Zadanie: 1 (1 pkt) Margaryna powstaje z tłuszczów roślinnych przez

Zadanie: 1 (1 pkt)
Margaryna powstaje z tłuszczów roślinnych przez:
a) Katalityczne przyłączenie wodoru
b) Łagodne utlenianie kwasów tłuszczowych
c) Ochładzanie tłuszczów roślinnych
d) Polimeryzację kwasów tłuszczowych
Zadanie: 2 (1 pkt)
Masz dwie probówki: z olejem roślinnym oraz ze smalcem.
Wskaż probówkę, w której nastapi odbarwienie roztworu wody bromowej lub manganianu
(VII) potasu.
Zadanie: 3 (1 pkt)
Z powierzchni zanieczyszczonej wody rzecznej zebrano tłustą plamę.
Uczniowie podejrzewają, że jest to olej jadalny a nie mineralny.
Jak utwierdzą się w swoim przekonaniu?
a) przeprowadzą próbę rozpuszczania oleju w zimnej wodzie
b) przeprowadzą próbę rozpuszczania oleju w ciepłej wodzie
c) w parowniczce silnie ogrzeją olej i po wydzielonym zapachu zidentyfikują rodzaj oleju
d) oleju jadalnego i mineralnego nie można odróżnić
Zadanie 4. (1 pkt)
Napisz równanie reakcji otrzymywania tristearynianu gliceryny (stosuj
półstrukturalne reagentów).
 Podaj, w jakim stosunku molowym reagują ze sobą substraty.
 Napisz, do jakiej grupy związków organicznych należy tristearynian gliceryny.
wzory
Zadanie 5. (2 pkt )
.(...) Przekonanie, że należy unikać wszelkich tłuszczów, w dużym stopniu wynikało z
obserwacji społeczeństw bogatych krajów zachodnich, gdzie ich spożycie jest znaczne i
odnotowuje się dużą zapadalność na chorobę wieńcową. Jednak zależność ta dotyczy jedynie
tłuszczów nasyconych. W społeczeństwach, w których konsumuje się stosunkowo dużo
tłuszczów jedno- i wielonienasyconych, na tę chorobę zapada z reguły mniej osób. Na przykład
tradycyjna dieta Kreteńczyków zawiera duże ilości oliwy (będącej bogatym źródłem tłuszczów
jednonienasyconych) i ryb (bogatych w tłuszcze wielonienasycone). (...).
Czasopismo .Świat nauki. WSiP, nr 3 marzec 2003, s.46, 47.
Dokonaj analizy tego tekstu oraz
 wymień jeden produkt spożywczy będący źródłem tłuszczów
jednonienasyconych i jeden produkt spożywczy będący źródłem tłuszczów
wielonienasyconych,
 podaj nazwę przykładowego tłuszczu (jedno- lub wielonienasyconego), którego
spożycie nie powoduje zwiększonej zapadalności na chorobę wieńcową.
Zadanie: 6 (1 pkt)
Reakcja zachodząca podczas uwodornienia tłuszczów ciekłych to:
a) polimeryzacja
b) synteza c) substytucja
d) addycja
Zadanie 7. (1 pkt)
Wodorotlenek sodu w obecności wody reaguje z tłuszczem znajdującym się w zatkanych
rurach.
Napisz równanie tej reakcji przyjmując, że cząsteczki tłuszczu zbudowane są wyłącznie z
tristearynianu glicerolu. W zapisie zastosuj półstrukturalne (grupowe) wzory tristearynianu
glicerolu i glicerolu oraz sumaryczne wzory reszt węglowodorowych kwasu organicznego.
Zadanie 8. (1 pkt)
Określ, jaka właściwość fizyczna produktów reakcji tłuszczu z zasadą sodową jest
podstawą opisanej metody udrażniania rur.
Zadanie 9. (4 pkt)
Uzupełnij zdania:
Tłuszcze
to
....................
kwasów
tłuszczowych
i.....................
Powstają
w
reakcji..................... będącej przykładem reakcji..................... Z tłuszczów w reakcji....................
z wodorotlenkiem sodu lub potasu powstają ..................... Gdy w skład tłuszczu wchodzą
wyłącznie kwasy nasycone, to tłuszcz w temperaturze pokojowej jest ciałem ..................... Aby
z tłuszczu ciekłego otrzymać tłuszcz stały, należy go .................... w obecności katalizatora,
(np. niklu, ostatnio Cu - Au)
Zadanie 10. (2 pkt)
Podczas prażenia mięsa lub innych produktów powstaje akroleina, substancja o
nieprzyjemnym zapachu. Napisz równanie reakcji wiedząc, że powstaje z odwodnienia glicerolu
(odchodzą dwie cząsteczki wody).
Zadanie 11. (3 pkt.)
Próbkę oleju roślinnego o masie 1776 g i liczbie jodowej równej 95 poddano
uwodornieniu.
Oblicz, jaką objętość wodoru (mierzoną w warunkach normalnych) zużyto w tej reakcji.
Zadanie 12. (1 pkt)
Smalec powoduje nikłą zmianę zabarwienia wody bromowej, natomiast olej słonecznikowy w zetknięciu z wodą bromową powoduje całkowite jej odbarwienie. Wyjaśnij wyniki
doświadczeń z wodą bromową i smalcem oraz olejem roślinnym w oparciu o budowę
cząsteczek tych związków.
Zadanie: 13 (3 pkt)
Uzupełnij schemat:
Uzasadnij dlaczego palącego się tłuszczu nie można gasić wodą ?
Czy z chemicznego punktu widzenia właściwe jest stosowanie tej samej nazwy: olej do
olejów roślinnych i do tzw. olejów napędowych. Odpowiedź uzasadnij.
Zadanie: 14 (1 pkt)
Uczeń miał zbadać doświadczalnie, który z dwóch tłuszczów: olej lniany czy łój wołowy ma
charakter nienasycony. Postąpił prawidłowo, jeśli:
a) spalił tłuszcze, używając łyżeczki do spalań,
b) olej lniany i łój wołowy próbował rozpuścić w wodzie,
c) do probówek z olejem lnianym i łojem wołowym dodał stężonego roztworu wodorotlenku
sodu i ogrzewał,
d) do probówek z olejem lnianym i łojem wołowym dodał wody bromowej i wstrząsał.
Zadanie: 15 (2 pkt)
Napisz i dobierz współczynniki stechiometryczne reakcji między odpowiednim tłuszczem
a wodorotlenkiem metalu, aby w wyniku reakcji powstało mydło twarde.
 Jak nazywa się i jakie ma zastosowanie drugi produkt tej reakcji ?
Zadanie: 16 (1 pkt)
Uzupełnij zdanie:
Tłuszcze pochodzenia ....... są cieczami, ponieważ w ich skład wchodzą estry ........
kwasów karboksylowych.
Zadanie: 17 (1 pkt)
Chcąc wykazać nienasycony charakter oleju roślinnego należy podziałać na tę
substancję:
a) Wodnym roztworem bromu
b) Wodnym roztworem wodorotlenku sodu
c) Wodnym roztworem manganianu (VII) potasu
d) Odpowiedź a i c jest prawidłowa
Zadanie: 18 (1 pkt)
Aby otrzymać margarynę z oleju słonecznikowego należy przeprowadzić reakcję:
a) Bromowania
b) Utleniania
c) Uwodornienia
d) Uwodnienia
Zadanie: 19 (1 pkt)
Margaryny powstają podczas chemicznego procesu „utwardzania”, następnie są
„uszlachetniane” – aromatyzowane, witaminizowane itd. Który z wymienionych pierwiastków
jest katalizatorem reakcji utwardzania
a) Ni
b) Fe
c) Cu
d) Cr
Zadanie: 20 (1 pkt)
Nie wszystkie substancje tłuste są tłuszczami. Silnie ogrzane tłuszcze naturalne
wydzielają substancję o gryzącym zapachu, która pomaga nam odnaleźć smażalnie. Dzięki niej
także zawsze możemy odróżnić olej naturalny od mineralnego. Jest to:
a) Akroleina
b) Gliceryna
c) Oleina
d) Sacharyna
Zadanie: 21 (1 pkt)
Czekolada gorzka zawiera 32% tłuszczu. Ile gramów tłuszczu dostarczysz organizmowi
jeżeli zjesz ¼ 200 gramowej tabliczki czekolady ?
Zadanie 22. (1 pkt)
Podaj wzór tłuszczu, który poddany został reakcji hydrolizy w środowisku zasadowym,
wiedząc, że produktami tej reakcji są związki: 1 mol cząsteczek gliceryny, 1 mol cząsteczek
stearynianu sodu i 2 mole cząsteczek palmitynianu sodu.
Zadanie 23. (3 pkt)
Do utwardzenia tłuszczu zużyto 11,2 dm3 wodoru (warunki normalne). W wyniku tej
reakcji otrzymano 0,25 mola tristearynianu gliceryny. Podaj wzór tłuszczu ciekłego, który
poddano utwardzeniu.
Zadanie 24. (1 pkt)
W kolumnie I podano symbole lub wzory chemiczne substancji pełniących rolę katalizatorów. Przyporządkuj te substancje odpowiednim reakcjom podanym w kolumnie II.
Zadanie 25. (2 pkt)
Przeprowadzono reakcję enzymatycznej hydrolizy tripalmitynianu glicerolu. Napisz
równanie tej reakcji i oblicz wydajność tego procesu, jeżeli z 5 moli tłuszczu otrzymano 12 moli
kwasu palmitynowego.
Zadanie 26. (3 pkt)
Napisz równanie reakcji hydrolizy trioleinianu gliceryny w środowisku kwaśnym i oblicz
wydajność tego procesu, jeżeli wiadomo, że z 1 kg tego związku otrzymano 0,75 kg kwasu
oleinowego.
Zadanie 27. (1 pkt)
Wskaż, którą reakcję należy przeprowadzić w celu przekształcenia tłuszczów ciekłych w
stałe:
A. reakcja hydrolizy
B. reakcja zmydlania
C. reakcja hydrogenacji D. reakcja haloformowa
Zadanie 28. (1 pkt)
Z wymienionych poniżej tłuszczów najniższą temperaturę topnienia wykazuje:
A. tripalmitynian glicerolu,
B. tristearynian glicerolu,
C. trioleinian glicerolu,
D. wymienione tłuszcze wykazują jednakowe temperatury topnienia.
Zadanie 29. (1 pkt)
Liczba jodowa jest to ilość gramów jodu, którą może związać 100 g tłuszczu. Wartość ta
jest miarą liczby wiązań nienasyconych. Liczba jodowa jest tym wyższa, im więcej jest reszt
kwasów nienasyconych w tłuszczach. Podano kilka przykładów tłuszczów i ich liczb jodowych:
Który z podanych tłuszczów zawiera najmniej reszt nienasyconych?
Zadanie 30. (1 pkt)
Oblicz, ile dm3 wodoru (w war. normalnych) należy użyć do utwardzenia 10 moli
trioleinianu glicerolu.
Zadanie 31. (3 pkt)
W poniższym tekście dotyczącym tłuszczów uzupełnij luki wpisując w miejsce kropek
odpowiednie słowa:
Zadanie 32. (2 pkt)
Wyjaśnij, na czym polega reakcja zmydlania tłuszczów.
Napisz dowolne równanie reakcji przedstawiające ten proces.