Po³owa pomarańczy i inne, kolumbijskie znaczenia

Ewa Kulak
Po³owa pomarañczy i inne, kolumbijskie znaczenia tego owocu
pi±tek, 03 marzec 2006
Pomarañcze s± niew±tpliwie autentycznymi owocami tropiku, nie tylko ze wzglêdu na swój kolor przypominaj±cy
zachodz±ce S³oñce, ale przede wszystkim ze wzglêdu na swój s³odki smak – smak Kolumbii. Jeden z kolumbijskich
artystów powszechnie znanych na ca³ym ¶wiecie – Fernando Botero zadedykowa³ mu nawet poka¼nych rozmiarów
obraz, który zajmuje g³Ã³wne miejsce w korytarzu drugiego piêtra Muzeum Narodowego w Bogocie, bêd±c jego
symbolem.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Dzie³em tym jest „Pomarañcze― – ogromne p³Ã³tno prezentuj±ce ten pyszny owoc. Autor tego obrazu pragnie ukazaæ za
jego po¶rednictwem, ¿e pomarañcze jest reprezentacj± ca³ego, latynoamerykañskiego kontynentu – kontynentu
pysznego, pe³nego kolorów i ¶wiat³a. Mimo wszystko, kiedy przyjrzymy siê dok³adnie ogromnej pomarañczy Botero,
zdamy sobie sprawê, ¿e owoc posiada dwa otwory. Z jednego z nich wychodzi robak. Jak podkre¶la Botero, Ogromna
Pomarañcza gnije, poniewa¿ na tym kontynencie sprawy nie maj± siê zbyt dobrze, rz±dzi tu korupcja i dlatego
pomarañcze rodz± siê martwe.
Inne, kolumbijskie odniesienie do owocu pomarañczy prowadzi nas do powie¶ci kolumbijskiego noblisty – Gabriela
GarcÃ-i Márqueza „Sto lat samotno¶ci―, gdzie g³Ã³wny bohater historii – José Arcadio BuendÃ-a, dziêki swoim w³asny
¶rodkom odkrywa, ¿e Ziemia nie jest p³aska, jak my¶leli jego s±siedzi, ale „okr±g³a jak pomarañcze―.
W prekolumbijskiej tradycji indiañskie spo³eczno¶ci mia³y w zwyczaju malowanie kolorowych figur geometrycznych na
¶cianach okre¶lanych jako piktografie (w przeciwieñstwie do piktografii, petroglify malowane s± zawsze na czarno, a nie
na kolorowo). Rysunki te kolorowane s± w wiêkszo¶ci na pomarañczowo, ale równie¿ na czerwono, zielono, czarno i
bia³o.
Poza tymi przyk³adami pomarañcze u¿ywane by³o w prekolumbijskich spo³eczno¶ciach w aromaterapii –
prehistorycznej nauce zwi±zanej z rytua³ami uzdrawiania, która odnosi siê do czasów, kiedy pierwsi mieszkañcy
naszej planety odkryli ogieñ i stwierdzili, ¿e niektóre drewna i ro¶liny wydzielaj± mi³e zapachy. Miêdzy nimi znajduj±
siê: pomarañcze, mandarynka, cytryna, limetka i bergamotka.
Jednak najciekawsze i naj³adniejsze znaczenie pomarañczy jest jeszcze inne i zwi±zane jest z mi³o¶ci±. W jêzyku
polskim zakochani okre¶laj± siê z regu³y, u¿ywaj±c do tego celu zdrobnionych nazw zwierz±t, np. kotek, ¿abka, rybka,
misiu, itd. W jêzyku hiszpañskim natomiast u¿ywa siê nazw du¿o bardziej metaforycznych, takich jak: moje niebo (mi
cielo), moje kochanie (mi amor), moje ¿ycie (mi vida). Poza tymi wo³aczami, u¿ytkownicy jêzyka hiszpañskiego
(miêdzy nimi Kolumbijczycy) stosuj± w mowie potocznej przeno¶n± formê oznaczaj±c± kochan± osobê (¿onê,
mê¿a, dziewczynê, ch³opaka) – po³owa pomarañczy.
Korzenie tego wyra¿enia s± bardzo romantyczne. Pochodzi ono bowiem od greckiego mitu zwi±zanego z pojawianiem
siê obu p³ci. Zgodnie z tym, co opowiada Platon, na pocz±tku cz³owiek by³ jedn±, aseksualn± osob±, która ³±czy³a
w sobie mê¿czyznê i kobietê. Pewnego jednak dnia nie pos³ucha³ bogów, a oni ukarali go dziel±c jego cia³o na
dwie po³Ã³wki (jak pomarañcze) – mê¿czyznê i kobietê i skaza³ ich na wieczn± wêdrówkê w poszukiwaniu drugiej
po³owy, aby odzyskaæ utracone szczê¶cie. Od tej pory ka¿dy z nas wêdruje po ¶wiecie, szukaj±c tej jedynej po³Ã³wki
pomarañczy, której nam brakuje.
.
http://www.kolumbijsko.com
_PDF_POWERED
_PDF_GENERATED 6 March, 2017, 22:40