Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

Transkrypt

Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Prezentacja maturalna
z języka polskiego
Oprac. Urszula Tobolska
Agnieszka
Keplinger
Dolnośląska Biblioteka
Pedagogiczna
we Wrocławiu
Sebastian Węgrzynowski
Cel zajęć
• Przedstawienie informacji dotyczących
egzaminu ustnego z języka polskiego
• Przygotowanie do samodzielnego sporządzenia
prezentacji maturalnej
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Informacje ogólne
• Część ustna egzaminu z języka polskiego ma
formę prezentacji
• Egzamin jest obowiązkowy i wszyscy zdają go
na tym samym poziomie
• Całość trwa 25 minut i składa się z dwóch
etapów
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Informacje ogólne
- zdający, po okazaniu dokumentu stwierdzającego
tożsamość wchodzi do sali egzaminacyjnej wg kolejności
ustalonej na liście / w harmonogramie
- w sali przebywa jeden zdający
- w czasie trwania egzaminu zdający może korzystać
z materiałów pomocniczych przygotowanych
we własnym zakresie do prezentacji, w tym ramowego
planu prezentacji
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Część ustna egzaminu z języka polskiego
Etap 1. Prezentacja wybranego tematu
Wypowiedź trwa 15 minut.
Nie jest przerywana przez egzaminatorów
Komisja ocenia sposób ujęcia tematu przez ucznia,
merytoryczną wartość jego wypowiedzi oraz kompetencje
językowe abiturienta
Etap 2. Rozmowa z zespołem egzaminacyjnym
Trwa 10 minut.
Komisja ocenia kompetencje językowe abiturienta oraz
merytoryczną wartość udzielanych odpowiedzi
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Ocenianie egzaminu
Za ustną część egzaminu zdający może uzyskać 20 pkt.
- za prezentację tematu (3 pkt. za realizację tematu,
2 pkt. za kompozycję) – 25 % ogólnej punktacji
- za rozmowę o problemach związanych
z prezentowanym zagadnieniem (7 pkt.) – 35 %
- za język (8 pkt.) oceniany w obu częściach egzaminu
– daje to 40 % ogólnej punktacji
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wybór tematu
• Nauczyciel tworzy listę tematów proponowanych na
część ustną egzaminu z języka polskiego. Tematy
zostają umieszczone na wspólnej liście podzielonej
na kategorie
• Z przygotowanych zagadnień uczeń wybiera jedno,
a następnie określa sposób jego realizacji. Jeden temat
może zostać wybrany przez kilku uczniów.
• Pisemną deklarację wyboru tematu prezentacji
maturalnej składa się w szkole do 30.09.
• Najpóźniej na miesiąc przed egzaminem należy
dostarczyć nauczycielowi bibliografię, z której
maturzysta zamierza korzystać.
• Najpóźniej tydzień przed egzaminem należy
przedstawić nauczycielowi ramowy plan prezentacji.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wybór tematu
• Przy podejmowaniu decyzji należy wziąć pod
uwagę:
Własne zainteresowania
Znajomość proponowanych zagadnień
Dostępność materiałów pomocniczych oraz literatury
podmiotu i przedmiotu
• Nie należy sugerować się wyborem kolegów!
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Kategorie tematów
Literatura
Korespondencja sztuk
(związki literatury z innymi dziedzinami sztuki)
Język
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Kategoria Literatura
Lekcje języka polskiego przygotowują
w największym stopniu do grupy tematów
z literatury
Najłatwiejsze są tematy dotyczące literatury
jednej epoki
Prezentację można oprzeć na tekstach:
A.
B.
Poznanych w szkole
Wykraczających poza ramy programowe
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Literatura
Ad A Teksty poznane w szkole
• Znany schemat
• Prezentacja opiera się na sformułowanych już wcześniej wnioskach
• Nie ma możliwości zaskoczenia ze strony komisji
• Dla osób ukierunkowanych np. na nauki ścisłe, które nie potrzebują
podczas rekrutacji na studia wysokiej punktacji z języka polskiego
Ad B Teksty wykraczające poza ramy programowe
• Temat oryginalny, wychodzący poza ramy szkolne, z tego względu
wyżej oceniany przez komisję
• Wymaga przedstawienia własnego punktu widzenia i kreatywności
• Dla osób, które dużo czytają, potrafią łączyć wątki i motywy,
ciekawie interpretować dzieła literackie i którym zależy na wyższej
punktacji
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Kategoria Korespondencja sztuk
Wymaga prezentacji tekstów literackich w kontekście
innych tekstów kultury (malarstwa, filmu, muzyki,
fotografii itd.)
Daje możliwość stworzenia ciekawej prezentacji
Tematy wykraczają zazwyczaj poza program nauczania
i wymagają ilustrowania omawianych zjawisk
Są wyżej punktowane, ale trudniejsze, ponieważ trzeba
przyswoić sobie wiedzę z danej dziedziny, przynajmniej
podstawową
Dla osób, których zainteresowania wykraczają poza
program języka polskiego, umieją syntetyzować różne
zjawiska w sztuce
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Kategoria Język
Uważana za jedną z trudniejszych kategorii. Wymaga
poznania wiedzy i terminologii z zakresu nauki o języku
(w szkołach jest ona omawiana w mniejszym stopniu)
Tematy dotyczą określonego problemu, który należy
opracować przedstawiając szczegółową analizę
przykładów
Można prezentować własne zdanie i skutecznie go bronić
na podstawie zebranego materiału
Szeroki wybór tematów: od języka Internetu, przez język
komiksów, telewizji, radia, prasy, propagandy, reklamy,
polityki po komentatorów sportowych
Dla osób, które lubią ściśle wskazany zakres problemowy,
mają zdolności analityczne i nie przepadają za lekturą
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Sposób rozumienia tematu
• Właściwe zrozumienie tematu ma wpływ
na budowę tezy i dobór literatury podmiotu
i przedmiotu
• Należy zwrócić uwagę na zakres i zasięg
tematu:
Granice czasowe określone w temacie (np. Obraz
kobiety Młodej Polski)
Odniesienia do innych tekstów kultury (np. Portret
kobiet w literaturze i malarstwie Młodej Polski)
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Sposób rozumienia tematu
• Obraz człowieka w twórczości Wisławy
Szymborskiej. Omów na przykładzie wybranych
utworów
• W. Szymborska bardzo ciekawie kreuje postać człowieka
i przedstawia odmienne spojrzenie na kondycję ludzką.
W wierszu "Radość pisania" pokazuje nam moc możliwości
twórczych człowieka. Inny utwór pt. „Rozmowa z kamieniem”
traktuje o ograniczeniach ludzkich. Zaś istotą wiersza „Na
wieży Babel” jest brak porozumienia między dwojgiem
najbliższych sobie osób.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Właściwe zrozumienie tematu ma wpływ
na budowę tezy i dobór literatury podmiotu
i literatury przedmiotu.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Budowa konspektu prezentacji maturalnej
•
•
•
•
Imię i nazwisko
Temat
Literatura podmiotu
Literatura przedmiotu
Ramowy plan wypowiedzi
Materiały pomocnicze (np. kartka z cytatami, prezentacja w
programie PowerPoint )
Podpis (!) – prawy dolny róg kartki
Konspekt powinien zmieścić się na jednej stronie formatu A4. Może mieć formę
wydruku lub być napisany ręcznie. Należy go przedstawić nauczycielowi
najpóźniej na tydzień przed egzaminem.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Dobór literatury
• Bibliografia załącznikowa - spis wszystkich
tekstów kultury wykorzystanych do
przygotowania prezentacji.
Składa się ona z dwóch części:
Literatury podmiotu
Literatury przedmiotu
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Literatura podmiotu
• Literatura podmiotu - bezpośrednie źródła, na których opiera się
prezentacja. Teksty poddawane analizie i interpretacji: proza,
poezja, dramat, publicystyka, eseje i inne gatunki prasowe
• Nie należy przesadzać z ilością tekstów - maksymalnie 4 pozycje
• Prezentacja trwa tylko 15 minut
• Należy wykazać się znajomością prezentowanych lektur
• Złota zasada: 1 duża pozycja (np. powieść) reszta utwory mniejsze
(liryki, nowele)
• Dobrze jest sięgać do różnych gatunków
• Należy rozważyć różne ujęcia zagadnienia, np. bohaterowie
pozytywni i negatywni
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Literatura przedmiotu
• Literatura przedmiotu – Literaturę przedmiotu stanowią
publikacje, które mają pomóc w analizie i interpretacji
tekstów kultury, wskazanych w literaturze podmiotu.
Są to:
opracowania ogólne (encyklopedie, słowniki, leksykony)
opracowania szczegółowe (książki, artykuły
z czasopism)
• Powinno się wybierać w miarę możliwości publikacje
najnowsze
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Ramowy plan wypowiedzi
– Określenie problemu (teza)
– Kolejność prezentowanych treści
(argumenty)
– Wnioski (podsumowanie)
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Teza
• Teza określa to, co należy w prezentacji
udowodnić
• Teza jest zdaniem oznajmującym
• Teza nawiązuje do tematu, ale go nie powtarza;
stanowi konkretyzację tematu
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Teza - przykłady
Temat: Motyw ogrodu w literaturze. Omów na
wybranych przykładach
Teza: Ogród jest symbolem miejsca szczęśliwego
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Teza - przykłady
Temat: Portret kobiet w literaturze i malarstwie
Młodej Polski. Omów temat w oparciu o wybrane
przykłady
Teza: W literaturze i malarstwie Młodej Polski
kobieta ukazywana jest jako postać
ambiwalentna
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Teza - przykłady
Temat: Ekspansja języków obcych na język polski
w XXI w. Omów zjawisko na podstawie
obserwacji prasy, telewizji, radia, reklam
Teza: W pierwszej dekadzie XXI wieku największy
wpływ na język polski miał język angielski
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Kolejność prezentowanych argumentów
• Ważne jest dokładne przemyślenie formy
swojego wystąpienia
• Kolejność argumentów pomaga w wypowiedzi
• Argumenty można podać w punktach, ale
można też rozwinąć, uszczegóławiając
w podpunktach.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wnioski
Stanowią zwięzłe podsumowanie
przytoczonych argumentów
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Materiały pomocnicze
• Użycie materiałów pomocniczych to sposób na
uatrakcyjnienie prezentacji (cytaty, reprodukcje
dzieł sztuki, nagrania muzyczne itd.)
• Trzeba pamiętać, że nie każda prezentacja
potrzebuje materiałów dodatkowych, które
uatrakcyjnią wypowiedź.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Lokalizacja materiałów źródłowych
Katalog online
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
www.dbp.wroc.pl
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wyniki wyszukiwania – baza Edukacja
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Lokalizacja internetowa kolekcji literackich,
ikonograficznych, fotograficznych i in.
• Publikacje internetowe należą do tzw. domeny
publicznej. Domena publiczna jest to twórczość, z której
może korzystać każdy, bezpłatnie, bez ograniczeń.
Należy jednak pamiętać, że polskie zasoby z domeny
publicznej są chronione autorskim prawem osobistym,
co obliguje nas do odwołania się do nazwiska autora za
każdym razem, gdy wykorzystujemy jego twórczość.
• W polskim prawie autorskim obowiązuje ochrona przez
70 lat od śmierci twórcy / współtwórców. Jeśli więc autor
opublikował powieść w 1945 r., a zmarł w 1980, to
dopiero w 2050 r. można będzie publikować jego książkę
bez zgody spadkobierców.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Szkolna Biblioteka Cyfrowa
WOLNE LEKTURY
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Szkolna Biblioteka Cyfrowa
WOLNE LEKTURY
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Motywy literackie na www.wolnelektury.pl
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Szkolna Biblioteka Cyfrowa
WOLNE LEKTURY
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Cyfrowa Biblioteka Narodowa POLONA
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Cyfrowa Biblioteka Narodowa POLONA
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wikiźródła
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wikibooks
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wikipedia
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wikicytaty
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wikimedia Commons
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Uwaga!
Należy pamiętać, że wymienione wyżej projekty
(w formie stron wiki) są społecznościowymi,
pisanymi i redagowanymi przez internatów
i należy je traktować z dużą dozą ostrożności.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Przykładowy temat prezentacji
„Adaptacja filmowa utworu literackiego.
Omów na wybranym przykładzie”
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Teksty kultury użyte do prezentacji
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Adaptacja filmowa utworu literackiego
Panny z Wilka (1979) Andrzeja Wajdy są
ekranizacją opowiadania Jarosława
Iwaszkiewicza pod tym samym tytułem,
napisanego w Syrakuzach w 1932 r.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Bohaterowie
Bohaterem opowiadania jest
Wiktor Ruben, mężczyzna
dobiegający czterdziestki,
który odwiedza Wilko, majątek
kuzynów, gdzie bywał w
młodości. Od ostatniej wizyty,
tuż przed wojną 1914 roku,
minęło 15 lat.
Z sześciu panien, z którymi
Ruben przeżywał swoje
pierwsze fascynacje miłosne i
erotyczne wtajemniczenia,
pozostało pięć kobiet: Julia,
Jola, Zosia, Kazia i Tunia.
Fela, do której Wiktor
najbardziej tęsknił, już nie żyła.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Ważne terminy
Utwór literacki
„Przekaz słowny, mówiony lub pisany, spełniający
obowiązujące w danym czasie kryteria literackie”1
Adaptacja filmowa
„(…) w najbardziej potocznym rozumieniu, dzieło filmowe,
które stanowi efekt przeniesienia utworu literackiego na
ekran” 2
---------------1. Literatura, wiedza o kulturze : encyklopedia szkolna WSiP. Red. Andrzej Makowiecki. Warszawa 2006. Utwór literacki, s. 858.
2. Literatura, wiedza o kulturze : encyklopedia szkolna WSiP. Red. Andrzej Makowiecki. Warszawa 2006. Adaptacja filmowa, s. 8.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Przykładowa teza do prezentacji
Charakterystyczną cechą filmu Wajdy
jest przetworzenie
wszystkich retorycznych planów
opowiadania Iwaszkiewicza
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Kolejność prezentowanych argumentów
1. Retoryczne plany tekstu kultury (inventio,
dispositio, elocutio).
2. Adaptacja filmowa utworu literackiego.
3. Przetworzenie retorycznych planów
opowiadania Iwaszkiewicza na język filmu
Wajdy.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Retoryczne plany tekstu kultury
Zgodnie z zasadami retoryki każdy tekst, w tym oczywiście tekst
kultury, składa się z trzech planów:
• planu idei (inventio) wyszukanie, zebranie materiału, pomysł na
opowiadanie, czy film
• planu zdarzeń (dispositio) uporządkowanie elementów nadające
kształt całej kompozycji
• planu wyrażania (elocutio) nadanie odpowiedniej formy stylistycznej
Adaptacja filmowa utworu literackiego stanowi przejęcie planu idei
(inventio), przy jednoczesnej reorganizacji planu zdarzeń (dispositio)
i planu wyrażania (elocutio)
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Plan idei u Iwaszkiewicza
• Opowiadanie Iwaszkiewicza stanowi artystycznie
wyrażoną refleksję nad ulotnością szczęścia
i nieuchronnością przemijania.
• Mówi o utracie złudzeń, o rozczarowaniach, których
nie da się uniknąć. Spostrzeżenia pisarza pozostają w
bezpośrednim związku ze słynną myślą Heraklita
z Efezu – panta rhei (wszystko na świecie jest zmienne)
oraz ideą vanitas, głoszoną przez Koheleta (Marność
nad marnościami i wszystko marność).
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Plan idei i plan zdarzeń u Wajdy
• Przedstawioną przez Iwaszkiewicza refleksję nad
przemijaniem i próbą wskrzeszenia dawno minionego
świata przenosi reżyser na drugi plan.
• Panny z Wilka według Wajdy to bardzo przenikliwy
portret pięciu kobiet zakochanych w tym samym
mężczyźnie. W celu podkreślenia dramatyzmu tychże
relacji reżyser wprowadza elementy niewystępujące
w literackim pierwowzorze np. próbę samobójczą Tuni.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Istotną różnicę widać pomiędzy literacką
a filmową kreacją głównego bohatera
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wiktor Ruben u Iwaszkiewicza
•
Bohater opowiadania jest zgorzkniałym, przedwcześnie postarzałym
mężczyzną, wiodącym nudny żywot zarządcy folwarku. Jego próba
przywrócenia świata młodości staje się przede wszystkim inspiracją do
rozmyślań nad sobą i sensem swojego życia.
„Przyszedł, ale za późno, już to wszystko,
co mogło na niego czekać, stało się popiołem”.
•
Główny bohater ma z początku błędne przeświadczenie, że jest w
stanie zawrócić czas. Wydaje mu się, że może przeżyć to, czego nie przeżył
będąc młodym chłopcem. Magia wieku młodzieńczego jednak minęła,
a próba powrotu do świata młodości okazuje się niemożliwa.
„Lato się we mnie przełamało”.
(Wiktor Ruben)
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wiktor Ruben u Wajdy
Wajda uwypukla charakterystyczne dla Rubena działanie pod wpływem lęku.
Jego podróż do Wilka staje się rozpaczliwą próbą powrotu do życia,
podyktowaną przemożnym lękiem przed śmiercią. Podczas pobytu w Wilku
uświadamia sobie, że przegrał życie nie z powodu wypadków dziejowych, jak
to sobie zawsze tłumaczył, ale wyłącznie za sprawą własnego tchórzostwa.
„Nie kochał nigdy nikogo, ale nie dlatego, że nie było
po temu sposobności, tylko dlatego, że stchórzył”
Wajda słowami jednej z bohaterek demaskuje konsekwencje inności głównego
bohatera, uznawanej zresztą przez samego Wiktora za świadectwo
wyjątkowości i powód do dumy.
„Ty zawsze byłeś inny. Od samego początku
oddzieliłeś się od innych ludzi, zawsze byłeś oddzielony”
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Andrzej Wajda o swoim filmie
„Jakaś cienka nitka łączy nas z tym
opowiadaniem, jakbyśmy w sobie odgrzebywali
coś dawnego, coś z dzieciństwa, coś lepszego,
coś piękniejszego. W Pannach z Wilka pojawia
się świat wartości. Te kobiety wiedzą dokładnie,
czego nie wolno im przekroczyć. Ale wyrażenie
tego na ekranie nie było łatwe.”
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Opowiadanie a film
• W filmie Wajdy dostrzec można zdecydowanie
mniej niuansów niż w opowiadaniu. Jest to
jednak konsekwencją odmienności środków
wyrazu, którymi dysponują kino i literatura.
• To, co jest sugerowane w literackiej narracji, na
ekranie musi przynajmniej częściowo zamienić
się w obraz.
• Film daje inne możliwości, ale też stwarza
pewne bariery w odniesieniu do oryginału.
Osobną kwestią pozostają ponadto niezależne
decyzje adaptatora.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Wniosek
Porównując film Wajdy z opowiadaniem
Iwaszkiewicza zauważyć można, że reżyser
przetworzył wszystkie trzy retoryczne plany
tekstu. Z tego powodu filmową adaptację
Panien z Wilka Iwaszkiewicza nazwać by
można przeróbką-hybrydą, łączącą cechy
adaptacji i parafrazy.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Literatura podmiotu
1. Iwaszkiewicz, Jarosław. Panny z Wilka :
opowiadania. Wyd. 8. Warszawa 1979.
2. Wajda, Andrzej (reż.). Panny z Wilka. [film
fabularny na płycie CD]. 1979.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Literatura przedmiotu
1. Bąk, Zbigniew. Czas - śmierć - miłość : (czyli o ,,Pannach z Wilka” i ,,Brzezinie” Iwaszkiewicza).
„Polonistyka” 1988, nr 8, s. 589-598.
2. Brzozowski, Tadeusz. ,,Panny” okiem kamery rozebrane (o filmowym czytaniu literatury
na przykładzie ,,Panien z Wilka’’ Andrzeja Wajdy). „Polonistyka” 1996, nr 5, s. 283-288.
3. Citko, Katarzyna. Tradycja, kultura, egzystencja w „Brzezinie” i „Pannach z Wilka” Andrzeja Wajdy.
Kraków 1998. Czas i przemijanie jako istota istnienia człowieka w „Pannach z Wilka” A. Wajdy,
s. 113-120.
4. Drabarek, Barbara, Rowińska, Izabella. Dzieło filmowe jako tekst kultury : gimnazjum, liceum. Kielce
2004. Panny z Wilka, s. 131-138.
5. Gryszkiewicz, Bogusław. ,,Panny z Wilka” Jarosława Iwaszkiewicza jako opowieść o
postrzeganiu świata. „Ruch Literacki” 1997, z. 3, s. 373-385.
6. Kuśmierczyk, Seweryn. ,,A śmierć odmiga się w stawie...” : ,,Panny z Wilka” Andrzeja
Wajdy. „Twórczość” 1998, nr 7, s. 53-75.
7. Literatura, wiedza o kulturze : encyklopedia szkolna WSiP. Red. Andrzej Makowiecki.
Warszawa 2006. Adaptacja filmowa, s. 8.
8. Literatura, wiedza o kulturze : encyklopedia szkolna WSiP. Red. Andrzej Makowiecki.
Warszawa 2006. Utwór literacki, s. 858.
9. Rutkowska, Teresa. Pięć nieszczęśliwych kobiet z Wenus i zmęczony mężczyzna z Marsa.
„Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 18, s. 142-152.
10. Wajda, Andrzej (reż.). Panny z Wilka. Rec. Barbara Mruklik. „Kino” 1979, nr 6, s. 16-20.
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Cytaty
„Ale ten cały nastrój lata, szczęścia i niefrasobliwych spotkań, pełnych pomysłów i żartów, był
bardzo podobny do miłości”.
„Nie kochał nigdy nikogo, ale nie dlatego, że nie było po temu sposobności, tylko dlatego, że
stchórzył”.
„Wszystko, co wtedy się działo, to były nieuświadomione zapowiedzi rzeczy, których nie
zrealizował”.
„Przyszedł, ale za późno, już to wszystko, co mogło na niego czekać, stało się popiołem”.
„Lato się we mnie przełamało” (słowa Wiktora po rozmowie z Zosią)
„Wielki to grzech nie umieć spostrzec własnego szczęścia”.
„Była to jednocześnie gra starości i młodości, wspomnień i rzeczywistości, życia i śmierci, Tuni i
Feli”.
Jakaś cienka nitka łączy nas z tym opowiadaniem, jakbyśmy w sobie odgrzebywali coś dawnego,
coś z dzieciństwa, coś lepszego, coś piękniejszego. W Pannach z Wilka pojawia się świat
wartości. Te kobiety wiedzą dokładnie, czego nie wolno im przekroczyć. Ale wyrażenie tego na
ekranie nie było łatwe”.
Andrzej Wajda o swoim filmie
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Przykładowy konspekt
Imię i nazwisko: Filip Kowalski Klasa: III a
Temat: Adaptacja filmowa utworu literackiego. Omów na wybranym przykładzie
I. Literatura podmiotu
1. Iwaszkiewicz, Jarosław. Panny z Wilka : opowiadania. Wyd. 8. Warszawa 1979.
2. Wajda, Andrzej (reż.). Panny z Wilka. [film fabularny na płycie CD]. 1979.
II. Literatura przedmiotu
1. Bąk, Zbigniew. Czas - śmierć - miłość : (czyli o ,,Pannach z Wilka” i ,,Brzezinie” Iwaszkiewicza). „Polonistyka” 1988, nr 8, s. 589-598.
2. Brzozowski, Tadeusz. ,,Panny” okiem kamery rozebrane (o filmowym czytaniu literatury na przykładzie ,,Panien z Wilka’’ Andrzeja Wajdy).
„Polonistyka” 1996, nr 5, s. 283-288.
3. Citko, Katarzyna. Tradycja, kultura, egzystencja w „Brzezinie” i „Pannach z Wilka” Andrzeja Wajdy. Kraków 1998. Czas i przemijanie jako istota
istnienia człowieka w „Pannach z Wilka” A. Wajdy, s. 113-120.
4. Drabarek, Barbara, Rowińska, Izabella. Dzieło filmowe jako tekst kultury : gimnazjum, liceum. Kielce 2004. Panny z Wilka, s. 131-138.
5. Gryszkiewicz, Bogusław. ,,Panny z Wilka” Jarosława Iwaszkiewicza jako opowieść o postrzeganiu świata. „Ruch Literacki” 1997, z. 3, s. 373-385.
6. Kuśmierczyk, Seweryn. ,,A śmierć odmiga się w stawie...” : ,,Panny z Wilka” Andrzeja Wajdy. „Twórczość” 1998, nr 7, s. 53-75.
7. Literatura, wiedza o kulturze : encyklopedia szkolna WSiP. Red. Andrzej Makowiecki. Warszawa 2006. Adaptacja filmowa, s. 8.
8. Literatura, wiedza o kulturze : encyklopedia szkolna WSiP. Red. Andrzej Makowiecki. Warszawa 2006. Utwór literacki, s. 858.
9. Rutkowska, Teresa. Pięć nieszczęśliwych kobiet z Wenus i zmęczony mężczyzna z Marsa. "Kwartalnik Filmowy" 1997, nr 18, s. 142-152.
10. Wajda, Andrzej (reż.). Panny z Wilka. Rec. Barbara Mruklik. „Kino” 1979, nr 6, s. 16-20.
III. Ramowy plan wypowiedzi
Teza
Charakterystyczną cechą filmu Wajdy jest przetworzenie wszystkich retorycznych planów opowiadania Iwaszkiewicza
Kolejność prezentowanych argumentów
1. Retoryczne plany tekstu kultury (inventio, dispositio, elocutio).
2. Adaptacja filmowa utworu literackiego.
3. Przetworzenie retorycznych planów opowiadania Iwaszkiewicza na język filmu Wajdy.
Wnioski
Porównując film Wajdy z opowiadaniem Iwaszkiewicza zauważyć można, że reżyser przetworzył wszystkie trzy retoryczne plany tekstu. Z tego
powodu filmową przeróbkę Panien z Wilka Iwaszkiewicza nazwać by można przeróbką-hybrydą, łączącą cechy adaptacji i parafrazy.
IV. Materiały pomocnicze
- cytaty
- komputer z programem do odtwarzania pokazu multimedialnego i filmów na dvd
Podpis
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Dziękuję państwu za uwagę
Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu