Na pograniczu

Na pograniczu
2015-05-21 13:31:10
2
Na dzisiejszy obraz Opolszczyzny wpływ miała trudna historia pogranicza polsko-czesko-niemieckiego, na którym
leży województwo.
Z racji atrakcyjnego położenia geograficznego oraz żyznych gleb, niektóre rejony współczesnej Opolszczyzny
należą do najwcześniej i najintensywniej zasiedlanych obszarów polskich. Do takich zaliczyć należy Bramę
Morawską. Najstarsze ślady obecności homonidów na tym terenie pochodzą sprzed 200 tys. lat. Stanowiska
neandertalczyków znajdowane są w okolicy Raciborza (Owsiszcze, Kornice, Bieńkowice), nowsze (ok. 40 tys. lat
p.n.e.) – w Dzierżysławiu (pow. Głubczyce), w okolicy Góry św. Anny, w rejonie Nysy. Łowcy epoki lodowcowej
polowali tu na renifery i mamuty, bronili się przed atakami nosorożców włochatych czy lwów jaskiniowych.
Ludy koczownicze i najstarsze kultury osiadłe
Bramą Morawską ciągnęli przedstawiciele kolejnych kultur neolitycznych. Tędy znad Dunaju (VI tys. lat p.n.e.)
dotarła na nasze ziemie kultura ceramiki wstęgowej rytej, czyli pierwsi rolnicy, uprawiający pszenicę, groch, len.
Byli to też hodowcy – nie tylko kóz i owiec, ale również bydła i świń.
Rozwiniętą kulturę okresu brązu reprezentuje m.in. kultura łużycka, której najstarsze stanowiska znajdują się w
Kietrzu. Na ziemi opolskiej wykształcił się odłam kultury łużyckiej – grupa śląska, z czasem utrzymująca bliskie
relacje z kulturą halsztacką, posługującą się wytworami z żelaza.
Na terenie dzisiejszej Opolszczyzny znajdowane są stosunkowo liczne osady Celtów. Znajdujemy je w rejonie
Głubczyc, Prudnika, Koźla. Na przełomie naszej ery Śląsk zasiedlili przedstawiciele kultury przeworskiej,
stworzonej przez m.in. Lugiów, być może Bastarnów. Ich pochodzenie (celtyckie, bądź germańskie) stanowi
przedmiot sporu między historykami. Od północy nadciągali Germanie. Śląsk Górny był słabiej zasiedlony przez
plemiona germańskie – siedziby Silingów, Wandalów, Burgundów skoncentrowane były na terenie Dolnego
Śląska.
Okres plemienny
W VII w. n.e. na tereny Opolszczyzny przybyły plemiona słowiańskie. Z tego okresu pochodzą wykopaliska
(cmentarzyska) w Izbicku, Raciborzu-Oborze, Rozumicach. Lakoniczne informacje o plemionach zamieszkujących
rejon górnej Odry przekazał nam tzw. Geograf Bawarski. Z jego opisu wynika, że między źródłami Odry i Wisły
mieszkali Golęszyce, którzy posiadali 5 grodów, na północ od nich – Opolanie z 20 grodami. Ziemie Golęszyców i
Opolan pod koniec IX w. trafiły prawdopodobnie wraz z Wiślanami pod panowanie Świętopełka – władcy Wielkich
Moraw, a po upadku tego państwa na pocz. X w. – Śląsk stał się częścią Czech.
Okres piastowski
Wystawiony przez księcia Mieszka I dokument „Dagome iudex” (przed 992 r.) potwierdził włączenie do państwa
Polan m.in. Śląska. W wyniku starań Bolesława Chrobrego w roku 1000 powstało we Wrocławiu biskupstwo
3
obejmujące cały Śląsk, a podporządkowane metropolii gnieźnieńskiej (stan taki trwał do bulli „De salute
animarum” z 1821 r.).
Po pierwszych sukcesach wczesnej monarchii piastowskiej przyszedł okres jej załamania. Na Polskę najechał
książe czeski Brzetysław I, który kraj złupił, a Śląsk przyłączył do Czech. Wsparty przez cesarza Henryka III książę
Kazimierz zwany Odnowicielem zdołał odbudować państwo, ale w granicach czeskich pozostała część ziem
Golęszyców. Pomimo kolejnych batalii za czasów Bolesława Krzywoustego teren ten, zwany później Śląskiem
Opawskim, pozostał przy Czechach. W okresie wczesnopiastowskim Śląsk stanowił rejon częstych wojen i
rywalizacji polsko-czesko-niemieckiej.
Wielokulturowość
Śląsk Opolski to region wielokulturowy. Od wielu pokoleń mieszkają tutaj przywiązani do swoich tradycji ludzie
pochodzący z wielu regionów, a dziś zgodnie współpracujący na rzecz rozwoju swojej małej ojczyzny.
Z kulturowej różnorodności wynika bogactwo doświadczeń mieszkańców województwa, ich tolerancja i otwartość
na świat.
Pamiątki historyczne regionu dowodzące bogatej w wydarzenia przeszłości tej ziemi. Na uwagę zasługują: Szlak
Cysterski, Szlak Średniowiecznych Polichromii Brzeskich oraz Szlak Drewnianego Budownictwa Sakralnego.
Śląsk Opolski jest też zasobny w zabytki budownictwa różnych epok, poczynając od gotyckich zamków
obronnych, poprzez barokowe pałace, aż po XIX-wieczne kameralne dworki. Najciekawsze to: zamek w Mosznej,
ruiny pałacu z XIX w. w Kopicach, zamek Piastów Śląskich w Brzegu, jak również późnobarokowy pałac w
Kamieniu Śląskim.
Źródło: http://www.visitopolskie.pl/pl/articles/index/id,14/t,Historia-regionu.html
4