docZK-09W-Organizacje pozarzadowe
download 
Reklamacja Transkrypt
ZK-09W-Organizacje pozarzadowe
Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 1 ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE I ICH ROLA W TWORZENIU BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO Andrzej Marjański A by chronić pry watność uży tk ownik a, program PowerPoint uniemożliwił automaty czne pobranie tego zewnętrznego obrazu. A by pobrać i wy świetlić ten obraz, k lik nij przy cisk Opcje na pask u k omunik atów, a następnie k lik nij opcję Włącz zawartość zewnętrzną. Andrzej Marjański 33 2 Refleksyjnie „Boże spraw, by nam się chciało, tak jak się nam nie chce.” Alexander Alan Milne (1882-1956) 1 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 3 Agenda Bezpieczeństwo a zaangażowanie społeczne Organizacje pozarządowe w demokratycznym państwie Ramy czasowe rozwoju społeczeństwa obywatelskiego Wpływ charakteru narodowego na bezpieczeństwo Organizacje pozarządowe w praktyce działania Andrzej Marjański 33 4 Wprowadzenie Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i jego organizacja pozostaje priorytetowym celem działania państwa będącego najwyższą formą organizacji życia społecznego Ale ulega znacznemu poszerzeniu liczba podmiotów, które biorą udział w tworzeniu bezpieczeństwa Siły zbrojne Organy władzy cywilnej Służby i inspekcje Straże Obywatele * 2 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 5 Społeczeństwo Społeczeństwo stanowi fundamentalny zasób demokratycznego państwa Na społeczeństwie opiera się współczesna koncepcja organizacji bezpieczeństwa narodowego Problem tkwi w umiejętnym uruchomieniu procesów aktywności obywatelskiej ukierunkowanej na tworzenie bezpieczeństwa w różnych wymiarach: indywidualnym lokalnym narodowym międzynarodowym * Andrzej Marjański 33 6 Rola społeczeństwa w kształtowaniu bezpieczeństwa Pod względem zaangażowania obywateli w sprawy bezpieczeństwa, Polska znacznie ustępuje innym państwom europejskim, w których sprawy bezpieczeństwa ludności cywilnej mają charakter priorytetowy Postulat włączenia obywateli w proces tworzenia bezpieczeństwa – Strategia bezpieczeństwa narodowego RP z 2003 roku „Niezbędnym elementem programu poprawy bezpieczeństwa publicznego będzie pobudzanie aktywności społecznej i kształtowanie postaw obywatelskich sprzyjających podnoszeniu poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego – w skali ogólnokrajowej i lokalnej” Także NATO przywiązuje ogromne znaczenie do współdziałania z lokalnymi władzami cywilnymi (rządowymi i pozarządowymi) * 3 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 7 Organizacje pozarządowe W państwach demokratycznych aktywność obywatelska na rzecz bezpieczeństwa przejawia się w tworzeniu i funkcjonowaniu szeroko rozbudowanej sieci inicjatyw społecznych Mają one form tworzonych oddolnie organizacji pozarządowych – dobrowolnych zrzeszeń obywateli poświęcających swój czas, zapał, energię i często także fundusze na realizację celów użytecznych publicznie Umiejscowienie w strukturze społecznej – organizacja pozarządowa jest autonomicznym podmiotem usytuowanym pomiędzy instytucjami państwowymi a prywatnym życiem jednostek i społeczności * Andrzej Marjański 33 8 Sytuacja w Polsce Umiarkowany optymizm 24% dorosłych Polaków poświęca swój czas na pracę społeczną w organizacji pozarządowej Największą aktywność wykazuje kadra kierownicza i inteligencja Duży uśpiony potencjał obywatelski – 55% obywateli deklaruje gotowość zaangażowania się w pracę społeczną Wyraz swoistej bezradności i beztroski obywatelskiej – 74% dorosłych Polaków nie działa w żadnej organizacji społecznej Międzynarodowe badania pokazują, że odczuwamy niższy poziom poczucia bezpieczeństwa w porównaniu z mieszkańcami innych państw * 4 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 9 Perspektywy dla Polski Podjęcie działań pobudzających aktywności społecznej Ukierunkowanie aktywności na obszary bezpieczeństwa, zwłaszcza na poziomie lokalnym Zwiększenie wsparcia i pomocy państwa w zakresie: Inspiracji do tworzenia nowych organizacji pozarządowych Rozwijania istniejących: pomoc prawna pomoc organizacyjna wsparcie finansowe * Andrzej Marjański 33 10 Organizacje pozarządowe w demokratycznym państwie Zmiany zapoczątkowane po roku 1989 spowodowały, że Polska jest państwem demokratycznym Po dwudziestu latach doświadczeń demokracji mamy świadomość zarówno olbrzymiego sukcesu jak i występowania słabości i niedoskonałości polskiej demokracji i państwa Konieczne staje się nowe spojrzenie na możliwości wykorzystania potencjału społecznego Warto odnieść się do doświadczeń demokracji zachodnich – pełne wykorzystanie wszystkich środków, którymi dysponuje demokratyczne państwo * 5 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 11 Organizacje pozarządowe w demokratycznym państwie Podstawowym środkiem są przede wszystkim aktywni społecznie obywatele zagospodarowujący przestrzeń społeczną pomiędzy obywatelem a władzą Pytanie – Jak uruchomić potencjał społeczny? Jest zasadniczą trudnością zarówno dla ugruntowanych jak i młodych demokracji Andrzej Marjański 33 Ramy czasowe rozwoju społeczeństwa demokratycznego 12 R. Dahrendorf, w swych badaniach nad rozwojem społeczeństw demokratycznych wyznaczył ramy czasowe charakterystyczne dla budowy poszczególnych struktur demokratycznych 6 miesięcy – budowa instytucji demokratycznych Wolne wybory, Powołanie rządu, Sądownictwo 6 lat – tworzenie mechanizmów rynkowych Osiągnięcie równowagi popytu i podaży 60 lat – budowa społeczeństwa obywatelskiego Wykazywanie przez obywateli w różny sposób swojej aktywności * 6 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 13 Zatem gdzie jesteśmy? Czy możemy już mówić, że mamy w Polsce społeczeństwo obywatelskie? Jak przyspieszyć i usprawnić proces pobudzania aktywności społecznej? Jak ustrzec się sytuacji, w których obywatele nie mają więzi ze swoim państwem? Dlaczego często odnoszą się wręcz wrogo do państwa? Rozwiązanie tych problemów ma kapitalne znaczenie dla budowy bezpieczeństwa w demokratycznym państwie Podstawa - społeczeństwo angażujące się w sprawy państwa z autentycznej troski i potrzeby wewnętrznej, a nie z przymusu * Andrzej Marjański 33 14 Organizacja pozarządowa – forma aktywności obywateli Filary ustroju demokratycznego Wolne i demokratyczne wybory Samorządność terytorialna Grupy dobrowolnie zorganizowanych obywateli Organizacja pozarządowa – grupa społeczna dobrowolnie zorganizowanych ludzi Jeden z filarów ustroju demokratycznego państwa Wyznacznik „Sól demokracji” * 7 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 15 Cel organizacji pozarządowej Zrzeszanie w sposób dobrowolny ludzi, których podstawowym celem jest działanie na rzecz wybranego przez nich wycinka interesu publicznego Istota organizacji – świadomość misji, celów, zasad i reguł postępowania osiąganych za pomocą efektu synergii – wzajemnego wspomagania działań wszystkich osób zjednoczonych w organizacji „Pozarządowa” – organizacja nie działa w ramach oficjalnej struktury rządowej, ale poza nią. Nie działa poza państwem – ramy jej działania określają obowiązujące normy prawne * Andrzej Marjański 33 16 Znaczenie organizacji pozarządowych W systemie demokratycznego państwa organizacje pozarządowe są: Dodatkowym zabezpieczeniem dla demokracji Chronią społeczeństwo przed groźbą nadmiernego wyemancypowania się mechanizmów politycznych, przed ich skłonnością do przeobrażania się w formy elitarne skłonne do działania w wąskich kręgach władzy Stanowią czynną siłę, aktywną publicznie wyrażającą bezpośrednio interesy i poglądy różnych grup społecznych Odciskają wyraźne piętno na życiu społecznym Zawsze mogą podejmować decyzje będące zaskoczeniem dla władz Mogą powodować presję opinii publicznej * 8 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 17 Znaczenie organizacji pozarządowych Pełnią funkcję kontrolną w stosunku do administracji publicznej Monitorują poczynania władzy Nagłaśniają wyniki kontroli, sygnalizują nieprawidłowości Podejmują interwencje Wpływają na ludzi, którzy w nich uczestniczą Wyręczają państwo w niektórych obowiązkach względem obywateli * Andrzej Marjański 33 18 Pozarządowe formy organizacji bezpieczeństwa U podstaw samoorganizowania się ludności leżą dwa równocześnie pokrewne i odmienne stany psychiczne Strach- odnoszący się do tego co znane, wzbudzany przez określony obiekt lub sytuacje, którym można stawić czoła i się zabezpieczyć Lęk – jest zgeneralizowanym brakiem poczucia bepieczeństwa * 9 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 19 Pozarządowe formy organizacji bezpieczeństwa Człowieka jako istota społeczna stowarzysza się aby wspólnie dbać o swoje życie, zdrowie, majątek – czyli o bezpieczeństwo swoje, bliskich, zgromadzonego majątku i środowiska Poziom bezpieczeństwa znacznie wzrasta, gdy ludzie nie działają indywidualnie, lecz stowarzyszają się, a samoobrona przyjmuje postać zorganizowaną Wraz z realizacją potrzeby bezpieczeństwa człowiek realizuje także potrzebę przynależności, samorealizacji, służby dla dobra innych Andrzej Marjański 33 20 Organizacje pozarządowe a tworzenie bezpieczeństwa narodowego Najważniejsze obszary działalności: Ochrona środowiska – podejmowanie lub zaniechanie działań umożliwiających zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej Klęski żywiołowe – zapobieganie skutkom klęsk żywiołowych Pomoc społeczna – zadania z zakresu pomocy społecznej i integracji osób niepełnosprawnych Ratownictwo medyczne – pogłębianie wiedzy o ratownictwie medycznym Ochrona przeciwpożarowa – ochrona życia, zdrowia mienia lub środowiska przed pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami * 10 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 21 Charakter narodowy – wpływ na tworzenie bezpieczeństwa narodowego Charakter narodowy – zestaw cech bardziej lub mniej trwałych stanowiących wyróżnik wśród innych narodowości Cechy wspólne dla większości społeczeństwa zespół postaw i wzorów postępowania, ukształtowany historycznie i trwały poprzez pokolenia, który najsilniej jest widoczny w sytuacjach kryzysowych – może posiadać cechy zarówno pozytywne jak i negatywne Pozytywnie lub negatywnie przesądzały i przesądzają nadal o przyszłości narodu i państwa Mają decydujący (często nie uświadomiony) wpływ na kształtowanie się bezpieczeństwa narodowego Należy uświadamiać sobie cechy polskiego charakteru narodowego i ich rolę i wpływ na sukcesy i klęski w przeszłości, rzutujące na przyszłość tworzenia najważniejszych wartości (w tym bezpieczeństwa) * Andrzej Marjański 33 22 Poznaj samego siebie Poznanie tego co odziedziczyliśmy po minionych pokoleniach ma wpływ na nas i przyszłe pokolenia Poznanie swych zalet i wad narodowych pozwala na uniknięcie niepowodzeń i ustrzeżenie społeczeństwa przed niebezpieczeństwami 11 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 23 Polskie cechy narodowe Umiłowanie wolności i niezależności ducha – cecha zarówno dodatnia jak i ujemna. Dodatnia – stała i niezmienna nienawiść do zaborców, okupantów i wszystkich czyhających na naszą wolność Ujemna – warcholstwo, systematyczne buntowanie się przeciw ustanowionej władzy, nawet tej wybranej z własnej woli Wielkoduszność, dobroć, humanitarność – Dodatnia – wyrozumiałość i tolerancyjność, łatwo przebaczamy winy i nie mścimy się na wrogach Wada – zbytnia miękkość charakteru, brak konsekwencji i wytrwałości w chwilach decydujących * Andrzej Marjański 33 24 Polskie cechy narodowe Męstwo, bohaterstwo i honor Dodatnie – jesteśmy doskonałymi żołnierzami, nigdy nie byliśmy żołdakami w obcych armiach Negatywne – stać nas na czyny wielkie, lecz krótkotrwałe, niewymagające żmudnej codziennej pracy Umiejętność oddania się sprawie publicznej Dodatnie – jak żadne inne społeczeństwo potrafimy zaangażować się w działalność społeczną, charytatywną, prowadzoną nie dla władzy i pieniędzy, ale wynikającą z patriotyzmu, często dla tzw. sprawy Wada- pogarda dla pracy organicznej, niedocenianie zjawisk ekonomicznych, wyśmiewanie ludzi podejmujących pracę w prostych zawodach * 12 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 25 Polskie cechy narodowe Wiara w wyższość sił duchowych Zaleta – irracjonalna wprost wiara w odrodzenie niepodległej Polski, wiara we wsparcie sił nadprzyrodzonych w chwilach szczególnych nieszczęść narodowych Wady – przesadne zdawanie się na pomoc opatrzności oraz bierna postawa „jakość to będzie”, wiara że zapał, uczucie i morale są cenniejsze od siły technicznej i materialnej. Andrzej Marjański 33 26 Polskie pozytywne cechy charakteru Stanowią atut w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego Umiejętność organizowania się w chwilach zagrożeń Poczucie realizowania wspólnego dzieła prowadzącego do osiągnięcia szczytnego celu Jednoczenie się w chwilach nieszczęścia, poczucie solidarności z innymi osobami lub narodami Umiejętność w dostosowaniu się do sytuacji, wykorzystywanie każdej sprzyjającej okoliczności do realizacji celów państwowych i narodowych 13 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 27 Polskie negatywne cechy charakteru Stanowią same w sobie zagrożenie bezpieczeństwa narodowego Brak przezorności i umiejętności przewidywania nieszczęść Krótkotrwały wysiłek w realizowaniu planów i zamierzeń Złudne poczucie bezpieczeństwa, irracjonalna wiara w brak zagrożeń lub ich lekceważenie Liczenie na pomoc z zewnątrz, opieranie się na sojuszach i przymierzach Ciągłe narzekanie na otoczenie, współmieszkańców, władzę Niezadowolenie, pesymizm, marazm, niedocenianie siebie i narodu w jego dokonaniach Podejmowanie i zadawalanie się rozwiązaniami prowizorycznymi, brak całościowego podejścia do wielu spraw, w tym bezpieczeństwa Andrzej Marjański 33 28 Strategia narodowego wysiłku tworzenia bezpieczeństwa Istnieje potrzeba tworzenia takiej strategii Zadania strategii Wzmacnianie i wykorzystywanie w procesie budowy bezpieczeństwa Polski cech pozytywnych Eliminacja tego, co szkodzi, przeszkadza i hamuje * 14 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 29 Organizacje pozarządowe w praktyce Powódź stulecia – lipiec 1997 roku Szczególna rola wielu organizacji pozarządowych ZHP LOK PCK Polski Związek Krótkofalowców Ochotnicze Straże Pożarne ... * Andrzej Marjański 33 30 Organizacje pozarządowe w praktyce Łączność, która dysponowała PSP w dużej mierze zawiodła – alternatywa stała się łączność CB radiowców z PZK Gdy zawodzą wszelkie struktury organizacyjne władzy – najskuteczniejszym ratunkiem jest umiejętna i szybka samoorganizacja wokół ratowania wspólnego dobra Cenne osoby i środowiska, które potrafią w chwilach szczególnego zagrożenia trafnie i sprawnie pokierować poczynaniami ludności i zapanować nad strachem i paniką Powódź obnażyła katastrofalny stan świadomości społeczeństwa w zakresie istoty sytuacji kryzysowych oraz umiejętności zachowania się w wypadku ich wystąpienia 15 Andrzej Marjański Andrzej Marjański 33 31 Literatura A. Skrabacz, Organizacje pozarządowe wobec wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa narodowego Polski w XXI wieku, MON, Warszawa 2006 Andrzej Marjański 33 32 Pytania ? „ Można mieć nadzieję, że nic się nie wydarzy, ale mimo to lepiej być przygotowanym” 16
