KARTA PRZEDMIOTU

KARTA PRZEDMIOTU
1.
NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka
2.
KIERUNEK: Wychowanie fizyczne
3.
POZIOM STUDIÓW1: I stopień – studia stacjonarne
4.
ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/V semestr
5.
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 2
6.
LICZBA GODZIN: 15/15
7.
TYP PRZEDMIOTU2: obowiązkowy
8.
JĘZYK WYKŁADOWY: polski
9.
FORMA REALIZACJI PRZEDMIOTU3: wykłady/ćwiczenia
10.
KOD
WF/I/st/35
WYMAGANIA WSTĘPNE I DODATKOWE (np. przedmioty poprzedzające):
biologia, fizjologia
11.
CEL PRZEDMIOTU: Przekazanie studentom ogólnej wiedzy z zakresu prawidłowego
żywienia człowieka w każdym okresie życia, jego wpływu na zdrowie człowieka,
zapobieganie chorobom z nadmiaru i niedoboru energii oraz składników odżywczych.
1
Stacjonarny, niestacjonarny, e-learning
Obowiązkowy, fakultatywny.
3
Wykłady, ćwiczenia, laboratoria, projekty, warsztaty, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
2
Ponadto wyposażenie studenta w umiejętności oceny spożycia żywności na poziomie
indywidualnym i grupowym, oceny stanu odżywienia, planowania posiłków i całodziennego wyżywienia w żywieniu indywidualnym i grupowym, a także opracowania programów edukacji żywieniowej dla różnych grup wiekowych.
12.
PRZEDMIOTOWE EFEKTY
KSZTAŁCENIA4
Odniesienie
do
kierunkowych
efektów
kształcenia
(symbol)
Odniesienie do
obszarowych efektów
kształcenia i
standardów kształcenia
nauczycieli
(symbol)
K_W01
M1_W01
M1_W02
SN_Wa
K_W01
M1_W01
M1_W02
SN_Wa
K_W01
M1_W01
M1_W02
SN_Wa
K_U13
M1_U01
M1_U09
M1_U12
K_U13
M1_U01
M1_U09
M1_U12
K_U13
M1_U01
M1_U09
P_W01. Zna rolę i funkcje fizjologiczne białek,
tłuszczów,
węglowodanów,
składników
mineralnych, wody, witamin w organizmie
człowieka.
P_W02. Zna zasady właściwego odżywiania w
profilaktyce
chorób
cywilizacyjnych
i
dietozależnych.
P_W03. Zna grupy produktów spożywczych i
ich wartości odżywcze.
P_U01.
Potrafi oszacować wielkość pobrania
składników odżywczych na podstawie tabel
wartości odżywczej produktów spożywczych i
typowych potraw, celem porównania uzyskanych
danych z zalecanymi wielkościami spożycia
(RDA)
lub
oszacowanymi
wymaganiami
dotyczącymi spożycia.
P_U02.
Potrafi ocenić wartość odżywczą
przyjmowanego pożywienia poprzez porównanie
danych o przyjętym pożywieniu z systemami
wskazówek dotyczących odżywiania się, takimi
jak krajowe normy żywności i żywienia,
piramida żywieniowa.
P_U03. Opracowuje jadłospisy, które są zgodne
4
Efekty kształcenia w zakresie wiedzy (P_W), umiejętności (P_U) i kompetencji społecznych (P_K).
z indywidualnymi celami żywieniowymi.
P_K01.
Rozumie
potrzebę
M1_U12
ustawicznego
dokształcania się z zakresu prawidłowego
K_K06
M1_K01
M1_K02
M1_K06
M1_K09
K_K08
M1_K02
M1_K04
M1_K07
M1_K08
żywienia.
P_K02.
Przestrzega zasad bezpieczeństwa i
higieny żywienia i żywności w
środowisku
własnym i innych.
13.
METODY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Typ oceny6
zaliczenie pisemne
podsumowująca
praca pisemna
P_W02
zaliczenie pisemne
formująca
praca pisemna
P_W03
zaliczenie pisemne
formująca
praca pisemna
P_U01
5
Metody (sposoby) oceny5
Symbol
przedmiotowego
efektu kształcenia
P_W01
oszacowanie
indywidualnego
spożycia składników pokarmowych z pożywienia przy użyciu
formująca
„Albumu
żywieniowego”
i
„Tabel składu i wartości
odżywczej produktów spożywczych”
Forma
dokumentacji
praca pisemna
P_U02
praktyczne obliczenie wartości
odżywczej wybranych produktów i potraw w oparciu o formująca
„Album żywieniowy” i „Tabele
składu i wartości odżywczej
produktów spożywczych”
praca pisemna
P_U03
ułożenie indywidualnego jadłospisu z uwzględnieniem zapotrzformująca
ebowania energetycznego oraz
zapotrzebowania na wybrane
składniki mineralne i witaminy.
praca pisemna
P_K01
zaliczenie ustne
podsumowująca
dziennik
prowadzącego
P_K02
zaliczenie ustne
podsumowująca
dziennik
prowadzącego
Ocenianie ciągłe (bieżące przygotowanie do zajęć), śródsemestralne zaliczenie pisemne, śródsemestralne
zaliczenie ustne, końcowe zaliczenia pisemne, końcowe zaliczenia ustne, egzamin pisemny, egzamin ustny,
praca semestralna, ocena umiejętności ruchowych, praca dyplomowa, projekt, kontrola obecności
6
Formująca, podsumowująca.
14. TREŚCI PROGRAMOWE
Forma
zajęć7
(liczba
godz.)
Symbol
przedmiotowych
efektów kształcenia
wykład
(1)
P_W01, P_W02,
P_W03
wykład
(1)
P_W01
wykład
(1)
P_W01
wykład
(1)
P_W01
wykład
(1)
P_W02
wykład
(1)
P_W02
wykład
(1)
P_W02
wykład
(1)
P_W02
wykład
(1)
P_W03
wykład
(1)
P_W02
wykład
(1)
P_W03
wykład
(1)
P_W01, P_W02
13. Żywienie dzieci i młodzieży.
wykład
(1)
P_W01, P_W02
14. Żywienie ludzi w podeszłym wieku.
wykład
(1)
P_W01, P_W02
Treść zajęć
wykłady
1. Zapoznanie studenta z celem, efektami kształcenia i
sposobem ich weryfikacji, programem zajęć, literaturą
oraz organizacją i obowiązującymi wymogami na
wykładach.
2. Rola i znaczenie podstawowych składników odżywczych
3. Rola wody w organizmie. Gospodarka wodnoelektrolitowa.
4. Normy żywieniowe w Polsce i ich zastosowanie
5. Rola żywienia i aktywności fizycznej w zapobieganiu
nadwagi
i
otyłości
oraz
przewlekłym
chorobom
niezakaźnym (choroby układu krążenia, nowotwory,
osteoporoza)
6. Przemiana materii i energii – metody badania, czynniki
warunkujące procesy przemiany.
7. Grupy produktów spożywczych i ich wartość odżywcza.
Indeks glikemiczny.
8. Żywność specjalnego przeznaczenia. Żywność wygodna
i żywność funkcjonalna.
9. Zmiany wartości odżywczych podczas przechowywania
i przetwarzania żywności.
10. Rola edukacji żywieniowej w prawidłowym żywieniu
człowieka. Upowszechnienie wiedzy o żywieniu
11. Anoreksja i bulimia, a żywienie człowieka
12. Żywienie w okresie niemowlęcym. Znaczenie karmienie
piersią.
7
Wykłady, ćwiczenia, laboratoria, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
15. Nutrigenomika – wprowadzenie do zagadnienia.
wykład
(1)
P_W01, P_W02
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U02,
P_U03
ćwiczenia
(1)
P_U01
ćwiczenia
(1)
P_U01
ćwiczenia
(1)
P_U01
ćwiczenia
(1)
P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U01
1. Zapoznanie studenta z celem, efektami kształcenia i
sposobem ich weryfikacji, programem zajęć, literaturą
oraz organizacją i obowiązującymi wymogami na
ćwiczeniach.
2. Oszacowanie indywidualnego spożycia składników
pokarmowych z pożywienia na podstawie ankiet przy
użyciu „Albumu żywieniowego” i „Tabel składu i
wartości odżywczej produktów spożywczych”.
3. Oszacowanie indywidualnego spożycia składników
pokarmowych z pożywienia na podstawie ankiet przy
użyciu „Albumu żywieniowego” i „Tabel składu i
wartości odżywczej produktów spożywczych” Cd.
ćwiczenia.
4.
Obliczanie ilości spożytej energii na podstawie
współczynników
energetycznych
fizycznych
oraz
Rubnera i Atwatera.
5. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu. Praktyczne
obliczanie podstawowej przemiany materii (PPM) z
wykorzystaniem wzorów na obliczanie powierzchni
skóry, nomogramów oraz wzorów Harrisa i Benedicta.
Praktyczne obliczanie ponadpodstawowej (PPPM) i
całkowitej (CPM) przemiany materii.
6. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu. Praktyczne
obliczanie podstawowej przemiany materii (PPM) z
wykorzystaniem wzorów na obliczanie powierzchni
skóry, nomogramów oraz wzorów Harrisa i Benedicta.
Praktyczne obliczanie ponadpodstawowej (PPPM) i
całkowitej (CPM) przemiany materii. Cd ćwiczenia.
7. Oszacowanie metodą ankietową wielkości prze-miany
materii.
8. Praktyczne obliczanie ilości składników mineralnych
(Na, K, Ca, Mg, Zn, Fe, P, S, Cl) spożywanych w
poszczególnych posiłkach w ciągu doby. Ocena (w %)
indywidualnego pokrycia norm na poziomie średniego
zapotrzebowania grupy (EAR), zalecanego poziomu
spożycia (RDA), wystarczającego spożycia (AI) oraz
najwyższego tolerowanego poziomu spożycia (UL).
9. Praktyczne obliczanie ilości składników mineralnych
(Na, K, Ca, Mg, Zn, Fe, P, S, Cl) spożywanych w
poszczególnych posiłkach w ciągu doby. Ocena (w %)
indywidualnego pokrycia norm na poziomie średniego
zapotrzebowania grupy (EAR), zalecanego poziomu
ćwiczenia
(1)
P_U01
ćwiczenia
(1)
P_U01
ćwiczenia
(1)
P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U03
ćwiczenia
(1)
P_U03
spożycia (RDA), wystarczającego spożycia (AI) oraz
najwyższego tolerowanego poziomu spożycia (UL). Cd
ćwiczenia.
10. Obliczanie ilości witamin spożywanych w każdym z
posiłków
odtworzonego
jadłospisu.
Obliczenie
procentowego udziału poszczególnych produktów w
dostarczaniu witamin.
11. Praktyczne obliczanie wartości odżywczej wybranych
produktów i potraw w oparciu o „Album fotografii
produktów i potraw” oraz „Tabele składu i wartości
odżywczej produktów spożywczych”.
12. Praktyczne obliczanie wartości odżywczej wybranych
produktów i potraw w oparciu o „Album fotografii
produktów i potraw” oraz „Tabele składu i wartości
odżywczej produktów spożywczych” Cd. ćwiczenia.
13. Zasady układania i oceny jadłospisów. Ogólne uwagi
dotyczące układania jadłospisów. Praktyczne układanie
jadłospisów
z
uwzględnieniem
zapotrzebowania
energetycznego oraz zapotrzebowania na wybrane
składniki mineralne i witaminy. Praktyczne wykorzystanie metody punktowej oceny jadłospisu.
14. Zasady układania i oceny jadłospisów. Ogólne uwagi
dotyczące układania jadłospisów. Praktyczne układanie
jadłospisów
z
uwzględnieniem
zapotrzebowania
energetycznego oraz zapotrzebowania na wybrane
składniki mineralne i witaminy. Praktyczne wykorzystanie metody punktowej oceny jadłospisu.
15. Podsumowanie zajęć i zaliczenie końcowe
15.
P_U01, P_U02
P_U03, P_K01,
P_K02
NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
16.
ćwiczenia
(1)
Rzutnik multimedialny;
Komputer;
Filmy edukacyjne;
Multimedialny album żywieniowy;
Waga, antropometr;
Tabele składu i wartości odżywczej produktów spożywczych;
Kalkulatory;
Plansze z normami żywienia.
WARUNKI ZALICZENIA:
Wykład – test jednokrotnego wyboru.
Ćwiczenia – 100% frekwencji, oszacowanie indywidualnego spożycia składników
pokarmowych z pożywienia na podstawie ankiet przy użyciu „Albumu żywieniowego” i „Tabel
składu i wartości odżywczej produktów spożywczych”, ułożenie jadłospisu, kolokwium
17.
PRZYKŁADOWE ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE (ZALICZENIOWE):
1. Jaka jest zasadnicza rola białka w organizmie człowieka? Dlaczego niedobory białka
są szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży i niemowląt.
2. Co to są tłuszcze widoczne i niewidoczne? Podaj przykłady.
3. Omów skutki niedoboru wapnia i żelaza w organizmie człowieka ze szczególnym
uwzględnieniem ich źródeł w dziennej racji pokarmowej
4. Wymień zalety karmienia piersią
5. Omów zastosowanie Tabel składu i wartości odżywczych produktów spożywczych
6. Jakie mogą być zdrowotne i ekonomiczne skutki nieprawidłowego żywienia?
18.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA8:
1. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (1998). Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu.
PWN, Warszawa.
2. Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B. (2008). Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji
otyłości i chorób niezakaźnych. PZWL, Warszawa.
3. Roszkowski W. (2000). Podstawy nauki o żywieniu człowieka. Przewodnik do ćwiczeń.
SGGW, Warszawa.
4. Raczyński G. (2001). Wybrane zagadnienia z higieny i promocji zdrowia. Wyd. AWF
Warszawa.
5. Ciborowska H., Rudnicka A. (2004). Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka,
Wyd. Lekarskie PZWL.
6. Jarosz M. (red.) (2010). Praktyczny podręcznik dietetyki, Wyd. IŻŻ, Warszawa.
8
Dostępna w czytelni, bibliotece, Internecie.
19. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA
Forma aktywności
b) Realizacja przedmiotu: ćwiczenia
c) Realizacja przedmiotu: laboratoria
d) Egzamin
e) Inne godziny kontaktowe z nauczycielem
Łączna liczba godzin zajęć realizowanych z
udziałem prowadzącego (pkt. a +b + c + d + e)
Zajęcia wymagające udziału
prowadzącego
a) Realizacja przedmiotu: wykłady
Liczba godzin
na zrealizowanie
aktywności w semestrze
15
15
0
0
10
40
0
g) Przygotowanie się do zaliczeń/kolokwiów
5
h) Przygotowanie się do egzaminu/zaliczenia
końcowego
i) Wykonanie zadań poza uczelnią
Łączna liczba godzin zajęć realizowanych we
własnym zakresie (pkt. f + g +h + i)
Razem godzin
Samokształcenie
f) Przygotowanie się do zajęć
5
0
10
(zajęcia z udziałem prowadzącego + samokształcenie)
50
Liczba punktów ECTS
2
20. PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL, KATEDRA,
ZAKŁAD, NR POKOJU)
1. dr hab. prof. AWF. Jan Czeczelewski, [email protected] (Katedra Nauk
Przyrodniczych, Zakład Biologii i Anatomii, Pokój 233)
2. dr Agnieszka Dmitruk [email protected] (Katedra Nauk Przyrodniczych,
Zakład Biologii i Anatomii, Pokój 235)