docArkusz II - poziom rozszerzony
download 
Reklamacja Transkrypt
Arkusz II - poziom rozszerzony
(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) Miejsce na naklejkê z kodem KOD ZDAJ¥CEGO MWO-W2A1P-021 EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPO£ECZEÑSTWIE ARKUSZ II Arkusz II Czas pracy 90 minut MAJ ROK 2002 Instrukcja dla zdaj¹cego 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron. Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia. Odpowiedzi trzeba zapisaæ czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu. Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisaæ o³ówkiem. Nie wolno u¿ywaæ korektora. B³êdne zapisy nale¿y wyranie przekreliæ. Wszelkie notatki nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który nie bêdzie oceniany. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie. Podczas pisania mo¿na korzystaæ z tekstu Konstytucji RP. Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi, któr¹ wype³nia egzaminator. ¯yczymy powodzenia! (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) PESEL ZDAJ¥CEGO Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ 40 punktów 2 Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II Zadanie 23. (9 pkt) Zapoznaj siê z fragmentem Kodeksu Pracy i odpowiedz na podane ni¿ej pytania. Art. 22. § 1. Przez nawi¹zanie stosunku pracy pracownik zobowi¹zuje siê do wykonywania pracy okrelonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. § 11. Zatrudnienie w warunkach okrelonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez wzglêdu na nazwê zawartej przez strony umowy. § 2. Pracownikiem mo¿e byæ osoba, która ukoñczy³a 18 lat. Na warunkach okrelonych w dziale dziewi¹tym pracownikiem mo¿e byæ równie¿ osoba, która nie ukoñczy³a 18 lat. (...) Art. 25. § 1. Umowê o pracê zawiera siê na czas nie okrelony, na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy. § 2. Ka¿da z umów, o których mowa w § 1, mo¿e byæ poprzedzona umow¹ o pracê na okres próbny, nie przekraczaj¹cy 3 miesiêcy. Art. 251. Zawarcie kolejnej umowy o pracê na czas okrelony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracê na czas nie okrelony, je¿eli poprzednio strony dwukrotnie zawar³y umowê o pracê na czas okrelony na nastêpuj¹ce po sobie okresy, o ile przerwa miêdzy rozwi¹zaniem poprzedniej a nawi¹zaniem kolejnej umowy o pracê nie przekroczy³a jednego miesi¹ca. (...) Art. 29. § 1. Umowa o pracê powinna byæ zawarta na pimie, z wyranym okreleniem rodzaju i warunków umowy, a w szczególnoci powinna okrelaæ: 1) rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania oraz termin rozpoczêcia pracy, 2) wynagrodzenie odpowiadaj¹ce rodzajowi pracy. § 3. Je¿eli umowa o pracê nie zosta³a zawarta na pimie, pracodawca powinien niezw³ocznie, nie póniej jednak ni¿ w ci¹gu 7 dni od dnia rozpoczêcia pracy, potwierdziæ pracownikowi na pimie rodzaj umowy i jej warunki. Art. 32. § 1. Ka¿da ze stron mo¿e rozwi¹zaæ za wypowiedzeniem umowê o pracê zawart¹ na: 1) okres próbny, 2) (uchylony), 3) czas nie okrelony. § 2. Rozwi¹zanie umowy o pracê nastêpuje z up³ywem okresu wypowiedzenia. Art. 39. Pracodawca nie mo¿e wypowiedzieæ umowy o pracê pracownikowi, któremu brakuje nie wiêcej ni¿ 2 lata do osi¹gniêcia wieku emerytalnego, je¿eli okres zatrudnienia umo¿liwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osi¹gniêciem tego wieku. (...) Art. 41. Pracodawca nie mo¿e wypowiedzieæ umowy o pracê w czasie urlopu pracownika, a tak¿e w czasie innej usprawiedliwionej nieobecnoci pracownika w pracy, je¿eli nie up³yn¹³ jeszcze okres uprawniaj¹cy do rozwi¹zania umowy o pracê bez wypowiedzenia. Art. 41. § 1. W razie og³oszenia upad³oci lub likwidacji pracodawcy, nie stosuje siê przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych dotycz¹cych ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwi¹zaniem umowy o pracê. § 2. W razie og³oszenia upad³oci lub likwidacji pracodawcy, umowa o pracê zawarta na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy mo¿e byæ rozwi¹zana przez ka¿d¹ ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem. (...) Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 3 1. Jaki rodzaj relacji miêdzy pracownikiem a pracodawc¹ jest w rozumieniu Kodeksu Pracy stosunkiem pracy? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. Ile razy pracodawca mo¿e zawrzeæ z tym samym pracownikiem umowê o pracê na czas okrelony? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3. Co powinno byæ okrelone w umowie o pracê? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4. Pan Kowalski jest architektem w biurze projektowym Domy i Biurowce z Krakowa. Domy i Biurowce wygra³y przetarg na zaprojektowanie nowej siedziby warszawskiej firmy Produkcja i Handel. Pan Kowalski od tego czasu nie zajmuje siê niczym innym jak tylko projektowaniem biurowca dla Produkcji i Handlu: przeniós³ siê do Warszawy, godzinami rozmawia o swoim projekcie z zarz¹dem Produkcji i Handlu. Czy pana Kowalskiego i firmê Produkcja i Handel ³¹czy stosunek pracy? Uzasadnij krótko swoj¹ odpowied. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4 Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 5. Wkrótce po oddaniu nowej siedziby firma Produkcja i Handel popad³a w k³opoty finansowe i zbankrutowa³a. Wszyscy jej pracownicy otrzymali wymówienia. Pani Kamiñska w przysz³ym roku mia³a przejæ na emeryturê, za¿¹da³a wiêc od w³acicieli Produkcji i Handlu odszkodowania za bezprawne zwolnienie z pracy pracownika, który podlega szczególnej ochronie w okresie przedemerytalnym. Czy pani Kamiñska ma szansê na odszkodowanie? Uzasadnij krótko swoj¹ odpowied. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 24. (12 pkt) Przeanalizuj dane zawarte w tabelach i tekcie interpelacji i odpowiedz na podane ni¿ej pytania. Tabela 1. Procent uczniów, którzy w ci¹gu ostatnich 12 miesiêcy u¿ywali narkotyków lub brali udzia³ w prywatkach z narkotykami - badania w pierwszych klasach szkó³ ponadpodstawowych w jednej z dzielnic du¿ego miasta. 1996 1998 U¿ywanie narkotyków w czasie ostatnich 12 mies. 14,2 16,7 Udzia³ w prywatkach z narkotykami w czasie ostatnich 12 mies. 38,2 47,6 Tabela 2. Procent uczniów, którzy wskazali miejsca, gdzie mo¿na kupiæ narkotyki - badania ogólnopolskie w pierwszych i trzecich klasach szkó³ ponadpodstawowych. Pierwsze klasy Trzecie klasy Nie znam takich miejsc 51,1 44,9 Ulica, park 20,5 24,2 Szko³a 24,1 28,9 Dyskoteka, bar 29,6 39,3 Mieszkanie dealera 18,3 19,1 Inne miejsce 5,0 4,4 Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 5 Tabela 3. Procent uczniów, którzy chocia¿ raz w ¿yciu u¿ywali narkotyków - badania ogólnopolskie w pierwszych i trzecich klasach szkó³ ponadpodstawowych. Pierwsze klasy Trzecie klasy 1995 1999 1995 1999 Konopie 10,1 15,1 17,1 22,4 Amfetamina 2,9 7,4 2,8 10,5 LSD 1,9 4,0 2,7 3,5 Kokaina 0,8 1,9 0,8 1,8 Heroina 0,8 5,7 0,6 6,8 Ecstasy 0,8 2,8 0,6 2,7 Fragment interpelacji poselskiej nr 745 z 3 kadencji Sejmu. Cyt. Narkomania w naszym kraju nie jest ju¿ problemem marginalnym. Obecnie rynek narkobiznesu rozwin¹³ siê i swoje kolejne ofiary zdobywa w sposób podstêpny. Powszechnie znany jest fakt, ¿e narkotyki rozprowadzane s¹ ju¿ w szko³ach podstawowych, kiedy to m³ody cz³owiek podatny jest na wp³yw otoczenia. W³anie w okresie, kiedy nastolatek prze¿ywa kryzys wartoci dotychczasowych autorytetów poszukuje nowych wartoci. Niestety, szko³y nie reaguj¹ w odpowiedni sposób na nowe zjawisko. Nauczyciele czêsto przyznaj¹, ¿e problemu nie dostrzega siê, nie wykazuje, poniewa¿ wp³ynê³oby to na obraz szko³y w oczach spo³eczeñstwa czy dane statystyczne. Problem, wiêc nie istnieje w wiadomoci w³adz szko³y [...]. W zwi¹zku z tym do szkó³ docieraj¹ dealerzy, którzy ½promuj¹½ narkotyk. Licz¹c na ciekawoæ m³odzie¿y, czy chêæ zaimponowania rówienikom, bezp³atnie dostarczaj¹ narkotyki do momentu, kiedy jednostka siê uzale¿nia. 1. Okrel, wynikaj¹ce z tabeli nr1 tendencje dostêpnoci i wielkoci spo¿ycia narkotyków. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6 Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 2. Spo¿ycie których dwóch narkotyków wzros³o najbardziej (o ile procent?) w klasach pierwszych i trzecich. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3. Na podstawie danych z tabeli i fragmentu interpelacji poselskiej wymieñ co najmniej cztery przyczyny wzrostu spo¿ycia narkotyków. ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... 4. Napisz w imieniu Rady Rodziców petycjê do w³adz lokalnych, domagaj¹c¹ siê podjêcia dzia³añ, chroni¹cych dzieci z waszej szko³y przed dealerami. Przedstaw w niej postulowane dzia³ania. ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ........................................................................................................................................ Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 7 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 8 Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II Zadanie 25. (11 pkt) Zapoznaj siê z fragmentem tekstu Johna Lockea i odpowiedz na podane ni¿ej pytania. § 22. Naturalna wolnoæ cz³owieka sprowadza siê do bycia wolnym od jakiejkolwiek nadrzêdnej w³adzy na ziemi i niepodlegania w zasadach swego postêpowania woli b¹d w³adzy ustawodawczej ¿adnego cz³owieka, a tylko prawu natury. Wolnoæ cz³owieka w spo³eczeñstwie sprowadza siê do niepodlegania ¿adnej innej w³adzy ustawodawczej, a tylko tej powo³anej na mocy zgody we wspólnocie, ani te¿ panowaniu czyjekolwiek woli, ani ograniczeniom jakiegokolwiek prawa innego ni¿ to, które uchwali legislatywa zgodnie z pok³adanym w niej zaufaniem (...). Wolnoæ ludzi pod w³adz¹ rz¹du oznacza ¿ycie pod rz¹dami sta³ych praw, powszechnych w tym spo³eczeñstwie i uchwalanych przez powo³an¹ w nim w³adzê ustawodawcz¹. Jest to wolnoæ do kierowania moj¹ w³asn¹ wol¹ we wszystkich sprawach, w których prawa tego nie zakazuj¹, oraz niepodlegania zmiennej, niepewnej, nieznanej, arbitralnej woli innego cz³owieka. Natomiast wolnoæ natury nie zna innych ograniczeñ poza prawem natury. John Locke, Dwa traktaty o rz¹dzie, Traktat drugi, Warszawa 1992. 1. Wymieñ dwie formy wolnoci przedstawione przez autora tekstu. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2. Scharakteryzuj koncepcjê wolnoci cz³owieka w spo³eczeñstwie, za któr¹ opowiada siê John Locke. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 9 3. Na podstawie tekstu przedstaw warunki realizacji wolnoci jednostki w ramach pañstwa. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4. Przytocz fragment tekstu, który wskazuje, ¿e John Locke by³ przeciwnikiem rz¹dów absolutnych. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 5. Krótko wyjanij, jakie jest znaczenie myli J. Lockea dla rozwoju pogl¹dów o pañstwie i spo³eczeñstwie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 10 Zadanie 26. (8 pkt) Dokonaj analizy wykresu i odpowiedz na podane ni¿ej pytania. Wykres ilustruj¹cy wielkoæ nak³adów inwestycyjnych w Polsce wed³ug sektorów w³asnoci. 80000 nak³ady inwestycyjne w mln z³ 70000 60000 50000 sektor publiczny 40000 sektor prywatny 30000 20000 10000 0 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 rok 1. Okrel tendencje zmiany wielkoci nak³adów inwestycyjnych w sektorze publicznym. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2a) Przedstaw, jak zmienia³y siê wielkoci nak³adów inwestycyjnych w sektorze prywatnym w porównaniu z sektorem publicznym w okresie1989-1999. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II 11 2b) Wymieñ dwie przyczyny tych zmian w polskiej gospodarce. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3. Wymieñ trzy ród³a finansowania inwestycji wykorzystywane przez przedsiêbiorstwa prywatne: a) ...................................................... b) ...................................................... c) ...................................................... 12 Egzamin maturalny z wiedzy o spo³eczeñstwie Arkusz II BRUDNOPIS
