Broszura z okazji 75-lecia ogrodu.

Historia Ogrodu Dębniki
Ogród działkowy w Dębnikach powstał w ramach pomocowych
programów
dla
bezrobotnych,
przy
finansowej
pomocy
Wojewódzkiego Biura Funduszu Pracy. Powstawanie ogrodu
rozpoczęło się w 1933 roku a lokalizację wyznaczono na nieużytkach
obejmujących doły pocegielniane, stawy, moczary i bajora stopniowo
zasypywane od roku 1926 popiołami i śmieciami z miasta.
Zorganizowanie stałego ogrodu działkowego i opracowanie
statutu
powierzono
radcy
miejskiemu,
panu
Andrzejowi
Orszańskiemu, działającemu z ramienia Rady Miasta w sekcji opieki
społecznej. Dzięki jego staraniom, wiosną 1933 roku odbyło się
prowizoryczne Walne Zebranie i powołano tymczasowy Zarząd.
Licząc od tej daty Ogród Dębnicki obchodzi uroczyście jubileusze
swojego istnienia.
Decyzją Wojewody Krakowskiego z dnia 28 maja 1935 roku
wpisano Ogród do rejestru stowarzyszeń i związków Krakowskiego
Urzędu
Wojewódzkiego, jako
stowarzyszenie
pod
nazwą
2
Towarzystwo Ogrodu Działkowego „Dębniki". Następnie Rada
Miasta podjęła na posiedzeniu dnia 3 października 1935 roku uchwałę
o wydzierżawieniu Towarzystwu powysypiskowych gruntów
gminnych o łącznym obszarze 9 ha, 20 a i 20 m2 na cele ogródkowe.
W wyniku pierwszych statutowych wyborów prezesem
Towarzystwa został radca Andrzej Orszański, który z wielkim
3
oddaniem poprowadził Ogród przez różne koleje losu aż do roku
1957, a za zasługi uhonorowany został Dyplomem Honorowym
Członka - Założyciela.
W okresie II-ej Rzeczypospolitej zarówno Rząd Polski jak
i władze samorządowe doceniały znaczenie ogrodów działkowych dla
społeczeństwa i popierały ich zakładanie. A idee ruchu ogrodnictwa
działkowego były propagowane i krzewione przez jego działaczy z
wielkim zaangażowaniem.
Okres II Wojny Światowej Ogród Dębnicki przetrwał, jako filia
Krakowskiego Ogrodu Działkowego, a następnie, jako członek
Stowarzyszenia Polskiego Związku Ogrodników Działkowców
w Krakowie, instytucji utworzonych przez władze okupacyjne po
rozwiązaniu Towarzystw Ogrodów Działkowych.
r
Po wyzwoleniu Krakowa Towarzystwo Ogrodu Działkowego
„Dębniki" wznowiło swoją działalność, a po zmianach strukturalnych
w ruchu ogrodnictwa działkowego w roku 1949, kiedy to na mocy
ustawy z dnia 9 marca 1949 r. przekazującej ogrody działkowe
związkom zawodowym, kontynuowało ją pod nazwą - Pracowniczy
Ogród Działkowy (POD).
Na mocy Ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z dnia
8 lipca 2005 r. obecna nazwa brzmi Rodzinny Ogród Działkowy
„Dębniki"
4
Prezesi Zarządu Ogrodu, „Dębniki" w Krakowie w latach 1933-2008
Andrzej Orszański
Franciszek Wojciechowski
Stefan Banaszak
Franciszek Mikołajczyk
Julian Poznański
Franciszek Mikołajczyk
Mieczysław Kłosiński
Adam Biela
Marian Ptak
Vacat
Wiesław Prochwicz
Czesław Raj
Mieczysław Kłosiński
Wiesław Prochwicz
Stanisław Skrzypek
Ewa Błachut
10 marzec 1933
12 maj 1957
1973
17 luty 1985
21 luty 1988
1 luty 1989
4 kwiecień 1990
12 sierpień 1993
21 kwiecień 1995
maj 1995
6 wrzesień 1995
8 maj 1996
1 październik 1997
marzec 1998
1 lipiec 1998
26 marzec 2006
12 maj 1957
1973
17 luty 1985
21 luty 1988
1 luty 1989
4 kwiecień 1990
12 sierpień 1993
marzec 1995
maj 1995
6 wrzesień 1995
20 kwiecień 1996
3 wrzesień 1997
marzec 1998
maj 1998
26 marzec 2006
obecnie
Dzisiejszy Ogród "Dębniki", to Rodzinny Ogród Działkowy, stanowiący
ważny element infrastruktury miasta, który przywrócił miastu i społeczności
zdegradowany teren, pozytywnie wpływając na warunki ekologiczne okolicy.
Jest także miejscem, gdzie młodzież poznaje żywą przyrodę, a starsi znajdują
spokój, zajęcie i przyjaciół.
Prowadzi działalność integracyjną organizując, co roku uroczyste
zakończenie sezonu ogrodniczego tzw. Dzień Działkowca. W ogrodzie świętuje
się Dzień Dziecka, organizuje spotkania noworoczne zwane "Opłatkiem".
Ogród użycza swoich obiektów różnym instytucjom na spotkania
okolicznościowe. Jest obiektem otwartym, udostępnianym dla okolicznej
społeczności, dla młodzieży szkolnej i przedszkolnej jak również Domom
Opieki Społecznej. Zawsze otwarci i gościnni - z a p r a s z a m y . "
5
Historia Dębnik
ębniki to dawna wieś, wymieniona po raz pierwszy w 1254 r.,
której część należała do klasztoru benedyktynek w Staniątkach.
W 1371 r. Elżbieta Węgierska nadała folwark Rybaki
w Dębnikach kościołowi św. Michała na Skałce, być może w końcu
XIV w. włączono do Dębnik położoną w rejonie Skał Twardowskiego
Zawadę. Od 2. połowy XV w. wieś była własnością królewską
zarządzaną przez wielkorządców krakowskich. Już wtedy istniały tu
kamieniołomy dostarczające surowca m. in. do przebudowy zamku
wawelskiego oraz kilka cegielni (B. Berecciego, S. Bonera,
Aleksandra Włocha, A. Kazanowskiego - marszałka nadwornego
i faworyta Władysława IV).
6
d XVII w. podmiejskie wille i domy wznosili w Dębnikach nad
Wisłą duchowni i urzędnicy dworscy (m. in. dwór Łosiówka
w miejscu wcześniejszego folwarku królewskiego). Podczas
konfederacji barskiej Kazimierz Pułaski w 1771 r. zbudował
w Dębnikach stałą redutę, z której zajęto zamek wawelski. Po upadku
Rzeczypospolitej część rybaków z Podzamcza osiedliła się na
dębnickim brzegu Wisły, tworząc osadę Rybaki, a w 1867 r. powstała
gmina Dębniki z Rybakami. Jeszcze w 1872 r. Dębniki należały do
Abrahama Gumplowicza, Rybaki zaś do hr. B. Lasockiego, ale
w 1878 r. cała wieś przeszła na własność Lasockich, którzy zbudowali
nad Wisłą neogotycki pałac (późniejszą siedzibę seminarium
salezjanów). W 1888 r. Austriacy wznieśli na Wiśle most kolei
obwodowej Kraków-Bonarka, przebudowany w 1910 r. na drogowy
(wysadzony w 1945 r. przez Niemców i odbudowany w roku 1952).
drugiej połowie XIX w. nastąpiła urbanizacja zachodniej
części wsi, powstała tu między innymi fabryka wyborów
ceramicznych Niedźwiedzkiego, która na początku XX w.
dostarczała dachówki dla odnawianego zamku na Wawelu. W 1910
Dębniki z 4900 mieszkańcami włączono w granice Krakowa.
7
Od początku XX w. rozwijała się tu Dzielnica willowa, zaś w 1925
opracowano dla Dębnik niezrealizowany niestety plan regulacyjny,
zakładający przekształcenie Dzielnicy w "miasto-ogród". W 1930 r.
erygowano w Dębnikach parafię, a kościół św. Stanisława Kostki
wznoszono w latach 1932-38. Przy ul. Praskiej powstało w latach
trzydziestych XX wieku osiedle dla byłych legionistów.
8
Obecnie na terenie Dzielnicy VIII znajdują się historyczne
miejscowości:
Ludwinów,
Zakrzówek,
Kapelanka,
Dębniki,
Kobierzyn, Skotniki, Pychowice, Bodzów, Kostrze, Sidzina, Tyniec.
Zarząd Dzielnicy VIII Miasta Krakowa
Przewodniczący: Arkadiusz Puszkarz
Z-ca Przewodniczącego: Iga Lipiec
Członkowie Zarządu
Michał Gołąbek, Antoni Stawarz, Bogdan Ziarko
9
Historia Ogrodu Dębniki w fotografii
10
11
12