Opłaty z tytułu zatłoczenia

Transkrypt

Opłaty z tytułu zatłoczenia
WYTYCZNE ECOTALE
1. OPŁATY Z TYTUŁU ZATŁOCZENIA
Opis rozwiązania
Opłaty z tytułu zatłoczenia są sposobem radzenia sobie z zatłoczeniem na ulicach miast przez
zmniejszenie poziomu natężenia ruchu ulicznego w godzinach szczytu. Są pobierane za wjazd do
wydzielonej strefy albo za pokonanie odległości w granicach danego obszaru. Podstawowym celem
tych opłat jest zmniejszenie zatłoczenia na drogach przez zwiększenie skali zjawiska zamiany prywatnych
samochodów na środki komunikacji publicznej. Ponadto mechanizm ten prowadzi do zwiększenia
wiarygodności podawanych czasów przejazdu samochodem i komunikacją autobusową oraz poprawy
dystrybucji towarów i usług. Z uwagi na mniejszy ruch w strefie objętej opłatą spodziewany jest spadek
liczby wypadków oraz zmniejszenia emisji CO2. Aby działanie okazało się skuteczne i sprawiedliwe,
system poboru opłat wymaga szczególnego otoczenia technologicznego i organizacyjnego
(przyjazność dla użytkownika i interoperacyjność systemów teleinformatycznych należą do kluczowych
czynników) oraz środków niezbędnych do egzekwowania zasad jego funkcjonowania. Niemniej jednak
przychody z odpowiednio zdefiniowanego systemu poboru opłat powinny przekroczyć koszty
inwestycji i koszty operacyjne, a zatem wygenerować dochód netto, który może zostać wykorzystany
na sfinansowanie uzupełniających i spójnych działań na rzecz zrównoważonego transportu.
Analiza SWOT
Temat
Mocne strony
Słabe strony
•• Zmniejszenie poziomu zatłoczenia
i powiązanych problemów
•• Przychody
•• Poprawa jakości powietrza
•• Brak znaczących niekorzystnych
skutków społecznych
•• Efektywny transport publiczny
wymaga: obowiązkowych inwestycji
w transport komplementarny
•• Przekierowanie ruchu do zewnętrznej
sieci drogowej (możliwe zwiększenie
ruchu poza strefą opłat, zwłaszcza na
początku)
•• Inwestycje technologiczne i koszty
operacyjne
•• Konieczność ustalenia zwolnień
dla niektórych kategorii pojazdów i
obywateli
•• Ewentualne negatywne skutki
gospodarcze w perspektywie
krótkoterminowej
•• Zapotrzebowanie na programy
utrzymania oraz dedykowany personel
•• Zanieczyszczenie powietrza
albo gazy cieplarniane
•• Zagospodarowanie przestrzenne/
urbanistyka/krajobraz
•• Hałas uliczny
•• Zatłoczenie
•• Tradycyjne instrumenty fiskalne
•• Wypadki, bezpieczeństwo
komunikacyjne
•• Komunikacja publiczna
dopłaty/wsparcie
•• Inwestycje infrastrukturalne
•• Zachowanie użytkowników
Poziom zastosowania
••
••
••
••
Krajowy
Regionalny
Rejonowy/metropolitalny
Miejski
Możliwości
Zagrożenia
Koszty zewnętrzne
•• Poprawa efektywności transportu
publicznego
•• Ukierunkowane inwestycje
z wykorzystaniem przychodów
•• Możliwość zastosowania w połączeniu
z/lub w ramach stref niskiej emisji/stref
ograniczonego ruchu (LEZ/LTZ)
•• Ramy prawne, kontrowersje prawne
•• Akceptacja społeczna
•• Kapitał społeczny: postrzegane
korzyści dla „uprzywilejowanej” bazy
klientów
•• Zatłoczenie i niedobór
++
•• Wypadki
++
•• Zanieczyszczenie powietrza +
(zdrowie człowieka, szkody
materialne, natura)
•• Hałas
+
•• Zmiany klimatu
+
•• Przestrzeń miejska
+
•• Natura i krajobraz
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme
WYTYCZNE ECOTALE
Sugestie metodologiczne
Składnik
kosztów
Koszt zewnętrzny
Elementy kosztów
czas podróży (cel, środek
transportu, długość przejazdów
pasażerskich, środek transportu
oraz rodzaj towaru do transportu)
bezpieczeństwo
uciążliwość
Zatłoczenie
i niedobór
wydłużenie czasu podróży x wartość
czasu x wielkość ruchu
spadek wartości
dodatkowe koszty paliwa
koszty środowiskowe
opóźnienie bezpośrednie i
wywołane
koszt alternatywny
Wypadki
Zanieczyszczenie
powietrza
Hałas
Zmiana
klimatu
Przestrzeń
miejska
WTP/WTA w celu oszacowania
wartości czasu w przypadku
zatłoczenia
rodzaj infrastruktury
Potrzebne dane
Istotne kwestie
dot. wyceny
stosunek prędkość/
przepływ
stosunek prędkość/
przepływ
wielkość i skład strumienia ruchu
rodzaj sieci (miejska, międzymiastowa,
metropolitalna - liczba pasów)
elastyczność
popytu
wartość czasu
poziom przepustowości w czasie
WTP w celu oszacowania kosztów związanych z niedoborem
marginalne koszty
społeczne
poziom ruchu
koszt wzrasta nieznacznie wraz
z ruchem i w zależności od sytuacji
(czas-miejsce)
koszt alternatywny
przepustowość
koszt zasobów w celu poprawy
stanu zdrowia
podejście do ryzyka
utrata produktywności
utrata życia ludzkiego
Koszty zanieczyszczenia powietrza są
powodowane przez emisję cząstek
stałych (PM), NOx, SO2 i VOC. Koszty
zanieczyszczenia powietrza są także
generowane przez przemysł, rolnictwo
i gospodarstwa domowe.
Proponowane techniki
szacowania
natężenie ruchu
koszty leczenia
szkody materialne, koszty administracyjne i medyczne, straty produkcyjne
i oszacowanie kosztów dla przyjaciół/
krewnych
Funkcja/nośnik kosztów
rodzaj infrastruktury
rozkład prędkości
WTP/WTA w celu oszacowania
wartości statystycznego życia
ludzkiego
dzień/noc
pogoda
baza danych
wypadków i ich
skutków (obrażenia
ciężkie/lekkie, ofiary śmiertelne...)
szkody w budynkach
poziom ruchu
struktura pojazdów
szkody w rolnictwie
lokalizacja - narażenie
szkody dla zdrowia człowieka
gęstość zaludnienia i osiedli
dane dotyczące
emisji wg rodzaju
zanieczyszczeń
szkody w ekosystemach
Hałas może być zdefiniowany jako
niepożądany dźwięk, który powoduje
fizjologiczne lub psychiczne szkody
dla ludzi. Zaleca się wzięcie pod uwagę
grupy wrażliwe, takie jak dzieci i osoby
starsze.
Zmiana klimatu to zagrożenie o charakterze długoterminowym i globalnym.
Zróżnicowane podejście (uwzględniające zarówno szkody, jak i strategię ich
unikania) jest konieczne. Ponadto należy
uwzględnić ryzyka długoterminowe.
Wpływ transportu w postaci zmiany
klimatu i globalnego ocieplenia spowodowany jest głównie przez emisje
gazów cieplarnianych CO2, N2O, CH4.
irytacja
Zmotoryzowany ruch w obszarach
miejskich ma różny wpływ na niezmotoryzowanych uczestników ruchu
(pieszych, rowerzystów, itp.).
koszty separacji dla pieszych
wpływ na zdrowie
rodzaj silnika - zasilanie paliwem
poziom irytacji zależy od poziomu ruchu
liczba mieszkańców i gęstość zaludnienia
środki zapobiegawcze
koszty wynikające z niedoboru
ocena ilościowa
szkód
wskaźnik hałasu
WTP cena hedoniczna zmniejszenia hałasu
dane dot. narażenia
na hałas
ocena rozdrażnienia
czas narażenia
poziom emisji zależy od poziomu ruchu
i rodzaju paliw
typ pojazdu i wykorzystywanego
wyposażenia
szkody wywołane przez zmiany
klimatyczne (wzrost temperatury,
deszcze, tornada...)
efekty zewnętrzne
dane dot. sieci
cechy kierowców
wskaźniki hałasu
utrata wartości nieruchomości
koszt naprawy
wartość życia
ludzkiego
prędkość
ocena ilościowa
szkód w czasie
podejście kosztów unikania lub
podejście kosztów szkód
dane dotyczące
emisji wg rodzaju
zanieczyszczeń
tendencja/wysokość zanieczyszczenia
styl jazdy
w celu oszacowania szkód dla
ruchu pieszych należy zmierzyć
dodatkowy czas oczekiwania
rodzaj infrastruktury
poziom ruchu
wzrost/spadek poziomu przyzwoitości
podejście kosztów rekompensaty
w celu obliczenia niedoboru
sieć infrastruktury
w bazie danych
­obszarów miejskich
proces oceny
Zalecenia / komentarze
Wykonalność pod
względem technicznym
Łatwo
Akceptacja społeczeństwa
Trudno
Poczucie sprawiedliwości
Niewielkie
Opłaty z tytułu zatłoczenia są mechanizmem, który umożliwia zmniejszenie zatłoczenia i oferuje szeroki wachlarz potencjalnych korzyści. Mechanizm poboru opłat wpływa na
zachowanie użytkowników dróg i ich podejście do wyboru trasy i środka transportu oraz decyzję o czasie rozpoczęcia podróży. Jednocześnie opłaty z tytułu zatłoczenia przyczyniają
się do znaczącego zmniejszenia natężenia ruchu ulicznego, co w największym stopniu przekłada się na skrócenie czasu spędzonego w podróży. Z punktu widzenia finansów
równowaga pomiędzy kosztami a korzyściami stanowi krytyczny aspekt programu. Przewidzenie rzeczywistych przychodów jest prawie niemożliwe z uwagi na dużą liczbę
czynników, tj.: nadmierne zmniejszenie natężenia ruchu, wyższa niż oczekiwano liczba beneficjentów zniżek, poziom niezgodności. Jednocześnie istnieją wysokie koszty operacyjne
i koszty zgodności ze skomplikowanym mechanizmem amortyzacji, które mogą wpłynąć na efektywność mechanizmu jako całości. Wynik netto może być dodatni, ale zwykle niższy
od spodziewanego. W miastach, które nie mają poważnych problemów z zatłoczeniem i mają słabo rozwiniętą komunikację publiczną, opłaty z tytułu zatłoczenia mogłyby nie
funkcjonować prawidłowo. Ponadto każde miasto, które rozważa wprowadzenie tego typu opłat musi stawić czoła praktycznym problemom dotyczącym tego, w jaki sposób ustalać,
regulować i pobierać opłaty, a następnie ocenić korzyści płynące z takiego programu, biorąc pod uwagę panujące okoliczności.
Powiązane dobre praktyki
• Londyńska opłata z tytułu zatłoczenia
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme