język polski - Lo3.opole.pl

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
Publiczne Liceum Ogólnokształcące nr III z Oddziałami Dwujęzycznymi w Opolu
JĘZYK POLSKI
Przedmiotowy system oceniania został skonstruowany w oparciu o następujące dokumenty:
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 roku w
sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i
słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych.
(Dz. U. nr 83, poz. 562, z późn. zmianami )
2. Statut ZSO w Opolu – ZaŁ nr 1 Wewnątrzszkolny System Oceniania,
3. Konstytucja uczniowska,
4. Podstawa programowa z języka polskiego.
PROCEDURY WYSTAWIANIA OCEN
w PRZEDMIOTOWYM SYSTEMIE OCENIANIA z JĘZYKA POLSKIEGO
1. Cele oceniania osiągnięć uczniów na lekcjach języka polskiego
Celem oceniania jest gromadzenie informacji na temat postępów ucznia w zakresie:
- znajomości dziedzictwa literackiego i kulturowego,
rozumienia tradycji narodowej i europejskiej oraz rozpoznawania jej obecności we
współczesnej literaturze,
interpretacji dzieł literackich w różnych kontekstach,
rozpoznawania i hierarchizowania wartości w omawianych dziełach literatury,
orientacji ucznia w zjawiskach artystycznych we współczesnej kulturze i ich
wartościowania.
2. Wymagania edukacyjne z języka polskiego
Ucznia obowiązuje:
- opanowanie wiadomości i umiejętności wskazanych w wymaganiach edukacyjnych z
języka polskiego na poziomie podstawowym lub ponadpodstawowym,
- znajomość zagadnień historycznoliterackich oraz problemów związanych z
omawianymi tekstami literackimi,
- znajomość pojęć z zakresu teorii literatury, filozofii, sztuki, pomocnych przy
interpretacji tekstów literackich, wskazanych w opisie wymagań.
Wobec uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dostosowuje się wymagania
w następujący sposób:
- uczniowie mający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej zawierającą
informację o dysgrafii, dysortografii lub dysleksji nie otrzymują oceny z dyktanda,
- przy ocenie wypowiedzi pisemnych ww. uczniów nauczyciel bierze pod uwagę przede
wszystkim wartość merytoryczną wypowiedzi oraz formę językową,
- uczniowie z opinią o dysgrafii mogą oddawać prace pisemne w zapisie
komputerowym.
3. Rodzaje aktywności ucznia podlegające ocenianiu
Przedmiotem oceniania są wiadomości, umiejętności oraz postawy ucznia na lekcjach
języka polskiego, a zwłaszcza:
 prace klasowe obejmujące większy zakres omawianego materiału
 prace pisemne sprawdzające w różnej formie ,
 wypowiedzi ustne,
 udział w dyskusji (waga argumentów, etyka i kultura wypowiedzi,
dokumentowanie tez),
 praca ucznia na lekcji,
 prezentacje w klasie (referaty, recytacje, efekty własnych działań twórczych,
projekty ),
 praca w grupie,
 wykonywanie zadań domowych,
 wykonywanie dodatkowych zadań samodzielnie przez ucznia,
 konkursy przedmiotowe,
4. Sposoby sprawdzania postępów ucznia
W celu oceniania postępów ucznia stosuje się następujące sposoby sprawdzania
wiadomości i umiejętności;
a) prace klasowe (co najmniej dwie w semestrze spośród niżej wymienionych):
 wypracowanie będące dłuższą samodzielną wypowiedzią o różnym charakterze,
np. rozprawka, esej, wypowiedź interpretacyjna fragmentu utworu jako klucz do
odczytania całości dzieła,
 sprawdzian wiadomości dotyczący problematyki omówionych tekstów
literackich, wiedzy o epoce,
 test sprawdzający umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstów
literackich i nieliterackich,
 sprawdzian wiedzy o języku,
b) pisemne prace domowe,
c) wypowiedzi ustne na zadany temat dotyczące omawianych tekstów literackich,
zjawisk kulturowych,
d) inne sposoby, np.:
 prace stylistyczne i notatki,
 referaty,
 prezentacje wyszukanych i opracowanych materiałów źródłowych,
 głos w dyskusji, recytacja utworów literackich i udział w przedstawieniach
teatralnych organizowanych na terenie szkoły.
Przy ocenie testów przyjmuje
się następującą skalę:
bardzo dobry
dobry
dostateczny
dopuszczający
niedostateczny
celujący 96 – 100%
86 - 95 %
70 - 85%
56 - 69%
40 - 55 %
poniżej 40%
5. Sposoby informowania uczniów:
a) na pierwszej godzinie lekcyjnej nauczyciel zapoznaje uczniów z PSO,
b) wymagania na poszczególne oceny udostępnione są wszystkim uczniom na stronie
internetowej szkoły,
c) oceny są jawne (dla danego ucznia i jego rodziców/opiekunów prawnych), oparte o
opracowane kryteria,
d) sprawdziany przechowywane są w szkole do końca danego roku szkolnego.
6. Sposoby korygowania niepowodzeń szkolnych i podnoszenia osiągnięć uczniów:
a) uczeń może systematycznie, na bieżąco poprawić ocenę niedostateczną – zgodnie z
WSO (praca klasowa w ciągu dwóch tygodni),
b) w wyjątkowych przypadkach poprawianie może odbywać się za zgodą nauczyciela
bezpośrednio przed wystawieniem oceny semestralnej, lub rocznej,
c) w wyjątkowych przypadkach losowych uczeń może być zwolniony ze sprawdzianu,
kartkówki, lub odpowiedzi ustnej,
d) uczniowie mogą uzupełniać braki z przedmiotu w ramach konsultacji z nauczycielem,
e) uczniowie mogą być nieprzygotowani 2 razy w semestrze (brak zeszytu
przedmiotowego jest również uznawane jako nieprzygotowanie do lekcji),
f) obowiązkiem każdego ucznia jest prowadzenie zeszytu przedmiotowego oraz
posiadanie na lekcji podręcznika.
7. Obniżenie wymagań edukacyjnych:
W przypadku stwierdzonej dysleksji rozwojowej uczniowie na zajęciach z języka
polskiego mogą:
a) mieć wydłużony czas na sprawdzianach,
b) nie muszą głośno czytać np. poleceń do zadań w klasie, aby nie stwarzać sytuacji
stresujących dziecko,
c) wymaganie merytoryczne co do oceny pracy pisemnej są ogólne, takie same jak dla
innych uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne, np. jeśli
nauczyciel nie może odczytać pracy ucznia (pismo mało czytelne), może poprosić go,
aby uczynił to sam, lub odpytać ustnie z tego zakresu materiału,
d) uczeń może pisać prace domowe (referat, wypracowanie) na komputerze, lub
drukowanymi literami (dysgrafia),
e) uczeń ma prawo do dłuższego oczekiwania na odpowiedź po zadanym pytaniu,
f) uczeń ma prawo do uzyskania prostych wskazówek (1-2 kroki), oraz może poprosić
by nauczyciel powtórzył pytanie w celu sprawdzenia, czy je dobrze zrozumiał,
g) dziecko z dysortografią jest oceniane przede wszystkim na podstawie odpowiedzi
ustnych, a jego prace pisemne ze względu na treść, kompozycję i styl.
W stosunku do dzieci z dysfunkcjami należy:
- stosować wiele pochwał jako czynnik motywujący,
- nie porównywać wyników pracy dziecka z wynikami innych uczniów, z jego
poprzednikami.
8. Wymagania na poszczególne oceny
Poziomy wymagań mają układ hierarchiczny. Uczeń powinien spełniać następujące
wymogi:
Ocena celująca: uwzględnia wymogi z poziomu oceny bardzo dobrej, ze szczególnym
podkreśleniem dodatkowych osiągnięć ucznia, np. konkursy, olimpiada
Ocena bardzo dobra:
1. bardzo dobra znajomość treści omawianych pozycji literackich
2. umiejętność interpretacji tekstów literackich w różnorodnych kontekstach:
filozoficznym, historyczno-literackim, konwencji, gatunku literackiego, prądu
artystycznego
3. znajomość wyróżników dzieł literackich
4. umiejętność precyzowania tekstów literackich
5. logiczne wartościowanie tekstu literackiego
6. interpretowanie utworu w kontekście biograficznym i historycznym
7. poradność odnajdywania w tekście kultury trwałych wartości dla narodu i dla
samego siebie
8. umiejętne dostrzeganie podobieństw i różnic między światopoglądami różnych epok.
9. umiejętność prowadzenia interpretacji porównawczej tekstów
10. prawidłowe rozpoznawanie konwencji literackiej i artystycznej. Wypowiadanie w
oparciu o teksty literackie indywidualnych wartościujących wniosków i opinii
11. umiejętność syntezowania motywów i toposów literackich
12. umiejętność posługiwania się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od
sytuacji komunikacyjnej
13. dbałość o kulturę języka
14. umiejętność redagowania różnych form wypowiedzi (różny stopień trudności
od rozprawki po esej interpretacyjny)
Ocena dobra:
1. znajomość tytułów i autorów najważniejszych utworów klasyki polskiej
2. określanie tematyki utworu, odnajdywanie głównych idei
3. ocena bohaterów literackich według różnych kryteriów
4. umiejętność rozpoznawania i odróżniania sensów dosłownych i metaforycznych
5. umiejętność odnajdywania w tekście wartości ogólnoludzkich
6. znajomość konwencji literackich
7. umiejętność porównywania utworów literackich o podobnych motywach
8. umiejętność wypowiadania indywidualnych wniosków i opinii literackich
9. umiejętność prowadzenia dłuższych form wypowiedzi
10. dbałość o kulturę języka
Ocena dostateczna:
1. znajomość podstawowych lektur i ich autorów
2. znajomość ram czasowych epok
3. umiejętność charakteryzowania głównych bohaterów
4. znajomość najistotniejszych konwencji i gatunków literackich
5. podejmowanie prób precyzowania indywidualnych wniosków
6. poprawny język, zgodny z podstawowymi regułami gramatyki polskiej
7. umiejętność tworzenia podstawowych form wypowiedzi pisemnej, np. rozprawka.
Na ocenę dopuszczającą uczeń częściowo spełnia wymagania z poziomu oceny dostatecznej:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
orientuje się w omawianym materiale lekturowym
potrafi podać istotne cechy bohaterów literackich
zna podstawowe gatunki literackie
podejmuje próby indywidualnego wnioskowania
posługuje się poprawną polszczyzną
potrafi wypowiedzieć swoje myśli w formie pisemnej.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymogów z poziomu oceny
dopuszczającej, ze szczególnym uwzględnieniem lekceważącego stosunku ucznia do
obowiązków szkolnych.
7. Zasady oceniania uczniów:
a) ocena klasyfikacyjna nie jest średnią arytmetyczną ocen, oceny cząstkowe mają różną
wagę,
b) podstawą do klasyfikacji jest uzyskanie co najmniej czterech ocen cząstkowych z różnych
rodzajów aktywności,
c) uczeń może poprawić ocenę z jednej formy aktywności w terminie wyznaczonym przez
nauczyciela i za jego zgodą. Ocena z poprawy dopisywana jest za oceną uzyskaną
poprzednio.
W ciągu semestru uczeń ma możliwość do dwukrotnego zgłoszenia nieprzygotowania do
zajęć (przed lekcją).
d) umyślna nieobecność na lekcji, na której był przeprowadzony sprawdzian, powoduje
wystawienie uczniowi oceny niedostatecznej,
e)nieobecność usprawiedliwiona powoduje konieczność zaliczenia treści, których dotyczył
sprawdzian, w terminie uzgodnionym z nauczycielem; niedotrzymanie ustalonego terminu
zaliczenia powoduje również wystawienie uczniowi oceny niedostatecznej.
f) do obowiązków ucznia należy:
- oddawanie domowych prac pisemnych w określonym terminie
- aktywna postawa na lekcjach, prezentowanie własnych wniosków
- odpowiednia znajomość lektur, tekstów literackich
g) 50% nieusprawiedliwionych nieobecności na lekcjach kwalifikuje ucznia do egzaminu
klasyfikującego,
h) termin sprawdzianu nauczyciel podaje z tygodniowym wyprzedzeniem,
i) prace klasowe uczniów znajdują się w szkole i udostępniane są uczniom i rodzicom do
wglądu.
8. Przewidywane osiągnięcia uczniów
pozostają w ścisłym związku ze standardami maturalnymi, obejmują zagadnienia z zakresu
kształcenia literacko-kulturowego i językowego, a zarazem odnoszą się bezpośrednio do
materiału nauczania na poziomie podstawowym i rozszerzonym.
Uczeń potrafi:
W ZAKRESIE POSIADANEJ WIEDZY
na poziomie podstawowym:
wyjaśnić istotę odrębności literatury wobec innych dziedzin piśmiennictwa,
objaśnić istotę rozróżnienia trzech rodzajów literackich,
podać najważniejsze cechy rodzajowe tekstów lirycznych, epickich i dramatycznych,
objaśnić znaczenie nazw epok literackich,
przyporządkować epoce nazwiska najważniejszych twórców kultury i wskazać ich
dzieła,
umiejscowić dzieło literackie na osi chronologicznej (przyporządkować je epoce
historycznoliterackiej),
streścić dzieła literackie przewidziane programem dla poziomu podstawowego,
wskazując w nich najważniejsze wątki i problemy,
scharakteryzować program ideowy i artystyczny poszczególnych epok,
wymienić cechy gatunkowe najważniejszych dla danej epoki gatunków literackich,
omówić budowę systemu językowego,
wskazać elementy aktu komunikacji językowej,
wymienić podstawowe funkcje wypowiedzi językowych,
określić najważniejsze cechy językowe stylów funkcjonalnych w polszczyźnie,
wymienić podstawowe typy stylizacji,
podać genezę i objaśnić znaczenie najczęściej pojawiających sie w tekstach związków
frazeologicznych o pochodzeniu biblijnym i mitologicznym,
wskazać najważniejsze zmiany w rozwoju historycznym polszczyzny,
określić wyróżniki gatunkowe podstawowych typów uczniowskich wypowiedzi
ustnych (np. negocjacje, dyskusja, prezentacja) i pisemnych (np. analiza kierowana,
rozprawka, referat) oraz tekstów użytkowych (np. podanie, list motywacyjny, CV);
na poziomie rozszerzonym:
określić problematykę utworów literackich przewidzianych programem dla poziomu
rozszerzonego oraz poznanych w trakcie lektury własnej,
zdefiniować podstawowe kategorie estetyczne,
prześledzić przemiany światopoglądowe w kolejnych epokach historycznoliterackich;
określić rodzaj zależności pomiędzy ich programami ideowymi oraz artystycznymi
(polemika, kontynuacja),
omówić ewolucje najważniejszych gatunków literackich,
podać genezę i objaśnić znaczenie związków frazeologicznych, aforyzmów,
skrzydlatych słów, pochodzących z różnych rodzajów tekstów,
określić wyróżniki gatunkowe analizy porównawczej oraz eseju (jako szkolnej
językowej wypowiedzi pisemnej).
W ZAKRESIE ANALIZY I INTERPRETACJI TEKSTU
(CZYTANIE TEKSTU)
na poziomie podstawowym:
odczytać tekst (fragment tekstu) na poziomie znaczeń dosłownych, określić tematykę
tekstu,
sformułować myśl streszczająca ogólną ideę tekstu (fragmentu tekstu),
odczytać tekst (fragment tekstu), wskazując na jego znaczenia przenośne,
usytuować znaczący fragment utworu literackiego (np. inwokacja, scena finałowa) w
całości dzieła,
wskazać znaczenie analizowanego fragmentu dla całości dzieła literackiego (określić
istotne dla utworu problemy znajdujące swoje odzwierciedlenie we fragmencie),
objaśnić znaczenie tytułu (zwłaszcza metaforycznego) dzieła literackiego, odwołując
sie do kreacji bohaterów i fabuły utworu,
przedstawić kreacje bohatera literackiego (również odnosząc ją do wzorów
osobowych epoki),
zrekonstruować system wartości wpisany w dzieło literackie, dostrzegając jego
wartości etyczne, uniwersalne i narodowe,
wykorzystać podstawowe konteksty (przede wszystkim biograficzny i historyczny) w
interpretacji utworu literackiego,
wskazać w dziele literackim. oraz plastycznym obecność typowych dla epoki
motywów i toposów,
wskazać w dziele sztuki (literackim, plastycznym, filmowym, teatralnym) nawiązania
do istotnych toposów biblijnych i mitologicznych,
dostrzec wyraziste relacje intertekstualne między dwoma dziełami literackimi (np.
podobieństwo tytułu, kreacji bohatera),
porównać dzieła literackie według podanego kryterium (wskazać podobieństwa i
różnice),
rozpoznać w utworze literackim najważniejsze kategorie estetyczne,
wartościować dzieła literackie z punktu widzenia czytelnika,
rozpoznać cechy charakterystyczne stylów w sztukach plastycznych,
scharakteryzować nadawcę i odbiorcę analizowanego tekstu,
określić cel tekstu (rozpoznać intencje nadawcy),
objaśnić tytuł, motto i puentę tekstu, odnosząc je do poruszanej w nim problematyki,
rozpoznać cechy rodzajowe i gatunkowe analizowanego tekstu,
rozpoznać najważniejsze cechy językowe i stylistyczne tekstu (nazwać wykorzystane
środki stylistyczne ),
określić funkcje środków językowych i stylistycznych występujących w tekście,
objaśnić znaczenie związków frazeologicznych występujących w tekście,
określić dominujące w tekście funkcje wypowiedzi oraz przyporządkować im
charakterystyczne dla nich środki językowe,
odróżnić perswazje od manipulacji,
rozpoznać w tekście podstawowe środki retoryczne służące przekonywaniu odbiorcy
oraz wskazać ich funkcje,
wskazać w tekście cechy polszczyzny mówionej i pisanej,
rozpoznać w tekście archaiczne formy językowe (fonetyczne, fleksyjne, leksykalne i
składniowe),
wskazać zapożyczenia w wypowiedzi językowej;
na poziomie rozszerzonym:
zinterpretować dzieło literackie w samodzielnie dobranym kontekście (np.
filozoficznym, historycznym,
historycznoliterackim, kulturowym), . integrować informacje z różnych dziedzin
wiedzy (np. filozofii, psychologii, socjologii)
i wykorzystywać je w interpretacji dzieła literackiego,
wskazać w tekście różnorodne nawiązania intertekstualne oraz określić ich funkcje,
samodzielnie dobrać kryteria porównania dwóch utworów literackich, uwzględniając
ich przynależność rodzajową,
dostrzegać powiązania pomiędzy stylami artystycznymi w różnych dziedzinach
sztuki,
rozpoznać w utworze literackim charakterystyczne dla danej epoki cechy języka i
stylu,
dostrzec związki miedzy kształtem językowo-stylistycznym oraz formą gatunkową a
światopoglądem epoki i prądami artystycznymi,
wartościować dzieła literackie z punktu widzenia ich wartości estetycznej;
W ZAKRESIE BUDOWANIA WYPOWIEDZI USTNEJ ORAZ PISEMNEJ
(TWORZENIETEKSTU)
na poziomie podstawowym:
określić szczegółowo zadania wyznaczone przez temat pracy,
ułożyć szkicowy plan oraz przygotować na jego podstawie wypowiedź ustną bądź
pisemną,
sformułować hipotezę badawczą w odniesieniu do tematu (podporządkować zamysł
interpretacyjny tematowi),
formułować wnioski interpretacyjne oparte na samodzielnej analizie tekstu,
selekcjonować materiał, przywoływać tylko informacje istotne z punktu widzenia
tematu (zarówno z analizowanego fragmentu, jak i z całości utworu literackiego),
posługiwać sie cytatami w funkcji argumentacyjnej,
posługiwać sie podstawową terminologią historyczno- i teoretycznoliteracką oraz
językoznawczą,
podsumować rozważania (uogólnić wnioski wynikające w analizy i interpretacji
tekstu),
skomponować spójną pracę, przestrzegając zasady trójdzielności (wstęp, rozwinięcie,
zakończenie),
stosować czytelny podział akapitowy wypowiedzi,
łączyć akapity, używając wskaźników zespolenia,
dokonać streszczenia i parafrazy tekstu,
zredagować proste teksty użytkowe (np. podanie, list motywacyjny, CV),
posługiwać sie poprawną polszczyzną (w zakresie wymowy, fleksji, leksyki,
frazeologii, składni),
posługiwać sie stylem stosownym do sytuacji wypowiedzi,
formułować wypowiedź zgodnie z wyróżnikami określonego stylu funkcjonalnego,
bronić własnego stanowiska i polemizować z cudzymi opiniami, zabierając głos w
dyskusji,
przestrzegać zasad etykiety językowej podczas rozmowy, dyskusji, negocjacji;
na poziomie rozszerzonym:
biegle posługiwać sie aparatem pojęciowym w zakresie terminologii związanej z
rodzajami i gatunkami literackimi, środkami artystycznego wyrazu, kategoriami
estetycznymi, konwencjami stylistycznymi i prądami artystycznymi, rodzajami
stylizacji, rodzajami relacji intertekstualnych, zjawiskami kulturowymi,
podporządkować kompozycje wypowiedzi własnemu zamysłowi interpretacyjnemu,
unikać szablonów i schematów językowych, posługiwać się bogatym słownictwem i
urozmaiconą składnią;
W ZAKRESIE SAMOKSZTAŁCENIA
na poziomie rozszerzonym:
zgromadzić materiał (literacki, plastyczny, filmowy, teatralny) na zadany temat,
dokonać jego selekcji i problematyzacji,
korzystać z tradycyjnych (np. encyklopedie, słowniki, leksykony) i nowoczesnych
(np. internet) źródeł informacji,
zaplanować i właściwie rozłożyć w czasie działania związane z przygotowaniem
większej pracy pisemnej lub ustnej (np. projektu badawczego, prezentacji, referatu),
przygotować bibliografie podmiotową i przedmiotową, przestrzegając zasad
sporządzania opisu bibliograficznego,
dokonać korekty własnego tekstu, posługując sie słownikiem ortograficznym i
słownikiem poprawnej polszczyzny;
na poziomie rozszerzonym:
sporządzać przypisy, przestrzegając zasad ich zapisu,
planować lekturę własną, uwzględniając swoje zainteresowania oraz plany
edukacyjne,
gromadzić informacje o ważnych wydarzeniach kulturalnych (np. premierach
filmowych, spektaklach teatralnych, wystawach, konkursach literackich, nowościach
wydawniczych) oraz uczestniczyć w nich, zgodnie ze swoimi możliwościami i
zainteresowaniami.