Rozwijanie inteligencji emocjonalnej zespołów

Strategiczne zarządzanie personelem
Twórca psychologii tłumu
Gustaw Le Bon zauważył, że
charakterystyczną cechą
tłumu jest obniżenie
inteligencji tłumu jako
całości dużo poniżej
średniej inteligencji osób go
tworzących. W budowaniu
zespołów chodzi o rzecz
zupełnie przeciwną:
stworzenie zespołu, którego
potencjał będzie znacznie
większy niż jedynie suma
potencjałów jego członków.
Najnowsze wyniki badań
wskazują, że kluczowym
warunkiem dla pojawienia
się takiej synergii jest
wysoki poziom
emocjonalnej inteligencji
zespołu.
W nowej ekonomii firmy
działają w warunkach coraz
większej i coraz trudniejszej
konkurencji na rynku. Rynek ten
nie dość, że jest coraz bardziej
wymagający, to jeszcze, dzięki
rozwojowi elektronicznych form
przekazu, staje się coraz bardziej
transparentny. Dlatego
najważniejszym źródłem przewagi
staje się innowacyjność
i umiejętność szybkiego
reagowania na potrzeby klienta,
a nawet ich uprzedzania.
Jednocześnie duża złożoność
wiedzy i procesów powoduje, że
szczególnie w firmach bazujących
na wiedzy i kreatywności,
większość zadań wykonywana
jest przez zespoły. Struktura
zespołowa będzie jednak
rozprzestrzeniać się we
wszystkich dziedzinach. Stąd
numer 7
Rozwijanie
inteligencji
emocjonalnej
zespołów
największą potrzebą
kierownictwa jest obecnie
znalezienie sposobów, by
rozwijać pełen potencjał
zespołów tzn. uczynić je bardziej
wydajnymi, bardziej kreatywnymi
i podejmującymi lepsze decyzje.
indywidualna, posiada swój
grupowy odpowiednik –
grupową inteligencję
emocjonalną i że umiejętności
zespołu w tym zakresie są
kluczowe dla jego
efektywności.
Zespoły są
Jak inteligencja
Stąd największą
bardziej
emocjonalna
efektywne,
potrzebą
wpływa na
jeżeli osiągają
kierownictwa jest
efektywność
wysoki poziom
obecnie znalezienie
zespołu
zaangażowania,
sposobów, by
W tym celu
współdziałania
rozwijać pełen
przeprowadzono
i współpracy.
potencjał zespołów
badania, w których
Nie jest to
poddano
tzn. uczynić je
łatwe do
obserwacji
osiągnięcia.
bardziej wydajnymi,
najbardziej
Warunkiem jest
bardziej
skuteczne zespoły.
istnienie
kreatywnymi
Najważniejszym
wzajemnego
i podejmującymi
wnioskiem z nich
zaufania
lepsze decyzje.
płynącym jest to,
między
że inteligencja
członkami
emocjonalna, postrzegana do tej
zespołu, poczucie tożsamości
pory wyłącznie jako kompetencja
grupowej i poczucie
strona 1
www.gfmp.com.pl
Strategiczne zarządzanie personelem
skuteczności, czyli przekonanie,
Trzy poziomy interakcji
że zespół jest dobry i razem
w zespołach
może osiągnąć więcej niż każdy
W koncepcji indywidualnej
z jego członków
inteligencji
Inteligencja
z osobna.
emocjonalnej
Tego typu
emocjonalna,
Daniel Goleman
przekonania
wprowadza
postrzegana do tej
powstają
rozróżnienie na
pory wyłącznie jako
w zespołach, które
kompetencje
kompetencja
dobrze radzą sobie
osobiste
indywidualna,
z emocjami
(zdolność
posiada swój
(indywidualnymi
rozpoznawania,
grupowy
i zbiorowymi). Takie
brania pod
zespoły potrafią
odpowiednik –
uwagę
rozpoznawać emocje
i regulowania
grupową inteligencję
i rozumieć, w jaki
własnych
emocjonalną i że
sposób wpływają
emocji)
umiejętności zespołu
one na pracę
i kompetencje
w tym zakresie są
zespołu. Potrafią też
społeczne
kluczowe dla jego
budować dobre
(zdolność
efektywności.
relacje wewnątrz
rozpoznawania,
zespołu jak
brania pod
i w otoczeniu. Są inteligentne
uwagę i wpływania na emocje
emocjonalnie, to znaczy
innych).
rozpoznają emocje swoje
Grupowa inteligencja
i innych, potrafią je regulować
emocjonalna natomiast odnosi
i na nie wpływać oraz
się do interakcji na trzech
wykorzystywać w codziennej
poziomach:
pracy.
numer 7
strona 2
•
•
•
indywidualnym (zespół
wobec członka zespołu),
grupowym (zespół wobec
samego siebie),
związanym z otoczeniem
(zespół wobec innych
grup).
Po pierwsze zespół
powinien rozumieć i regulować
emocje swoich członków. Po
drugie zespół powinien
rozpoznawać to, jaka panuje
w nim atmosfera i wiedzieć,
jak można ją poprawić. Po
trzecie zespół powinien
rozumieć osoby spoza zespołu
i wpływać na ich emocje. Nie
zawsze to, co robi zespół
odnosi się do wszystkich trzech
poziomów. Oznacza to, że
zespół z inteligentnymi
emocjonalnie członkami
jeszcze nie koniecznie musi
być inteligentny emocjonalnie
– może zaniedbać relacje na
dwóch pozostałych poziomach.
www.gfmp.com.pl
Strategiczne zarządzanie personelem
Normy grupowe rozwijające
inteligencję emocjonalną
Rozwijanie grupowej
inteligencji emocjonalnej polega
na tworzeniu umiejętności i chęci
rozpoznawania i brania pod
uwagę, jak również regulowania
emocji na wszystkich trzech
poziomach. Sprzyja temu
tworzenie odpowiednich norm
grupowych. Zachowania
zespołów, jak wszystkich grup
społecznych, regulowane są przez
normy. Normy powstają
najczęściej w sposób
nieświadomy, kiedy pewne
działania regularnie powtarzają
się w grupie i członkowie uznają
je za skuteczne sposoby
osiągania celów, kiedy pewne
zachowania są naśladowane, lub
są wynikiem norm istniejących
w szerszym otoczeniu. Normy
mogą również być świadomie
kształtowane i propagowane
przez kierowników poprzez
konsekwentne przejawianie
pewnych zachowań, chwalenie,
ganienie, egzekwowanie
określonych zachowań
u pracowników, wprowadzanie
pewnych zasad. Szkolenia
i treningi są również dobrymi
sposobami na rozwijanie
określonych umiejętności,
nastawień i wrażliwości na
emocje innych.
Wyróżnić zatem można pięć
głównych źródeł, skąd pochodzą
normy:
• od formalnych liderów
zespołu,
• od liderów nieformalnych,
• od ich odważnych
naśladowców,
• przez treningi,
numer 7
•
z szerszej kultury
organizacyjnej.
Rozwinął on normę nakazującą
członkom zespołu zwracać
uwagę i rozumieć uczucia
Istnieje kilka łatwych do
innych. Aby doprowadzić do
wprowadzenia norm
sytuacji, w której każdy
uwrażliwiających członków
pracownik jest w stanie
zespołu na emocje:
pracować na każdym
• Przed spotkaniem zapytaj
stanowisku, firma stosuje
każdego z członków, jak się
rotacje i treningi on-the-job.
ma.
Jeden z pracowników czuł się
• Zakładaj, że negatywne
bardzo nieswojo w sytuacji
zachowanie członka zespołu
kiedy ktoś inny go szkolił, bo
zawsze ma jakąś przyczynę.
przyzwyczajony był, że
Poszukuj tej przyczyny.
w swojej dziedzinie był
Zadawaj pytania i słuchaj bez
najlepszy. Wściekał się, kiedy
wyrażania ocen.
nie potrafił zrobić czegoś
• Przekazuj innym swoje
doskonale. Zespół wyczulony
odczucia na temat tego, co
na emocje innych dostrzegł
dzieje się w zespole.
skąd bierze się dyskomfort
• Stwórz zabawne sposoby
tego pracownika i zamiast
wyrażania i rozładowywania
reagować na złość złością,
napięć.
podwoił swoje wysiłki w celu
• Poznawaj troski i potrzeby
przekazania mu odpowiednich
innych osób i grup
umiejętności. Już samo
w organizacji.
dostrzeżenie, że inni
• Na spotkania zespołu
członkowie podejmują wysiłki
zapraszaj osoby spoza
dla zrozumienia go było dla tej
zespołu.
osoby ważnym sygnałem
przyczyniającym
Praca nad rozwojem
To, w jaki
się do rozwoju
norm
wpływających
na
sposób
wzajemnego
odpowiednio
zaufania
lepsze odczytywanie
wykształcone
i pozwalającym na
i skuteczne wpływanie
normy
efektywniejszą
na emocje innych
rozwijają
współpracę.
przyczynia się do tego,
grupową
Praca nad
że
zespół
jako
całość
inteligencję
rozwojem norm
staje się inteligentny
emocjonalną
wpływających na
jeśli
chodzi
o
uczucia.
i przez to
lepsze
wpływają na
odczytywanie
Dzięki temu w zespole
wzrost
i skuteczne
wzrasta wzajemne
wydajności
wpływanie na
zaufanie, ma miejsce
zespołu
emocje innych
grupowa identyfikacja
ilustruje
przyczynia się do
i
współdziałanie.
przypadek
tego, że zespół
jednego
jako całość staje
z zespołów w Hewlett–Packard.
się inteligentny jeśli chodzi
strona 3
www.gfmp.com.pl
Strategiczne zarządzanie personelem
o uczucia. Dzięki temu w zespole
wzrasta wzajemne zaufanie, ma
miejsce grupowa identyfikacja
i współdziałanie. Wszystko to zaś
prowadzi do wzrostu wydajności
i jakości pracy zespołu, dużo
powyżej poziomu możliwego do
osiągnięcia przez każdego
z członków z osobna.
Warto zapamiętać, że
inteligencja emocjonalna grupy
przejawia się w wielu drobnych
z pozoru zachowaniach. Nie
chodzi o to by pracownik
pracował całą noc by zdążyć
w terminie, ale o to by ktoś
podziękował mu za to. Nie chodzi
o głębokie dyskusje, ale o to by
w trakcie niej zapytać osobę,
która się nie odzywa, co myśli.
Nie polega to na harmonii, braku
tarć i tym, że wszyscy szalenie
się lubią, ale na tym, że ktoś
zwraca uwagę, że harmonia jest
pozorna a konflikty ukryte.
A przede wszystkim inteligencja
emocjonalna w grupie polega po
prostu na okazywaniu sobie
szacunku.
Opracowanie:
Wojciech Kurda, na podstawie
artykułu Vanessy Urch Druskat
i Stevena B. Wolffa „Building the
Emotional Intelligence of
Groups”, Harvard Business
Review, nr 3/2001
numer 7
strona 4
www.gfmp.com.pl