowano również sytuację doktorantów na pierwszym i na dalszych latach studiów. Chodzi tutaj zatem, o wsparcie udzielane doktorantom wywiązującym się należycie ze swoich podstawowych obowiązków (co najmniej dobre wyniki w nauce i postępy w przygotowywaniu rozprawy doktorskiej) dodatkowo wykazującym się zaangażowaniem w życie i funkcjonowanie swojej uczelni czy wydziału (jednostki badawczej). Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Polna 50 pok. 716, 00-644 Warszawa Tel. 022 234 58 21, Fax. 022 234 58 22 www.krd.org.pl [email protected] Krajowa Reprezentacja Doktorantów Tymczasem zwiększenie stypendium doktoranckiego służyć ma przede wszystkim realizacji celów projakościowych (w związku choćby z odmiennym źródłem jego finansowania niż ma to miejsce w przypadku stypendium doktoranckiego). Przysługuje doktorantom wyróżniającym się w realizowaniu obowiązków naukowych i dydaktycznych – cechujących się zatem, zaangażowaniem ponadprzeciętnym w ich wykonywaniu. Zgodnie z przepisem art. 200a ust. 1 powołanej ustawy Rektor ma obowiązek określić regulamin przyznawania tej formy wsparcia. Zwiększenie stypendium doktoranckiego przyznawane ma być dla 30% doktorantów na danym roku (ustawa wspomina o liczbie ,,nie większej niż 30%’’ w wymienionym przepisie oraz o ,,równej 30%’’ w swym art. 94b ust. 1 pkt. 5) – zgodnie z upowszechnioną opinią ministerstwa powinno być to zawsze równo 30%, z ewentualnymi drobnymi odstępstwami w przypadku ułamkowych wyników ustalania liczby uprawnionych na danym roku). Liczbę zwiększeń stypendium doktoranckiego w każdym roku akademickim określa się na podstawie całkowitej liczby doktorantów na danym roku studiów doktoranckich. W dalszym postępowaniu uwzględniani są jedynie doktoranci, którzy złożyli wniosek o przyznanie tej formy wsparcia finansowego. Spośród nich wyłania się najlepszych w oparciu o ranking przygotowany zgodnie z wspomnianym regulaminem określonym przez Rektora. Ogólną wytyczną dotyczącą przedmiotowego regulamin jest również § 24 powołanego wyżej rozporządzenia, który (różnicując sytuację doktorantów na pierwszym i kolejnych latach studiów) wskazuje na doktorantów wyróżniających się w realizowaniu swoich obowiązków (przede wszystkim o charakterze badawczym bądź artystycznym) – o ponadprzeciętnym zaangażowaniu i wynikach – jako uprawnionych do otrzymania zwiększenia. Zwiększenie stypendium doktoranckiego jest zatem, formą wsparcia finansowego, przewidzianą dla promowania najlepszych. Jej przyznanie (wbrew być może niefortunnej nazwie) nie może być w żaden sposób uzależnione od przyznania doktorantowi stypendium doktoranckiego, choć w praktyce najlepsi doktoranci będą otrzymywali również tę formę wsparcia. Wskazuje na to również art. 200a ust. 2 wspomnianej ustawy, który przesądza o możliwości przyznania zwiększenia osobom, które nie otrzymują stypendium doktoranckiego. Istotna jest właściwa interpretacja sformułowania zawartego w tym przepisie a dotyczącego traktowania tak przyznanego zwiększenia jak stypendium doktoranckiego. Chodzi tutaj przede wszystkim o kwestie podatkowo – rozliczeniowe. Sformułowanie to nie odnosi się w żadnym wypadku do wysokości tak przyznanego zwiększenia z dotacji projakościowej – w dalszym ciągu obowiązującą jest jedynie reguła wskazująca, iż kwota zwiększenia nie może być niższa niż 800zł (§25 powoływanego rozporządzenia). W tym stanie rzeczy bezzasadne jest postanowienie § 4 ust. 1 i 2 opiniowanego regulaminu. Wprowadza ono bez jakiejkolwiek podstawy prawnej zróżnicowanie sytuacji doktorantów znajdujących się w identycznej sytuacji prawnej (jak wskazano okoliczność pobierania lub nie stypendium doktoranckiego jest całkowicie nieistotna w postępowaniu dotyczącym przyznania zwiększenia z dotacji projakościowej). Charakter tego postanowienia należy uznać za dyskryminujący i jako takie jest ono niedopuszczalne. Kwota zwiększenia stypendium doktoranckiego powinna być równa dla wszystkich osób spełniających wedle rankingu kryteria dla otrzymywania tej formy pomocy finansowej. Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Polna 50 pok. 716, 00-644 Warszawa Tel. 022 234 58 21, Fax. 022 234 58 22 www.krd.org.pl [email protected] Krajowa Reprezentacja Doktorantów Poważne wątpliwości budzi też postanowienie § 5 ust. 1 omawianego regulaminu w zakresie ograniczenia, które wprowadza co do konieczności uzyskania przez doktoranta co najmniej 65% maksymalnej liczby punktów w postępowaniu rekrutacyjnym. Jak wskazano przy przyznawaniu przedmiotowego zwiększenia powinien decydować ranking złożonych wniosków oraz liczba ‘’zwiększeń’’ do przyznania na danym roku, ustalona w oparciu o całkowitą liczbę doktorantów na danym roku studiów. Przyjęte rozwiązanie może prowadzić do sytuacji, w której nie zostaną przyznane zwiększenia projakościowe w dostępnej ilości (z uwagi na niespełnienie przedmiotowego kryterium przez aplikujących). Tymczasem zgodnie z przytoczonymi przepisami i zasadami, sytuacja taka nie powinna mieć miejsca. Jako niezgodne z obowiązującym prawem należy uznać również postanowienia § 5 ust. 3,4 oraz 5 opiniowanego regulaminu. Wprowadzają one zależność w przyznawaniu zwiększenia stypendium doktoranckiego od otrzymywania przez doktorantów innych form wsparcia finansowego. Sytuacja taka nie powinna mieć miejsca i nie znajduje oparcia w przepisach prawa. Jak wykazywano – zwiększenie stypendium doktoranckiego z dotacji projakościowej powinno być przyznawane w oparciu o ranking ubiegających się doktorantów, jako forma wsparcia najlepszych (wyróżniających się) z nich. Decydować powinny wyłącznie osiągnięcia, przede wszystkim naukowe (odpowiednia ich punktacja i miejsce doktoranta w rankingu), nie zaś okoliczność pobierania lub nie innych stypendiów – w tym stypendium doktoranckiego. Należy podkreślić, iż instytucja zwiększenia stypendium doktoranckiego z dotacji projakościowej powinna służyć wyłącznie realizacji celów projakościowych, tj. w szczególności premiowaniu doktorantów wyróżniających się. Powinna stanowić dodatkowy bodziec motywacyjny i gratyfikacyjny dla najlepszych. Nie powinna być traktowana jako substytut stypendium doktoranckiego czy innych form wsparcia finansowego doktorantów (np. tzw. form pomocy materialnej). Mając na uwadze powyższe rozważania, należało stwierdzić jak na wstępie. Komisja Prawna przy Zarządzie KRD Krajowa Reprezentacja Doktorantów ul. Polna 50 pok. 716, 00-644 Warszawa Tel. 022 234 58 21, Fax. 022 234 58 22 www.krd.org.pl [email protected]
