Profilaktyka chorób sercowo

Profilaktyka chorób
sercowo-naczyniowych
Profilaktyka
chorób
sercowo-naczyniowych
(ChSN)
opiera
się
na ocenie/wykrywaniu i modyfikacji/eliminacji czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.
Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego podlegające modyfikacji: nieprawidłowe żywienie, palenie tytoniu, mała aktywność fizyczna, podwyższone
ciśnienie tętnicze, zwiększone stężenie cholesterolu LDL (LDL-C) w osoczu,
małe stężenie cholesterolu HDL (HDL-C) , zwiększone stężenie triglicerydów
(TG), nieprawidłowa tolerancja glukozy lub cukrzyca, nadwaga lub otyłość.
Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego niepodlegające modyfikacji: wiek
(mężczyźni ≥45 lat, kobiety ≥55 lat), wczesne (u mężczyzn <55. rż., u kobiet
<65. rż.) występowanie w rodzinie choroby niedokrwiennej serca (ChNS) lub
chorób innych tętnic na podłożu miażdżycy, już obecna ChNS lub choroba
innych tętnic na podłożu miażdżycy.
Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego
Grupę dużego ryzyka sercowo-naczyniowego stanowią: 1) osoby
z rozpoznaną ChNS, miażdżycą tętnic obwodowych lub chorobą naczyń
mózgowych; 2) chorzy na cukrzycę; 3) osoby bez rozpoznanej ChSN lub
cukrzycy: a) z silnym pojedynczym czynnikiem ryzyka – stężenie cholesterolu
całkowitego (TC) ≥8 mmol/l (320 mg/dl), LDL-C ≥6 mmol/l (240 mg/dl),
ciśnienie tętnicze skurczowe ≥180 mm Hg lub rozkurczowe ≥110 mm Hg; b)
u których ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 10 lat
wynosi ≥5% (do oceny tego ryzyka służy karta SCORE dla populacji polskiej
→ryc. 3-1, w której uwzględnia się płeć, wiek, ciśnienie tętnicze skurczowe,
stężenie cholesterolu całkowitego i palenie tytoniu).
Cele profilaktyki
1. U osób z grupy dużego ryzyka (bez klinicznie jawnej ChSN):
1) niepalenie papierosów; 2) przestrzeganie zasad zdrowego żywienia;
3) 30 min umiarkowanej aktywności fizycznej dziennie; 4) BMI przynajmniej <30 kg/m2, jeśli możliwe <25 kg/m2, obwód talii <102 cm u mężczyzn
i <88 cm u kobiet; jeśli obwody talii wynoszą odpowiednio 94–102 cm i 80–88
cm, to należy przynajmniej nie zwiększać masy ciała; 5) ciśnienie tętnicze
<140/90 mm Hg; 6) stężenie w osoczu TC <5 mmol/l (190 mg/dl) i LDL-C
<3 mmol/l (115 mg/dl); jeśli duże ryzyko utrzymuje się przez 3 mies. pomimo
postępowania niefarmakologicznego → przyjmij stężenia docelowe (→niżej);
7) stężenie glukozy <6 mmol/l (<110 mg/dl).
2. U osób z rozpoznaną ChSN lub z cukrzycą bez klinicznie jawnej
ChSN: 1) stężenie w osoczu TC <4,5 mmol/l (175 mg/dl) i LDL-C
<2,5 mmol/l (~100 mg/dl), ew. TC <4,0 mmol/l (155 mg/dl) i LDL-C
<2,0 mmol/l (80 mg/dl), jeśli to możliwe; 2) ciśnienie tętnicze
<130/80 mm Hg; 3) masa ciała – jw.; 4) stężenie glukozy <6 mmol/l i
HbA1c <6,5%, jeśli możliwe.
Ryc. 3-1. Karta ryzyka SCORE dla populacji polskiej