Odszkodowanie za wypadek w pracy bez podatku

Odszkodowanie za wypadek w pracy bez podatku
Magdalena Majkowska, Dziennik Gazeta Prawna, wypowiedź Stanisława Gordziałkowskiego
Po wyrokach sądów fiskus zmienia zdanie i wydaje decyzje korzystne dla poszkodowanych. Ostateczne
wątpliwości może jednak rozwiać tylko minister finansów
Spór o to, czy trzeba płacić PIT od odszkodowania otrzymanego na podstawie kodeksu cywilnego (k.c.) za
uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, trwa od lat. Problem z fiskusem mają pracownicy, którym
firma zwraca koszty leczenia i rehabilitacji w związku z wypadkiem przy pracy. Sądy stają jednak po stronie
poszkodowanych. Przedsiębiorstwo wygrało batalię o zwolnienie z PIT przed sądem administracyjnym (wyrok
NSA z 7 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2008/11). Rację musiał mu przyznać organ podatkowy, wydając 12
listopada 2013 r. interpretację zmieniającą (sygn. ILPB2/415-930/10/13-S/WM).
Andrzej Pośniak, doradca podatkowy, partner w kancelarii CMS Cameron McKenna, podkreśla, że rodzaj
wykonywanej działalności gospodarczej może powodować, iż niektórzy pracodawcy muszą brać pod uwagę ryzyko
wypłaty odszkodowań za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia na skutek wypadku przy pracy. –
Podstawą ich ustalenia jest art. 444 kodeksu cywilnego – precyzuje.
Sporne są konsekwencje podatkowe otrzymania takiego odszkodowania przez pracownika. Organy podatkowe
stoją na stanowisku, że nie jest ono objęte zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (t.j. Dz. U. z 2013 r.
poz. 361 z późn. zm.). Zgodnie z nim wolne od podatku są odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość
lub zasady ustalania określają odrębne przepisy (ustaw lub rozporządzeń).
Stanisław Gordziałkowski, adwokat, doradca podatkowy w kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak, zauważa, że
wykładnia pojęcia odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw, jest
niejednoznaczna.
– Organy podatkowe twierdzą, że odszkodowania wypłacane na podstawie kodeksu cywilnego nie kwalifi kują się
do zwolnienia z uwagi na zbyt ogólnie sformułowane prawo poszkodowanego do żądania odszkodowania – mówi
Anna Kucharska, doradca podatkowy w Mazars Audyt.
Sąd mówi co innego Jednak zdaniem NSA przepis art. 444 k.c. określa zakres i sposób naprawienia szkody, a nie
tylko ogólne przesłanki ustalenia odszkodowania.
– Stanowi on w szczególności, że naprawieniu podlegają wszelkie wynikłe z uszkodzenia ciała lub rozstroju
zdrowia koszty – zaznacza Marzena Rączkiewicz, ekspert księgowości płacowej w Roedl & Partner. Precyzuje też
zakres rekompensaty, gdy poszkodowany stał się inwalidą.
– NSA uznał, że wysokość wypłaty świadczenia nie jest dowolna i spełnione są warunki stosowania zwolnienia z
PIT – stwierdza Anna Kucharska.
Marzena Rączkiewicz dodaje, że orzeczenia sądów zapadają w konkretnych sprawach i wiążą wyłącznie skład
orzekający oraz adresatów rozstrzygnięcia. – Wyroki brane są pod uwagę przy orzekaniu w analogicznych stanach
faktycznych – wskazuje Marzena Rączkiewicz. Jej zdaniem możemy się więc spodziewać kolejnych korzystnych dla
podatników rozstrzygnięć. Według Anny Kucharskiej należy doprecyzować warunki zwolnienia, ewentualnie
minister finansów powinien wydać interpretację ogólną, zważywszy na interes osób poszkodowanych w
wypadkach przy pracy.
Stanisław Gordziałkowski uważa, że korzystne dla podatników orzeczenia wynikają z niejednoznacznej treści art.
21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Nie rozwiązują one jednak wszystkich wątpliwości, w szczególności czy inne
odszkodowania wypłacane na podstawie kodeksu cywilnego są zwolnione z PIT, np. z art. 471 k.c. otrzymane w
związku z niewykonaniem zobowiązania.
Pewność daje ugoda – Aby zminimalizować ryzyko sporu z fiskusem, najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest
wypłacanie odszkodowań opartych na ugodzie sądowej – radzi Stanisław Gordziałkowski. Ekspert wyjaśnia, że
odszkodowania otrzymane na podstawie takiej ugody są zasadniczo zwolnione z podatku dochodowego na
podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. To samo dotyczy odszkodowań przyznanych wyrokiem sądu. –
Zwolnienie przysługuje do wysokości rzeczywistej szkody i ustawa podatkowa nie uzależnia preferencji od
podstawy prawnej wypłaty odszkodowania – podkreśla ekspert kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak.
Dodaje, że zwolnienie to nie dotyczy odszkodowań przyznanych w związku z działalnością gospodarczą.