PILOTAŻOWY Program zajęć terapeutycznych z wykorzystaniem

PILOTAŻOWY Program zajęć terapeutycznych
z wykorzystaniem programów multimedialnych dla uczniów
z zaburzeniami percepcji słuchowej.
„WSPOMAGANIE ROZWOJU”
Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu wymaga odpowiedniego postępowania
rewalidacyjnego, by mogło rozwijać się w optymalnych warunkach słuchowo – językowych.
Odpowiednio do indywidualnych możliwości dziecka, predyspozycji rodziców i wymagań
środowiskowych należy stosować w stosunku do niego właściwą metodę postępowania.
Zaletą terapeutycznych programów komputerowych są szerokie i różnorodne
możliwości graficzne, które w znacznym stopniu mogą wzmocnić stymulację rozwoju
psychoruchowego dzieci oraz możliwość indywidualizacji pomocy dla określonego dziecka.
Proponowane zajęcia przeznaczone są dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualna
w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim oraz dla uczniów z niepełnosprawnością
sprzężona.
CELE I ZADANIA:
Głównym celem zajęć jest usprawnianie mowy dzieci jak również poszerzanie wiedzy
dziecka o treści wzięte z życia codziennego i związanymi z poszczególnymi porami roku.
1. Wzbogacanie słownictwa oraz poszerzanie kompetencji komunikacyjnych:
z zakresu poczucia sprawstwa :
- kształcenie podstawowej umiejętności obsługiwania się komputerem;
- wyrabianie umiejętności fiksowania wzroku na zmieniających się obrazach;
- kształtowanie myślenia przyczynowo – skutkowego;
- zachęcanie dziecka do swobodnych wypowiedzi na tematy przedstawione na
powstałych obrazach;
przykłady ćwiczeń:
- samodzielne komponowanie obrazka poprzez manipulację myszą lub
uderzenie w przycisk;
- pytania dotyczące kolorowej ilustracji;
z zakresu percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo – ruchowej:
- wykształcenie i doskonalenie umiejętności fiksowania wzroku na obrazie;
1
- rozwijanie umiejętności angażowania wzroku i ruchu w konkretne zadania;
przykłady ćwiczeń:
- grupowanie elementów według określonej cechy (np. koloru),
- szukanie w zbiorze dwóch takich samych elementów,
- dobieranie elementów w pary,
- układanie rozsypanek, uzupełniarek obrazkowych (np. puzzle, niepełne
ilustracje, dopasowywanie wypełnień do konturów).
z zakresu percepcji słuchowej i koordynacji słuchowo - ruchowej:
- kształcenie umiejętności słuchania i skupiania uwagi na bodźcach słuchowych;
- wyrabianie umiejętności rozpoznawania i nazywania dźwięków najbliższego
otoczenia oraz niektórych instrumentów muzycznych;
- rozwijanie umiejętności angażowania;
przykłady ćwiczeń:
- wysłuchanie określonego dźwięku (odgłosu otoczenia, przyrody, zwierzęcia
itp.) i wskazanie (zaznaczenie) ilustracji, która do dźwięku pasuje,
- ocenianie natężenia dźwięku(głośno, cicho).
z zakresu koordynacji wzrokowo- słuchowo- ruchowej:
- kształtowanie umiejętności jednoczesnego angażowania zmysłu słuchu i wzroku
oraz motoryki małej;
- wyrabianie umiejętności wykonywania poleceń zgodnie z instrukcją słowną;
- rozwijanie koncentracji uwagi.
przykłady ćwiczeń:
- odnajdywanie w zbiorze i zaznaczanie ilustracji stosownej do usłyszanego
dźwięku,
- odnajdywanie w zbiorze i zaznaczanie ilustracji, która odpowiada
usłyszanemu dźwiękowi i jest jednocześnie w ruchu,
- odnajdywanie w zbiorze i zaznaczanie ilustracji odpowiedniej do usłyszanego
dźwięku oraz przeniesieniu jej w miejsce określone w poleceniu słownym,
- wykonanie zamkniętych poleceń słownych (np. pokolorowanie konkretnego
fragmentu ilustracji na dany kolor).
Z zakresu grafomotoryki:
- rozwijanie motoryki małej przez manipulację myszka:
- kształcenie umiejętności kreślenia różnych wzorów po śladzie
i samodzielnie,
- wyrabianie precyzji ruchów,
2
- wyrabianie umiejętności rozpoznawania i nazywania kolorów,
- rozwijanie kreatywności ( możliwość wydrukowania wykonane przez dziecko
pracy),
- ćwiczenia grafomotoryczne w tradycyjnym znaczeniu( karty pracy do wydruku).
2. Podnoszenie poziomu komunikacji pozawerbalnej dziecka.
Nauka wykorzystywania werbalnych i pozawerbalnych środków przekazu
informacji – wyrażania gestem, mimika, ruchami ciała własnych życzeń, potrzeb
i stanów emocjonalnych(idź, chodź, daj, jeść, pić itp.);
wdrażanie znaków języka migowego z wykorzystaniem programu
- Komputerowy słownik tematyczny
Podczas zajęć wykorzystane zostaną następujące multimedialne programy terapeutyczne
wydawnictw interaktywnych Young Digital Planet :
Wspomaganie rozwoju. Z Tosią przez pory roku... to specjalistyczna seria programów
multimedialnych, przeznaczony przede wszystkim dla:
dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową bądź sprzężoną - jako
element wspomagający stymulację wielozmysłową (w tym dla dzieci słabosłyszących
i niesłyszących, z autyzmem) dzieci z parcjalnymi zaburzeniami rozwoju - jako pomoc
w terapii pedagogicznej, dzieci w wieku przedszkolnym - jako element wspierający ich
wszechstronny rozwój.
Pakiet Wspomaganie rozwoju. Z Tosią przez pory roku... składa się z czterech części:
Zima, czyli przygody Tosi w krainie śniegu
Wiosna, czyli Tosia wśród zieleni i kwiatów
Lato, czyli wakacje Tosi
Jesień, czyli Tosia wśród kolorowych liści
Każda z płyt zawiera ćwiczenia o zróżnicowanym poziomie trudności, kształcące w zakresie
różnych sprawności. Szczególną rolę w tej specjalistycznej serii odgrywa sposób motywacji
dzieci do samodzielnego wykonywania ćwiczeń, wykorzystujący różnorodne wzmocnienia
pozytywne. Stanowią je nagrody dźwiękowe, graficzne, animacyjne lub wzory kart pracy
z ćwiczeniami grafomotorycznymi do wydruku, uaktywniające się po prawidłowym
wykonaniu konkretnego ćwiczenia bądź jego fragmentu.
Sfonem – program do badania i terapii słuchu fonemowego z serii programów Logopedia.
Przeprowadzany za pomocą programu test sprawdza, czy badana osoba słyszy różnicę
pomiędzy określonymi opozycjami fonemowymi(tzw. Paronimami, np. koza: kosa, kula: kura
itp.).
LOGO-Gry są zestawem gier wspomagających i uatrakcyjniających terapię logopedyczna
dzieci z zaburzeniami mowy spowodowanymi uszkodzeniem słuchu, dzieci z opóźnionym
rozwojem mowy, z autyzmem, mutyzmem, opóźnionym rozwojem umysłowym i z innymi
zaburzeniami. Atrakcyjna forma graficzna i ciekawa fabuła gier pozwalają zwiększyć
efektywność terapii oraz zmotywować dziecko do wykonywania ćwiczeń. Istotną cechą
LOGO-Gier w wypadku dzieci głuchych jest możliwość „ujrzenia” swego głosu na ekranie
monitora. Oglądanie optycznego obrazu własnej wypowiedzi pozwala dziecku z wada słuchu
3
porównać ową wypowiedź z wypowiedzią prawidłową, a następnie dążyć do jak najlepszego
dopasowania się do wzorca.
Jak również prowadzone będą następujące ćwiczenia słuchowe:
opisy obrazków,
opowiadanie historyjek obrazkowych,
słuchanie bajek, opowiadań,
wymyślanie zakończenia do opowiadań, bajek,
opowiadanie treści usłyszanych bajek i opowiadań,
kończenie zdań,
nauka na pamięć wierszyków, piosenek, rymowanek i ich prezentowanie,
rozwiązywanie, układanie zagadek,
odtwarzanie rytmu (klaskaniem, pukaniem itp.),
odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych (dziecko wystukuje ołówkiem o blat
stołu układ złożony np. z klocków),
dobieranie układu przestrzennego do usłyszanego rytmu,
graficzne przedstawianie układu dźwięków (rysowanie kropek, kresek itp.),
rozpoznawanie odgłosów otoczenia (szelesty, szmery, stuknięcia), ich naśladowanie
i lokalizacja,
rozpoznawanie odgłosów przyrody (szum deszczu, śpiew ptaków itp.),
rozpoznawanie odgłosów wydawanych przez upadające lub uderzające o siebie
przedmioty (np. pęk kluczy, klocki, łyżeczka),
rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez instrumenty,
wyodrębnianie zdań, wyrazów w wypowiedziach,
uzupełnianie zdań brakującymi wyrazami,
powtarzanie ciągów słownych i zdań,
tworzenie rymu do podanego wyrazu,
układanie rymowanek,
kojarzenie głoski z literą (głoska – słyszana, litera – zapisana, np. słowo „grzyb” to 4
głoski: g-rz-y-b, ale 5 liter: g-r-z-y-b),
różnicowanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych ze słuchu (np. b - p, d - t),
różnicowanie wyrazów podobnych, różniących się głoskami opozycyjnymi (np. data –
tata),
dobieranie wyrazów rymujących się lub kończących się tą samą sylabą,
dobieranie par obrazków według pierwszej głoski, tworzenie wyrazów
rozpoczynających się od danej głoski,
dzielenie wyrazów na sylaby, wyklaskiwanie w rytm wypowiadanych sylab,
śpiewanie wyrazów i piosenek sylabami,
określanie długości wyrazów na podstawie liczby sylab,
tworzenie wyrazów przez dodanie lub odjęcie sylaby,
wykrywanie różnic i podobieństw w wyrazach (pierwsza i ostatnia głoska, liczba
głosek, liczba sylab),
łączenie głosek w słowa (m – a – m – a: mama),
rozkładanie słów na głoski (mama: m – a – m – a),
układanie z klocków literowych prostych wyrazów,
dobieranie podpisów do obrazków,
różnicowanie słów podobnie brzmiących (wskazywanie obrazków po usłyszeniu ich
nazw, np. dom - tom),
tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby (odgadywanie nazwy
obrazka na podstawie podanej sylaby początkowej),
4
układanie zdań z podanymi wyrazami,
i inne…
FORMY PRACY
Biorąc pod uwagę możliwości intelektualne i sprawnościowe dzieci należy zwrócić uwagę na
indywidualizację stopnia trudności wykonywanych zadań, i inne dla każdego dziecka tempo
pracy, dlatego dane zajęcia przeprowadzane będą w formie indywidualnej bądź w małych
dwuosobowych zespołach.
METODY PRACY
Zajęcia będą się odbywały w pracowni logopedycznej, gdzie dzieci pracują bezpośrednio przy
komputerze. Metody nauczania oparte są na czynnościach praktycznych, gdyż wymagają
zaangażowania i działania ze strony uczniów. Prace praktyczne poprzedzają wskazówki ze
strony nauczyciela, obrazowane na projektorze.
opracowała: Bożena Tutaj
Literatura:
M.Wójcik, Edukacja i rehabilitacja osób z wada słuchu – wyzwania współczesności, wyd.ped.
Akapit, Toruń 2010
Przewodnik metodyczny wydawnictwa interaktywnego Young Digital Poland
5