Biuletyn KS ZPRP nr 6/2001

Związek Piłki Ręcznej w Polsce
02-034 Warszawa, ul. Wawelska 5 sektor C
`gsjcrwl
Kolegium Sędziów ZPRP
Nr 6/2001
Zawiera:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wstęp.
Henryk Lulewicz – wspomnienie...
„Moim zdaniem”.
Podsumowanie sezonu 2000/2001.
Sprawy szkoleniowe.
Informacje i zarządzenia.
Warszawa, 15.07.2001 r.
Szanowne Koleżanki !
Szanowni Koledzy !
Znaczne opóźnienie wydania tego biuletynu spowodowane zostało próbą połączenia przekazania niniejszego materiału łącznie z nowymi przepisami gry, które
będą obowiązywały od 1 sierpnia bieżącego roku. Niestety, bardzo późno otrzymane
materiały źródłowe z Międzynarodowej Federacji Piłki Ręcznej, z informacją o
możliwych ich dalszych modyfikacjach, znacznie opóźniło oddanie ostatecznego tekstu przepisów do druku. W tej sytuacji zdecydowałem się wysłać biuletyn informacyjny, a egzemplarze przepisów dosłać do wszystkich zainteresowanych nieco później.
W ciągu najbliższych dwóch tygodni, nowe przepisy w cenie 15,- za jeden egzemplarz, zostaną przesłane przez biuro ZPRP do wszystkich sędziów i delegatów.
Należność za przepisy proszę uregulować podczas najbliższej kursokonferencji.
Biuletyn ten traktuje m.in. o sprawach minionego sezonu, ale w szczególny
sposób także o czasie minionym. Ze smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci Kolegi Henryka Lulewicza, z którym przez wiele lat spotykałem się na kursokonferencjach i ligowych boiskach. Wspomnienie o Henryku, napisane piórem Jego przyjaciela Marka Musiała, zamieszczamy w dalszej części biuletynu.
Czas czynnego sędziowania upłynął dla sympatycznych Kolegów Krzysztofa
Manysia i Antoniego Leji, którzy ukończywszy „wstydliwy” dla sędziego wiek, rozstali się z ligowymi boiskami.
W biuletynie znajdziecie wstępne podsumowanie sezonu (końcowe podamy
podczas kursokonferencji) oraz liczne publikacje, których autorami są trenerzy i sędziowie.
Miło mi powitać na naszych łamach trenera kadry narodowej kobiet – Marka
Karpińskiego oraz życzliwego dla naszego środowiska trenera, przebywającego
obecnie w Austrii – Zygfryda Kuchtę. Z pewnością Ich ciekawe spostrzeżenia wzbudzą Wasze zainteresowanie.
Z przyjemnością informuję, że podczas pierwszego kursu dla Delegatów EHF
w Piłce Ręcznej Plażowej zorganizowanego w okolicach Odessy, nasz przedstawiciel – Przewodniczący Komisji Piłki Plażowej ZPRP Marek Góralczyk, został
pierwszym polskim delegatem EHF w tej próbującej zaistnieć odmianie naszej dyscypliny.
W tym numerze biuletynu umieściliśmy materiał opracowany przez Michała
Małka omawiający obowiązki sędziego przed meczem. Ten sam autor wraz ze swoim
sędziowskim partnerem Arkadiuszem Nowakiem, w ramach pracy w grupie TOP2004 przygotowali założenia dla planu rozwoju pary sędziowskiej. Na opracowanie
to zwracamy szczególną uwagę tym wszystkim, którym „leży na sercu” rozwój własnej kariery sędziowskiej.
W części szkoleniowej Arkadiusz Nowak przetłumaczył i opracował ciekawy
artykuł napisany przez szefa europejskich sędziów Manfreda Prause z Niemiec, a
opublikowany w majowym numerze „Periodical Handball”. Dotyczy on analizy sędziowania podczas Mistrzostw Europy Kobiet w 2000 roku. Warto nadmienić, że
-2-
uczestnikami tych Mistrzostw byli nasi Koledzy – Mirosław Baum i Marek Góralczyk. Zachęcam do wnikliwej lektury tego materiału.
Proszę o uważne przeczytanie części informacyjnej biuletynu. Znajdują się w
niej bardzo ważne ustalenia, m.in. związane z planowanymi szkoleniami w Płocku i
Kielcach. Przypominam również o konieczności właściwego przygotowania się do
kursokonferencji, ponieważ tylko pełne zaliczenie testów teoretycznosprawnościowych będzie upoważniało do sędziowania zawodów ligowych w najbliższym sezonie.
W poprzednim biuletynie obiecałem, że obecnie podam więcej szczegółów
podpisanej umowy sponsorskiej. Jednakże z powodu kłopotów organizacyjnych, będącej w ostatniej fazie prywatyzacji firmy OLIVA, ograniczę się tylko do przekazania zapewnienia kierownictwa Zakładów o podtrzymaniu warunków umowy.
Życzę miłej lektury i dobrego przygotowania do sierpniowych spotkań !
Przewodniczący Kolegium Sędziów
Henryk Szczepański
-3-
2.
Henryk Lulewicz – wspomnienie...
Poniedziałek, 4 czerwca br. pozostanie w naszej pamięci, jako dzień smutku i żalu
po utracie bliskiego Przyjaciela i Kolegi. W tym dniu pożegnaliśmy na grodkowskim
cmentarzu wielkiego sympatyka piłki ręcznej, doskonałego pedagoga i sędziego – Henryka Lulewicza.
Heniek urodził się 30 czerwca 1946 r. i od najmłodszych lat związał się z piłką
ręczną, którą uprawiał z powodzeniem do początku lat 70-tych. Grał w GKS-ie Grodków, z krótkim epizodem w opolskiej „Gwardii”. Był absolwentem SN w Raciborzu i poznańskiej AWF. Uprawianie sportu wyrobiło w nim wiele pozytywnych cech, tak bardzo
przydatnych mu w późniejszej pracy zawodowej. Wielorakie zainteresowania i ogólna
wiedza pozwoliły mu być nauczycielem wszechstronnym (obok w.f. uczył też matematyki). Swoją pedagogiczną pracę poświęcił do końca dzieciom i młodzieży wymagającej
szczególnej troski i opieki. Przez wiele lat był dyrektorem Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Grodkowie, pokonując z powodzeniem szereg barier dydaktyczno – organizacyjno – finansowych, dzięki swej życzliwości, optymizmowi i dużemu poczuciu humoru. Cechy te, a także duże zaangażowanie w sprawy sędziowskie, jednały
mu kolegów w całym kraju, który zjeździł, rozstrzygając ligowe mecze piłki ręcznej.
Dla opolskich sędziów zawsze był jak otwarta księga, z której wiedzy każdy kto
chciał, mógł korzystać. Organizował w „swoim” Ośrodku kursokonferencje, często był
gościem na zawodach szkolnych, zwłaszcza w rozmiłowanym w szczypiorniaku Grodkowie.
Był Heniu (przez swego dawnego partnera i przyjaciela Zygmunta Zalewskiego
zwany Kaziem) dla wszystkich szczerym, tryskającym humorem, a przy tym skromnym i
uczynnym kolegą.
Swoją przygodę z gwizdkiem rozpoczął w roku 1972, by już w cztery lata później
zostać sędzią związkowym. Różnie toczyła się Jego sędziowska kariera i, tak jak w życiu, może mogła być bogatsza, pełniejsza, bardziej obfita w sukcesy. Mimo to, był Heniek zawsze pełen optymizmu i życzliwości, co zjednywało mu sympatię ogółu. Ligowe
„gwizdanie” zakończył w roku 1991, dochodząc wspólnie z Markiem Musiałem do I ligi.
Do czasu pierwszych kłopotów zdrowotnych czynnie się udzielał w Opolskim ZPR,
by ostatnie kilka lat występować już tylko w roli kibica. Zawsze jednak był aktywny służąc radami nie tylko młodym sędziom, ale i zawodnikom w jego ukochanym Grodkowie.
Mieszkał w Kopicach k. Grodkowa, zaskarbiając sobie wiele wdzięczności mieszkańców za swoje otwarte serce na problemy innych ludzi. Nie nagradzany, nie honorowany zaszczytami, pracował i działał kierując się potrzebami swojego środowiska.
Nie dziwiła zatem nikogo ogromna rzesza przyjaciół, kolegów, współpracowników i
znajomych, którzy przyszli do pożegnać i jeszcze raz powiedzieć „Dziękuję Ci Heniu za
wszystko”. Prowadzący ceremonię pogrzebową proboszcz parafii Kopice stwierdził, że
„od niepamiętnych czasów kościół ten nie widział tylu ludzi, którzy śpiewnie rozmodleni
odprowadzają Henryka na wieczny spoczynek”.
Dla sędziów piłki ręcznej, zwłaszcza opolskich, jest to strata Wielkiego Duchem
Kolegi, który długo jeszcze mógł być wśród nas. Bezgranicznie oddany sportowi, piłce
ręcznej i sztuce sędziowania pozostanie na zawsze w naszej pamięci !
-4-
3. „Moim zdaniem”.
M
M aa rr ee kk K
K aa rr pp ii ńń ss kk ii
SSęęddzziioow
mooccjjee
wsskkiiee eem
Na początek ćwiczenie. Wyobraź sobie idealnego sędziego, jakie cechy winna mieć
taka osoba? Podaj 8 – 10 cech. Zapisz na kartce, zrób to teraz, zanim przystąpisz do
dalszego czytania.
Najprawdopodobniej wymienisz takie cechy jak: znajomość przepisów, sprawność fizyczna, opanowanie, spokój, gestykulacja, koncentracja, refleks, obiektywizm, rzetelność. Większość podanych cech dotyczy charakteru. Mamy świadomość, że do osiągnięcia mistrzostwa nie wystarczą tylko umiejętności, trzeba mieć coś więcej.
Na pełen obraz każdego z nas składają się jego kompetencje i charakter. To co
umiemy i to jakimi jesteśmy ludźmi, decyduje o naszej wartości.
Mimo, że oba filary są bardzo ważne, większość szkoleń dotyczy tylko tego pierwszego. Jeździmy na kursy, czytamy, podnosimy sprawność fizyczną. Systematycznie poszerzamy wiedzę wchodzącą w zakres naszego warsztatu, uczymy się przepisów, zarządzeń, interpretacji, itd. Wszystko to jest bardzo potrzebne, jednak daleko niewystarczające. Samo kształcenie nie gwarantuje sukcesu. Na liście dziesięciu najbogatszych ludzi w Ameryce tylko jeden ma wyższe wykształcenie.
Zapominamy o drugim, znacznie ważniejszym, filarze – charakterze. To kim jesteśmy,
jakie mamy relacje z ludźmi, decyduje o naszym życiu. Umiejętność komunikacji,
szczególnie z osobami o innych poglądach niż nasze, jest dużą sztuką i może być doskonalona w procesie szkoleniowym.
Często samopoczucie (emocje) sędziego zależy od tego komu i gdzie gwiżdże. Czynniki zewnętrzne mają wtedy dominujące znaczenie.
W trakcie treningów rozwoju osobistego dążymy do przechodzenia na sterowanie
wewnętrzne, tak by nasze zachowanie i reakcje zależały tylko od nas, bez względu
na okoliczności.
Przeważnie zajmujemy się doskonaleniem ciała i umysłu, a problemy mamy z emocjami i duszą. Szkolenia trenerów i sędziów na poziomie fizycznym i intelektualnym
mamy na zupełnie przyzwoitym poziomie, jednak umiejętność docierania do serc, do
naszego wnętrza, to obszar mocno nierozpoznany.
Większość z nas czuje, że tam ma duże rezerwy, ale nie umie do nich dotrzeć. Praca
nad charakterem, umiejętność rozpoznawania emocji, może być przełomowym momentem przyczyniającym się do zdecydowanych zmian w naszym życiu zawodowym i
osobistym.
Ostatnie badania pokazują, że tzw. „inteligencja emocjonalna”, czyli poziom umiejętności społecznych, decyduje o tym co osiągamy. Osiemdziesiąt procent sukcesu zależy od zdolności do pozytywnych i skutecznych interakcji z innymi oraz do skłaniania
ich, by pomagali ci w realizacji wspólnych planów. Nauczenie się jak rozumieć ludzi i
utrzymywać z nimi dobre stosunki, może znaczyć więcej niż cokolwiek innego.
Większość problemów na linii sędziowie – reszta nie dotyczy sędziowania, lecz są to
zwyczajne problemy międzyludzkie.
Optymistyczne jest to, że można stać się mistrzem w postępowaniu z bliźnimi, umiejętności tych można się nauczyć.
Droga do innych prowadzi przez poznanie siebie. Rozpoznając i kontrolując własne
uczucia lepiej kierujemy innymi. Zdobywając wiedzę o prawach rządzących naszą
psychiką, stajemy się lepszymi ludźmi, osiągamy więcej satysfakcji i uznania.
Często podziwiamy zawodników, czy sędziów z państw zachodnich, za ich luz i pogodę ducha, jaką demonstrują nawet w sytuacjach bardzo trudnych. Nie jest to przypa-5-
dek, czy jakaś wyjątkowa predyspozycja. Umiejętności tych uczą się w trakcie całego
życia, rozpoczynając w szkole, a kończąc na różnych kursach w zakładach pracy,
traktując życie, jako proces ciągłego rozwoju.
Sędziowie, kierując emocjami, decydując często o temperaturze na boisku, czy ławce,
mają również spory wpływ na jakość widowiska. Chcę jednak wyraźnie zaznaczyć, że
każdy z uczestników ponosi pełną i indywidualną odpowiedzialność za siebie.
Wyobraź sobie, że stoisz samochodem na czerwonych światłach i ktoś wjeżdża na
ciebie z tyłu. Oczywiście to jego wina, jednak reakcja na zaistniałe wydarzenia zależy
zawsze od ciebie. Bez względu na to ile przekleństw i bluźnierstw wyrzucisz z siebie,
sytuacja już się nie odwróci, blacha i tak się nie wyprostuje sama.
Ty zawsze decydujesz jak postąpić, by rozwiązać problem, liczy się twoja odpowiedź
bez względu na okoliczności. Żadne niesprzyjające warunki nie mogą być usprawiedliwieniem twoich zachowań.
Często sposób rozwiązania konfliktu świadczy o naszej sile wewnętrznej. Niska samoocena, małe poczucie własnej wartości, powoduje upór i zacietrzewienie.
Zdarza się, że uczestnicy sporu na linii zawodnik, trener, sędzia, poczucie własnej
wartości zastępują poczuciem własnej ważności i starają się udowodnić, kto może
więcej. Czym większe poczucie własnej wartości, tym większa szansa na znalezienie
dobrego rozwiązania.
Twórczego rozwiązywania konfliktów mogą się podjąć tylko ludzie bez kompleksów,
znający swoją wartość. Jest to możliwe do osiągnięcia poprzez systematyczną pracę
ze swoimi emocjami.
Treningi samorozwoju uczą jak przejmować kontrolę nad własnym życiem, by lepiej i
skuteczniej funkcjonować dając sobie i innym więcej radości ze wspólnych działań.
ZZ yy gg ff rr yy dd K
K uu cc hh tt aa
N
m
Duunnaajjeem
mD
mooddrryym
mm
Naadd ppiięękknnyym
Chociaż Dunaj przepływa przez wiele krajów i miast, to nawiązując do tytułu, kojarzy
się tylko z Wiedniem. Muszę powiedzieć, że znalazłem się tutaj dość niespodziewanie.
Umowę z klubem wiedeńskim TELEKOM AUSTRIA MARGARETEN podpisałem w
końcu lipca, gdy normalny termin do tego rodzaju formalności na tutejszym gruncie to
druga połowa maja.
Przypadkowość podkreśla jeszcze fakt, że moja umowa była trzecią ważną podpisaną
w tym klubie przez trenerów. Znalazłem się w doborowym towarzystwie:
1) Anatolij Jewtuszenko ma ważną umowę, lecz Zarząd podjął decyzję o odsunięciu
go od prowadzenia pierwszego zespołu,
2) Winko Kandija podpisał umowę w maju, lecz w lipcu zawiadomił klub, że będzie
przygotowywał reprezentację kobiet Austrii do Olimpiady w Sydney,
3) moja umowa, którą zdecydowałem się podpisać w momencie, gdy parę dni wcześniej dowiedziałem się, że ZPRP jest raczej skłonny nie przedłużać ze mną umowy.
W ten sposób znalazłem się już trzeci raz na gruncie austriackim prowadząc jeden z
zespołów pierwszej ligi, która składa się z 10 zespołów. System rozgrywek jest podobny, jak w Polsce. Gramy dwie rundy podstawowe, po których następuje podział.
Sześć pierwszych gra o mistrzostwo na zasadzie kolejnych dwóch rund, a cztery
ostatnie o utrzymanie, również na zasadzie mecz i rewanż. Zasadnicza różnica jednak
polega na tym, iż anuluje się punkty zdobyte w rundzie zasadniczej, a w zależności od
zajętego miejsca otrzymuje się bonus punktowy: 5-4-3-2-1-0. W dolnej grupie podob-6-
nie: 3-2-1-0. Zespół, który zdobędzie największą ilość punktów zostaje mistrzem, natomiast w dolnej grupie z najmniejszą ilością punktów spada do drugiej ligi.
Zaplecze ekstraklasy stanowią dwie grupy drugiej ligi po osiem zespołów podzielonych
geograficznie. Po dwóch rundach zasadniczych trzy pierwsze z każdej grupy tworzą
formację grającą o pierwsze miejsce, które daje prawo awansu do pierwszej ligi. Drugi
zespół natomiast gra o takie prawo z przedostatnim zespołem pierwszej ligi na zasadzie dwumeczu. Pięć zespołów, które nie grają o wejście, mają rozgrywki w swoich
grupach geograficznych, w wyniku których ostatni zespół spada do klasy okręgowej.
Każdy mecz pierwszoligowy poprzedzany jest meczem U-21 tych samych zespołów.
W drużynie tej grają zawodnicy poniżej 21 lat z możliwością wystawienia trzech zawodników starszych.
Dużym zaskoczeniem był dla mnie fakt możliwości grania w zespole dowolnej ilości
zawodników zagranicznych, bez względu na to, czy to są zawodnicy z krajów Unii Europejskiej, czy też nie.
Jednak w przyszłym sezonie na skutek wewnętrznej decyzji Kolegium Ligi będzie mogło przebywać na boisku tylko trzech obcokrajowców. Ograniczenie to zostało wprowadzone mając na względzie interesy reprezentacji.
Reprezentacja boryka się z różnymi kłopotami, podobnie jak i u nas. W ostatnich eliminacjach do Mistrzostw Europy przegrała rywalizację z Białorusią i Włochami i od
dłuższego czasu nie uczestniczy w imprezach rangi mistrzowskiej. Z reguły trenerem
reprezentacji jest trener klubowy, gdyż Związku nie stać na opłacanie (samodzielne)
trenera.
Każdy klub zatrudnia 4 do 6 obcokrajowców, jednak również kluby nie odnoszą znaczących sukcesów w rozgrywkach europejskich. Podobnie jak w Polsce angażowani
są zawodnicy, którzy nie mają szansy grania w ligach silniejszych. Jedynym wyjątkiem
jest drużyna z Linzu, gdzie grają sami Austriacy.
Na zakończenie geograficzne rozłożenie siły klubowej piłki ręcznej Austrii, w kolejności
po pierwszej rundzie „mistrzowskiej”:
1. Stockerau 2. Bregenz 3.Hard 4. Wiedeń (mój klub) 5. Köflach 6. Linz
i dolna grupa:
1. Insbruck 2. Klagenfurt 3. Wiedeń 4. Tulln
Przez tę krótką informację miałem możność spotkania się z naszym środowiskiem.
ZZ yy gg ff rr yy dd K
K uu cc hh tt aa
P
m kkoolloorrzzee””
w „„cczzaarrnnyym
Paarręę rreefflleekkssjjii w
„Dwa zespoły mogą rozegrać mecz piłki ręcznej bez sędziów, ale sędziowie nie mogą
sędziować bez zespołów”.
Jest to zdanie wypowiedziane przez wieloletniego sędziego austriackiego, obecnie
obserwatora EHF-u, u którego zasięgałem paru informacji ogólnych. Nie jest to zdanie
prowokujące do dyskusji, bo wiadomo jest, aby stworzyć dobre widowisko sportowe,
obie strony, zarówno zespoły, jak i sędziowie, muszą prezentować odpowiedni poziom.
Chciałbym podzielić się paroma uwagami natury sędziowskiej, poczynając od samego
początku.
Kandydaci na sędziów piłki ręcznej odbywają pięć zajęć po 2,5 godz., przygotowujących ich od strony teoretycznej do pełnienia tej funkcji. Po przygotowaniu teoretycznym uczestniczą w 5-6 testach praktycznych, na które udają się razem z obserwato-7-
rem. Obserwator ostatecznie wydaje opinię o przydatności kandydata. Dojście do klasy sędziego związkowego trwa około 5-6 lat.
W chwili obecnej w Austrii są dwie pary klasy międzynarodowej.
Do prowadzenia rozgrywek pierwszej ligi wyznaczonych jest 10-12 par.
Podobnie jak u nas działa funkcja obserwatora zawodów, który ocenia pracę sędziów.
Nie wiem według jakich zasad są oni kompletowani, jedno jest pewne – powinni to być
ludzie znani i uznani w środowisku. Przypadek z ostatniego tygodnia potwierdził fakt,
iż nie powinni to być aktualni sędziowie.
Cóż takiego się wydarzyło ostatniego tygodnia ?
Graliśmy mecz wyjazdowy, który poprzedzany jest meczem zespołów młodzieżowych.
Mecze te sędziują sędziowie z danego miasta, czy okręgu. Para, która sędziowała,
miała bardzo słaby dzień, gdyż nie mogę powiedzieć, że była to słaba para, ponieważ
widziałem ich pierwszy raz. Jakież było nasze zdziwienie, gdy ten słabszy z tej i tak
słabo sędziującej pary, zasiadł jako obserwator meczu głównego. Zdziwienie to objaw
mało znaczący, gorszym jest fakt podważenia autorytetu obserwatora i całokształtu tej
instytucji.
Z reguły obserwatorami są ludzie z danego okręgu i otrzymują od klubu ok. 180-190
zł, a gdy wyjeżdżają do ościennych okręgów stawka ta wynosi 270-280 zł.
Według mojej oceny sędziowanie tutaj nie należy do najlepszych i stoi na niższym poziomie niż w Polsce.
Dwie pary międzynarodowe, które tutaj funkcjonują, przewyższają znacznie poziomem
pozostałe, chociaż zdarzają im się również poważne wpadki, jakim było uznanie
bramki, którą zawodnik drużyny przeciwnej zdobył dobijając swój rzut, przebiegając
obok naszego bramkarza.
W parach wyznaczonych do rozgrywek ligowych istnieje kilka par słabszych, a dwie
nawet bardzo słabe.
W wyniku słabej oceny otrzymanej u obserwatora para taka wzywana jest na rozmowę
do przewodniczącego sędziów, a w wypadku ponownego słabego występu powinna
być odsunięta na dwa tygodnie od prowadzenia meczów. Nie zawsze jednak teoria
idzie w parze z praktyką. Przy powtarzających się słabych ocenach na zakończenie
sezonu para taka winna być przesunięta do sędziowania w niższej klasie rozgrywkowej.
Jakie elementy sędziowania bym wysunął na pierwszy plan, które według mnie sprawiają miejscowym parom sporo kłopotów:
1) prawidłowe osądzenie faulu ataku („wejście w obrońcę”), co wiąże się z zajęciem
pozycji przez obrońcę i zachowanie się atakującego
a. sytuacja skrajny obrońca – skrzydłowy,
b. odgwizdywanie faulu ataku przez rozgrywających, gdy zarówno obrońca, jak i
atakujący są w ruchu,
2) rozstrzygnięcie błędu kroków – pomijanie momentu przyjęcia piłki, gdy zawodnik
będąc już w jej posiadaniu, już zaczyna przygotowanie do ataku, wykonując przesunięcie stóp, a potem wykonuje dłuższe kroki, w celu wypracowania sobie pozycji
do rzutu lub zagrania do partnera,
3) różne rozstrzygnięcia co do orzeczenia kary 2 min.; przy tej okazji dość często
zdarza się, że sędziowie wykorzystują najpierw limit trzech żółtych kartek, a dopiero potem orzekają o karze 2 min., co nie zawsze jest zgodne z zaistniałą sytuacją
na boisku,
4) zbyt szybkie zabieranie piłki po sygnalizacji „gry na czas”; po tej sygnalizacji zespół musi mieć czas na konstrukcję akcji, a nie powinno to być sygnałem do konieczności oddania natychmiastowego rzutu,
5) zbyt mała aktywność przy prowadzeniu zawodów, tzn. mała ekspresja sygnalizacji
przewinień co prowadzi w wielu przypadkach do tego, iż trzeba się domyślać, jakie
-8-
nastąpiło przewinienie; zespół powinien być poinformowany krótko i wyraziście,
jakie nastąpiło przewinienie, bo od tej decyzji zależy podjęcie natychmiastowych
działań albo w ataku lub też w obronie.
Na zakończenie mała uwaga, która jest również praktykowana na naszym gruncie.
Otóż z okazji rozgrywania ciągu meczów na jednej hali pary sędziowskie z niższego
szczebla lub początkujące sędziują kilka meczów po kolei. Nie służy to dobrze w
kształtowaniu przyszłego dobrego sędziego. Sędzia, podobnie jak zawodnik, musi
wyjść na spotkanie odpowiednio skoncentrowany, musi być fizycznie przygotowany,
nie może mieć różnicy klasa rozgrywkowa. Sędziowanie paru meczów pod rząd powoduje brak jasnego osądu sytuacji, co w dalszej kolejności prowadzi do „bylejakości”,
co potem wytwarza pewne nawyki, przenoszone na dalszą karierę.
Życzę pełnej satysfakcji na linii wzajemnych kontaktów zespołów i sędziów, i jednocześnie pozdrawiam.
M
M aa rr ee kk G
G óó rr aa ll cc zz yy kk
SSpprraaw
F
HF
EH
wE
Deelleeggaattóów
Kuurrssuu D
woozzddaanniiee zz 11--ggoo K
w
weejj
Pllaażżoow
Ręęcczznneejj P
Piiłłccee R
wP
W dniach 23-26.05.2001 uczestniczyłem w 1-szym Kursie dla Delegatów EHF w
Piłce Ręcznej Plażowej, zorganizowanym przez Ukraiński Związek Piłki Ręcznej oraz
EHF w miejscowości Yuzsnhny – okolica Odessy. W tym samym czasie i miejscu organizowany był też 2-gi kurs dla sędziów piłki ręcznej plażowej. Kursy te były prowadzone przez następujące osoby: Tom van Linder (NED) i Jesus Guerrero (ESP) –
członkowie Komisji Metodycznej EHF, Panos Antoniou (CYP) i Steen Hjorth (DEN) –
członkowie Forum Ekspertów Piłki Ręcznej Plażowej EHF. W kursie delegatów oprócz
mnie uczestniczyli: Pichler Markus (AUT), Koullis Kaplanis (CYP), Kapsalis Christos
(GRE), Akhavan Mahdi (Iran), Efekhari Hasan (Iran), Trespidi Marco (ITA), Watanabe
Masaki (JPN), Meijers A. B. (NED), Zhiznevski Dmitry (RUS), Kiashko Vladimir (RUS),
Hayati Ustun (TUR), Ayberk Dilmen (TUR), Funtovaja Iryna (UKR), Kosyk Tetyana
(UKR) oraz Vakula Valentin (UKR). W kursie sędziowskim brali udział: Katsaris Costas
i Theophanoous Christoforos (CYP), Geipel Lars i Helbig Marcus (GER), Bebetsos
Georgios i Meimaradis Joannis (GRE), Litvinov Giennadi i Pakhilin Maksim (RUS),
Brunovsky Peter i Canda Vladimir (SVK) oraz Golikov Alexander i Khaluza Vitaliy
(UKR). W czasie trwania kursu rozgrywany był turniej piłki ręcznej plażowej, w którym
wystąpiły: dwie drużyny Ukrainy (3-cie miejsce w ubiegłorocznych Mistrzostwach Europy), dwie drużyny Rosji (4-te miejsce w Mistrzostwach Europy), Cypr oraz Iran. Zajęcia prowadzone były w języku angielskim, który jest jedynym ofiacjalnym językiem
stosowanym w piłce ręcznej plażowej. W ramach zajęć omawiane były: przepisy gry
(oraz ich nowelizacja, która będzie obowiązywała po tegorocznych Mistrzostwach
Świata w Japonii), obowiązki delegata, filozofia i charakter piłki ręcznej plażowej. Każdy z uczestników był zobowiązany do przygotowania się co najmniej z dwóch tematów
dotyczących powyższych zagadnień. Ponadto pisaliśmy testy teoretyczne (delegacie
trzy – łącznie 65 pytań, zaś sędziowie dwa – łącznie 40 pytań), obserwowaliśmy rozgrywane mecze i wykonywaliśmy obowiązki delegatów (sędziowie uczestniczący w
kursie prowadzili zawody) oraz omawialiśmy oglądane mecze i ocenialiśmy pracę sędziów mi delegatów. Sędziowie dodatkowo zaliczali test sprawnościowo-kondycyjny.
Po czterech dniach bardzo intensywnego szkolenia i po napisaniu testów (jako jedyny
napisałem wszystkie bezbłędnie) otrzymałem certyfikat potwierdzający przyjęcie mnie
w poczet Delegatów EHF.
-9-
Muszę przyznać, że zafascynowała mnie ta nowa dyscyplina sportu, a jej główne
zasady, tj. zabawa i fair play powodują, że jest to doskonała popularyzacja piłki ręcznej. Bardzo szybka gra, zmieniające się błyskawicznie sytuacje, nowe rozwiązania
taktyczno – techniczne (za spektakularne bramki zaliczane są 2, a nawet 3 punkty),
stosowanie metody „złotej bramki” w celu wyłonienia zwycięzcy danej połowy gry
(każda połowa musi być rozstrzygnięta, gdyż zwycięzcą meczu jest drużyna, która
wygra dwie jego połowy – bramki i punkty w każdej połowie liczy się osobno, a za wygranie połowy otrzymuje się jeden punkt – do wygrania potrzebne są dwa), czy też
stosowanie metody „sam na sam z bramkarzem”, w celu wyłonienia zwycięzcy meczu
w przypadku, gdy każda z drużyn wygrywa jedną jego połowę, powodują, że mecze
piłki ręcznej plażowej są bardzo atrakcyjne dla widzów i trzymają w napięciu do samego końca. Jest to również doskonałe przygotowanie zawodników do rozgrywek tradycyjnej piłki ręcznej i może być uzupełnieniem letnich treningów. Dlatego też myślę, że
wzorem innych krajów powinniśmy zrobić wszystko, aby ta ciekawa dyscyplina sportu
przyjęła się i rozwijała również w Polsce.
M
M ii cc hh aa łł M
M aa łł ee kk
O
m
meecczzeem
wiiąązzkkii ssęęddzziieeggoo pprrzzeedd m
Obboow
Przygotowania sędziego do meczu powinny rozpocząć się na kilka dni przed spotkaniem. Wówczas sędzia powinien skontrolować i ustalić możliwości najkorzystniejszego dojazdu na miejsce rozgrywania zawodów, z odpowiednim wyprzedzeniem
czasowym. Powinien również przeanalizować rodzaj meczu, jego wagę, pozycje drużyn w tabeli rozgrywek, a także mocne i słabe punkty każdej z drużyn, preferowany
styl ataku i obrony oraz przygotować dla tych elementów taktycznych najkorzystniejszy
sposób sędziowania.
Jednakże po przybyciu na miejsce rozgrywania zawodów, sędziego czekają liczne
obowiązki, które musi wypełnić, aby rozpocząć spotkanie i aby nie był zaskoczony
kłopotami organizacyjnymi podczas rozgrywania meczu. Te obowiązki sędziego przed
meczem będą podstawą niniejszego artykułu.
Przybycie na spotkanie.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w danej federacji narodowej, sędziowie
muszą być obecni na miejscu rozgrywania zawodów pomiędzy 30, a 60 minutą przed
wyznaczoną godziną meczu. Jest to czas niezbędny do przeprowadzenia kontroli
przed meczem (o czym będzie mowa w dalszej części artykułu), jak również jest to
wystarczający czas na usunięcie powstałych uchybień organizacyjnych do czasu rozpoczęcia zawodów.
Niestety jest to niewystarczająca ilość czasu dla sędziów przyjezdnych, w szczególności sędziów ligowych, którzy przebywają niejednokrotnie kilkaset kilometrów, od
swojego miejsca zamieszkania do miejsca rozgrywania zawodów. Sędziowie ci powinni przybyć na miejsce rozgrywania meczu co najmniej na 2-3 godziny przed pierwszym gwizdkiem. Ten czas pozwoli im, na właściwą regenerację sił po podróży, spożycie lekkiego posiłku i właściwe przygotowanie do przeprowadzenia zawodów. Organizator spotkania powinien zagwarantować sędziom odpowiednie warunki do wypoczynku i przygotowania przed meczem, włącznie z leżanką. Właściwym przykładem
postępowania są mecze na arenie międzynarodowej, gdzie sędziowie przybywają na
miejsce rozgrywania zawodów z jednodniowym wyprzedzeniem, aby w 100% być
obecnymi na meczu, wypocząć po podróży i właściwie przygotować się do spotkania.
- 10 -
To wcześniejsze przybycie sędziów jest także odpowiednie do „nabrania” atmosfery przeprowadzanych zawodów.
Zachowanie sędziów.
Od sędziów wymaga się zgodnych z obowiązującymi zwyczajami zachowań przed
meczem, w jego trakcie i po zakończonych zawodach. Wcześniejsze przybycie na
miejsce zawodów pozwoli na spotkanie i przeprowadzenie rozmów z trenerami i innymi członkami obu zespołów, z sympatykami piłki ręcznej, znajomymi sędziami, delegatem ZPRP oraz sędziami: sekretarzem i mierzącym czas. Rozmowy te powinny
mieć charakter kurtuazyjny i być prowadzone w sposób kulturalny. Uczciwość sędziów
i obowiązek całkowitej neutralności wykluczają długie i indywidualne rozmowy przed
meczem z członkami klubów, które biorą udział w zawodach.
Przed samym rozpoczęciem meczu sędziowie powinni podejść do trenerów obu
drużyn i życzyć im powodzenia w tym spotkaniu.
W czasie prowadzenia zawodów, sędziowie będący na boisku nie powinni rozmawiać i kontaktować się z którąkolwiek z drużyn, chyba, że wymagają tego okoliczności
na boisku. W tych sytuacjach, tylko osoby odpowiedzialne za drużyny są uprawnione
do rozmów z sędziami.
Po zakończonym meczu, podczas podziękowań pomiędzy drużynami, i drużynami
i sędziami, sędziowie powinni pogratulować zwycięstwa drużynie, która wygrała mecz.
W przypadku remisu zalecane jest jedynie podziękowanie za mecz.
Po meczu sędziowie powinni być gotowi do obiektywnej dyskusji z trenerami, osobami towarzyszącymi lub zawodnikami obu drużyn. Rozmowy te powinny przebiegać
w miłej, kulturalnej atmosferze i nie powinny być kontynuacją napięć zaistniałych w
czasie spotkania. Na szczególną uwagę zasługuje rozmowa z delegatem ZPRP, który
powinien wykazać pozytywne strony sędziowania sędziów i błędy, które popełnili na
boisku. Tylko wzajemna dyskusja i analiza sędziowania pozwoli na wyciągnięcie prawidłowych wniosków z sędziowania i poprawę jego poziomu.
Osobiste wyposażenie sędziego.
Zgodnie z przepisem 17:14 czarny kolor strojów sędziowskich jest zasadniczo
przeznaczony dla sędziów. Ten kolor pozostaje dominujący w ubiorze sędziego, jednakże dopuszcza się sędziowanie w koszulkach o innym kolorze niż czarny, lecz kolor ten musi być kontrastowy w stosunku do koszulek zawodników obu drużyn. Sędzia powinien być ubrany w krótkie spodenki koloru czarnego. Kolor getr i butów sędziego nie jest nakazany, jednakże powinny być one również koloru czarnego. Para
sędziów przeprowadzająca rozgrzewkę przed meczem lub biorąca udział w prezentacji przed meczem powinna być ubrana w bluzę dresową.
Poza ubiorem sędziowskim składającym się z :
- koszulki sędziowskiej
- krótkich, czarnych spodenek sędziowskich
- getr
- i butów sędziowskich
sędzia powinien w swym wyposażeniu na mecz posiadać:
- emblemat sędziowski, określający klasę sędziego, przytwierdzony do koszulki
na wysokości lewej piersi
- 2 gwizdki sędziowskie
- stoper (umożliwiający zatrzymywanie i kontynuację odliczania czasu)
- czerwoną i żółtą kartkę
- kartkę sędziowską (do notowania bramek, kar itd.)
- taśmę mierniczą
- 11 -
- monetę do losowania
- ołówek/długopis do notowania
W przypadku sędziowania zawodów na boiskach, poza halą sportową, w czasie dużego nasłonecznienia sędziowie mogą nosić okrycie głowy (czapeczkę sportową).
Przygotowanie do meczu
Sprawdzenie protokołu meczu
Sprawdzenie kompletnych danych w protokole zawodów:
- mecz, typ meczu, kategoria meczu, zespoły, miejsce rozgrywania spotkania,
data
- nazwiska kapitanów, nazwiska sędziego mierzącego czas i sędziego sekretarza
oraz delegata
- nazwiska osób towarzyszących (maksymalnie cztery), z których jedna musi być
wskazana jako „odpowiedzialna” za drużynę (z osobistym podpisem w protokole). Wyłącznie osoba odpowiedzialna za drużynę jest upoważniona do kontaktowania się z sędziami sekretarzem/mierzącym czas. Warunkowo, jeżeli ta osoba
zostanie zdyskwalifikowana w czasie spotkania lub z różnych innych przyczyn
nie może dłużej pełnić swojej funkcji, zostaje wybrana przez jej drużynę inna
osoba z grona osób towarzyszących wpisanych do protokółu.
Weryfikacja dokumentów wszystkich zawodników wpisanych do protokółu zawodów
(z porównaniem ich numerów kart zawodniczych).
Uwagi:
Za uprawnionego do gry uznaje się zawodnika który:
- został przedstawiony przed meczem (weryfikacja dokumentów przez sędziego)
- jest wpisany do protokółu zawodów
- jest obecny w momencie rozpoczęcia gry
- nie został zdyskwalifikowany do momentu rozpoczęcia meczu
Zawodnik, który przybył po rozpoczęciu spotkania musi zgłosić się do sędziego sekretarza/mierzącego czas, aby po weryfikacji otrzymać uprawnienie do gry i wówczas
może natychmiast, zgodnie z przepisami, uczestniczyć w meczu bez dodatkowego
potwierdzenia przez sędziów głównych prowadzących.
Kontrola licencji zawodniczych oraz trenerskich przed meczem.
W niższych ligach zaleca się porównanie fotografii na licencjach z zawodnikami mającymi przystąpić do spotkania.
Skontrolowanie, czy numery zawodników zapisane w protokóle meczu odpowiadają
numerom na koszulkach (ważne dla ostrzeżeń, wykluczeń itd.).
Przygotowanie fizyczne do meczu - rozgrzewka
Zaleca się aby sędziowie na 30 min. przed rozpoczęciem meczu rozpoczęli rozgrzewkę. Tak wczesne wyjście na halę jest podyktowane wykonaniem kontroli przygotowania boiska do gry. Przeprowadzenie tej kontroli przed rozpoczęciem rozgrzewki umożliwi ewentualne usunięcie uchybień organizacyjnych.
Sędziowie powinni rozgrzewać się w strojach sportowych, a rozgrzewka powinna zawierać wszystkie ćwiczenia pozwalające na rozgrzanie całego ciała i przygotowanie
do wysiłku fizycznego. Po rozgrzewce sędziowie powinni powrócić do szatni i odświeżyć się, skontrolować swoje wyposażenie do meczu i udać się na boisko celem rozpoczęcia zawodów.
- 12 -
Kontrola pola zawodów
Bramki
Słupki bramki muszą być na stałe przymocowane do podłoża na linii bramkowej, która
musi mieć szerokość 8 cm pomiędzy słupkami bramki (Po zewnętrznej stronie słupków wszystkie linie muszą mieć szerokość 5 cm. Różnica 3 cm musi być zaprojektowana do pola gry).
- bramki muszą być bezpiecznie zamontowane
- należy sprawdzić prawidłowe umocowanie siatek i możliwe uszkodzenia, które
trzeba usunąć do czasu rozpoczęcia spotkania.
Pole gry
Należy:
- sprawdzić oznakowanie na boisku (szczególnie linie strefy zmian)
- sprawdzić prawidłowe ustawienie ławek w strefach zmian obu zespołów oraz
prawidłowe ustawienie stolika sędziowskiego
- jeżeli przestrzeń poza linią końcową boiska jest zbyt mała, należy ustawić maty
(szczególnie na froncie ściany przy bramkach)
- stworzyć strefę bezpieczeństwa
Strefa zmian
W przypadku zawodów organizowanych przez IHF lub EHF ławki zmian powinny
rozpoczynać się w odległości 3,5 metrów od linii środkowej boiska. Jest to również zalecane dla zawodów na wszystkich innych szczeblach.
Na długości, co najmniej 8 metrów w jedną i drugą stronę od linii środkowej boiska,
przed ławkami zmian zawodników, nie mogą znajdować się jakiekolwiek przedmioty i
urządzenia stałe lub ruchome.
Kontrola ubioru zawodników.
Wszyscy zawodnicy z pola gry danej drużyny muszą posiadać jednakowe stroje,
których kombinacja kolorów i wzorów musi wyraźnie różnić się od strojów drużyny
przeciwnej.
Strój zawodnika, który w danym momencie występuje jako bramkarz, musi się
różnić od strojów obu drużyn i bramkarza drużyny przeciwnej. Ten element kontrastu
jest konieczny, ponieważ bramkarz dopuszczony jest, bez ograniczeń, do udziału w
grze jako „zawodnik z pola”. Obecnie każdy zawodnik może być bramkarzem, przez
co istnieją duże możliwości taktyczne do wykorzystania tego faktu. Sędziowie muszą
zwrócić baczną uwagę aby zawodnik, który w danym momencie uczestniczy w grze
jako bramkarz posiadał kontrastowy kolor koszulki wobec własnych zawodników, a
numer na koszulce odpowiadał wpisanemu do protokółu zawodów. Numer ten musi
być czytelny.
Wyraźnie kontrastujące koszulki zespołów powinny posiadać numery od 1 do 20,
o wielkości (na plecach – co najmniej 20 cm , a na piersi – co najmniej 10 cm).
Wszyscy zawodnicy podczas gry muszą używać obuwie sportowe.
Przed meczem sędziowie muszą skontrolować i usunąć wszelkie przedmioty mogące zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu zawodników, które to przedmioty zawodnicy
pragną nosić podczas spotkania.
Ponadto kapitanowie obu zespołów muszą posiadać na ramieniu opaskę o szerokości 4 cm w kolorze kontrastującym z kolorem koszulki.
- 13 -
Wybór piłek do gry i przeprowadzenie losowania.
Sędziowie przed spotkaniem przeprowadzają losowanie mające ustalić, która
drużyna rozpocznie spotkanie. W tym celu, jeden z sędziów przeprowadza losowanie
w obecności kapitanów obydwu drużyn i drugiego sędziego.
Przed spotkaniem sędziowie kwalifikują do gry dwie piłki, odpowiadające wielkością i wagą rodzajowi prowadzonego spotkania, z których jedna piłka będzie piłką do
gry, a druga piłką rezerwową znajdującą się przy stoliku sędziowskim. Piłka rezerwowa musi być natychmiast dostępna dla sędziów. Wymaga się aby na meczach międzynarodowych używać piłek posiadających oficjalne logo Międzynarodowej Federacji
Piłki Ręcznej (IHF).
Kontrola zawodników i osób towarzyszących przebywających w strefie zmian.
Przed rozpoczęciem meczu sędziowie powinni skontrolować ilość zawodników
przystępujących do gry i przebywających w strefie zmian (drużyna może składać się z
nie więcej niż 12-tu zawodników) oraz skontrolować ilość osób towarzyszących (drużyna może mieć nie więcej niż 4 osoby towarzyszące). Wszelkie niezgodności i uchybienia należy wyjaśnić przed rozpoczęciem meczu.
Jeżeli zachodzi potrzeba obecności tłumacza, musi on zająć miejsce za ławką
zmian.
Tylko rzetelne wykonanie powyższych obowiązków przez sędziego przed meczem pozwoli mu w sposób zgodny z przepisami rozpocząć spotkanie i wyeliminuje obawy o uchybieniach organizacyjnych jakie mogą czyhać na sędziego
podczas prowadzenia spotkania.
Udanych gwizdków !!!
- 14 -
4. Podsumowanie sezonu 2000/2001.
4.1.
50 lat minęło... i co z tego wynika ?
Krzysztof Manyś „Krzysiu” – dobiegł do sędziowskiej mety. Biegł przez liczne
boiska całej Europy – był też w Azji. Będąc sędzią międzynarodowym z licencją IHFu był rozjemcą w 134 meczach międzypaństwowych i międzynarodowych, w tym w
56 meczach o Europejskie Puchary. Na naszych krajowych boiskach ligowych Krzysiu biegał z gwizdkiem 490 meczów. Teraz nastał czas rozpakowywania olbrzymiego
bagażu doświadczeń i przeżyć. Krzysiu ! – Twoje zaangażowanie, rzetelność, fachowość sędziowska, a nade wszystko życzliwość i koleżeńskość, będzie przykładem
wartym naśladowania. Mówimy Tobie dziękujemy za to co minęło, ale mówimy też
witaj w „gronie byłych”, które to grono ma obowiązek spłacenia środowisku naszemu
długu za lata ciekawych przeżyć i doznań. Na Twoje doświadczenie liczą młodzi, którym do mety zostało jeszcze sporo lat.
Panie – były – Prezesie (pierwszy) Klubu Sędziów Międzynarodowych, życzymy Tobie dalszej werwy w działalności dla naszego środowiska, a tak prywatnie – zdrowia,
zadowolenia i dużo radości w życiu.
Antoni Leja „Antek” – osiągnął sędziowskiego „Abrahama” zarazem pokonując
dystans 500 meczów na szczeblu centralnym. Ta charakterystyczna sylwetka sędziego Antka, znana w całym kraju też jako najlepszego wędkarza wśród sędziów,
nie pojawi się w nowym
sezonie na ligowych
boiskach. Tak to ktoś w
życiu poukładał: „jak
stuknie 50 lat, to gwizdek
na hak”. Antosiu –
dziękujemy Tobie za
ambicję, zaangażowanie,
fachowość, rzetelność i
pot wylany przez te lata
biegania – bycia sędziom
ligowym piłki ręcznej.
Nastał czas wędkowania,
sądzimy, że nie tylko,
gdyż Twoje umiejętności
i doświadczenie mogą
być
pomocne
w
środowisku, z którego się
wywodzisz.
Życzymy
Tobie
zdrowia,
pomyślności, radości i
„dobrego brania”.
- 15 -
4.2. Zestawienie ilości prowadzonych spotkań przez sędziów w sezonie 2000/2001.
4.2.1. Ilość prowadzonych spotkań przez sędziów I ligi seria A:
Nazwiska sędziów
I liga A
kobiet
Mirosław Baum 4+2+3
Marek Góralczyk
Arkadiusz Sołodko 3+3+3
Leszek Sołodko
Andrzej Dutka 1+4+4
Zbigniew Uszyński
Marek Majka 2+1+0
Krzysztof Manyś
Marek Majka 2+2+0
Grzegorz Wojtyczka
Paweł Franczak 5+4+3
Wojciech Michalik
Piotr Brenk 3+4+7
Piotr Chudzicki
Ireneusz Cieśliński 5+4+4
Zbigniew Tupaj
Jarosław Szynklarz 3+4+2
Mariusz Szynklarz
Mirosław Majchrowski 1+2+5
Piotr Wojdyr
Włodzimierz Bujnowicz 4+4+5
Jacek Jarosz
Mariusz Kałużny 3+4+1
Tomasz Stankiewicz
Adam Mikołajczak 0+4+3
Andrzej Mikołajczak
Olgierd Sikora 5+3+2
Marcin Zubek
Tomasz Bednarek 3+0
Janusz Gajos
Marek Baranowski 4+3+0
Bogdan Lemanowicz
Krzysztof Musiał 4+3+5
Andrzej Szynklarz
Grzegorz Budziosz 4+3+1
Tomasz Olesiński
Michał Małek 2+4+3
Arkadiusz Nowak
Dariusz Klaus 2+1+2
Ryszard Smykowski
Zbigniew Tarczykowski 1+2+3
Krzysztof Woliński
* – Puchar Polski; + 3 – ½ lub finał MMP
I liga A
mężczyzn
I liga B
II liga
SUMA
2+3+5
1
-
20 + **
5+4+5
-
1
24 + 3 + **
5+4+5
-
-
23 + **
2+3+2
-
-
10
2+4+3
-
-
13 + 3 + *
3+4+4
1
-
24 + *
6+2+2
2
1
27 + 6 + ***
3+4+4
3
-
27 + *
3+4+6
4
-
26 + *
5+4+1
6
4
28 + 3 + **
5+4+2
2
1
27 + *
1+3+3
7
-
22 + 6 + *
1+3+3
4
-
18 + 3 + *
1+2+3
4
-
20 + 3 + *
1+1
4
2
11 + 3 + **
4+2+2
1
1
17 + 3
1+1+0
5
-
19 + 3 + *
3+4+4
-
1
20 + 3 + **
2+1+0
5
1
18 + 6 + **
3+1+0
4
4
17
2+2+2
4
3
19 + 3 + *
- 16 -
Nazwiska sędziów
I liga A
kobiet
Andrzej Rajkiewicz 2+2+2
Jakub Tarczykowski
Henryk Kraszewski 3+1+2
Marek Lański
Marek Baranowski 1
Ryszard Smykowski
* – Puchar Polski; + 3 – ½ lub finał MMP
I liga A
mężczyzn
I liga B
II liga
SUMA
2+3+1
4
2
18 + 3 + *
2+0+0
8
-
16 + 3 + *
1
1
-
3+*
4.2.2. Ilość prowadzonych spotkań przez sędziów I ligi seria B:
Nazwiska sędziów
I liga A
Marek Łoboda Andrzej Szmyd
Andrzej Jaworski Tomasz Pisarek
Rafał Krawczyk 0+5
Jacek Krupa
Jan Czochra Robert Martyniuk
Michał Broda Tomasz Wrona
Jacek Moskalczyk Adam Naleźny
Wojciech Bosak Mirosław Hagdej
Edyta Bochniarz 1+1
Agnieszka Oleśków
Grzegorz Młyński Mirosław Patyk
Janusz Filipiak Jan Roszkowski
Emil Łabanc Karol Zając
Antoni Leja Paweł Musialik
Marcin Kucharski Przemysław Stężowski
Krzysztof Koziński 1
Tomasz Koziński
Sławomir Borowski Jan Markiewicz
Stanisław Gwóźdź Leszek Pazur
Jarosław Maciejewski Mariusz Wołowicz
Jan Chodysz Marek Królik
* – Puchar Polski; + 3 – ½ lub finał MMP
I liga B
kobiet
I liga B
mężczyzn
II liga
SUMA
5+3
4+3
3
18 + 3 + *
4+1
5+3
1+4
18 + 3
2+1
6+3
2+3
22 + **
3+2
6+3
1+2
17 + 3 + *
3+3
3+3
4+3
19 + 6
4+3
4+2
1+2
16 + 3 + **
4+5
2+2
3+1
17 + 6
5+5
1+1
3
17 + 3 + *
2+3
4+2
4+4
19
2+3
4+5
1+4
19 + *
3+5
4+3
2+2
19 + 3
4+3
2+2
3+4
18 + 9 + **
3+4
3+3
2+1
16 + 3
1+3
2+4
1+4
16 + 5 + *
3+3
5+6
1+0
18 + 3 + *
1+1
2+4
0+1
9
5+1
1+4
1+3
15 + *
3+1
5+3
1+1
14 + 3 + *
- 17 -
4.2.3. Ilość prowadzonych spotkań przez sędziów II ligi:
Nazwiska sędziów
I liga A
I liga B
II liga
mężczyzn
II liga
kobiet
SUMA
-
6+6
1+0
13 + 3
-
9+4
1+1
15 + 3
-
5+5
2+2
14 + 3
-
7+4
1+1
13 + 6
-
4+2
3+5
14 + 3
-
6+4
2+1
13 + 3
-
6+6
2+3
17 + 6
-
5+1
2+0
8
-
3+3
0+1
7+3
-
7+5
2+2
16 + *
-
6+5
1+2
14 + 3 + *
-
5+4
3+0
12 + 3
1
6+5
2+2
16 + 5 + **
-
4+4
4+2
14 + 3
-
7+3
2+1
13
-
8+6
0
14 + 3 + *
-
5+4
1+1
11 + 5
-
5+5
4+0
14 + 6 + *
-
4+6
2+1
13 + 3
-
8+4
2+3
17 + 6
-
6+5
2+1
14 + 3
-
5+1
3+2
11
Leszek Pazur Ireneusz Szumański
Wojciech Gruchała Wiesław Siekański
Igor Dębski Artur Rodacki
Kamil Dąbrowski Sławomir Kołodziej
Marta Szejmo Iwona Wojewodzic
Paweł Kwapisz Dariusz Pałkowski
Wojciech Bielski Rafał Puszkarski
Piotr Bejnar Robert Michalik
Piotr Nowak Paweł Stępniak
Marek Ośka Marek Strzelczyk
Włodzimierz Chmielewski Artur Wiśniewski
Małgorzta Kujawińska Paweł Musialik junior
Tomasz Kondziela Gracjan Węgrzyn
Robert Pelczar Tomasz Zajączkowski
Artur Ozdoba Krzysztof Stodulski
Janusz Kossacki Zbigniew Moszczyński
Marcin Wrona Piotr Eichler
Marek Potępa Paweł Mazur
Robert Kaja Mikołaj Krzemieniewski
Piotr Oleksyk Michał Solecki
Joanna Kaczorowska Kamil Poloczek
Grzegorz Christ Tomasz Christ
* – Puchar Polski; + 3 – ½ lub finał MMP
- 18 -
Nazwiska sędziów
I liga A
I liga B
II liga
mężczyzn
II liga
kobiet
SUMA
-
6+3
3+1
13 + 5
-
0+5
0+1
6+3+*
-
0+3
0+3
6+3
-
0+2
0+2
4+3
-
0+6
0+1
7+3
-
0+7
0+1
8+3
-
0+5
0+1
6+3+*
-
0+2
0+2
4+6
-
0+4
0+2
6 + 3 + **
-
1
-
1
-
1
1
2
-
-
1
1
-
1
-
1
-
-
-
0+3
Wiesław Łabędź Adrian Okos
Cezary Aftański Mariusz Kowalewski
Artur Chmaj Tomasz Opioła
Andrzej Dadura Dariusz Malinowski
Cezary Figarski Dariusz Żak
Rafał Kamola Sebastian Patyk
Michał Kopiec Krzysztof Pytlik
Piotr Mroziewski Radosław Staniszewski
Robert Leszczyński Małgorzata Wróblewska
Ireneusz Szumański Grzegorz Wojtyczka
Piotr Bejnar Jacek Moskalczyk
Piotr Bejnar Andrzej Szmyd
Piotr Bejnar Piotr Eichler
Joanna Kaczorowska Agnieszka Skowronek
* – Puchar Polski; + 3 – ½ lub finał MMP
Przygotował: Piotr Chudzicki
Baranowski – Lemanowicz
Baum – Góralczyk
Bednarek – Gajos
Brenk – Chudzicki
Budziosz – Olesiński
Bujnowicz – Jarosz
Cieśliński – Tupaj
Dutka – Uszyński
Franczak – Michalik W.
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
11
13
10
20
13
13
16
12
14
2,9
2,9
2,8
3,3
3,1
2,9
2,9
3,1
3,1
3,0
3,4
3,0
3,2
3,1
3,2
3,0
3,1
3,1
2,9
2,9
2,8
2,9
3,0
3,2
3,0
2,8
3,1
2,8
2,9
2,6
3,0
2,9
2,8
3,1
3,0
2,9
3,2
3,2
3,2
3,1
3,1
3,0
3,1
3,2
3,2
3,5
3,1
2,9
3,2
3,2
3,1
3,1
3,2
3,1
2,9
3,2
2,9
3,3
2,8
2,9
3,1
3,1
3,2
3,0
3,2
2,6
3,1
2,9
2,9
3,0
3,0
3,1
3,3
3,5
2,9
3,2
3,0
3,2
3,1
3,2
3,2
3,0
3,2
2,7
3,1
2,9
3,1
3,1
2,9
2,9
2,8
3,1
2,7
3,0
3,0
3,1
3,1
3,2
3,0
A
- 19 -
B
C
Suma
punktów
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Sędziowie
Arkusz obserwacyjny
Ilość obserwacji
Kod
4.3. Zestawienie średnich ocen arkuszy obserwacyjnych za sezon 2000/2001 (wg arkuszy, które zostały nadesłane do dnia 20.05.2001).
2,9
2,9
2,8
3,1
3,1
3,2
2,9
2,9
3,0
75,3
78,2
70,6
77,3
75,2
76,1
75,5
75,9
77,0
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
13
4
10
19
3
11
8
12
12
17
11
14
18
7
11
11
9
7
8
7
7
3
9
12
8
10
3
8
7
7
8
7
5
6
8
7
3
11
8
3
7
9
13
7
9
2
7
2,7
3,0
2,9
2,9
3,3
3,5
2,9
2,8
2,8
3,0
2,9
3,4
2,9
2,6
3,0
2,8
2,6
2,9
2,8
2,9
2,9
2,7
2,8
2,6
3,0
2,9
2,7
2,6
2,7
2,9
2,9
3,0
3,0
2,5
2,5
2,9
3,0
2,8
2,9
2,7
2,7
2,4
2,7
3,1
2,3
3,5
2,1
2,9
2,8
2,8
3,0
3,0
3,3
3,0
3,1
2,9
3,1
2,5
2,9
3,1
2,7
2,8
2,9
2,8
3,0
3,0
2,7
2,9
3,0
3,0
2,8
3,0
3,1
3,3
2,8
2,7
2,9
2,8
3,1
2,6
2,7
2,6
2,4
2,7
2,6
2,6
3,0
2,7
2,8
3,1
2,6
2,6
2,5
2,6
2,5
2,8
2,7
2,6
2,7
3,0
2,9
3,3
2,5
2,5
2,4
3,2
3,3
2,6
2,5
2,4
3,0
2,6
2,5
2,3
2,6
2,7
2,9
2,8
2,4
2,9
2,7
2,4
2,3
2,0
2,1
2,1
2,2
2,5
2,1
2,4
2,0
2,5
2,3
2,3
2,4
2,3
2,5
2,3
2,0
2,0
2,4
2,9
2,8
2,8
2,8
3,0
3,0
2,5
2,9
2,8
2,5
2,8
2,9
2,9
2,7
2,4
2,4
2,2
2,4
2,8
3,0
2,6
3,0
2,7
2,7
2,8
2,8
2,3
2,4
2,7
2,6
2,6
2,7
2,6
2,7
2,6
2,4
2,0
2,2
2,5
2,3
2,6
2,4
2,7
2,4
2,6
3,0
2,6
3,1
3,3
2,9
3,0
3,0
3,0
3,1
3,2
3,0
3,1
3,0
2,9
3,1
3,0
2,9
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,1
2,9
3,0
3,0
3,0
2,9
3,0
3,3
3,0
3,0
2,8
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,1
3,0
3,0
2,9
3,0
3,0
2,8
3,0
2,7
2,7
3,3
2,8
3,1
2,7
3,3
2,9
3,1
2,9
2,8
2,9
3,1
3,2
2,9
3,1
3,0
2,9
2,9
2,9
2,9
2,9
2,3
3,0
2,8
3,1
2,9
3,0
2,9
3,0
2,6
2,8
3,0
2,8
2,8
2,8
2,9
2,3
2,7
3,0
3,3
3,0
2,8
2,8
3,0
2,4
3,5
2,7
2,8
3,3
3,0
2,9
3,0
2,9
2,9
3,0
3,0
3,1
3,0
3,1
3,2
2,9
3,0
3,1
2,9
3,0
2,9
3,0
2,7
2,3
3,0
3,0
2,9
3,4
3,0
3,0
3,0
2,9
2,8
2,9
3,0
3,0
3,0
2,9
3,0
2,8
3,0
3,0
3,0
2,9
3,0
2,9
2,6
3,0
2,9
2,9
3,0
2,9
2,9
3,0
3,0
2,8
3,2
2,9
3,0
3,1
3,3
3,2
3,0
2,8
2,8
3,0
2,9
3,0
2,9
2,9
3,0
2,8
2,9
3,0
3,1
3,0
2,9
3,0
3,0
3,0
2,9
3,2
3,0
3,0
2,4
3,0
2,7
3,1
3,0
3,0
2,8
2,8
3,0
2,7
2,5
2,6
2,8
3,0
2,8
3,0
3,0
3,0
2,9
3,4
2,9
2,9
2,9
3,3
3,1
3,1
3,0
3,0
3,0
3,0
2,9
3,1
3,0
3,0
3,0
2,9
3,0
3,2
3,0
3,0
3,0
2,9
2,9
2,9
3,2
3,0
2,9
3,0
3,0
3,0
3,0
3,3
2,9
2,9
3,1
2,9
2,7
3,0
2,6
2,9
3,0
2,5
2,9
3,0
2,7
2,6
3,0
2,9
2,9
3,0
3,1
3,0
2,9
2,8
2,8
3,0
3,1
2,8
2,9
2,9
2,7
2,8
2,8
3,1
2,8
3,0
2,9
2,9
2,3
2,5
2,6
3,0
2,7
2,4
2,7
3,0
2,9
2,4
2,7
2,9
2,7
2,8
2,9
1,9
3,0
2,3
2,8
3,0
2,8
3,1
3,3
3,1
3,0
3,2
2,9
2,9
2,8
3,3
3,1
2,9
2,8
3,0
3,0
2,9
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
2,9
2,9
3,0
3,0
3,0
2,9
2,9
2,9
2,9
3,0
2,8
2,9
2,6
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
2,7
2,9
2,9
2,8
3,0
2,6
A
- 20 -
B
C
Suma
punktów
Kałużny – Stankiewicz
Klaus –Smykowski
Kraszewski – Lański
Majchrowski – Wojdyr
Majka – Manyś
Majka – Wojtyczka
Małek – Nowak A.
Mikołajczak A. i A.
Musiał – Szynklarz A.
Rajkiewicz – Tarczykowski
Sikora – Zubek
Sołodko A. i L.
Szynklarz J. i M.
Tarczykowski Z. – Woliński
Bochniarz – Oleśków
Borowski – Markiewicz
Bosak – Hagdej
Broda – Wrona T.
Chodysz – Królik
Czochra – Martyniuk
Filipiak – Roszkowski
Gwóźdź – Pazur
Jaworski – Pisarek
Koziński K. i T.
Krawczyk – Krupa
Kucharski – Stężowski
Leja – Musialik
Łabanc – Zając
Łoboda – Szmyd
Maciejewski – Wołowicz
Młyński – Patyk M.
Moskalczyk – Naleźny
Bejnar – Michalik R.
Bielski – Puszkarski
Chmielecki – Wiśniewski
Christ G. i T.
Dąbrowski – Kołodziej
Dębski – Rodacki
Eichler – Wrona M.
Gruchała – Siekański
Kaczorowska – Poloczek
Kaja – Krzemieniewski
Kondziela – Węgrzyn
Kossacki – Moszczyński
Kujawińska – Musialik jr
Kwapisz – Pałkowski
Łabędź – Okos
Ilość obserwacji
Kod
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
Sędziowie
Arkusz obserwacyjny
2,7
3,0
2,5
2,8
3,0
3,0
2,9
3,1
2,8
2,8
2,6
2,9
3,0
2,9
2,7
2,8
2,7
2,7
2,6
2,9
3,0
3,0
3,0
2,8
3,0
2,9
3,0
2,9
2,9
2,6
2,6
2,9
2,6
2,7
2,6
2,4
2,3
2,4
2,4
3,0
2,6
2,6
2,9
3,0
2,2
2,5
2,3
70,5
75,0
69,3
72,9
75,0
76,5
71,4
77,6
71,7
71,9
70,6
77,6
77,2
70,9
70,5
70,8
70,7
71,3
70,6
71,7
71,3
70,3
73,0
70,8
73,3
74,9
73,0
69,9
70,9
67,7
68,1
70,6
70,6
69,3
67,4
66,4
67,0
67,8
68,9
72,3
70,0
66,8
71,7
70,7
61,1
71,5
62,9
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
2
5
9
4
4
7
6
6
5
5
6
5
7
5
4
3
1
1
9
3,0
2,6
2,9
2,8
2,0
3,0
2,7
3,0
2,6
2,6
2,5
2,8
3,0
2,6
2,5
3,0
3,0
4,0
2,7
2,5
2,8
2,4
2,5
2,5
3,0
2,8
2,8
2,6
2,6
2,8
2,6
2,6
2,4
2,0
3,0
2,0
3,0
2,8
2,5
2,4
2,2
2,8
2,3
2,4
2,3
2,0
2,2
1,8
2,2
2,4
2,3
2,6
1,5
2,3
3,0
2,0
2,3
2,5
2,6
2,6
2,5
2,5
2,6
2,3
2,5
2,6
2,0
2,3
2,8
2,0
2,4
2,3
3,0
3,0
3,0
2,3
3,0
3,0
2,9
2,8
2,8
3,0
2,8
2,8
3,0
3,0
3,2
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
4,0
3,0
3,0
2,5
3,0
2,9
2,8
2,3
2,9
2,8
2,7
2,8
2,6
2,5
3,0
3,0
2,4
2,5
3,3
4,0
3,0
2,9
3,0
3,0
2,8
2,8
3,0
3,0
3,0
2,8
2,6
2,8
3,2
2,6
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
2,6
2,6
3,0
2,8
2,9
2,8
2,8
2,8
2,8
3,0
2,6
2,6
3,0
2,8
3,0
4,0
3,0
2,6
3,0
3,0
2,8
2,5
2,3
2,7
2,8
2,7
2,6
2,8
2,7
2,6
2,7
3,0
2,8
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
2,8
2,6
2,5
2,3
2,4
2,5
2,7
2,8
2,4
2,5
2,2
2,6
2,6
2,0
2,3
3,0
3,0
2,8
3,0
2,8
2,9
2,8
2,3
3,0
2,8
2,8
2,8
2,8
2,8
2,8
3,0
3,0
2,5
3,0
3,0
3,0
3,0
A
B
C
Suma
punktów
Mazur – Potępa
Nowak P. - Stępniak
Oleksyk – Solecki
Ośka – Strzelczyk
Ozdoba – Stodulski
Pazur – Szumański
Pelczar – Zajączkowski
Szejmo – Wojewodzic
Aftański – Kowalewski
Chmaj – Opioła
Dadura – Malinowski
Figarski – Żak
Kamola – Patyk S.
Kopiec – Pytlik
Mroziewski – Staniszewski
Leszczyński – Wróblewska
Baranowski – Smykowski
Poloczek – Wojtyczka
Eichler - Kierczak
Ilość obserwacji
Kod
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
77
78
Sędziowie
Arkusz obserwacyjny
2,5
2,8
2,4
2,5
1,8
2,9
2,5
2,7
2,4
2,4
2,2
2,2
2,7
2,6
2,3
3,0
3,0
3,0
2,6
69,5
69,6
66,2
66,5
58,8
70,3
67,2
67,3
66,0
63,6
65,8
65,4
67,6
67,8
60,3
73,0
79,0
75,0
68,3
WARTOŚCI CAŁKOWITE 622 2,9 2,9 2,6 2,7 3,0 2,9 3,0 2,9 3,0 2,8 2,9 2,8 71,4
Przygotowali: Ryszard Matuszewski
Arkadiusz Nowak
4.4. „Nasi poza granicami kraju” – rok 2001
4.4.1. Obserwatorzy:
Marek Szajna
06.01. RUS AKVA Wołgograd - AUT HYPOBANK Wiedeń – Liga Mistrzów Kobiet
16.01. Białoruś - Austria – Eliminacje ME Mężczyzn
24.02. CRO BADEL Zagrzeb - ESP FC Barcelona – 1/4 Ligi Mistrzów Mężczyzn
01.04. GER Flensburg - GER TV Grosswallstadt – 1/2 PZP Mężczyzn
09.06. Jugosławia - Włochy – Play-off kwalifikacje ME Mężczyzn
Janusz Czerwiński
12.05 NOR NORDSTRAND Oslo - UKR MOTOR Zaporoże – Finał PZP Kobiet
20.05 Czechy - Dania – Play-off kwalifikacje MŚ Kobiet
Henryk Szczepański
03.03. RUS LUCH Moskwa - TUR Imir – 1/4 Challange-Cup Kobiet
Jerzy Pasoń
13.01. SLO KRIM Neutro Roberts - HUN GYÖRI ETO – Liga Mistrzów Kobiet
10.02. GER HC Lipsk - NOR TERTNES Idretslag – 1/8 Pucharu EHF Kobiet
25.05 - 27.05. RUS Astrahań – Turniej Eliminacji ME Juniorów
RUS, YUG, DEN, NOR
- 21 -
4.4.2. Sędziowie:
Mirosław Baum - Marek Góralczyk
13.01. Białoruś - Włochy – Eliminacje ME Mężczyzn
10.02. SLO KRIM Neutro Roberts - UKR SPARTAK Kijów – Liga Mistrzów Kobiet
03.03. GER SC Magdeburg - GER TBV Lemgo – 1/4 Pucharu EHF Mężczyzn
07.04. FRA Besancon - NOR NORDSTRAND Oslo – 1/2 PZP Kobiet
10.06. Islandia - Białoruś – Play-off kwalifikacje ME Mężczyzn
Arkadiusz i Leszek Sołodko
21.01. Finlandia - Belgia – Eliminacje ME mężczyzn
17.02. DEN Frederiksberg - RUS AKVA Wołgograd – Liga Mistrzów Kobiet
25.05 - 27.05. SVK Bratysława – Turniej Eliminacji ME Juniorów
SVK, CZE, TUR
Andrzej Dutka - Zbigniew Uszyński
12.01. SVK SLOVAN Duslo Sala - GER BSV Buxtehude
11.03. GER HC Lipsk - CRO PODRAVKA Koprivnica – 1/4 Pucharu EHF Kobiet
13.03 - 17.03. CZE Cheb – Międzynarodowy Turniej Kobiet
Marek Majka - Krzysztof Manyś
15.01. NED ZEEMAN Vastgoed - CRO PODRAVKA Koprivnica
Przygotował: Mirosław Baum
4.5. Decyzją Zarządu Związku Piłki Ręcznej w Polsce na wniosek Kolegium Sędziów
zgłoszono do Europejskiej Federacji Piłki Ręcznej (EHF) na sezon 2001/2002 następujące pary sędziowskie oraz delegatów (w kolejności alfabetycznej):
Sędziowie:
Lista A:
Mirosław Baum – Marek Góralczyk
Andrzej Dutka – Zbigniew Uszyński
Arkadiusz Sołodko – Leszek Sołodko
Lista B:
Marek Baranowski – Bogdan Lemanowicz
Michał Małek – Arkadiusz Nowak
Delegaci:
Janusz Czerwiński
Zdzisław Jeziorny
Jerzy Pasoń
Marek Szajna
Henryk Szczepański
Jacek Wróblewski
- 22 -
5. Sprawy szkoleniowe.
M
M aa nn ff rr ee dd P
P rr aa uu ss ee
A
waanniiaa
muu ssęęddzziioow
Annaalliizzaa ppoozziioom
nnaa M
Koobbiieett 22000000
Euurrooppyy K
waacchh E
Miissttrrzzoossttw
w
muunniiii
Ruum
wR
1. Kryteria doboru sędziów:
Sędziowie wyznaczeni do prowadzenia zawodów ME zostali wybrani z list klasyfikacyjnych sędziów IHF – elity oraz tzw. grupy perspektywicznej. Trzy pary obsługiwały już
wcześniej MŚ Kobiet 1999 w Norwegii; 5 par – MŚ Juniorów w Chinach i Katarze, a para
kobieca z Jugosławii prowadziła z sukcesem zawody na Igrzyskach Olimpijskich w Sydney !
Z powyższego wynika, że zarzuty kilku ekip narodowych, które tym razem nie odniosły
sukcesów, iż wyznaczeni sędziowie byli zbyt młodzi i niedostatecznie doświadczeni do
sędziowania Mistrzostw w Rumunii – wydają się być pozbawione podstaw.
2. Przygotowania:
Po raz pierwszy w historii EHF został zorganizowany kurs przygotowawczy dla sędziów
na trzy tygodnie przed rozpoczęciem Mistrzostw w Rumunii. Zawierał tradycyjne testy, jak
i również szkolenie szczególnie zorientowane na:
- grę pasywną,
- prawo korzyści a „niepotrzebne” używanie gwizdka (przerywanie gry)
oraz prace nad określeniem i obraniem „wspólnej linii” w:
- dążeniu we wszystkich decyzjach do zdobywania zaufania u zawodniczek poprzez
stabilne zachowanie sędziów (reakcje, decyzje),
- jasnym konstruowaniu linii decyzyjnej - dawanie zawodniczkom wsparcia w jej zrozumieniu przez wczesne ostrzeganie,
- egzekwowaniu decyzji nie na bazie „siły” przepisów gry, ale poprzez akceptowalny i
zrozumiały autorytet.
W rezultacie wszyscy sędziowie byli przygotowani, aby przewidywać co zawodniczka,
będąca w posiadaniu piłki, może uzyskać w sytuacjach, w których przeciwnik stara się
wejść w jej posiadanie przy użyciu własnego ciała. Należy jednak wspomnieć, iż w tym
obszarze zainteresowań negatywnym był fakt, że ciągle niektóre pary miały problemy z
prawidłową oceną prawa korzyści w zestawieniu z popełnianymi błędami (np. kroków) !
3. Poziom sędziowania w odniesieniu do umiejętności prowadzenia zawodów (patrz tabela).
3.1. Rozumienie gry / prawo korzyści.
Jak wiadomo z analiz poprzednich ME ocena „prawa korzyści” odgrywa wielką rolę. W
tym aspekcie (porównaj też wartości w tabeli) – 13,16% powyżej średniej 75% (3 punkty –
„dobre sędziowanie” – w każdym meczu, jako punkt odniesienia) – dowodzi, iż intensywne
szkolenie doprowadziło do sytuacji, że wszyscy sędziowie byli zdolni do przewidywania
potencjalnych możliwości zawodniczki będącej w posiadaniu piłki, pomimo ostrego fizycznego zaangażowania broniącej. Negatywnym zjawiskiem w nawiązaniu do tego punktu
jest ocena prawa korzyści w sytuacjach popełniania błędu kroków, która ciągle sprawia
problem kilku parom.
- 23 -
Tabela: Zbiorcza statystyka analizy arkuszy obserwacyjnych
38
4
3
2
1
0
X
Suma
Możliwe
punkty
Suma/możliwe
w%
Suma
(oceny 3)
+
+%
1. Rozumienie gry, prawo korzyści
17
19
2
0
0
2
258
304
84,87%
228
30
13,16%
2. Faul ataku
9
26
3
0
0
2
240
304
78,95%
228
12
5,26%
3. Progresja kar (gra faul)
1
27
10
0
0
2
210
304
69,08%
228
-18
-7,89%
4. Błędy kroków, kozłowania, itp.
3
32
3
0
0
2
228
304
75,00%
228
0
0,00%
5. Naruszanie pola bramkowego
10
23
5
0
0
2
238
304
78,29%
228
10
4,39%
6. Rzut karne
1
30
7
0
0
2
216
304
71,05%
228
-12
-5,26%
7. Gra pasywna
10
28
0
0
0
2
248
304
81,58%
228
20
8,77%
8. Wykonywanie rzutów
2
34
2
0
0
2
228
304
75,00%
228
0
0,00%
9. Time out itp.
10
26
2
0
0
2
244
304
80,26%
228
16
7,02%
1. Osobowość i postawa / atmosfera
zawodów
16
22
0
0
0
2
260
304
85,53%
228
32
14,04%
2. Współpraca, poruszanie się
10
27
1
0
0
2
246
304
80,92%
228
18
7,89%
Ilość spotkań
A. Przepisy
B. Osobiste
wrażenia
3.2. Gra pasywna.
Pomimo iż gra pasywna była jednym z głównych tematów na kursie przygotowawczym,
interpretacja przepisów ciągle zbyt mocno się różniła pomiędzy poszczególnymi parami
sędziowskimi i dla zawodniczek było trudne przystosowywanie się do różnego podejścia
do interpretacji przepisów.
Z punktu widzenia przepisów gry oraz taktyki ocena gry pasywnej powinna bazować na
następujących elementach:
- zwracanie uwagi na wypadki powolnych zmian zawodniczek, czy też celowego powolnego przechodzenia z obrony do gry w ataku,
- sytuacje szybkiego zagrania piłki do przodu, a dopiero potem opóźnione rozpoczynanie konstruowania akcji,
- ocena przypadków „późnych” zmian zawodniczek, już w fazie konstruowania akcji
ofensywnej,
- przygotowanie do konstrukcji akcji trwające zbyt długo,
- zwracanie uwagi na wypadki ponownego konstruowania akcji (faza przygotowania) po
przerwaniu ataku (bez lub z przerwaniem gry).
Podczas gdy trenerzy podkreślają, że najważniejszym jest, aby drużyna miała możliwość
skonstruowania akcji, sędziowie powinni zwracać uwagę na problem, czy celem akcji jest:
- przygotowanie grupowego (drużynowego) taktycznego rozegrania wariantu ataku,
- pozostanie w posiadaniu piłki w celu zyskania czasu,
- lub czy obserwowana akcja składa się na szereg „nieproduktywnych ruchów” przed
strefą obronną przeciwnika.
Aby rozwiązywać takie złożone sytuacje nie potrzebujemy ekspertów od przepisów, ale
sędziów, którzy potrafią „czytać” grę !
3.3. Nowe tendencje w grze obronnej:
a) „destrukcja” akcji przeciwnika wewnątrz lub w bezpośrednim sąsiedztwie pola bramkowego:
- zamierzone przebieganie przez pole bramkowe (szczególnie z pozycji zewnętrznych /
skrzydłowych),
- obrona przeciwko zawodniczkom skrzydłowym i/lub obrotowym w polu bramkowym,
- blokowanie rzutów z dystansu poprzez celowe wchodzenie do pola bramkowego,
- „zderzenia” na pozycjach zewnętrznych / skrzydłowych,
b) przerywanie akcji w jej „zalążku”.
W przeszłości zawodniczki zwykły wracać do obrony natychmiast po stracie piłki. Obecnie
pojawiły się nowe trendy gry w takich sytuacjach. Po stracie piłki jedna lub dwie zawodniczki szukają możliwości przerwania szybkiego ataku przez spowodowanie „prostych”
fauli, które uniemożliwiają szybkie rozegranie piłki. Celem jest z jednej strony utrudnienie
szybkiego rozegrania akcji, a z drugiej – umożliwienie wejścia lub zejścia z boiska własnych zawodniczek wyspecjalizowanych w grze w ataku lub obronie.
W efekcie składa się to na zamierzoną destrukcję pozytywnego elementu gry, a i powoduje bezwarunkowe nakładanie kar progresywnych przez sędziów ! Jest to obszar, który
pilnie potrzebuje szkolenia na wszystkich poziomach !
3.4. Przewinienia zawodniczek w ataku - „aktorstwo” ?
W rezultacie jakiegokolwiek przyspieszenia gry „faule atakujących” bez piłki są popełniane
znacznie częściej. Zawodniczki nacierające w kontrataku patrzą jedynie na piłkę i często
nie zwracają uwagi na zawodniczki obrony, którzy zastawiają im drogę poruszania zgodnie z przepisami gry. W tym momencie winna być zastosowana zasada:
Ta z zawodniczek, która jako pierwsza zajęła swoją pozycję w zgodzie z przepisami jest
na niej uprzywilejowana !
- 25 -
Nawet jeśli tego typu decyzje są niepopularne, to takie faule atakujących muszą być konsekwentnie egzekwowane !
Podobne przewinienia popełniane przez zawodniczki ataku:
-
zawodniczka skrzydłowa (obrotowa) narusza pole bramkowe i zderza się z zawodniczką broniącą blisko bramki,
zawodniczki atakujące blokują broniące z naruszeniem przepisów gry tak, że nie mogą
one zewrzeć szeregów w momencie odpierania ataku przeciwnika,
zawodniczka atakująca chwyta swoją przeciwniczkę, likwidując tym samym właściwy
moment dla dwóch broniących, które mają zamiar wyprzedzić zawodniczki atakujące
w walce o piłkę.
W ocenie szeregu różnych przewinień atakujących konieczne jest zwracanie stosownej
uwagi na narastający poziom „sztuki aktorskiej” w grze. Pomysłowość zawodniczek w tym
aspekcie jest najwyraźniej nieograniczona:
-
prowokowanie fauli atakujących,
„prowokowanie” kolizji, które skutkują w inny sposób,
dramatyczne wyskoki nie wynikające z gry i „piruety” na pozycjach skrzydłowych,
okrzyki przed upadkiem,
należą obecnie do standardowego repertuaru zagrań !
3.5. Orzekanie (ocena) rzutu karnego.
W tym obszarze niestety należy zgodzić się z oceną krytyczną wszystkich uczestników
mistrzostw, co także jest koherentne z rezultatami analizy obserwacji przedstawionymi w
tablicy (poz. 6: -5,3%).
Generalne zasady:
- sytuacja jeden-na-jeden pomiędzy zawodniczkami atakującą i broniącą, która rozpoczyna się przed linią rzutów wolnych (9 m), nie może kończyć się przyznaniem rzutu
karnego za obronę w polu bramkowym,
- zawodniczki rozgrywające i skrzydłowe muszą mieć pełną kontrolę nad posiadaną piłką i znajdować się w sytuacji pewnej do zdobycia bramki,
- w takich samych sytuacjach występujących dla obu drużyn w trakcie spotkania należy
zachować tą samą linię i rzut karny musi być dyktowany konsekwentnie,
- jeżeli rzucająca ma nadal pełną kontrolę nad piłką i swoim ciałem pomimo przewinienia zawodniczki broniącej, sędziom nie wolno podyktować rzutu karnego za przewinienia popełnione wcześniej. Jeśli tak się zdarza, to jest to niewłaściwe ocenianie i nie
rozumienie prawa korzyści, sprzeczne z duchem gry i przepisami,
- ocena rzutów wykonywanych przez zawodniczki z dystansu jest dużo trudniejsza.
Uderzanie, czy zahaczanie ręki zawodniczki rzucającej w obszarze 8-9 metrów od
bramki może jednakże również być interpretowane, jako nieprzepisowa interwencja w
sytuacji pewnej do zdobycia bramki.
Dodatkowo bardzo ważna jest ocena, czy zawodniczka jedynie faulowała w sytuacji pewnej do zdobycia bramki, czy nie należy dodatkowo stosować zasad karania progresywnego. Niestety był to obszar, w którym nie zauważono stosowania jasnej wspólnej linii oceny. Akcje obrońców przeciwko zawodniczkom skrzydłowym (obrotowym) związane z ich
wskakiwaniem nad pole bramkowe muszą być karane progresywnie, jeżeli zawierają:
-
uderzenie lub zahaczenie za rękę,
akcje ciałem w powietrzu (pchanie w biodro lub ramiona),
wbieganie „pod zawodniczkę” prowadzące w rezultacie do kolizji,
próbę chwycenia nogi atakującej będącej w wyskoku.
- 26 -
4. Obserwacje sędziów przez uczestniczące w mistrzostwach reprezentacje narodowe.
Patrząc przez pryzmat pozytywnych efektów minionych Mistrzostw Europy (Włochy, Holandia, Chorwacja) trenerzy byli ponownie zapraszani do oceny jakości / poziomu sędziowania.
Kryteria obserwacji i zasady oceniania były udostępnione dla wszystkich uczestników
przed imprezą i dodatkowo krótko wyjaśnione podczas odprawy technicznej przed mistrzostwami.
Na przykładzie drużyn, które tym razem nie odniosły sukcesów (a udanie zaprezentowały
się na Mistrzostwach Świata, czy Olimpiadzie) i dały wyraz swojemu niezadowoleniu poprzez jednorazowe oceny sędziów na poziomie 33, 34, czy 43 punkty – pod znakiem zapytania pozostają możliwości przyszłej dalszej współpracy na tym poziomie.
Tłumaczenie artykułu z „Periodical Handball” 1/2001 (maj 2001)
Opracował: Arkadiusz Nowak
Z
wsskkiieejj
woojjuu ppaarryy ssęęddzziioow
Zaałłoożżeenniiaa ddoo ppllaannuu rroozzw
1. Cel: Poprawa ogólnego poziomu sędziowania pary:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
sędziowanie większej ilości (trudnych) spotkań ligowych,
sędziowanie większej ilości spotkań w okręgu,
sędziowanie na turniejach towarzyskich,
sędziowanie na turniejach w ramach grupy TOP 2004,
sędziowanie na turniejach zagranicznych (min. 2x/rok),
stała współpraca z (max. 2) zespołami ligowymi w Wielkopolsce, m.in. sędziowanie
meczów kontrolnych i sparringów na treningach,
rejestracja video sędziowanych spotkań i ich analiza (min. 1 mecz/mies.),
wzajemna obserwacja sędziów i praca nad zaobserwowanymi błędami (dyskusje
po meczach + dodatkowo 2x/mies. spotkanie w celu omówienia spraw ogólnych),
współpraca z obserwatorami i wymiana spostrzeżeń (nie tylko w ramach obsad ligowych),
nauka prawidłowego rozpoznawania techniki i taktyki gry w piłkę ręczną; dostosowanie metod sędziowania do zaistniałych sytuacji na boisku (wymiana opinii z
przedstawicielami drużyn po wszystkich sędziowanych meczach),
obserwacja sędziowania par międzynarodowych i wymiana doświadczeń (samodzielne wyjazdy w celu obserwacji spotkań międzypaństwowych i międzynarodowych na terenie kraju),
obserwacja metod sędziowania innych (doświadczonych) par sędziowskich i jego
analiza.
2. Cel: Ukształtowanie lepszego poziomu tzw. „inteligencji emocjonalnej”:
• współpraca z psychologiem – określenie własnych typów osobowości, poznanie
praw rządzących psychiką ludzką,
• trening samorozwoju w celu redukcji problemów z emocjami i duszą podczas sędziowania spotkań („luz, spokój i pogoda ducha” na boisku, nawet w trudnych sytuacjach),
• wyrobienie poczucia własnej wartości m.in. poprzez systematyczną pracę nad własnymi emocjami – dyskusje w parze.
- 27 -
3. Cel: Zbudowanie dobrego wizerunku medialnego pary w środowisku:
•
•
•
•
praca na rzecz środowiska (artykuły do Biuletynu KS ZPRP, współpraca z Kolegium Ligi, praca w komisjach przy Zarządzie ZPRP, praca w okręgu, itp.),
praca na rzecz początkujących sędziów, współpraca z pionem szkoleniowym KS
ZPRP, praca na rzecz grupy TOP-2004,
spotkania z trenerami i zawodnikami klubów ligowych i młodzieżowych,
udział w imprezach o charakterze masowym, popularyzatorskim i charytatywnym.
4. Cel: Osiągnięcie bardzo dobrego poziomu znajomości przepisów gry:
• doskonalenie znajomości przepisów (czytanie i nauka przepisów),
• układanie i rozwiązywanie testów z przepisów gry,
• analiza zaistniałych sytuacji na boisku pod względem zgodności z przepisami gry
(opracowania pisemne – min. 1 notatka/2 mies.),
• czytanie informacji w czasopismach krajowych i zagranicznych dotyczących piłki
ręcznej (zapewnienie sobie dostępu do nich),
• analiza materiałów szkoleniowych z EHF i IHF.
5. Cel: Osiągnięcie dobrego poziomu znajomości języka obcego (angielski):
• nauka języka obcego (kursy),
• konwersacje językowe,
• praca z przepisami w języku obcym – przyswajanie słownictwa oraz zwrotów językowych dotyczących piłki ręcznej i sportu,
• układanie i rozwiązywanie testów w języku obcym, tłumaczenie testów z jęz. obcego na jęz. polski,
• tłumaczenie artykułów z czasopism zagranicznych (min. 1/biuletyn KS ZPRP),
• analiza i tłumaczenie materiałów szkoleniowych z EHF i IHF,
• wyjazdy zagraniczne (turnieje) i kontakt z żywym językiem zagranicą.
6. Cel: Osiągnięcie wysokiego poziomu przygotowania fizycznego:
• opracowanie i realizacja cyklu przygotowania fizycznego do sezonu i utrzymanie
sprawności w trakcie całego roku:
- trening biegowy -> min. 3x/tydz. po min. 1 godz. (min. 4x/tydz. przed sezonem),
- trening ogólnorozwojowy (fitness, siłownia, gry zespołowe, itp.) -> min.
1x/tydzień po min. 1 godz.,
- stała kontrola własnej wydolności – np. poprzez pomiar czasu potrzebnego na
pokonanie określonego dystansu na bieżni/rowerze treningowym -> min. 1x/2
tyg.,
• udział w treningach zespołów ligowych piłki ręcznej,
• inne elementy mogące mieć wpływ na ogólną wydolność fizyczną i kondycję (ograniczenie i/lub eliminacja używek, rekreacja, odnowa, kontrola wagi ciała, itp.),
• właściwie dobrana dieta i wykorzystanie odżywek sportowych.
Przygotowali: Michał Małek i Arkadiusz Nowak
- 28 -
6. Informacje i zarządzenia.
6.1. Kolegium Sędziów przypomina o prawidłowym, zgodnym z obowiązującymi
przepisami, rozliczaniu delegacji sędziowskich. Zabrania się kategorycznie rozliczania kosztów korzystania z taksówki oraz w przypadku zapewnienia przez gospodarza wyżywienia – rozliczania diety.
W oparciu o obowiązujące przepisy, t.j. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 01.06.1998 r. w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju
(Dz.U. z 1998 r., nr 69, poz. 454) oraz uchwał Zarządu ZPRP, ustala się następujący tryb rozliczania kosztów przez sędziów i delegatów z tytułu wykonywania
ich obowiązków.
Niezależnie od ryczałtów sędziowskich ustalanych Uchwałą Zarządu ZPRP organizator zawodów obowiązany jest do wypłaty sędziom i delegatom:
I. Należności z tytułu diet obliczanych za czas od rozpoczęcia podróży (wyjazdu) do powrotu (przyjazdu) po wykonaniu zadania wg następujących zasad:
1- jeżeli podróż służbowa trwa nie dłużej niż dobę i wynosi:
A - od 8 do 12 godzin – przysługuje połowa diety,
B - ponad 12 godzin – przysługuje dieta w pełnej wysokości,
2- jeżeli podróż służbowa trwa dłużej niż dobę, za każdą dobę przysługuje
dieta w pełnej wysokości, a za niepełną, ale rozpoczętą dobę:
A - do 8 godzin – przysługuje połowa diety,
B - ponad 8 godzin – przysługuje dieta w pełnej wysokości.
Aktualnie obowiązująca wysokość diety za dobę wynosi 18 zł.
Dieta nie przysługuje za czas delegowania do miejscowości, w której sędzia
lub delegat zamieszkuje.
II. Należności z tytułu poniesionych kosztów przejazdu obejmujących cenę biletu
określonego środka transportu, z uwzględnieniem przysługującej sędziemu,
delegatowi ulgi na dany środek transportu, bez względu na to, z jakiego tytułu
ulga ta przysługuje, wg następujących zasad:
1 - do 50 km – II klasa pociąg osobowy,
- ponad 50 km do 100 km – II klasa pociąg pośpieszny,
- ponad 100 km do 250 km – II klasa pociąg pośpieszny, ekspresowy lub
IC,
a w dniu zawodów: I klasa pociąg pośpieszny, ekspresowy lub II klasa
IC,
- ponad 250 km – I klasa pociąg pośpieszny lub II klasa pociąg ekspresowy lub IC
a w dniu zawodów: I klasa pociąg pośpieszny lub ekspresowy lub II klasa IC,
- autobus PKS, jeżeli występuje brak połączeń kolejowych lub trasa autobusu jest krótsza,
- 29 -
2. W sytuacji, gdy na trasie do miejsca zawodów nie kursuje pociąg pośpieszny, ekspresowy lub IC rozliczenie biletu na przejazd takimi pociągami jest
niedopuszczalne.
3. Przy podróżach trwających dłużej niż 6 godzin w godzinach nocnych (2100
- 700) sędzia, delegat może korzystać z kuszetki lub miejsca sypialnego (jeżeli takowe są w składzie pociągu).
4. Ustala się następujący sposób dokumentowania kosztów przejazdu:
a. w przypadku odbywania podróży pociągami, w których obowiązuje wykupienie miejsca rezerwowanego należy do rozliczenia dołączyć miejscówkę,
b. podróż powrotną rozlicza się w wysokości kosztów dojazdu na miejsce
zawodów (z uwzględnieniem pkt. 4c),
c. w wypadku korzystania z miejsca sypialnego lub kuszetki sędzia, delegat
obligatoryjnie zobowiązany jest do dołączenia do rozliczenia biletu lub
jego kserokopii.
III. Należności z tytułu ryczałtu na pokrycie kosztów dojazdu środkami komunikacji miejskiej.
Ryczałt ten wynosi 20% diety, aktualnie 3,60 zł i przysługuje za każdą rozpoczętą dobę pobytu w podróży.
IV. W przypadkach odbywania podróży samochodem prywatnym sędzia, delegat
rozlicza koszty podróży wg zasad stosowanych przy przejazdach pociągami.
6.2. Delegacje sędziowskie na mecze I i II ligi oraz szczebla centralnego można rozliczać tylko i wyłącznie na oryginalnych drukach rachunków wydanych przez Kolegium Sędziów ZPRP.
W przypadkach rozliczania delegacji sędziowskich na innych, nieoryginalnych
rachunkach będą wyciągane konsekwencje dyscyplinarne.
6.3. Kolegium Sędziów informuje, że jeśli w okręgu odbywa się mecz międzypaństwowy, to sędziowie stolikowi muszą być wyznaczeni po uzgodnieniu z referentem ds. obsad KS ZPRP Kol. Jarosławem Woytylą.
6.4. Kolegium Sędziów nakazuje Przewodniczącym KS właściwych WZPR-ów prowadzących rozgrywki II ligi kobiet, dokonywać obsady sędziowskiej na te spotkania wyłącznie w oparciu o sędziów I i II ligi oraz szczebla centralnego w danym
sezonie rozgrywkowym.
Biuletyn otrzymują:
−
−
−
−
−
−
−
ZPRP.
Kolegium Sędziów.
Sędziowie I i II ligi.
Delegaci ZPRP.
WZPR-y.
Kolegium Ligi.
Kluby I i II ligi.
- 30 -
Copyright © 2001 by Związek Piłki Ręcznej w Polsce.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Zabrania się kopiowania, przedruku lub rozpowszechniania jakichkolwiek fragmentów
biuletynu bez zgody Kolegium Sędziów ZPRP.
Opracowanie graficzne i skład – Arkadiusz Nowak.