12 Czeslaw KOWALSKI.. - Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów
Transkrypt
12 Czeslaw KOWALSKI.. - Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 60 Politechniki Wrocławskiej Nr 60 Studia i Materiały Nr 27 2007 silnik indukcyjny, prąd stojana, harmoniczne żłobkowe, ekscentryczność, uszkodzenia łożysk Czesław T. KOWALSKI*, Paweł EWERT* ZASTOSOWANIE ANALIZY WIDMOWEJ PRĄDU STOJANA DO MONITOROWANIA EKCENTRYCZNOŚCI SILNIKÓW INDUKCYJNYCH W artykule przedstawiono problemy wykrywania i oceny nierównomierności szczeliny powietrznej silnika indukcyjnego wynikającej z niewspółosowosci stojana i wirnika (ekscentryczności). Omówiono możliwości monitorowania i diagnostyki niecentryczności osadzenia wirnika względem stojana na podstawie analizy widmowej prądu stojana. Przedstawiono stanowisko laboratoryjne oraz widma częstotliwościowe prądu fazowego badanego silnika. Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały zgodność pomiarów z wzorami obliczeniowymi określającymi częstotliwości charakteryzujące ekscentryczność. 1. WPROWADZENIE Obecnie w wielu gałęziach przemysłu na świecie ponad 90% wszystkich zainstalowanych silników stanowią silniki indukcyjne. W czasie eksploatacji silników indukcyjnych w częściach elektrycznych obwodów (uzwojeń) stojana i wirnika oraz w układzie mechanicznym silnika i współpracującej maszynie roboczej wraz z elementami sprzęgającymi powstają liczne uszkodzenia. Każda awaria wprowadza zakłócenia w procesie technologicznym i może prowadzić do zatrzymania całego układu, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu kosztów produkcji. W związku z tym problem wczesnego wykrywania uszkodzeń na podstawie monitorowania i oceny stanu technicznego układów napędowych z silnikami indukcyjnymi ma bardzo duże znaczenie. Dlatego aby uniknąć przerw w produkcji, zmniejszyć koszty remontu oraz obniżyć nakłady na bieżącą eksploatację powinno się szukać sposobów szybkiego wykrywania uszkodzeń i informowania o fakcie ich wystąpienia. Wiąże się to z __________ * Politechnika Wrocławska, Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych, 50-372 Wrocław ul. Smoluchowskiego 19, [email protected], [email protected]. koniecznością realizowania monitorowania i diagnostyki napędu elektrycznego. Możliwe są różne warianty rozwiązania tego problemu. Monitorowanie pracy napędu i ocena jego stanu technicznego może by realizowana w sposób: – ciągły (on-line), – okresowy, – inspekcyjnie w określonych krytycznych sytuacjach. W eksploatacji napędów elektrycznych dominują metody monitorowania i badania oparte na analizie sygnałów diagnostycznych w dziedzinie czasu i częstotliwości [2]. W przypadku napędów z silnikami indukcyjnymi podstawowym analizowanym sygnałem jest prąd fazowy stojana, w którym odzwierciedlone są symptomy uszkodzeń elektrycznych i mechanicznych. Jednym z trudniejszych do wykrywania uszkodzeń jest nierównomierność szczeliny powietrznej. Można ją wykrywać w widmie prądu stojana w postaci charakterystycznych częstotliwości. Ze względu na złożoność zjawiska ekscentryczności niezbędne jest analizowanie widma w szerokim paśmie częstotliwości. 2. DEFINICJA EKSCENTRYCZNOŚCI Wg [3] mimośrodowość (ekscentryczność) maszyn jest stanem nierównej szczeliny powietrznej, która istnieje między stojanem i wirnikiem. Spowodowane jest to tym, że tolerancje szczeliny powietrznej pomiędzy stojanem a wirnikiem są bardzo małe. Niewielkie przekroczenie granic tolerancji może spowodować poważne uszkodzenie maszyny (tarcie wirnika o stojan w konsekwencji prowadzi do uszkodzenia stojana lub wirnika), jak również pogłębić stan awaryjny wywołany innymi niekorzystnymi zjawiskami takimi jak niesymetria zasilania, uszkodzenie obwodów wirnika lub stojana, praca z nadmiernym obciążeniem itp. Nierównomierność szczeliny powietrznej może być uszkodzeniem pierwotnym lub wtórnym. O uszkodzeniu pierwotnym mówi się wówczas, gdy silnik posiada niesymetrię od początku eksploatacji. Jest ona wywołana najczęściej niekołowym otworem stojana lub tym, że przekrój poprzeczny wirnika jest niekołowy. Natomiast, gdy na skutek długotrwałej eksploatacji w warunkach np. niewyosiowania napędu, zużycia łożysk wystąpi niesymetria szczeliny powietrznej, wtedy ma się do czynienia z uszkodzeniem wtórnym. Rozróżnia się trzy rodzaje ekscentryczności [1]: 1. statyczną, 2. dynamiczną, 3. mieszaną. W przypadku ekscentryczności statycznej, położenie minimalnej szczeliny powietrznej jest stałe w przestrzeni. Niewspółosiowość statyczna może zostać wywołana przez owalność rdzenia stojana lub przez niepoprawne pozycjonowanie (ustawienie) wirnika lub stojana na etapie przekazania do eksploatacji. Jeżeli układ wirnika lub stojana na etapie przekazania do eksploatacji. Jeżeli układ wirnik-wał jest dostatecznie sztywny, wówczas poziom ekscentryczności statycznej nie ulega zmianie. W przypadku ekscentryczności dynamicznej środek wirnika nie jest środkiem wirowania (obrotu) i położenie minimalnej szczeliny powietrznej przemieszcza się po obwodzie stojana. Ta mimośrodowość może być spowodowana kilkoma czynnikami takimi jak: zgięty wał wirnika, zużyte łożyska, niewspółosiowość lub mechaniczny rezonans przy krytycznej prędkości. Występowanie ekscentryczności dynamicznej powoduje przedwczesne zużycie łożysk, grzanie się łożysk i niekontrolowany ubytek smarowania, a w końcu przy dużym jej poziomie powoduje tarcie wirnika o stojan, co w efekcie może doprowadzić do zniszczenia maszyny [1]. W nowych silnikach dopuszczalna jest nierównomierność szczeliny powietrznej do 10% [3]. Jednakże producenci silników zwykle starają się zapewnić jeszcze niższy poziom ekscentryczności, aby zredukować drgania i hałas oraz zmniejszyć niesymetryczną siłę promieniową. C Maszyny „zdrowa” C - środek stojana i wirnika oraz oś obrotu C2 C1 Maszyna z ekscentrycznością C1 - środek wirnika i oś obrotu C2 - środek stojana Rys. 1. Współosiowe i mimośrodowe usytuowanie wirnika w otworze stojana Fig. 1. Coaxial and eccentric rotor placement in the stator Najczęściej w silnikach występuje jednocześnie mimośrodowość statyczna jak i dynamiczna, czyli tzw. ekscentryczność mieszana. W tym przypadku oś wirowania znajduje się gdzieś pomiędzy punktami C1 i C2 jak pokazano na rys. 1. Występowanie niewspółosiowości często nie wyklucza maszyny z eksploatacji, jednakże w takich przypadkach powinna być ona wykryta oraz kontrolowana, ponieważ z reguły ma ona tendencję do pogłębiania się, co w konsekwencji prowadzi do trwałego uszkodzenia maszyny. Monitorowanie niewspółosiowości sprawia wiele trudności, ponieważ (pomijając przypadki pokazowe i doświadczalne) musi ono być realizowane bezinwazyjnie w trakcie normalnej pracy silnika tak, aby nie zmieniać układu działających sił na maszynę. Z tego powodu, oprócz specjalnych przypadków monitorowania np. za pomocą promieni rentgena, co jest rozwiązaniem drogim i kłopotliwym, najczęściej stosowaną metodą jest analiza spektralna prądu stojana. 3. SYMPTOMY MIMOŚRODOWOŚCI W WIDMIE PRĄDU STOJANA Niewspółosiowe usytuowanie wirnika silnika indukcyjnego względem stojana wprowadza asymetrię szczeliny powietrznej. Asymetria ta w wyniku charakterystycznych zmian we wzajemnych sprzężeniach magnetycznych pomiędzy uzwojeniami silnika wpływa na postać widma prądu stojana. Jest to powód, dla którego metoda analizy spektralnej prądu stojana (ang. Motor Current Signature Analysis MCSA) jest używana do wykrywania ekscentryczności [1], [2], [3], [4]. W przypadku siników indukcyjnych charakterystyczne częstotliwości dla każdego rodzaju ekscentryczności można opisać równaniem: 1− s f e = f s (kN r ± n d ) ± nw , pb (1) gdzie: f s – częstotliwość sieciowa, k = 1,2,3,... – kolejna liczba naturalna, N r – liczba żłobków wirnika, n d = 1,2,3,... – rząd ekscentryczności dynamicznej ( n d = 0 , gdy ekscentryczność dynamiczna nie występuje), s – poślizg, pb – liczba par biegunów, n w = ±1,±3,±5,±7,... – rząd harmonicznych czasowych stojana. Z wyznaczonego z zależności (1) zbioru częstotliwości, powiązanych przez liczbę par biegunów pb i liczbę żłobków wirnika N r z konstrukcją maszyny, tylko dwie wartości częstotliwości (w przypadku braku przewodu zerowego w zasilaniu uzwojenia stojana to tylko jedna) są charakterystyczne dla stanu symetrii [1]. Harmoniczne o tych częstotliwościach noszą nazwę tzw. głównych harmonicznych żłobkowych (ang. Principal Slot Harmonics PSH). W nieuszkodzonym silniku harmoniczne te mogą być wykorzystywane do estymacji prędkości kątowej. Główną harmoniczną żłobkową dla silników indukcyjnych można obliczyć z zależności: f PSH = N r f r ± f s . (2) Porównując wzory (1) i (2) można zauważyć, że częstotliwość PSH jest obliczana 1− s dla k = 1 , n d = 0 , n w = 1 oraz f r = f s . pb We wzorze (1) występują trzy grupy harmonicznych: – k – związane z wirnikiem, – nd – związane z ekscentrycznością, – n w – związane ze stojanem. Jeżeli jednocześnie występuje ekscentryczność statyczna i dynamiczna to w widmie prądu stojana będą widoczne harmoniczne o częstotliwościach bliskich częstotliwości sieciowej: f ed = f s ± kf r . (3) W artykule zostały przedstawione wybrane pomiary wykonane dla silnika STg 80X-40 firmy FSE Besel o parametrach znamionowych N r = 22 , pb = 2 , n = 1400obr / min i sN = 0,0666 . W widmie prądu stojana powinny być widoczne składowe wysokoczęstotliwościowe określone na podstawie zależności (1), które zależą od rozwiązań konstrukcyjnych maszyny. Oprócz tych częstotliwości w każdym silniku występują składowe niskoczęstotliwościowe. To właśnie harmoniczne w paśmie niskich częstotliwości powodują wzrost amplitud składowych wysokoczęstotliwościowych. Na rys. 2 przedstawiono przykładowy teoretyczny rozkład harmonicznych niskoczęstotliwościowych oraz wysokoczęstotliwościowych w widmie prądu fazowego stojana badanego silnika. W tabeli 1 przedstawiono rodzaje ekscentryczności oraz ich symptomy w widmie prądu stojana. b) a) fs fr(kNr+0)+nwfs fr(kNr+1)+nwfs fr(kN r - 1)+nwfs |fs + fr| |fs – fr| fr(kNr - 2)+nwfs |fs + 2fr| |fs – 2fr| |fs – 3fr| 0 20 |fs – 4fr| 40 |fs – 5fr| 60 fr(kNr+2)+nwfs fr fr fr fr |fs – 6f r| 80 100 f [Hz] 517 540 563 587 610 Rys. 2. Przykładowe widma prądu stojana dla nierównomierności mieszanej: a) pasmo niskich częstotliwości, b) pasmo wysokich częstotliwości Fig. 2. Examples of mixed eccentricity current spectra: a) low-frequency band, b) high-frequency band Tabela 1. Rodzaje mimośrodowości oraz ich symptomy w widmie prądu stojana silnika indukcyjnego Table 1.Fault eccentricity and their symptoms in the stator current spectrum Lp. Rodzaj uszkodzenia Charakterystyczna częstotliwość 1 Ekscentryczność mieszana (1 − s ) ± n f e = f s (kN r ± nd ) w pb 2 Ekscentryczność statyczna f es = f s ± kN r f r 3 Ekscentryczność dynamiczna f ed = f s ± kf r Gdzie: fs – częstotliwość sieci zasilającej, s – poślizg, pb – liczba par biegunów, k = 1, 2, 3, 4,…, Nr – liczba żłobków wirnika, nd = 1, 2, 3, 4,…, nw = 1, 3, 5, 7,…, fr = fs (1 − s ) pb 4. STANOWISKO BADAWCZE Badania zostały wykonane za pomocą multianalizatora PULSE 3560 firmy Brüel&Kjær. Obiektem badań był silnik indukcyjny FSE Besel typu STg80x–4c, sprzęgnięty z prądnicą prądu stałego PZBb446 (Pn=1,5kW). Badany silnik zasilany jest z sieci poprzez przetworniki pomiarowe LEM. Prędkość może być mierzona bezpośrednio za pomocą przetwornika impulsowego lub obliczana na podstawie częstotliwości PSH. Na rys. 3 przedstawiono uproszczony schemat stanowiska pomiarowego. Rys. 3. Schemat ideowy stanowiska laboratoryjnego Fig. 3. Diagram of the laboratory set up Ze względu na fakt, że istnieje ograniczony dostęp do przemysłowego analizatora częstotliwości, opracowano dodatkowe oprogramowanie w środowisku LabVIEW (ekstrakcja charakterystycznych częstotliwości odpowiadających mimośrodowości) umożliwiające przetwarzanie sygnałów off-line na próbkach zarejestrowanych np. za pomocą kart pomiarowych lub innych analizatorów. Przed przystąpieniem do analizy użytkownik musi podać kilka parametrów badanego silnika, które są niezbędne do obliczenia poszukiwanych częstotliwości. Są to: – liczba par biegunów, – liczba żłobków wirnika, – prędkość (jest ona również obliczana z częstotliwości PSH oraz częstotliwości obrotowej), – częstotliwość sieciowa, która dla pewności obliczeń jest sprawdzana na podstawie widma, – minimalna wartość amplitudy charakterystycznej częstotliwości. 5. BADANIA LABORATORYJNE Na przedstawionych poniżej widmach zostały zamieszczone trzy informacje opisujące charakterystyczne harmoniczne: 1. Zależność, z której wyliczono szukaną składową. 2. Częstotliwość. 3. Pionowa czarna kreska, określająca miejsce jej wystąpienia. Częstotliwość podawana jest w miejscu znalezienia harmonicznej w widmie. W przypadku jej braku, pionowa kreska określa teoretyczne wystąpienia szukanej składowej. a) b) 0.02 0.02 fs 50 0.018 |fs-fr| 25 |fs+fr| 75 0.014 0.014 0.012 0.012 0.01 |fs+fr| 75 0.01 0.008 0.008 0.006 0.006 0.004 0.004 0.002 0.002 0 |fs-fr| 25 0.016 prad [A] prad [A] 0.016 fs 50 0.018 0 10 20 30 40 50 60 czestotliwosc [Hz] 70 80 90 100 0 0 10 20 30 40 50 60 czestotliwosc [Hz] 70 80 90 100 Rys. 5. Widmo częstotliwościowe prądu fazowego stojana silnika na biegu jałowym dla przypadków: a) dobre łożyska, n=1498 obr/min, b) uszkodzona bieżnia wewnętrzna jednego łożyska, n=1499 obr/min. Fig. 5. Spectra of the stator phase current motor, running no-load in case: a) for the good bearing, n=1498 obr/min, b) for the bearing with broken internal race, n=1499 obr.min. Na rys. 5, 6 i 7 zostały przedstawione wybrane widma prądu stojana w zakresie niskich jak i wysokich częstotliwości dla badanego silnika z łożyskami nieuszkodzonymi oraz z uszkodzoną bieżnią wewnętrzną łożyska od strony maszyny roboczej. Na rys. 5b w widmie prądu w zakresie niskich częstotliwości dla silnika nieobciążonego nie są widoczne harmoniczne świadczące o wystąpieniu ekscentryczności, wywołanej uszkodzeniem bieżni wewnętrznej łożyska. a) b) 0.02 0.02 fs 50 0.018 |fs-fr| 25.75 0.016 |fs-2fr| 0.014 |fs-fr| 25.75 0.016 |fs-2fr| 0.014 1.25 |fs-3fr| 22.5 |fs-5fr| 71 0.008 |fs+fr| 74.5 |fs+2fr| 98.75 |fs-3fr| 23.25 0.012 |fs-4fr| 46.75 0.01 prad [A] prad [A] |fs+fr| 74.25 |fs+2fr| 98.5 0.012 fs 50 0.018 |fs-4fr| 47.5 0.01 |fs-5fr| 72 0.008 |fs-6fr| |fs-6fr| 0.006 0.006 0.004 0.004 0.002 0.002 0 0 10 20 30 40 50 60 czestotliwosc [Hz] 70 80 90 0 100 0 10 20 30 40 50 60 czestotliwosc [Hz] 70 80 90 100 Rys. 6. Widma częstotliwościowe prądu fazowego silnika z obciążeniem znamionowym dla przypadków: a) dobre łożyska, n=1453 obr/min, b) uszkodzona bieżnia wewnętrzna jednego łożyska, n=1463 obr/min) Fig. 6. Spectra of the stator phase current for motor (nominal load) in case: a) for the good bearing, n=1453 obr/min, b) for the bearing with broken internal race, n=1463 obr.min a) b) 0.02 0.02 0.018 0.018 0.016 PSH 599 fs[0,5(Nr-1)(1-s)-1] 0.014 0.016 fs[0,5(Nr+1)(1-s)-1] fs[0,5(Nr-2)(1-s)-1] 549.75 fs[0,5(Nr+2)(1-s)-1] 649.75 0.01 0.008 0.008 0.006 0.006 0.004 0.004 0.002 0.002 0 fs[0,5(Nr+1)(1-s)-1] 0.012 prad [A] prad [A] 0.012 0.01 PSH 599.5 fs[0,5(Nr-1)(1-s)-1] 0.014 540 560 580 600 620 czestotliwosc [Hz] 640 660 0 fs[0,5(Nr-2)(1-s)-1] 550 540 560 fs[0,5(Nr+2)(1-s)-1] 650 580 600 620 czestotliwosc [Hz] 640 660 Rys. 7. Widma częstotliwościowe prądu fazowego silnika na biegu jałowym dla przypadków: a) dobre łożyska, n=1498 obr/min, b) uszkodzona bieżnia wewnętrzna jednego łożyska, n=1499 obr/min. Fig. 7. Spectra of the stator phase current motor, running no-load in case: a) for the good bearing, n=1498 obr/min, b) for the bearing with broken internal race, n=1499 obr.min. Dopiero obciążenie badanego silnika powoduje, że w widmie pojawiają się składowe określone zależnością (1). Na rys. 6a oprócz dużych amplitud harmonicznych rotacyjnych, które występują na każdym widmie, pojawiają się niewielkie amplitudy innych harmonicznych mówiące o wystąpieniu ekscentryczności. Ich obecność świadczy o niewspółosiowym sprzęgnięciu silnika z maszyną roboczą. Zwiększenie nierównomierności szczeliny powietrznej uzyskano przez zamontowanie od strony maszyny roboczej łożyska z uszkodzoną bieżnią wewnętrzną. Jak widać na rys. 6b spowodowało to bardzo duże amplitudy spowodowało to bardzo duże amplitudy składowych f s − 3 f r oraz f s + 2 f r w porównaniu z ich wartościami dla silnika z nieuszkodzonymi łożyskami (rys. 6a). Ponadto widoczne są również składowe określone zależnościami f s − 2 f r , f s − 4 f r oraz f s − 5 f r . Analiza układu napędowego nieobciążonego możliwa jest tylko w paśmie wysokich częstotliwości. Jak przedstawiono na rys. 7b, mimośrodowość spowodowana zamontowaniem od strony maszyny obciążającej łożyska z uszkodzoną bieżnią wewnętrzną, powoduje wyraźnie większe amplitudy składowych f s [0,5( N r − 2)(1 − s ) − 1] oraz f s [0,5( N r + 2 )(1 − s ) − 1] niż w przypadku silnika z dobrymi łożyskami (rys. 7a). Ponadto w widmie na rys. 7 widoczna jest harmoniczna PSH, która może posłużyć do obliczenia prędkości silnika. 120 110 100 Amplituda [mA] 90 80 70 zdrow e łożysko, obciążenie 2.9A, 1453obr/min 60 uszkodzona bieżnia zew nętrzna łożyska, obciążenie 2.95A, 1461obr/min 50 40 uszkodzona bieżnia w ew nętrzna łożyska, obciążenie 2.95A, 1463obr/min uszkodzone w łożysku 2 kulki obok siebie, obciążenie 2.975A, 1465obr/min 30 20 10 0 |fs-5fr| |fs-4fr| |fs-3fr| fs-2fr fs-fr fs fs+fr fs+2fr Harmoniczna Rys. 8. Amplitudy harmonicznych niskoczęstotliwościowych prądu fazowego stojana silnika przy obciążeniu znamionowym z różnymi uszkodzeniami łożysk. Fig. 8. Amplitude of the low-frequency harmonic of the motor with rated load for different defect bearing Na rys. 8 zestawiono amplitudy harmonicznych niskoczęstotliwościowych badanego silnika pracującego pod obciążeniem znamionowym z różnymi uszkodzeniami łożysk. Zwiększenie niecentryczności układu poprzez zastosowanie uszkodzonych łożysk powoduje wyraźny wzrost składowych f s − 3 f r , f s − 2 f r oraz f s + 2 f r . Ponadto widać niewielkie zmiany harmonicznych dla f s − 5 f r oraz widma teoretycznego (rys. 2) z rzeczywistymi (rys. 5–7) wynika, że fs Z − 4porównania fr . częstotliwości charakteryzujące mimośrodowość są widoczne nawet dla silnika z nieznaczną ekscentrycznością (nowy silnik), co potwierdza przydatność analizy widmowej prądu w diagnostyce ekscentryczności. wej prądu w diagnostyce ekscentryczności. 6. UWAGI KOŃCOWE Na podstawie powyższych rozważań i przytoczonych przykładów widm można sformułować następujące uwagi i wnioski: – diagnozowanie na podstawie widma prądu polega na ocenie amplitud harmonicznych o częstotliwościach charakterystycznych dla danego uszkodzenia; – analiza widmowa prądu stojana jest doskonałym sposobem do oceny podstawowych uszkodzeń występujących w silniku indukcyjnym, przy zapewnieniu odpowiednio wysokiej rozdzielczości aparatury pomiarowo – przetwarzającej oraz odpowiednio szerokiego analizowanego pasma –czędu stotliwo ża złośżci; oność widm (interakcje różnych uszkodzeń), obecność zakłóceń powodują, że trafność diagnozy w dużym stopniu zależy od wiedzy i doświadczenia eksperta; – w widmie prądu stojana oprócz harmonicznych świadczących o wystąpieniu mechanicznego uszkodzenia (typu ekscentryczność, uszkodzenie łożysk czy też nieprawidłowe sprzęgnięcie) występują również składniki informujące o uszkodzeniach elektrycznych; – na podstawie przeprowadzonych pomiarów można stwierdzić, że mimośrodowości występującej w silniku indukcyjnym towarzyszy pojawienie się dodatkowych harmonicznych o częstotliwościach f ed = f s ± kf r a w szczególności dużej amplitudy składowej f s + 2 f r ; – przytoczone przykłady potwierdziły, że wyniki pomiarów pokrywają się z dużą dokładnością ze wzorami obliczeniowymi na częstotliwości charakteryzujące mimośrodowość. Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2006-2008 jako projekt badawczy N510 038 31/2439 LITERATURA [1] DROZDOWSKI P., PETRYNA J., WEINREB K., Interakcja efektów elektrycznych, magnetycznych oraz mechanicznych w silnikach indukcyjnych w aspekcie diagnostyki, Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne, nr. 54, 1997, BOBRME Komel, str. 109-116. [2] KOWALSKI CZ.T., Monitorowanie i diagnostyka uszkodzeń silników indukcyjnych z wykorzystaniem sieci neuronowych, Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej, seria Monografie nr 18, zeszyt 57, Wrocław 2005. [3] NANDI S., TOLIYAT H. A. AND LI X. Condition monitoring and fault diagnosis of electrical motors – a review, IEEE Transactions on Energy Conversion, Vol. 20, No. 4, December 2005, str. 719-729. [4] THOMSON W. T., FENGER M., Current signature analysis of detect induction motor faults, Industry Applications Magazine, IEEE, Volume 7, Issue 4, July-Aug 2001, str. 26-34. [5] SOBCZYK T., WEINREB K., A general approach to on-line current-based diagnostics of induction motors, Proc. XXXII Intern. Symp. on Electrical Machines, SME’96, Cracow, 1996, pp.11-16. APPLICATION OF STATOR CURRENT SPECTRUM ANALYSIS TO MONITORING ECCENTRICITY OF INDUCTION MOTOR In the paper the issues related to the detection and analysis of the air-gap eccentricity are presented. The possibility of the application of the stator current spectrum analysis to motor condition monitoring is discussed. The laboratory set-up is briefly described and the selected current spectra are presented. The experimental results confirm the efficiency of the proposed method to the diagnostic of the induction motor drive.