3.Choroby tropikalne i pasożytnicze

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO
NA WYDZIALE LEKARSKIM I
ROK AKADEMICKI 2016/2017
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW
1. NAZWA PRZEDMIOTU : Choroby tropikalne i pasożytnicze
2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot:
Katedra i Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych Uniwersytetu Medycznego
im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę:
 Adres: Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego, ul. Przybyszewskiego 49,
60-355 Poznań
 Tel.: (61) 8691363, Fax: (61) 8691699
 Strona WWW: www.spsk2.pl, www.ump.edu.pl
 E-mail: [email protected] lub [email protected]
4. Kierownik jednostki:
 Prof. dr hab. med. Jerzy Stefaniak, Kierownik Katedry i Kliniki Chorób
Tropikalnych i Pasożytniczych
5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS
 Prof. dr hab. med. Jerzy Stefaniak
6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do
platformy WISUS do listy studentów (koordynator przedmiotu) :
 Nazwisko: Dr hab. med. Małgorzata Paul – Kierownik Pracowni Parazytologicznej
Katedry i Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych
 Tel. kontaktowy: (61) 8691363 lub (61) 8691838
 Możliwość kontaktu – konsultacje (dni, godz., miejsce): Katedra i Klinika
Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, od poniedziałku do piątku w godzinach
8:00 – 14:00 oraz drogą elektroniczną, a także dodatkowo podczas dyżurów
1
lekarskich po uprzednim uzgodnieniu terminu w Sekretariacie Katedry, tel. (61)
8691363.
 E-mail: [email protected]
 Osoba zastępująca: Dr med. Elżbieta Kacprzak, Pracownia Medycyny Podróży
 Kontakt: tel. (61) 8691766
7. Miejsce przedmiotu w programie studiów:
Rok: VI
Semestr: 11 i 12
8. Liczba godzin ogółem : 30
liczba pkt. ECTS: 2
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
Katedra i Klinika Chorób Tropikalnych i
Pasożytniczych
Razem: 30
Semestr zimowy/letni
liczba godzin
W
Ć
Ćwiczenia
S
kategoria
4
20
C
6
4
20
C
6
9 . Cel nauczania przedmiotu
Zajęcia dydaktyczne z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych są częścią
działu chorób infekcyjnych i stanowią istotne uzupełnienie problematyki chorób
zakaźnych, epidemiologii klinicznej oraz mikrobiologii lekarskiej, z którą studenci
zapoznają się na niższych latach studiów.
Celem kształcenia z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych jest:
1. Podkreślenie istotnego znaczenia lekarza pierwszego kontaktu we wczesnym
rozpoznawaniu chorób tropikalnych, importowanych do Polski z krajów strefy
gorącej i subtropikalnej.
2. Przekazanie wiedzy na temat konieczności uwzględniania zarażeń egzotycznych
każdorazowo w diagnostyce różnicowej objawów chorobowych u pacjentów
powracających do Polski z krajów o odmiennych warunkach klimatycznosanitarnych.
3. Zwrócenie uwagi na obowiązek podejrzewania i wykluczenia malarii, jako
bezpośredniego stanu zagrożenia życia, w diagnostyce różnicowej gorączek
2
niejasnego pochodzenia u osób podróżujących na obszarach endemicznych
(Afryka, Azja, Ameryka Łacińska).
4. Zapoznanie studentów z rozprzestrzenieniem geograficznym i czynnikami ryzyka
najczęściej występujących w Polsce i na świecie chorób pasożytniczych oraz
możliwościami im zapobiegania.
5. Nauczenie zasad prowadzenia diagnostyki różnicowej w zespołach klinicznych
przebiegających
z
hepatosplenomegalią,
gorączką,
biegunką,
zapaleniem
eozynofilią,
limfadenopatią,
siatkówkowo-naczyniówkowym
oraz
obecnością zmian ogniskowych w wątrobie, z uwzględnieniem rodzimych i
tropikalnych inwazji pasożytniczych.
6. Przekazanie wiedzy na temat objawów chorobowych oraz charakteru przebiegu
klinicznego najczęściej występujących w Polsce (toksoplazmoza, toksokaroza,
włośnica, bąblowica jednojamowa, alweokokoza, tasiemczyce, glistnica, owsica,
włosogłówczyca, wągrzyca) i na świecie chorób pasożytniczych (malaria,
leiszmanioza,
schistosomoza,
trypanosomozy,
ameboza,
filariozy
układu
limfatycznego, onchocerkoza, zarażenia wywoływane przez tęgoryjce).
7. Przedstawienie
aktualnych
algorytmów
postępowania
diagnostyczno-
terapeutycznego w wybranych chorobach pasożytniczych, istotnych w codziennej
praktyce
lekarza
(toksoplazmoza,
rodzinnego
toksokaroza,
bąblowica
jednojamowa, bąblowica wielojamowa, tasiemczyce, owsica).
8. Zaznajomienie studentów z aktualnymi przepisami prawnymi, dotyczącymi zasad
postępowania sanitarnego i przeciwepidemicznego w przypadku zagrożeń
zdrowotnych związanych z ryzykiem zawlekania do Polski pasożytniczych i
zakaźnych chorób tropikalnych.
9. Zapoznanie studentów z zagrożeniami zdrowotnymi towarzyszącymi podróżom do
krajów strefy gorącej oraz przeciwwskazaniami medycznymi do wyjazdu do
krajów tropikalnych.
10. Zwrócenie uwagi na wielodyscyplinarny charakter parazytologii klinicznej i
konieczność uwzględniania chorób pasożytniczych w diagnostyce różnicowej
zespołów i jednostek chorobowych w wielu specjalnościach lekarskich (np.
neurologia, okulistyka, dermatologia, chirurgia, hematologia, gastroenterologia,
hepatologia, pediatria, położnictwo, radiologia).
3
Efekt kształcenia – umiejętności i kompetencje:
1. Zdobycie
podstawowej
wiedzy klinicznej
o
najważniejszych
rodzimych
(toksoplazmoza, toksokaroza, włośnica, bąblowica jednojamowa, alweokokoza,
tasiemczyce, glistnica, owsica, włosogłówczyca, wągrzyca) i tropikalnych
inwazjach pasożytniczych
występujących u człowieka (malaria, leiszmanioza,
schistosomoza, trypanosomozy, ameboza, filariozy, zarażenia wywoływane przez
tęgoryjce) oraz o możliwościach ich zwalczania i zapobiegania.
2. Zrozumienie patomechanizmów szerzenia się chorób pasożytniczych wśród ludzi,
a także najważniejszych sposobów ich transmisji i rozprzestrzeniania się w
najbliższym środowisku człowieka (drogi i źródła inwazji, wektory, czynniki
ryzyka zarażenia).
3. Nabycie wiedzy na temat rozprzestrzenienia geograficznego najczęściej
występujących na świecie chorób pasożytniczych w zależności od strefy
klimatycznej i warunków sanitarno-higienicznych.
4. Posiadanie umiejętności poprawnego zbierania wywiadu epidemiologicznego u
pacjentów powracających z krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej.
5. Nabycie umiejętności właściwego doboru badań diagnostycznych w kierunku
pasożytniczych i infekcyjnych chorób egzotycznych u osób powracających do
Polski z krajów strefy gorącej i subtropikalnej.
6. Podejmowanie decyzji w zakresie konieczności kierowania pacjenta do
odpowiedniej jednostki specjalistycznej w przypadku podejrzenia importowania
do kraju zagrażających życiu chorób egzotycznych, wymagających leczenia w
ośrodkach referencyjnych (malaria, wirusowe gorączki krwotoczne, leiszmanioza
trzewna
i
skórno-śluzówkowa,
śpiączka
afrykańska,
choroba
Chagasa,
schistosomoza, onchocerkoza, wuszererioza).
7. Znajomość podstawowych objawów klinicznych najczęściej występujących
chorób pasożytniczych w Polsce i na świecie.
8. Umiejętność doboru odpowiednich procedur diagnostycznych oraz właściwego
sposobu leczenia w wybranych chorobach pasożytniczych rodzimych i
egzotycznych występujących u człowieka.
9. Rozpoznawanie chorób pasożytniczych i tropikalnych szerzących się epidemicznie
(włośnica, wirusowe gorączki krwotoczne, cholera) oraz znajomość zasad
postępowania w przypadku ogniska epidemii.
4
10. Znajomość aktualnych przepisów sanitarno-epidemiologicznych dotyczących
prawnego obowiązku ścisłej rejestracji i zgłaszalności wybranych chorób
pasożytniczych i tropikalnych do stacji sanitarno-epidemiologicznych.
11. Prowadzenie
poprawnej
diagnostyki
różnicowej
zespołów
chorobowych
przebiegających z wysoką gorączką, biegunką, limfadenopatią, eozynofilią,
hepatosplenomegalią, zapaleniem narządu wzroku oraz obecnością zmian
ogniskowych w wątrobie z uwzględnieniem rodzimych i tropikalnych inwazji
pasożytniczych.
12. Poznanie zasad klinicznego i laboratoryjnego rozpoznawania pasożytniczych
inwazji oportunistycznych (toksoplazmoza, pneumocytoza, kryptosporydioza,
mikrosporydioza) towarzyszących pacjentom z obniżoną funkcją układu
odpornościowego
(HIV/AIDS,
transplantacje
narządów,
chemioterapia,
radioterapia, leczenie immunosupresyjne i immunomodulujące) oraz możliwości
ich prewencji.
13. Rozpoznawanie chorób odzwierzęcych oraz znajomość właściwych zasad ich
kwalifikacji do chorób zawodowych (włośnica, borelioza, toksoplazmoza,
tasiemczyce).
14. Posiadanie
podstawowej
indywidualnej
wiedzy
profilaktyki
przeciwmalaryczna,
medycznej
zdrowotnej
profilaktyka
z
zakresu
ustalania
(farmakologiczna
mechaniczna,
szczepienia
zasad
profilaktyka
ochronne
dla
podróżujących wymagane i zalecane w międzynarodowym ruchu turystycznym,
higiena tropikalna) przy wyjazdach do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej w
zależności od celu i charakteru podróży oraz długości pobytu w tropiku.
15. Umiejętność poprawnej interpretacji wyników badań immunodiagnostycznych w
parazytologii klinicznej i rozpoznawania odchyleń od stanu prawidłowego.
16. Nabycie umiejętności poprawnego wykonania i wstępnej oceny preparatów krwi
obwodowej w kierunku malarii.
17. Posiadanie gotowości do samodzielnego poszerzania swej wiedzy z zakresu
parazytologii klinicznej i medycyny tropikalnej.
5
10. SYLABUS
Nazwa
przedmiotu/modułu
Choroby tropikalne i pasożytnicze
Wydział
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Forma studiów
Język przedmiotu
Lekarski I
kierunek lekarski
studia drugiego stopnia
jednolite studia magisterskie
polski
obowiązkowy 
Rodzaj przedmiotu
fakultatywny 
Rok studiów/semestr
1 2 3 4 5 6 7 8 9
I  II  III  IV  V  VI  
10  11  12  
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z
podziałem na formy
prowadzenia zajęć
30, w tym:
Założenia i cele
przedmiotu
Zajęcia dydaktyczne z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych są
częścią działu chorób infekcyjnych i stanowią istotne uzupełnienie
problematyki chorób zakaźnych, epidemiologii klinicznej, parazytologii
medycznej i laboratoryjnej oraz mikrobiologii lekarskiej, z którymi studenci
zapoznają się na niższych latach studiów. Przedmiot posiada charakter
interdyscyplinarny i łączy on zagadnienia kliniczne z zakresu chorób
wewnętrznych, medycyny rodzinnej, neurologii, okulistyki, dermatologii, a
także oświaty zdrowotnej, higieny i epidemiologii. Ze względu na zwiększającą
się z każdym rokiem liczbę wyjazdów zagranicznych i coraz częstszą
możliwość importowania do Polski i Europy chorób egzotycznych, z krajów o
odmiennych
warunkach
geograficzno-środowiskowych
i
sanitarnohigienicznych, zajęcia obejmują nie tylko problematykę rodzimych inwazji
pasożytniczych, ale koncentrują się przede wszystkim wokół zagadnień chorób
tropikalnych i zdrowia międzynarodowego.
Dynamiczny rozwój medycyny tropikalnej, która jest jedną z najbardziej
rozwijających się w ostatnich latach gałęzi medycyny, wynikający z szybkiego
rozwoju komunikacji, przekazu informacji oraz migracji ludności, spowodował
nagłą konieczność szerszego kształcenia studentów w tej dziedzinie. Przedmiot
obejmuje przedstawienie zagadnień dotyczących rozprzestrzenienia
geograficznego, czynników ryzyka, objawów klinicznych, patomechanizmów,
możliwości diagnostycznych oraz aktualnych metod zapobiegania i leczenia
najczęściej występujących w Polsce i na świecie chorób pasożytniczych, ze
szczególnym uwzględnieniem aktualnych zagrożeń zdrowotnych w
międzynarodowym ruchu turystycznym.
Program nauczania przedmiotu został przygotowany z uwzględnieniem
zarówno zajęć teoretycznych, jak i interaktywnych seminariów, dyskusji
problemowych i ćwiczeń praktycznych, przy jednoczesnym ujęciu wybranych
objawów klinicznych, zespołów i jednostek chorobowych w dziedzinie
rodzimych i zawlekanych z tropiku chorób pasożytniczych, które uważa się za
najistotniejsze w codziennej praktyce lekarskiej.
Celem przedmiotu jest: (1) Podkreślenie roli lekarza pierwszego kontaktu we
wczesnym rozpoznawaniu chorób tropikalnych, importowanych do Polski z
4 - wykłady, 6 - seminaria, 20 – ćwiczenia, 0 – fakultety
6
krajów strefy gorącej i subtropikalnej; (2) Ugruntowanie wiedzy na temat
konieczności uwzględniania zarażeń egzotycznych w diagnostyce różnicowej
objawów chorobowych u pacjentów powracających do Polski z krajów o
odmiennych warunkach klimatyczno-sanitarnych; (3) Zwrócenie uwagi na
obowiązek podejrzewania i wykluczenia malarii, jako stanu bezpośredniego
zagrożenia życia, w diagnostyce różnicowej gorączek niejasnego pochodzenia
u osób podróżujących na obszarach endemicznych; (4) Zapoznanie studentów
z aktualnymi przepisami prawnymi, dotyczącymi zasad postępowania
sanitarnego i przeciwepidemicznego w przypadku zagrożeń zdrowotnych
związanych z ryzykiem zawlekania do Polski pasożytniczych i zakaźnych
chorób tropikalnych; (5) Nauczanie zasad prowadzenia diagnostyki różnicowej
w zespołach klinicznych przebiegających z gorączką, biegunką, eozynofilią,
limfadenopatią, hepatosplenomegalią zapaleniem siatkówki oraz obecnością
zmian ogniskowych w wątrobie, z uwzględnieniem rodzimych i tropikalnych
inwazji pasożytniczych; (6) Zaznajomienie studentów z objawami
chorobowymi i charakterem przebiegu klinicznego najczęściej występujących
w Polsce i na świecie chorób pasożytniczych; (7) Zwrócenie uwagi na
wielodyscyplinarny charakter parazytologii klinicznej i konieczność
uwzględniania chorób pasożytniczych w diagnostyce różnicowej jednostek
chorobowych w wielu specjalnościach lekarskich (np. neurologia, okulistyka,
dermatologia, chirurgia, hematologia, gastroenterologia, hepatologia, pediatria,
położnictwo, radiologia); (8) Przedstawienie studentom aktualnych
algorytmów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w wybranych
chorobach pasożytniczych, istotnych w codziennej praktyce lekarza
rodzinnego; (9) Podkreślenie konieczności kierowania pacjentów z
podejrzeniem chorób tropikalnych, zwłaszcza bezpośrednio zagrażających
życiu, do specjalistycznych ośrodków referencyjnych posiadających
praktyczne doświadczenie kliniczne w tej dziedzinie; a także (10) Podstawowe
przygotowanie studentów do wykonywania pracy medycznej w ośrodkach
zdrowia w krajach tropikalnych.
Symbol
efektów
kształcenia
zgodnie ze
standardami
OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Metody weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych efektów
kształcenia:
WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
K_W01
K_W02
K_W03
ocena aktywności
Zna uwarunkowania środowiskowe i czynniki ryzyka na seminariach i
najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka występujących w ćwiczeniach, ocena
Polsce.
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
Zna uwarunkowania środowiskowe, kulturowe i klimatyczne oraz
na seminariach i
rozprzestrzenienie
geograficzne
najczęstszych
chorób
ćwiczeniach, ocena
pasożytniczych człowieka, występujących w krajach tropikalnych
z kolokwium
i subtropikalnych.
testowego
Potrafi
wymienić
aktualne
zagrożenia
zdrowotne
w ocena aktywności
międzynarodowym ruchu turystycznym i wie jak można im na seminariach i
7
zapobiegać.
K_W04
Posiada podstawową wiedzę na temat charakteru pracy medycznej
i humanitarnej lekarza w krajach rozwijających się strefy
tropikalnej.
K_W05
Potrafi wymienić najważniejsze problemy zdrowotne krajów
rozwijających
się,
położonych
w
strefie
klimatu
międzyzwrotnikowego i subtropikalnego.
K_W06
Wie jak należy prowadzić działania medyczne i sanitarnoepidemiologiczne w przypadku podejrzenia ryzyka importowania
do kraju zakaźnych chorób tropikalnych, w tym wirusowych
gorączek krwotocznych.
K_W07
Wie jak należy prowadzić działania medyczne i dochodzenie
epidemiologiczne w ognisku epidemii włośnicy.
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
K_W08
Zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia epidemiologiczne
stosowane w chorobach pasożytniczych i tropikalnych, w tym
pojęcie autoinwazji, retroinwazji, reinwazji, hyperinwazji, źródeł i
wrót inwazji, choroby endemicznej, epidemicznej, transmisyjnej,
odzwierzęcej, geohelmintozy, izolacji pacjenta, nadzoru
epidemiologicznego i kwarantanny.
K_W09
ocena aktywności
Zna czynniki ryzyka sprzyjające występowaniu najczęstszych na seminariach i
chorób pasożytniczych w środowisku pracy oraz kryteria ćwiczeniach, ocena
rozpoznawania chorób zawodowych o etiologii pasożytniczej.
z kolokwium
testowego
Zna i rozumie przyczyny występowania oraz zasady zapobiegania ocena z prezentacji
w odniesieniu do standardowych chorób pasożytniczych przypadku
człowieka rozpowszechnionych w Polsce, w tym toksoplazmozy, klinicznego, ocena z
toksokarozy, echinokokozy, alweokokozy, włośnicy, tasiemczycy, kolokwium
wągrzycy, giardiozy, glistnicy, włosogłówczycy, owsicy.
testowego
ocena z prezentacji
Zna i rozumie patomechanizm oraz objawy kliniczne przypadku
najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka występujących w klinicznego, ocena z
Polsce oraz ich powikłania.
kolokwium
testowego
ocena z prezentacji
przypadku
Posiada wiedzę na temat zasad diagnozowania najczęstszych
klinicznego, ocena z
chorób pasożytniczych człowieka występujących w Polsce.
kolokwium
testowego
Zna i rozumie zasady postępowania terapeutycznego w ocena z prezentacji
K_W10
K_W11
K_W12
K_W13
8
K_W14
K_W15
K_W16
K_W17
K_W18
K_W19
K_W20
K_W21
K_W22
odniesieniu do najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka przypadku
występujących w Polsce.
klinicznego, ocena z
kolokwium
testowego
Zna i rozumie przyczyny występowania oraz zasady zapobiegania ocena z prezentacji
w odniesieniu do najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka przypadku
importowanych do Polski z obszarów klimatu tropikalnego, w tym klinicznego, ocena z
malarii, leiszmaniozy trzewnej, skórnej i skórno-śluzówkowej, kolokwium
amebozy, schistosomozy, filarioz układu limfatycznego, testowego
onchocerkozy, nekatorozy, ankylostomozy, zespołu larwy
wędrującej skórnej, paragonimozy, strongyloidozy.
ocena z prezentacji
Zna i rozumie patomechanizm, objawy kliniczne oraz powikłania przypadku
najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka importowanych klinicznego, ocena z
do Polski z obszarów klimatu tropikalnego.
kolokwium
testowego
ocena z prezentacji
Posiada wiedzę na temat zasad diagnozowania najczęstszych przypadku
chorób pasożytniczych człowieka importowanych do Polski z klinicznego, ocena z
obszarów klimatu tropikalnego.
kolokwium
testowego
ocena z prezentacji
Zna i rozumie zasady postępowania terapeutycznego w przypadku
odniesieniu do najczęstszych chorób pasożytniczych człowieka klinicznego, ocena z
importowanych do Polski z obszarów klimatu tropikalnego.
kolokwium
testowego
ocena z prezentacji
Potrafi różnicować podstawowe rodzime i importowane z tropiku przypadku
choroby pasożytnicze z jednostkami chorobowymi o innej klinicznego, ocena z
etiologii.
kolokwium
testowego
ocena aktywności
Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku na seminariach i
choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty lokalizujące się ćwiczeniach, ocena
w ośrodkowym układzie nerwowym.
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
Posiada wiedzę na temat podstawowych rodzimych i na seminariach i
importowanych z tropiku chorób pasożytniczych, wywołanych ćwiczeniach, ocena
przez pasożyty lokalizujące się w narządzie wzroku.
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku na seminariach i
choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w ćwiczeniach, ocena
wątrobie i drogach żółciowych.
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku
na seminariach i
choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty lokalizujące się
ćwiczeniach, ocena
w jelicie cienkim i grubym.
z kolokwium
9
K_W23
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w
skórze i tkance podskórnej.
K_W24
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w
węzłach chłonnych i drogach limfatycznych.
K_W25
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze, wywołane przez pasożyty rozwijające się w
tkance płucnej.
K_W26
Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze, które przebiegają z eozynofilią we krwi
obwodowej.
K_W27
Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze przebiegające z wysoką gorączką, w tym
włośnicę, malarię, gorączki wirusowe, śpiączkę afrykańską,
chorobę Chagasa.
K_W28
Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze przebiegające z zaburzeniami świadomości,
w tym negleriozę, malarię mózgową, śpiączkę afrykańską,
cysticerkozę mózgu.
K_W29
Zna i rozróżnia podstawowe rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze przebiegające z żółtaczką, powiększeniem
wątroby i/lub śledziony, w tym echinokokozę, alweokokozę,
schistosomozę S. mansoni, fascjolozę, leiszmaniozę trzewną,
malarię, zarażenia wywołane przez przywry dalekowschodnie.
K_W30
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z krajów strefy
gorącej choroby pasożytnicze i tropikalne przebiegające z
biegunką, w tym pełzakowicę jelitową, sprue tropikalne, cholerę i
giardiozę.
K_W31
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze przebiegające z zapaleniem rogówki,
siatkówki i naczyniówki, w tym akantamebozę, onchocerkozę,
zespół larwy wędrującej ocznej, toksoplazmozę.
K_W32
Zna i rozróżnia najczęstsze rodzime i importowane z tropiku
choroby pasożytnicze przebiegające z objawami alergii, w tym
zespół larwy wędrującej trzewnej, askarydozę, strongyloidozę,
schistosomozę.
10
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
K_W33
Zna i rozróżnia najczęstsze importowane z tropiku choroby
infekcyjne i pasożytnicze przebiegające z niedokrwistością i
cechami skazy krwotocznej, w tym malarię, leiszmaniozę trzewną,
wirusowe gorączki krwotoczne, nekatorozę i ankylostomozę.
K_W34
Zna i rozróżnia najczęstsze importowane z tropiku choroby
infekcyjne i pasożytnicze przebiegające z uszkodzeniem układu
moczowego i niewydolnością nerek, w tym malarię,
schistosomozę S. haematobium i wirusowe gorączki krwotoczne.
K_W35
Zna i rozróżnia podstawowe choroby pasożytnicze będące
zagrożeniem dla kobiet ciężarnych oraz typowe dla wieku
dziecięcego (wrodzone i nabyte).
K_W36
Zna i rozróżnia podstawowe choroby pasożytnicze rozwijające się
u pacjentów z obniżoną funkcją układu odpornościowego (np.
pneumocystoza,
toksoplazmoza,
kryptosporydioza,
mikrosporydioza, balantidioza, izosporoza i strongyloidoza).
K_W37
Posiada podstawową wiedzę na temat rodzaju badań
laboratoryjnych stosowanych w parazytologii klinicznej i
medycynie tropikalnej.
K_W38
Posiada podstawową wiedzę na temat rodzaju, zasad pobierania i
warunków transportu materiału biologicznego przeznaczonego do
badań laboratoryjnych w parazytologii klinicznej i medycynie
tropikalnej.
K_W39
Potrafi wymienić najważniejsze szczepienia ochronne dla osób
podróżujących, wymagane i zalecane w międzynarodowym ruchu
turystycznym.
K_W40
Zna i rozumie zasady higieny tropikalnej.
K_W41
Zna najważniejsze przeciwwskazania medyczne do wyjazdu do
krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej.
K_W42
Zna podstawowe leki stosowane w chemioprofilaktyce malarii u
osób podróżujących do krajów endemicznych.
11
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
testowego
ocena aktywności
na seminariach i
ćwiczeniach, ocena
z kolokwium
K_W43
testowego
ocena z kolokwium
Potrafi wymienić podstawowe leki stosowane w terapii rodzimych
testowego ocena z
i importowanych z tropiku chorób pasożytniczych, a także
kolokwium
wskazania i przeciwwskazania do ich stosowania.
testowego
UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
K_U01
K_U02
K_U03
K_U04
K_U05
K_U06
K_U07
K_U08
K_U09
K_U10
K_U11
K_U12
K_U13
Potrafi zebrać wywiad epidemiologiczny od pacjenta
powracającego z krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej,
dotyczący czynników ryzyka pasożytniczych i infekcyjnych
chorób egzotycznych.
Potrafi zebrać wywiad epidemiologiczny od pacjenta i jego
rodziny na temat uwarunkowań środowiskowych i czynników
ryzyka najczęstszych rodzimych chorób pasożytniczych.
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
Ocenia stan ogólny, stan przytomności i świadomości pacjenta.
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
Potrafi zebrać wywiad lekarski na temat dolegliwości i objawów
ćwiczeń klinicznych
klinicznych od pacjenta powracającego z krajów strefy tropikalnej.
w Oddziale
Potrafi zebrać wywiad lekarski na temat dolegliwości i objawów
ocena podczas
chorobowych od pacjenta z podejrzeniem inwazji pasożytniczych
ćwiczeń klinicznych
występujących w Polsce.
w Oddziale
ocena podczas
Przeprowadza pełne i ukierunkowane badanie fizykalne pacjenta z
ćwiczeń klinicznych
podejrzeniem chorób tropikalnych i pasożytniczych.
w Oddziale
ocena podczas
Interpretuje wyniki badań laboratoryjnych i identyfikuje
ćwiczeń klinicznych
przyczyny odchyleń od stanu prawidłowego.
w Oddziale
ocena podczas
Kwalifikuje pacjenta do leczenia szpitalnego i ambulatoryjnego.
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
Prowadzi dokumentację medyczną pacjenta w Oddziale
w Oddziale i
Szpitalnym oraz w Poradni Przyklinicznej.
Poradni
Przyklinicznej
Potrafi wypełnić formularz podejrzenia lub potwierdzenia
ocena podczas
zachorowalności na choroby pasożytnicze i tropikalne do stacji
ćwiczeń klinicznych
sanitarno-epidemiologicznej, wg aktualnie obowiązujących
w Oddziale
przepisów prawnych.
Planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne i
ocena podczas
profilaktyczne u pacjentów z chorobami tropikalnymi i
ćwiczeń klinicznych
pasożytniczymi.
w Oddziale
Rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia w chorobach
ocena podczas
tropikalnych i pasożytniczych (np. malaria, leiszmanioza trzewna,
ćwiczeń klinicznych
neurotoksoplazmoza, ropnie pełzakowe, bąblowica wielojamowa
w Oddziale
wątroby, śpiączka afrykańska, denga i inne gorączki wirusowe).
Monitoruje stan kliniczny pacjenta z chorobami tropikalnymi o
ocena podczas
12
ciężkim przebiegu klinicznym i zagrażającymi życiu.
K_U14
Umie przedstawić wybrany przypadek kliniczny pacjenta podczas
wizyty lekarskiej w Oddziale Klinicznym.
K_U15
Przygotowuje prezentację multimedialną na temat epidemiologii i
obrazu klinicznego wybranej rodzimej lub importowanej z tropiku
choroby pasożytniczej.
K_U16
Potrafi zaplanować i uzasadnić celowość przeprowadzenia
konsultacji specjalistycznych u wybranych pacjentów.
K_U17
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
najważniejszych stanów i zespołów chorobowych przebiegających
z gorączką, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych i
pasożytniczych.
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z
bólami brzucha i biegunką, ze szczególnym uwzględnieniem
chorób tropikalnych i pasożytniczych.
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z
obecnością zmian ogniskowych wątroby, ze szczególnym
uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych.
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
najważniejszych stanów i zespołów chorobowych przebiegających
z powiększeniem węzłów chłonnych, ze szczególnym
uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych.
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z
hepatosplenomegalią, ze szczególnym uwzględnieniem chorób
tropikalnych i pasożytniczych.
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
najczęstszych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z
eozynofilią, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tropikalnych
i pasożytniczych.
Przeprowadza interdyscyplinarną diagnostykę różnicową
wybranych stanów i zespołów chorobowych przebiegających z
zapaleniem siatkówki i naczyniówki, ze szczególnym
uwzględnieniem chorób tropikalnych i pasożytniczych.
Wykonuje podstawowe procedury i zabiegi medyczne, w tym:
pomiar temperatury ciała, pomiar tętna, nieinwazyjny pomiar
ciśnienia tętniczego, wstrzyknięcia dożylne, domięśniowe i
podskórne, pobieranie obwodowej krwi żylnej i włośniczkowej do
badań, monitorowanie podstawowych parametrów życiowych przy
pomocy kardiomonitora i pulsoksymetru, prowadzenie tlenoterapii
biernej.
Asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i
zabiegów lekarskich: przetaczaniu krwi i preparatów
krwiopochodnych, biopsji cienkoigłowej zmian ogniskowych
wątroby i węzłów chłonnych, biopsji mięśniowej, nakłuciu
K_U18
K_U19
K_U20
K_U21
K_U22
K_U23
K_U24
K_U25
13
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
seminariów
interaktywnych
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
K_U26
K_U27
K_U28
K_U29
lędźwiowym, punkcji przedniej komory oka, zgłębnikowaniu
treści dwunastnicy.
Asystuje przy przeprowadzaniu następujących badań
specjalistycznych: badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej,
rektoskopia, kolonoskopia, gastroskopia, badanie dna oka.
Potrafi zaplanować specjalistyczne badania laboratoryjne w
rodzimych i importowanych z tropiku chorobach pasożytniczych
(badania immunodiagnostyczne, bezpośrednie badania
mikroskopowe, hodowla parazytologiczna, badania
histopatologiczne).
Umie wybrać właściwy materiał biologiczny do badań
diagnostycznych w kierunku chorób tropikalnych i pasożytniczych
(płyn z torbieli wątroby, popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe,
bioptat skóry, wymaz z owrzodzenia, treść dwunastnicza, ciecz
wodnista oka, płyn mózgowo-rdzeniowy, krew, mocz, kał).
Proponuje wykonanie badań dodatkowych w najczęściej
występujących chorobach tropikalnych i pasożytniczych
(ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans
magnetyczny, elektrokardiografia, echografia, elektromiografia,
elektroencefalografia).
K_U30
Potrafi samodzielnie wykonać i zinterpretować wyniki szybkich
testów paskowych do wykrywania malarii.
K_U31
Potrafi poprawnie wykonać preparaty krwi obwodowej do badania
mikroskopowego w kierunku pasożytów malarii (gruba kropla,
cienki rozmaz).
Potrafi poprawnie zinterpretować wyniki badań serologicznych w
chorobach pasożytniczych, z uwzględnieniem czasu trwania
zarażenia i aktywności inwazji.
Potrafi rozpoznać standardową chorobę zawodową z dziedziny
chorób pasożytniczych i tropikalnych u pacjentów z grup
szczególnego ryzyka, w tym u misjonarzy, marynarzy,
weterynarzy, kucharzy, leśników.
K_U32
K_U33
K_U34
Potrafi zaproponować podstawowe leczenie farmakologiczne w
wybranych chorobach tropikalnych i pasożytniczych.
K_U35
Proponuje indywidualizację zaleceń leczniczych u pacjenta z
dotychczasową nieskutecznością terapii standardowej.
K_U36
Potrafi wyjaśnić pacjentom zasady higieny tropikalnej, których
powinni przestrzegać podczas podróży do krajów strefy gorącej.
K_U37
Kwalifikuje pacjenta dorosłego wyjeżdżającego do krajów
odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej do wykonania szczepień
ochronnych obowiązkowych i zalecanych w międzynarodowym
ruchu turystycznym.
K_U38
Proponuje dobór właściwych leków profilaktycznych w kierunku
malarii, w zależności od rejonu świata i warunków podróży
tropikalnej.
14
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń
laboratoryjnych
ocena podczas
ćwiczeń
laboratoryjnych
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
seminariów
dyskusyjnych i testu
końcowego
ocena podczas
seminariów
dyskusyjnych i testu
końcowego
K_U39
Potrafi zaproponować zestaw badań profilaktycznych przed
wyjazdem do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej.
K_U40
Potrafi zalecić badania kontrolne w kierunku pasożytniczych i
infekcyjnych chorób tropikalnych u pacjenta powracającego do
Polski z krajów odmiennej strefy geograficznej i klimatycznej.
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
K_K01
K_K02
K_K03
K_K04
K_K05
K_K06
K_K07
K_K08
Rozumie potrzebę kontynuowania nauki przez całe życie
zawodowe, w celu stałego uaktualniania wiedzy i doskonalenia
umiejętności zawodowych.
Posiada świadomość ograniczeń swojej wiedzy i umiejętności oraz
wie kiedy skorzystać z porady innego specjalisty.
Okazuje dbałość o prestiż związany z wykonywaniem zawodu i
właściwie pojętą solidarność zawodową.
Przestrzega tajemnicy zawodowej. Przestrzega praw pacjenta, w
tym prawa do udzielania świadomej informacji na temat stanu
zdrowia i proponowanego postępowania diagnostycznoleczniczego.
Potrafi współpracować z organizatorami usług turystycznych i
przedstawicielami biur podróży w zakresie przygotowania
medycznego grup turystów wyjeżdżających do krajów odmiennej
strefy klimatyczno-sanitarnej.
Potrafi koordynować pracę zespołu medycznego w przypadku
wystąpienia ogniska epidemii rodzimej inwazji pasożytniczej,
choroby egzotycznej importowanej z tropiku lub występującej w
krajach rozwijających się.
Jest przygotowany do pełnienia funkcji lekarza wypraw
turystycznych, sportowych i naukowych do krajów strefy
tropikalnej i subtropikalnej.
ocena aktywności w
dyskusjach
problemowych i
multimedialnych
zajęciach z elearningu
obserwacja podczas
wizyty lekarskiej
obserwacja podczas
wizyty lekarskiej
obserwacja podczas
wizyty lekarskiej i
ćwiczeń klinicznych
w Oddziale
ocena podczas
seminariów
interaktywnych
ocena podczas
seminariów
interaktywnych
ocena podczas
seminariów
interaktywnych
ocena podczas
Jest przygotowany do pracy medycznej i humanitarnej w
seminariów
ośrodkach zdrowia i szpitalach w krajach strefy tropikalnej.
interaktywnych
2
PUNKTY ECTS
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Tematyka
Forma
Malaria (zimnica): aktualne rozprzestrzenienie na świecie, ryzyko importowania do
Polski, zasady postępowania diagnostycznego i terapeutycznego, przebieg kliniczny,
rokowanie, farmakologiczna profilaktyka przeciwmalaryczna obowiązująca przy
wyjazdach do krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej.
Bąblowica wywoływana przez Echinococcus granulosus i Echinococcus
multilocularis; występowanie w Polsce i na świecie, zapobieganie, rozpoznawanie
różnicowe, możliwości lecznicze, rola technik obrazowych, immunodiagnostycznych
15
wykład
i seminarium
wykład
i seminarium
i biopsyjnych w diagnostyce echinokokozy i alweokokozy u ludzi.
Podstawowe zagadnienia medycyny podróży (szczepienia ochronne wymagane i
zalecane w międzynarodowym ruchu turystycznym, chemioprofilaktyczne leki
przeciwmalaryczne, higiena tropikalna, badania profilaktyczne przed i po powrocie z
podróży tropikalnej).
Epidemiologia kliniczna wybranych chorób tropikalnych (czynniki ryzyka, źródła
zarażenia, drogi inwazji, podatność populacji, międzynarodowe programy kontroli i
zwalczania) z uwzględnieniem aktualnych zagrożeń zdrowotnych w
międzynarodowym ruchu turystycznym.
Choroby tropikalne importowane do Polski z krajów odmiennej strefy klimatycznosanitarnej (obraz kliniczny, rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, zapobieganie,
leczenie).
Diagnostyka różnicowa zespołów klinicznych przebiegających z eozynofilią
(toksokaroza, włośnica, filariozy układu limfatycznego, onchocerkoza,
schistosomoza, zespół larwy wędrującej skórnej, strongyloidoza, nekatoroza,
ankylostomoza, glistnica).
Rola wątroby i śledziony w chorobach pasożytniczych. Diagnostyka różnicowa
zespołów chorobowych przebiegających z hepatosplenomegalią (malaria,
leiszmanioza trzewna, schistosomoza, pełzakowica pozajelitowa, bąblowica
jednojamowa, alweokokoza).
Różnicowanie limfadenopatii w inwazjach pasożytniczych (toksoplazmoza nabyta,
leiszmanioza trzewna, onchocerkoza, trypanosomoza afrykańska, choroba Chagasa,
filariozy układu limfatycznego).
E-learning z wykorzystaniem programów multimedialnych przeznaczonych do
samokształcenia w zakresie chorób tropikalnych i zdrowia międzynarodowego.
Prezentacje multimedialne ciekawych przypadków klinicznych chorób tropikalnych.
Praktyczne warsztaty laboratoryjne dotyczące zasad wykonywania oraz oceny
preparatów krwi obwodowej w kierunku malarii.
Laboratoryjna diagnostyka mikroskopowa rodzimych i importowanych z tropiku
inwazji pasożytniczych przewodu pokarmowego.
Praktyczne ćwiczenia kliniczne przy łóżku pacjenta.
Ćwiczenia kliniczne w poradni specjalistycznej chorób pasożytniczych i
odzwierzęcych.
Wizyta lekarska w Oddziale Klinicznym.
Specjalistyczne konsultacje parazytologiczne w Szpitalu.
Praktyczne ćwiczenia kliniczne w izbie przyjęć Szpitala.
Zarażenia pasożytnicze przewodu pokarmowego. Różnicowanie biegunek u osób
powracających z tropiku.
Dyskusja problemowa dotycząca wybranych przypadków klinicznych chorób
pasożytniczych i tropikalnych prezentowanych w Klinice.
Repetytorium z zakresu objawów klinicznych, rozpoznawania i leczenia rodzimych
oraz importowanych z tropiku inwazji pasożytniczych.
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
ćwiczenia
seminarium
seminarium
seminarium
LITERATURA PODSTAWOWA:
1. Pawłowski Z.S. i Stefaniak J. (red.): Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, pierwsza edycja, Warszawa, 2004: 1-365.
WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
Uzyskanie pozytywnego wyniku z ustnej prezentacji przypadku klinicznego oraz końcowego
sprawdzianu testowego przeprowadzanego w ostatnim dniu zajęć.
16
11.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów
Wykłady - Semestr zimowy
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej zajęcia
Tematyka wykładów
Wykład 1.
Bąblowica wywoływana przez
Echinococcus granulosus i Echinococcus
multilocularis; występowanie w Polsce i na
świecie, zapobieganie, rozpoznawanie
różnicowe, możliwości lecznicze, rola
technik obrazowych,
immunodiagnostycznych i biopsyjnych w
diagnostyce echinokokozy i alweokokozy u
ludzi.
Jerzy Stefaniak
Wykład 2.
Zimnica (malaria): aktualne
rozprzestrzenienie na świecie, ryzyko
importowania do Polski, zasady
postępowania diagnostycznego i
terapeutycznego, przebieg kliniczny,
rokowanie, farmakologiczna profilaktyka
przeciwmalaryczna obowiązująca przy
wyjazdach do krajów strefy tropikalnej i
subtropikalnej.
Małgorzata Paul
Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni
Tematyka ćwiczeń
Ćwiczenie 1.
Ćwiczenie 2.
Ćwiczenie 3.
Rola wątroby i śledziony w chorobach
pasożytniczych. Diagnostyka różnicowa
zespołów chorobowych przebiegających z
hepatosplenomegalią (malaria,
leiszmanioza trzewna, schistosomoza,
pełzakowica pozajelitowa, bąblowica
jednojamowa, alweokokoza).
Podstawowe zagadnienia medycyny
podróży (szczepienia ochronne wymagane
i zalecane w międzynarodowym ruchu
turystycznym, chemioprofilaktyczne leki
przeciwmalaryczne, higiena tropikalna,
badania profilaktyczne przed i po
powrocie z podróży tropikalnej).
Epidemiologia kliniczna wybranych
chorób tropikalnych (czynniki ryzyka,
źródła zarażenia, drogi inwazji, podatność
17
Osoba
odpowiedzialna
Sala
Karolina Mrówka
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Elżbieta Kacprzak
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Małgorzata Paul
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Ćwiczenie 4.
Ćwiczenie 5.
Ćwiczenie 6.
Ćwiczenie 7.
Ćwiczenie 8.
Ćwiczenie 9.
Ćwiczenie 10.
populacji, międzynarodowe programy
kontroli i zwalczania) z uwzględnieniem
aktualnych zagrożeń zdrowotnych w
międzynarodowym ruchu turystycznym.
Choroby tropikalne importowane do
Polski z krajów odmiennej strefy
klimatyczno-sanitarnej (obraz kliniczny,
rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa,
zapobieganie, leczenie).
Diagnostyka różnicowa zespołów
klinicznych przebiegających z eozynofilią
(toksokaroza, włośnica, filariozy układu
limfatycznego, onchocerkoza,
schistosomoza, zespół larwy wędrującej
skórnej, strongyloidoza, nekatoroza,
ankylostomoza, glistnica).
Różnicowanie limfadenopatii w inwazjach
pasożytniczych (toksoplazmoza nabyta,
leiszmanioza trzewna, onchocerkoza,
trypanosomoza afrykańska, choroba
Chagasa, filariozy układu limfatycznego).
Ćwiczenia kliniczne przy łóżku pacjenta.
Podgrupa A i B (4 godziny).
Ćwiczenia kliniczne w poradni
specjalistycznej chorób pasożytniczych i
odzwierzęcych (3 godziny).
Zasady wykonywania oraz oceny
preparatów krwi obwodowej w kierunku
malarii. Ćwiczenia laboratoryjne (3
godziny).
Rodzime i tropikalne parazytozy
przewodu pokarmowego.
E-learning z wykorzystaniem programów
multimedialnych przeznaczonych do
samokształcenia w zakresie chorób
tropikalnych i zdrowia międzynarodowego
Ćwiczenie 11. (m.in. malaria, schistosomoza,
leiszmaniozy, trąd, biegunki w tropiku,
wirusowe gorączki krwotoczne,
niedożywienie, niedokrwistość
sierpowatokrwinkowa) /2 godziny/.
Prezentacje multimedialne ciekawych
przypadków klinicznych chorób
tropikalnych (m. in. malaria, denga,
Ćwiczenie 12.
śpiączka afrykańska, choroba Chagasa,
loaoza, drakunkuloza, onchocerkoza, stopa
madurska, leiszmanioza skórna i skórno-
18
Małgorzata Paul
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Łukasz Pielok
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Małgorzata Paul
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Elżbieta
Kacprzak/Karolina
Mrówka
Klinika Chorób
Tropikalnych i
Pasożytniczych
Łukasz Pielok
Poradnia Chorób
Odzwierzęcych i
Pasożytniczych
Małgorzata Paul
Pracownia
Parazytologiczna
Matylda
Kłudkowska/
Szymon Nowak
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Clinton Muoto
Sala wykładowa
im. L. Rydygiera
Małgorzata Paul
Pracownia
Parazytologiczna
śluzówkowa, węgorczyca, schistosomoza).
Seminaria - Semestr zimowy/letni
Tematyka seminariów
Seminarium 1.
Seminarium 2.
Seminarium 3.
Seminarium 4.
Malaria: rozprzestrzenienie geograficzne,
patogeneza, obraz kliniczny, leczenie.
Bąblowica jednojamowa i alweokokoza
wątroby – przebieg kliniczny, diagnostyka
różnicowa, leczenie.
Dyskusja problemowa dotycząca
wybranych przypadków klinicznych chorób
pasożytniczych i tropikalnych
prezentowanych w Klinice (2 godziny).
Repetytorium i zaliczenie końcowe z
zakresu objawów klinicznych,
rozpoznawania i leczenia rodzimych oraz
importowanych z tropiku inwazji
pasożytniczych (2 godziny).
Imię i nazwisko
osoby
prowadzącej
zajęcia
Sala
Elżbieta
Kacprzak
Sala
wykładowa
im. L.
Rydygiera
Szymon Nowak
Sala
wykładowa
im. L.
Rydygiera
Małgorzata Paul
Sala
wykładowa
im. L.
Rydygiera
Małgorzata Paul
Sala
wykładowa
im. L.
Rydygiera
12. Organizacja zajęć:
Zajęcia kliniczne z zakresu Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych odbywają się od
poniedziałku do piątku. Rozpoczynają się każdego dnia punktualnie o godz. 8:00 w sali
im. L. Rydygiera (Szpital Kliniczny im. H. Święcickiego Uniwersytetu Medycznego w
Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 49, wejście C, I piętro) i kończą o godz. 12:15 w
poniedziałek i środę oraz o godz. 13:00 we wtorek i czwartek. W piątek zajęcia kończą się
o godz. 11:30 po odbyciu zaliczenia testowego i kolokwium ustnego
Szczegółowy harmonogram zajęć:
Poniedziałek:
8:00-8:45 Malaria – rozprzestrzenienie geograficzne, patogeneza, obraz kliniczny,
leczenie. Seminarium.
8:45-9:30 Bąblowica jednojamowa i alweokokoza wątroby – obraz kliniczny,
różnicowanie, leczenie. Seminarium.
10:00-12:15 Podgrupa A: Ćwiczenia kliniczne w Oddziale, Poradni lub Izbie Przyjęć.
19
10:00-11:30 Podgrupa B: E-learning – programy komputerowe z medycyny tropikalnej i
zdrowia międzynarodowego. Ćwiczenia.
11:30-12:15 Podgrupa B. Tropikalne i rodzime zarażenia pasożytnicze przewodu
pokarmowego. Ćwiczenia.
Wtorek:
8:00-8:45 Rola wątroby i śledziony w chorobach pasożytniczych (malaria, leiszmanioza
trzewna, schistosomoza, pełzakowica, bąblowica jednojamowa, alweokokoza). Ćwiczenia.
8:45-9:30 Medycyna podróży (szczepienia ochronne, leki przeciwmalaryczne, badania
profilaktyczne, higiena tropikalna). Ćwiczenia.
10:00-13:00 Podgrupa A: Ćwiczenia kliniczne w Oddziale, Poradni lub Izbie Przyjęć.
10:00-12:15 Podgrupa B: Ćwiczenia praktyczne z laboratoryjnego rozpoznawania malarii.
12:15-13:00 Podgrupa B. Przypadki kliniczne chorób tropikalnych. Prezentacje
multimedialne. Ćwiczenia.
Środa:
8:00-8:45 Epidemiologia kliniczna wybranych chorób tropikalnych i aktualne zagrożenia
w międzynarodowym ruchu turystycznym. Ćwiczenia.
8:45-9:30 Choroby tropikalne importowane do Polski z krajów odmiennej strefy
klimatyczno-sanitarnej
(obraz
kliniczny,
rozpoznawanie,
diagnostyka
różnicowa,
zapobieganie, leczenie). Ćwiczenia.
10:00-11:30 Podgrupa A: E-learning – programy komputerowe z medycyny tropikalnej i
zdrowia międzynarodowego. Ćwiczenia.
11:30-12:15 Podgrupa A. Tropikalne i rodzime zarażenia pasożytnicze przewodu
pokarmowego. Ćwiczenia.
Czwartek:
8:00-8:45
Zespoły
kliniczne
z
eozynofilią
(toksokaroza,
włośnica,
filariozy,
schistosomoza, zespół larwy wędrującej skórnej, strongyloidoza, paragonimoza).
Ćwiczenia.
8:45-9:30 Różnicowanie limfadenopatii w inwazjach pasożytniczych (toksoplazmoza
nabyta, leiszmanioza trzewna, onchocerkoza, trypanosomoza afrykańska, choroba
Chagasa, filariozy układu limfatycznego). Ćwiczenia.
10:00-12:15 Podgrupa A: Ćwiczenia praktyczne z laboratoryjnego rozpoznawania malarii.
12:15-13:00 Podgrupa A. Przypadki kliniczne chorób tropikalnych. Prezentacje
multimedialne. Ćwiczenia.
10:00-13:00 Podgrupa B: Ćwiczenia kliniczne w Oddziale. Udział w wizycie lekarskiej.
20
Piątek:
8:00-9:30 Repetytorium i kolokwium testowe
10:00-11:30 Omówienie wybranych przypadków klinicznych. Dyskusja problemowa.
Seminarium.
REGULAMIN ZAJĘĆ:
W roku akademickim 2016/17 zajęcia dydaktyczne z zakresu chorób tropikalnych i
pasożytniczych prowadzone są w łącznym wymiarze 30 godzin, w tym 4 godzin
wykładów, 20 godzin ćwiczeń klinicznych oraz 6 godzin seminariów. Zajęcia praktyczne
w formie seminariów i ćwiczeń odbywają się w ciągu jednego tygodnia dla całej grupy
administracyjnej. Dwa cykle wykładów odbywają się na początku roku akademickiego w
październiku dla wszystkich studentów VI roku.
Studenci, którzy nie będą mogli uczestniczyć w ćwiczeniach klinicznych we
właściwym terminie, mogą uzyskać zgodę na inny termin odbywania zajęć wyłącznie
przez Dziekana i po zapisaniu się do nowej grupy studenckiej w programie WISUS.
Ze względu na ograniczone możliwości lokalowe Katedry oraz charakter zajęć
praktycznych odbywanych w małych podgrupach, każda chęć zmiany terminu
odbywania nawet pojedynczych ćwiczeń lub seminariów bezwzględnie wymaga
zgody koordynatora odpowiedzialnego za sprawy dydaktyczne w Katedrze.
Odrabianie zajęć wraz z inną grupą studencką może odbywać się tylko w
uzasadnionych i usprawiedliwionych przypadkach oraz wyłącznie przy dostępności
wolnych miejsc w danej grupie administracyjnej. W wyjątkowych sytuacjach
(choroba,
sprawy
losowe)
istnieje
możliwość
indywidualnego
odrobienia
pojedynczych nieobecności u asystentów odpowiedzialnych za prowadzenie
poszczególnych tematów, po uzyskaniu zgody Kierownika Katedry.
Ze względu na zaostrzony reżim sanitarny w Oddziale i w Laboratorium Katedry i
Kliniki
Chorób
Tropikalnych
i
Pasożytniczych,
studenci
zobowiązani
są
do
bezwzględnego przestrzegania następujących zaleceń:
1. Wchodząc do Oddziału należy posiadać obuwie medyczne. Osoby, które w
wyjątkowych przypadkach nie posiadają obuwia szpitalnego proszone są o zgłoszenie
się w Sekretariacie Katedry celem uzyskania jednorazowych ochraniaczy na obuwie.
2. Wierzchnie okrycie i torby należy zostawiać przed zajęciami w szatni szpitalnej.
21
3. Podczas zajęć studenci proszeni są o noszenie czystego, białego fartucha. Osoby nie
posiadające fartucha lekarskiego nie będą mogły odbywać ćwiczeń klinicznych z
pacjentami na terenie Oddziału Szpitalnego.
4. Na zajęcia w Klinice należy zabrać ze sobą identyfikator studenta, stetoskop, długopis
lub ołówek, notatnik, podręcznik z parazytologii klinicznej i medycyny tropikalnej
oraz kartę ćwiczeń otrzymaną w pierwszym dniu zajęć.
5. Torebki i rzeczy osobiste powinny być podczas zajęć zamknięte w specjalnie do tego
celu przygotowanej szafce dla studentów, znajdującej się w Oddziale w pobliżu
Sekretariatu Katedry. Za klucz i mienie pozostawione w szafce odpowiadają
wyłącznie studenci.
6. Na Oddział Kliniczny oraz do Laboratorium nie wolno wnosić jedzenia, ani napojów.
7. Na zajęcia należy przychodzić punktualnie. Nieuzasadnione spóźnienia powyżej 15
min. będą traktowane jako nieobecności.
8. Ze względu na obszerny materiał dydaktyczny przedstawiany podczas krótkiego
cyklu zajęć w Katedrze i Klinice Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych nie ma
możliwości zwalniania studentów na inne ćwiczenia i egzaminy.
PROGRAM ZAJĘĆ:
Zajęcia z przedmiotu obejmują kliniczne ćwiczenia praktyczne przy łóżku chorego,
omawianie wybranych przypadków zarażeń pasożytniczych występujących w Polsce oraz
importowanych do kraju z obszarów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej, prezentacje
multimedialne nt. medycyny tropikalnej i zdrowia międzynarodowego oraz ćwiczenia
praktyczne w laboratorium. Ćwiczenia praktyczne przy łóżku chorego odbywają się
każdorazowo na Oddziale Klinicznym, zajęcia laboratoryjne z zakresu rozpoznawania
inwazji pasożytniczych prowadzone są w Pracowni Parazytologicznej Katedry (Szpital
Kliniczny im. H. Święcickiego, ul. Przybyszewskiego 49, wejście E, II piętro), natomiast
zajęcia seminaryjne oraz prezentacje multimedialne z wykorzystaniem programów
komputerowych (e-learning) odbywają się w Sali wykładowej im. L. Rydygiera (Szpital
Kliniczny im. H. Święcickiego, ul. Przybyszewskiego 49, wejście E, I piętro), zgodnie z
kartą ćwiczeń, którą otrzymuje każdy student w dniu rozpoczęcia zajęć. Blok wykładów z
zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych (4 godziny) odbywa się na początku roku
akademickiego w dniu 13 i 20 października 2016 r., w sali wykładowej im. Święcickiego,
22
w Położniczo-Ginekologicznym Szpitalu Klinicznym Uniwersytetu Medycznego, przy ul.
Polnej 33.
Konsultacje
pracowników
naukowo-dydaktycznych
Katedry
dla
studentów
szczególnie zainteresowanych tematyką chorób tropikalnych i pasożytniczych będą
odbywać się po uprzednim umówieniu terminu spotkania w Sekretariacie Katedry, tel.
(61) 8691363.
Program nauczania przedmiotu został przygotowany z uwzględnieniem zarówno zajęć
teoretycznych, jak i interaktywnych seminariów i ćwiczeń praktycznych, przy
jednoczesnym
ujęciu
wybranych
objawów
klinicznych,
zespołów
i
jednostek
chorobowych w dziedzinie rodzimych i zawlekanych z tropiku chorób pasożytniczych,
które uważa się za najistotniejsze w codziennej praktyce lekarskiej.
Program zajęć z zakresu chorób tropikalnych i pasożytniczych obejmuje:
1. Cykl seminariów dotyczących rodzimych inwazji pasożytniczych (toksoplazmoza,
toksokaroza, bąblowica, alweokokoza, włośnica, borelioza, inwazje jelitowe),
zagadnień wielodyscyplinarnych nt. zespołów klinicznych przebiegających z
eozynofilią, wielokierunkowej diagnostyki różnicowej limfadenopatii i zmian
ogniskowych w wątrobie, pasożytniczych inwazji oportunistycznych, chorób
tropikalnych importowanych do Polski z krajów strefy gorącej (malaria, wirusowe
gorączki krwotoczne, pełzakowica, leiszmaniozy, schistosomoza, filariozy układu
limfatycznego, onchocerkoza, trypanosomozy, zespół larwy wędrującej skórnej), a
także profilaktyki zdrowotnej u osób wyjeżdżających do krajów o odmiennych
warunkach klimatyczno-sanitarnych.
2. Zajęcia
teoretyczne
wzbogacone
są
prezentacjami
multimedialnymi
przygotowywanymi przez nauczycieli akademickich Katedry, a także opracowanymi
przez Światową Organizację Zdrowia w Genewie i Ośrodek Kontroli i Zwalczania
Chorób Zakaźnych w Atlancie (CDC).
3. Zajęcia praktyczne w Oddziale Klinicznym przy łóżku chorego, podczas których
student doskonali umiejętności badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta,
uczestniczy w procedurach leczniczych wykonywanych w Klinice, bierze udział w
konsultacjach specjalistycznych i wizycie lekarskiej oraz zapoznaje się z zasadami
prowadzenia szpitalnej dokumentacji medycznej.
4. Praktyczne ćwiczenia laboratoryjne w Pracowni Parazytologicznej, podczas których
student zapoznaje się z aktualnymi możliwościami diagnostycznymi stosowanymi w
rozpoznawaniu rodzimych i zawlekanych z tropiku chorób pasożytniczych.
23
5. Zajęcia multimedialne nt. wybranych, ciekawych przypadków klinicznych chorób
tropikalnych hospitalizowanych w Klinice.
6. Ćwiczenia interaktywne z zastosowaniem programów komputerowych (CD-Romy),
przeznaczone do pogłębiania wiedzy z dziedziny medycyny tropikalnej i zdrowia
międzynarodowego (malaria, leiszmanioza, trypanosomozy, schistosomoza, wirusowe
gorączki krwotoczne, trąd, niedożywienie, HIV/AIDS, gruźlica).
Podczas zajęć z chorób tropikalnych i pasożytniczych od studenta wymaga się:
1. Aktywnego udziału w seminariach (opracowanie wybranego tematu, uczestniczenie w
dyskusji i interaktywnych zajęciach problemowych);
2. Przygotowania opisu i prezentacji historii choroby wybranego pacjenta, z
uwzględnieniem umiejętności przeprowadzenia poprawnej diagnostyki różnicowej,
doboru właściwych procedur diagnostycznych i badań pracownianych oraz
zaleceniem właściwych leków przeciwpasożytniczych i objawowych;
3. Merytorycznego zaangażowania podczas wizyty lekarskiej w Oddziale;
4. Czynnego udziału w rozpoznawaniu laboratoryjnym inwazji pasożytniczych przewodu
pokarmowego, a także w praktycznym wykonywaniu badania grubej kropli i
cienkiego rozmazu krwi obwodowej, a także wykrywaniu antygenów zarodźca malarii
u
gorączkujących
pacjentów
powracających
z
krajów
strefy
tropikalnej,
hospitalizowanych w Klinice.
Zakres wiadomości wymaganych do końcowego zaliczenia przedmiotu:
1. Znajomość
pojęć
stosowanych
w
chorobach
pasożytniczych:
autoinwazja,
retroinwazja, zapalenie płuc Lőfflerowskie, martwica rozpływna wątroby, choroba
odzwierzęca, choroba transmisyjna, choroba zakaźna, choroba inwazyjna, choroba
endemiczna, geohelmintoza, podatność, oporność, odporność, epidemia, kwarantanna,
źródło inwazji, żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny, wrota inwazji, postać
inwazyjna pasożyta.
2. Obowiązujące jednostki chorobowe: toksokaroza (zespół larwy wędrującej trzewnej i
ocznej), giardioza, pełzakowica jelitowa i ropień pełzakowy wątroby, toksoplazmoza
(postać wrodzona, oczna, węzłowa, neurotoksoplazmoza), wągrzyca, tasiemczyca
Taenia saginata i Taenia solium, leiszmanioza (postać trzewna kala-azar, skórnośluzówkowa i skórna), onchocerkoza (ślepota rzeczna), owsica, glistnica, węgorczyca,
zarażenia
tęgoryjcami
(Necator
americanus
24
i
Ancylostoma
duodenale),
hymenolepidoza, włośnica, bąblowica Echinococcus granulosus oraz Echinococcus
multilocularis, schistosomoza Schistosoma
Schistosoma
japonicum,
haematobium, Schistosoma mansoni i
włosogłówczyca,
zimnica
Plasmodium
falciparum,
Plasmodium vivax, Plasmodium ovale, Plasmodium malariae i Plasmodium knowlesi,
filariozy wywoływane przez Wuchereria bancrofti i Brugia malayi, choroba Chagasa,
śpiączka afrykańska, drakunkuloza, pneumocystoza, rzęsistkowica, zespół larwy
wędrującej skórnej, paragonimoza.
3. Zagadnienia związane z wymaganymi jednostkami chorobowymi: wywiad, objawy
kliniczne, odchylenia w badaniach dodatkowych, rozprzestrzenienie na świecie,
obowiązek
zgłaszania
choroby
w
Stacjach
Sanitarno-Epidemiologicznych,
różnicowanie z innymi chorobami, źródło zarażenia, czynniki ryzyka, wrota inwazji,
forma inwazyjna, biotop, profilaktyka, leczenie (bez dawek leków), patomechanizm
zmian chorobowych, nazwa łacińska pasożyta, wektor, powikłania, rokowanie.
4. Badania bezpośrednie i pośrednie w chorobach pasożytniczych: biopsja tkanek
(mięśni, skóry, śluzówki jelita, śluzówki pęcherza moczowego, wątroby, szpiku,
węzłów chłonnych, zmian ogniskowych wątroby), badania treści dwunastniczej,
badania koproskopowe (w tym rozmaz hematoksylinowy kału i badanie metodą Kato),
hodowla kału w kierunku nicieni jelitowych, badania serologiczne (interpretacja
wyników), rektoskopia, badanie USG, badania radiologiczne (RTG: płuc, brzucha,
miednicy, głowy), badanie plwociny, badanie parazytologiczne moczu, morfologia i
rozmaz
krwi
obwodowej,
badanie
płynu
mózgowo-rdzeniowego,
badanie
neurologiczne, gruba kropla i cienki rozmaz krwi obwodowej, ocena toru
gorączkowego, badanie dna oka, scyntygrafia wątroby, KT i MR głowy, badanie
koproantygenów, badanie eozynofilii metodą komorową, badanie ogólne i posiew
bakteriologiczny, moczu, posiew bakteriologiczny kału, wymaz z gardła i z pochwy
(w diagnostyce różnicowej chorób pasożytniczych).
5. Różnicowanie chorób pasożytniczych z jednostkami o innej etiologii: gorączki
krwotoczne (gorączka Ebola/Marburg, żółta gorączka, gorączka denga), choroby
wirusowe (WZW, HIV/AIDS, CMV, mononukleoza zakaźna), choroby bakteryjne
(trąd, czerwonka bakteryjna, dur brzuszny, dury rzekome, salmoneloza, szigeloza,
gruźlica), choroby przewodu pokarmowego (wrzodziejące zapalenie jelita), choroby
nowotworowe (rak pierwotny wątroby, rak jelita grubego, chłoniaki, przerzuty
nowotworowe), inne (sarkoidoza).
25
6. Leki stosowane w leczeniu i profilaktyce wybranych chorób pasożytniczych:
albendazol (Zentel), mebendazol (Vermox), prymachina, metronidazol, tynidazol,
meflochina (Lariam), pirymetamina (Daraprim), artemizyna (Artemether, Artesunate),
kotrymoksazol (Biseptol), chinina, prazykwantel (Cesol, Biltricide), spiramycyna
(Rovamycine), Fansidar, pyrantel (Combantrin), sulfadiazyna, glikokortykosteroidy,
chlorochina (Arechin), doksycyklina, proguanil (Paludryna), Malarone.
7. Inne zagadnienia z dziedziny parazytologii klinicznej: eozynofilia w chorobach
pasożytniczych, opis przypadku klinicznego, rozpoznawanie poszczególnych chorób
pasożytniczych w oparciu o wywiad i badania dodatkowe, szczepienia ochronne
wymagane i zalecane w ruchu międzynarodowym podczas podróży do krajów
tropikalnych,
profilaktyka
przeciwmalaryczna,
interpretacja
wyników
badań
serologicznych (ustalanie czasu trwania zarażenia, okres ostry, przewlekły), zgłaszanie
chorób pasożytniczych do powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych w
Polsce.
PROGRAM NAUCZANIA
Wymagania wstępne: Przed rozpoczęciem zajęć studenci proszeni są o powtórzenie
podstawowych wiadomości z zakresu najważniejszych pasożytów chorobotwórczych dla
człowieka oraz tematyki wykładów z chorób tropikalnych i pasożytniczych odbywających
się na początku roku akademickiego. Przypomnienie najistotniejszych wiadomości z
dziedziny parazytologii lekarskiej jest niezbędne dla zrozumienia patomechanizmów i
objawów klinicznych omawianych jednostek chorobowych, wywoływanych przez
pasożyty człowieka, występujących zarówno w naszym kraju, jak i na obszarach
odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej. Ze względu na krótki i intensywny cykl
odbywania zajęć w Katedrze i obszerność wymaganych zagadnień, znajomość tematyki
wykładów, które poruszają najbardziej kluczowe i aktualnie problemy z medycyny
tropikalnej i zdrowia międzynarodowego ze szczególnym uwzględnieniem stanów
zagrożenia życia ma istotne znaczenie dla opanowania przedmiotu.
Przygotowanie do zajęć: Zajęcia seminaryjne oraz ćwiczenia praktyczne odbywają się w
formie interaktywnych dyskusji, wymagających aktywnego uczestnictwa ze strony
studentów. Na początku każdego cyklu zajęć studenci mają możliwość wyboru
poszczególnych tematów z zakresu chorób pasożytniczych, medycyny tropikalnej i
26
zdrowia międzynarodowego, które przedstawiają w formie prezentacji multimedialnych.
Do każdego seminarium oraz ćwiczeń przypisani są wybrani asystenci zgodnie z
harmonogramem zajęć, odpowiedzialni za prowadzenie swojego tematu w formie
moderowanej dyskusji problemowej.
Wymagania końcowe: Na zakończenie cyklu zajęć z zakresu chorób tropikalnych i
pasożytniczych od studentów medycyny oczekuje się: (1) posiadania podstawowej wiedzy
klinicznej o najważniejszych rodzimych i tropikalnych inwazjach pasożytniczych
występujących u człowieka oraz o możliwościach ich zwalczania i zapobiegania, (2)
zdobycia wiadomości z zakresu patomechanizmów szerzenia się chorób inwazyjnych u
ludzi, a także o najważniejszych sposobach ich transmisji i rozprzestrzeniania się w
najbliższym środowisku człowieka, (3) posiadania wiedzy z zakresu rozprzestrzenienia
chorób pasożytniczych na świecie w zależności od strefy klimatycznej i warunków
sanitarno-higienicznych, (4) nabycia umiejętności dobrania odpowiednich procedur
diagnostycznych
oraz
właściwego
sposobu
leczenia
w
wybranych
chorobach
pasożytniczych rodzimych i egzotycznych, (5) posiadania podstawowej wiedzy z zakresu
ustalania zasad indywidualnej profilaktyki zdrowotnej przy wyjazdach do krajów strefy
tropikalnej i subtropikalnej w zależności od celu i charakteru podróży oraz długości
pobytu, (6) poprawnej interpretacji wyników badań immunodiagnostycznych w
parazytologii klinicznej, a także (7) gotowości do samodzielnego poszerzania swej wiedzy
z zakresu parazytologii klinicznej i medycyny tropikalnej.
13.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny
Egzamin teoretyczny – kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny,
testowy): nie dotyczy
Egzamin praktyczny – kryterium zaliczenia: nie dotyczy
Zaliczenie – kryterium zaliczenia
Warunkiem uzyskania zaliczenia zajęć z chorób tropikalnych i pasożytniczych jest:
1. Czynny udział we wszystkich seminariach dyskusyjnych,
2. Udział w ćwiczeniach klinicznych w Oddziale przy łóżku chorego (Poradni
Przyklinicznej, Izbie Przyjęć Szpitala) wraz z napisaniem epikryzy i prezentacją
przypadku klinicznego podczas wizyty lekarskiej,
3. Udział w zajęciach laboratoryjnych z zakresu rozpoznawania chorób pasożytniczych,
27
4. Udział w praktycznej dyskusji problemowej nt. przypadków klinicznych chorób
tropikalnych importowanych do Polski,
5. Udział w szkoleniu z wykorzystaniem programów komputerowych z zakresu
medycyny tropikalnej i zdrowia międzynarodowego,
6. Uzyskanie pozytywnego wyniku z prezentacji przypadku klinicznego oraz
końcowego sprawdzianu testowego.
Wstępne kolokwium wejściowe odbywa się w formie pisemnej w pierwszym dniu
zajęć w poniedziałek. W przypadku niezaliczenia sprawdzianu wejściowego, istnieje
możliwość poprawienia oceny niedostatecznej podczas całego cyklu odbywania zajęć.
Kolokwium zaliczeniowe, na które składa się pisemny test oraz ustna odpowiedź z
prezentacji przypadku klinicznego omawianego na zajęciach, odbywa się dla całej grupy
administracyjnej w piątek. Osoby, które nie zaliczą sprawdzianu wejściowego oraz nie
posiadające potwierdzonych obecności wszystkich zajęć na karcie studenta nie będą
dopuszczone do kolokwium końcowego.
Ostateczna ocena z przedmiotu jest przyznawana na podstawie całościowego
podsumowania wyników 1) końcowego sprawdzianu testowego i 2) kolokwium ustnego z
prezentacji przypadku klinicznego, z uwzględnieniem aktywności studenta na zajęciach
seminaryjnych, ćwiczeniach klinicznych i laboratoryjnych. Po uzyskaniu pozytywnej
oceny ze sprawdzianu testowego i ćwiczeń praktycznych, student otrzymuje końcowe
zaliczenie z przedmiotu z wpisem do E-indeksu.
Każda grupa studencka otrzymuje inny zestaw testu o identycznej strukturze pytań i
jednolitym stopniu trudności. Prawidłowe odpowiedzi premiowane są punktami. Za każdą
poprawną odpowiedź student może otrzymać od 1 do 5 punktów, w zależności od stopnia
trudności pytania testowego. Przykładowe pytania testowe są dostępne w module
AKSON w systemie WISUS na stronie internetowej Uczelni.
Skala ocen testu:
Ocena niedostateczna:
liczba punktów: 0-51
Ocena dostateczna:
liczba punktów: 52-60
Ocena dość dobra:
liczba punktów: 61-64
Ocena dobra:
liczba punktów: 65-72
Ocen ponad dobra:
liczba punktów: 73-76
Ocena bardzo dobra:
liczba punktów: 77-80
28
Na rozwiązanie testu i zakreślenie pytań w kracie odpowiedzi przeznaczonych jest 45
minut. Liczenie czasu rozpoczyna się od rozdania testów i kart odpowiedzi wszystkim
studentom.
W przypadku negatywnego wyniku kolokwium zaliczeniowego (0-51 punktów, 064% poprawnych odpowiedzi) należy ponownie przystąpić do napisania testu z inną
grupą studencką lub w terminie indywidualnym, w ciągu 3 miesięcy od ostatniego dnia
zajęć klinicznych. Termin sprawdzianu poprawkowego należy każdorazowo uzgodnić z
koordynatorem przedmiotu, najpóźniej w dniu poprzedzającym chęć jego odbycia.
Podczas zaliczenia poprawkowego student otrzymuje inny zestaw testu o jednolitej
strukturze pytań i porównywalnym stopniu trudności. W przypadku ponownego
niezaliczenia kolokwium testowego, istnieje możliwość odbycia ustnego sprawdzianu
wiadomości u Pani Doc. Małgorzaty Paul, odpowiedzialnej za prowadzenie zajęć
dydaktycznych i sprawy studenckie, po uprzednim uzgodnieniu terminu w Sekretariacie
Katedry.
14. Literatura:
Zalecana literatura:
Literatura obowiązkowa:
1.
Pawłowski Z.S. i Stefaniak J. (red.): Parazytologia kliniczna w ujęciu
wielodyscyplinarnym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, pierwsza edycja, Warszawa,
2004: 1-365.
Literatura uzupełniająca:
1. Cianciara J. i Juszczyk J. (red.): Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydanie
dwutomowe. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2012.
2. Dziubek Z. (red.): Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2010: 1-672.
3. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D. i Zieliński A. (red.): Choroby zakaźne i
pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka. Wydawnictwo Medyczne -medica
press, Wydanie VI, Bielsko-Biała, 2007: 1-476.
Pomoce dydaktyczne dostępne w Katedrze:
1.
Prezentacje multimedialne na płytach CD-ROM przeznaczone do samokształcenia w
29
zakresie chorób tropikalnych i zdrowia międzynarodowego pt. „Topics in
International Health” (Malaria, Leishmaniasis, Schistosomiasis, Leprosy, Diarrhoeal
Diseases, Nutrition). CABI Publishing, Wydanie 3, Oxfordshire, UK, 2007.
Filmy nt. chorób egzotycznych oraz problemów zdrowia publicznego w tropiku (m.
2.
in. malaria, pełzakowica, cholera, schistosomoza, echinokokoza, biegunki w tropiku,
praca ośrodków misyjnych);
Program multimedialny na płytach kompaktowych pt. „Identification and diagnosis
3.
of parasites of public health concern” przygotowany przez Centers for Diseases
Control and Prevention (CDC, Atlanta, USA) do pogłębiania wiedzy w zakresie
rozpoznawania chorób pasożytniczych;
Program komputerowy „Tropimed”, służący do opracowywania i indywidualnego
4.
doboru dla każdego pacjenta właściwych zasad profilaktyki zdrowotnej (szczepienia
ochronne, leki przeciwmalaryczne, zasady higieny tropikalnej) przy wyjeździe do
krajów strefy tropikalnej i subtropikalnej;
Zestawy przeźroczy z zakresu rodzimych inwazji pasożytniczych oraz chorób
5.
tropikalnych, ilustrujące najbardziej typowe objawy kliniczne oraz możliwości ich
rozpoznawania przy pomocy technik obrazowych oraz laboratoryjnych;
Tablice barwne opracowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w
6.
Genewie, przedstawiające obraz mikroskopowy form rozwojowych pasożytów wraz
z opisem dla doskonalenia laboratoryjnego rozpoznawania inwazji pasożytniczych i
tropikalnych;
Zestawy dydaktycznych preparatów mikroskopowych, przygotowywane przez
7.
Pracownię Parazytologiczną Katedry dla doskonalenia techniki rozpoznawania
laboratoryjnego malarii, a także wybranych rodzimych i tropikalnych parazytoz
przewodu pokarmowego.
Zestawy
8.
szybkich
testów
immunochromatograficznych
przeznaczonych
do
wykrywania antygenów zarodźców malarii we krwi obwodowej pacjenta.
15. Studenckie koło naukowe „Tropik”

Opiekun koła: Dr med. Elżbieta Kacprzak – Kierownik Pracowni Medycyny
Podróży, tel. (61) 8691766, e-mail: [email protected]

Tematyka: prezentacje własnych doświadczeń klinicznych lekarzy oraz studentów
30
z zakresu praktyki medycznej w krajach tropikalnych (np. Zambia, Uganda,
Kamerun, Tanzania, Papua-Nowa Gwinea, Indie), omawianie aktualnych zagrożeń
zdrowotnych wywoływanych przez pasożytnicze choroby tropikalne i zakaźne w
świecie, organizacja międzynarodowych projektów kontroli i zwalczania inwazji
pasożytniczych oraz opracowywanie zasad właściwej profilaktyki zdrowotnej przy
wyjazdach
do
krajów
odmiennej
strefy
klimatyczno-sanitarnej.
Studenci
szczególnie zainteresowani problematyką chorób tropikalnych mogą uczestniczyć
w programach badawczych, dotyczących oceny stanu zdrowia polskich misjonarzy
powracających z obszarów strefy międzyzwrotnikowej i subtropikalnej oraz analizy
stopnia świadomości osób podróżujących do tropiku w zakresie znajomości
podstawowych zasad profilaktyki oraz możliwości zapobiegania zagrożeniom
zdrowotnym w krajach klimatu gorącego.

Miejsce spotkań: sala wykładowa im. L. Rydygiera (Szpital Kliniczny im. H.
Święcickiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 49,
wejście C, I piętro); terminy i tematy zebrań Koła każdorazowo są zamieszczane na
tablicy informacyjnej przy wejściu do Katedry.
16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora
17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (w przypadku
przedmiotów koordynowanych)
31