Wielki Tydzień - Zwyczaje związane z Niedzielą Palmową
Transkrypt
Wielki Tydzień - Zwyczaje związane z Niedzielą Palmową
Wielki Tydzień - Zwyczaje związane z Niedzielą Palmową W Niedzielę Palmową co roku z Góry Oliwnej w Jerozolimie wyrusza orszak procesyjny z palmami. Patriarcha jedzie na osiołku, otoczony duchowieństwem. Pochód rusza tą samą drogą, którą niegdyś szedł Chrystus. Czyni to ogromne wrażenie na pielgrzymach, w szczególności widok z Góry Oliwnej na święte miasto, któremu Chrystus Pan zapowiedział zagładę. We Włoszech w Wielkim Tygodniu urządza się z niezwykłą okazałością procesje pasyjne. Po ulicach prawie każdego miasta przeciągają się procesje zwane pasos. Mężczyźni i kobiety ubrane są na czarno, często z nasuniętymi na głowę kapturami. Na balkonach ustawia się kwiaty, zapala się mnóstwo światełek, uplecionych misternie w barwne dywany. Przy świetle świec, biciu dzwonów idzie długi pochód z niezliczonymi wizerunkami Chrystusa, Matki Bożej i świętych. W Polsce Niedziela Palmowa, zwana była dawniej Niedzielą Kwietną, bo zwykle przypada w kwietniu, kiedy zakwitają pierwsze kwiaty. Po sumie w Niedzielę Palmową odbywały się w kościołach przedstawienia pasyjne. Za czasów Zygmunta III istniały zrzeszenia aktorów animatorów, którzy w roli Chrystusa, Kajfasza, Piłata, Judasza i innych postaci, chodzili po miastach i wioskach, gdzie za drobną, dobrowolną opłatą odtwarzali misterium męki Pańskiej. Po wioskach chodzili przebrani za aktorów chłopcy, a ci mieli nazwę pucherów. Do dnia dzisiejszego misteria ludowe, pasyjne odbywają się w każdy Wielki Tydzień. Najbardziej znane są w Kalwarii Zebrzydowskiej. Wielki Tydzień rozpoczyna Niedziela Palmowa. Któż z nas chociaż raz w życiu nie niósł palm do kościoła? To na pamiątkę wydarzenia pięknie opisanego przez św. Łukasza: I przyprowadzili je (oślątko) do Jezusa. A potem położyli na nie swe szaty, usadowili Jezusa. Gdy zaś już jechał, rozścielali swoje okrycia na drodze. A kiedy już schodzili z Góry Oliwnej, cała rzesza uczniów, radując się poczęła donośnym głosem wielbić Boga z powodu wszystkich cudów, jakie widziano. Wołali: Błogosławiony Król, który przychodzi w imię Pańskie. Pokój na niebie, chwała na wysokościach. Niektórzy zaś z spośród faryzeuszów wołali do Niego z tłumu: Nauczycielu, uspokój Twoich uczniów. On zaś rzekł do nich: Zapewniam Was, że jeśli oni zamilkną, kamienie będą wołać (Łk 19,35-40). Do tego opisu dodaje swój nowy szczegół św. Jan Ewangelista: Dnia następnego zaś ludzie, którzy wielkim tłumem przybyli na święto, usłyszawszy, że Jezus zbliża się do Jerozolimy, pobrali gałązki palmowe i wybiegali mu naprzeciw wołając: Hosanna, błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie oraz: Oto król Izraelski ... (J 12,12-13). Te palmowe gałązki, rzucane pod nogi Chrystusa, zerwane w jerozolimskich ogrodach, stały się w polskich rękach wierzbową witką ze srebrnymi kotkami. Upiększano je kolorowymi wstążkami, układano w bukiety barwionych traw i suszonych kwiatków. Każdy region Polski miał sobie właściwą formę palmy. Baźki były jednak w tym dniu najważniejsze. Poświęcone w czasie Mszy św. nabierały niezwykłej mocy. Po ich poświęceniu zatyka się je za krzyże i obrazy, by strzegły domu od nieszczęść http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 7 March, 2017, 08:08 i zapewniały błogosławieństwo. Połknięte chroniły od chorób gardła i suchot. Ze spalonych na popiół gałązek w następnym roku w Popielec kapłan posypywał głowy ludziom. Zatknięte na rogu pola, chroniły przed szkodnikami, a ustawione w oknie podczas burzy odwracały pioruny. Bywało, że młodzież smagała się palmami, wcale nie na żarty. Okładali się wołając: Palma bije, nie zabije!, albo Za sześć noc Wielkanoc! Bicie palmami nawiązywało do męki Chrystusa. W Palmową Niedzielę święcono również gałązki modrzewia, barwinku, bukszpanu. Wiązano razem z rózgami leszczyny i baziami. Poświęcone rózgi służyły jako bat do pierwszego wyjścia w pole wierząc, że od tego bata konie lepiej chodzą. Kiedy już święty obowiązek został spełniony, następował długi dzień odpoczynku. Za Augusta III, jak pisze ks. J. Kitowicz, przy farnych kościołach odbywały się procesje chłopców. Dzieci te ozdobnie przybrane, z bukietami i z palmami prawiły oracje wierszem. Tematem był wjazd Chrystusa do Jeruzalem i i Jego przyszła męka. Po pobożnej deklamacji dzieci recytowały oracje śmieszne np.: o poście, o śledziu, o kołaczach wielkanocnych, o nudzie szkolnej itp. Na Rzeszowszczyźnie spotkać można było żaczków, którzy chodzili od chaty do chaty prosząc o jajka. Nosili ze sobą palmę i recytowali pasyjkę: Już nam tu nastała ta Kwietna Niedziela Będziemy witali Pana Zbawiciela. Jak Go mamy witać? Kwiateczków nie widać ... Mroźna zima była, kwiatki wymroziła, Dla Pana Jezusa nic nie zostawiła. Pan Jezus maluśki pogubił pieluszki, A ja Mu poznoszę, A was, gosposieńko, o jajeczko proszę. Jak nie dacie jajka, Dajcie gomułeczkę. Będziemy wychwalać Świętą panieneczkę. Świętą panieneczkę, Jezusa miłego, Byśmy się doczekali jajka święconego. A we czwartek z rana Sprzedał Judasz Pana Za trzydzieści srebrników http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 7 March, 2017, 08:08 Żydom niewolnikom. Nie sprzedawaj Żydom, tylko Matce Jego, Bo ona Go miała za najmilejszego. Wychodząc śpiewali: Któryś za nas cierpiał rany ... Ludowa prognostyka pogody objęła i ten dzień: Gdy w Palmową Niedzielę słońce świeci, będą pełne stodoły, beczki i sieci. Kossak-Szczucka określa Wielki Tydzień jako dni sprzątania generalnego i porządków w domu. Wielkanoc nie może zastać starych śmieci. Trzeba też i z duszy wyrzucić stary kwas, bo Wielkanoc to odnowa. Stary człowiek musi umrzeć, a nowy się narodzić. Dlatego obowiązuje spowiedź wielkanocna! Dawniej w Wielką Środę kapłani odprawiali w kościołach Jutrznię, na pamiątkę ucieczki Apostołów w czasie aresztowania Chrystusa. Chłopcy w Wielką Środę robili ze słomy Judasza i tak długo bili, aż się zupełnie rozsypał. Była to zapłata za zdradę wykonaną na Chrystusie Panu. Opracowała: Krystyna Szymańska http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 7 March, 2017, 08:08