Opłaty z tytułu zatłoczenia
Transkrypt
Opłaty z tytułu zatłoczenia
WYTYCZNE ECOTALE 1. OPŁATY Z TYTUŁU ZATŁOCZENIA Opis rozwiązania Opłaty z tytułu zatłoczenia są sposobem radzenia sobie z zatłoczeniem na ulicach miast przez zmniejszenie poziomu natężenia ruchu ulicznego w godzinach szczytu. Są pobierane za wjazd do wydzielonej strefy albo za pokonanie odległości w granicach danego obszaru. Podstawowym celem tych opłat jest zmniejszenie zatłoczenia na drogach przez zwiększenie skali zjawiska zamiany prywatnych samochodów na środki komunikacji publicznej. Ponadto mechanizm ten prowadzi do zwiększenia wiarygodności podawanych czasów przejazdu samochodem i komunikacją autobusową oraz poprawy dystrybucji towarów i usług. Z uwagi na mniejszy ruch w strefie objętej opłatą spodziewany jest spadek liczby wypadków oraz zmniejszenia emisji CO2. Aby działanie okazało się skuteczne i sprawiedliwe, system poboru opłat wymaga szczególnego otoczenia technologicznego i organizacyjnego (przyjazność dla użytkownika i interoperacyjność systemów teleinformatycznych należą do kluczowych czynników) oraz środków niezbędnych do egzekwowania zasad jego funkcjonowania. Niemniej jednak przychody z odpowiednio zdefiniowanego systemu poboru opłat powinny przekroczyć koszty inwestycji i koszty operacyjne, a zatem wygenerować dochód netto, który może zostać wykorzystany na sfinansowanie uzupełniających i spójnych działań na rzecz zrównoważonego transportu. Analiza SWOT Temat Mocne strony Słabe strony •• Zmniejszenie poziomu zatłoczenia i powiązanych problemów •• Przychody •• Poprawa jakości powietrza •• Brak znaczących niekorzystnych skutków społecznych •• Efektywny transport publiczny wymaga: obowiązkowych inwestycji w transport komplementarny •• Przekierowanie ruchu do zewnętrznej sieci drogowej (możliwe zwiększenie ruchu poza strefą opłat, zwłaszcza na początku) •• Inwestycje technologiczne i koszty operacyjne •• Konieczność ustalenia zwolnień dla niektórych kategorii pojazdów i obywateli •• Ewentualne negatywne skutki gospodarcze w perspektywie krótkoterminowej •• Zapotrzebowanie na programy utrzymania oraz dedykowany personel •• Zanieczyszczenie powietrza albo gazy cieplarniane •• Zagospodarowanie przestrzenne/ urbanistyka/krajobraz •• Hałas uliczny •• Zatłoczenie •• Tradycyjne instrumenty fiskalne •• Wypadki, bezpieczeństwo komunikacyjne •• Komunikacja publiczna dopłaty/wsparcie •• Inwestycje infrastrukturalne •• Zachowanie użytkowników Poziom zastosowania •• •• •• •• Krajowy Regionalny Rejonowy/metropolitalny Miejski Możliwości Zagrożenia Koszty zewnętrzne •• Poprawa efektywności transportu publicznego •• Ukierunkowane inwestycje z wykorzystaniem przychodów •• Możliwość zastosowania w połączeniu z/lub w ramach stref niskiej emisji/stref ograniczonego ruchu (LEZ/LTZ) •• Ramy prawne, kontrowersje prawne •• Akceptacja społeczna •• Kapitał społeczny: postrzegane korzyści dla „uprzywilejowanej” bazy klientów •• Zatłoczenie i niedobór ++ •• Wypadki ++ •• Zanieczyszczenie powietrza + (zdrowie człowieka, szkody materialne, natura) •• Hałas + •• Zmiany klimatu + •• Przestrzeń miejska + •• Natura i krajobraz This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme WYTYCZNE ECOTALE Sugestie metodologiczne Składnik kosztów Koszt zewnętrzny Elementy kosztów czas podróży (cel, środek transportu, długość przejazdów pasażerskich, środek transportu oraz rodzaj towaru do transportu) bezpieczeństwo uciążliwość Zatłoczenie i niedobór wydłużenie czasu podróży x wartość czasu x wielkość ruchu spadek wartości dodatkowe koszty paliwa koszty środowiskowe opóźnienie bezpośrednie i wywołane koszt alternatywny Wypadki Zanieczyszczenie powietrza Hałas Zmiana klimatu Przestrzeń miejska WTP/WTA w celu oszacowania wartości czasu w przypadku zatłoczenia rodzaj infrastruktury Potrzebne dane Istotne kwestie dot. wyceny stosunek prędkość/ przepływ stosunek prędkość/ przepływ wielkość i skład strumienia ruchu rodzaj sieci (miejska, międzymiastowa, metropolitalna - liczba pasów) elastyczność popytu wartość czasu poziom przepustowości w czasie WTP w celu oszacowania kosztów związanych z niedoborem marginalne koszty społeczne poziom ruchu koszt wzrasta nieznacznie wraz z ruchem i w zależności od sytuacji (czas-miejsce) koszt alternatywny przepustowość koszt zasobów w celu poprawy stanu zdrowia podejście do ryzyka utrata produktywności utrata życia ludzkiego Koszty zanieczyszczenia powietrza są powodowane przez emisję cząstek stałych (PM), NOx, SO2 i VOC. Koszty zanieczyszczenia powietrza są także generowane przez przemysł, rolnictwo i gospodarstwa domowe. Proponowane techniki szacowania natężenie ruchu koszty leczenia szkody materialne, koszty administracyjne i medyczne, straty produkcyjne i oszacowanie kosztów dla przyjaciół/ krewnych Funkcja/nośnik kosztów rodzaj infrastruktury rozkład prędkości WTP/WTA w celu oszacowania wartości statystycznego życia ludzkiego dzień/noc pogoda baza danych wypadków i ich skutków (obrażenia ciężkie/lekkie, ofiary śmiertelne...) szkody w budynkach poziom ruchu struktura pojazdów szkody w rolnictwie lokalizacja - narażenie szkody dla zdrowia człowieka gęstość zaludnienia i osiedli dane dotyczące emisji wg rodzaju zanieczyszczeń szkody w ekosystemach Hałas może być zdefiniowany jako niepożądany dźwięk, który powoduje fizjologiczne lub psychiczne szkody dla ludzi. Zaleca się wzięcie pod uwagę grupy wrażliwe, takie jak dzieci i osoby starsze. Zmiana klimatu to zagrożenie o charakterze długoterminowym i globalnym. Zróżnicowane podejście (uwzględniające zarówno szkody, jak i strategię ich unikania) jest konieczne. Ponadto należy uwzględnić ryzyka długoterminowe. Wpływ transportu w postaci zmiany klimatu i globalnego ocieplenia spowodowany jest głównie przez emisje gazów cieplarnianych CO2, N2O, CH4. irytacja Zmotoryzowany ruch w obszarach miejskich ma różny wpływ na niezmotoryzowanych uczestników ruchu (pieszych, rowerzystów, itp.). koszty separacji dla pieszych wpływ na zdrowie rodzaj silnika - zasilanie paliwem poziom irytacji zależy od poziomu ruchu liczba mieszkańców i gęstość zaludnienia środki zapobiegawcze koszty wynikające z niedoboru ocena ilościowa szkód wskaźnik hałasu WTP cena hedoniczna zmniejszenia hałasu dane dot. narażenia na hałas ocena rozdrażnienia czas narażenia poziom emisji zależy od poziomu ruchu i rodzaju paliw typ pojazdu i wykorzystywanego wyposażenia szkody wywołane przez zmiany klimatyczne (wzrost temperatury, deszcze, tornada...) efekty zewnętrzne dane dot. sieci cechy kierowców wskaźniki hałasu utrata wartości nieruchomości koszt naprawy wartość życia ludzkiego prędkość ocena ilościowa szkód w czasie podejście kosztów unikania lub podejście kosztów szkód dane dotyczące emisji wg rodzaju zanieczyszczeń tendencja/wysokość zanieczyszczenia styl jazdy w celu oszacowania szkód dla ruchu pieszych należy zmierzyć dodatkowy czas oczekiwania rodzaj infrastruktury poziom ruchu wzrost/spadek poziomu przyzwoitości podejście kosztów rekompensaty w celu obliczenia niedoboru sieć infrastruktury w bazie danych obszarów miejskich proces oceny Zalecenia / komentarze Wykonalność pod względem technicznym Łatwo Akceptacja społeczeństwa Trudno Poczucie sprawiedliwości Niewielkie Opłaty z tytułu zatłoczenia są mechanizmem, który umożliwia zmniejszenie zatłoczenia i oferuje szeroki wachlarz potencjalnych korzyści. Mechanizm poboru opłat wpływa na zachowanie użytkowników dróg i ich podejście do wyboru trasy i środka transportu oraz decyzję o czasie rozpoczęcia podróży. Jednocześnie opłaty z tytułu zatłoczenia przyczyniają się do znaczącego zmniejszenia natężenia ruchu ulicznego, co w największym stopniu przekłada się na skrócenie czasu spędzonego w podróży. Z punktu widzenia finansów równowaga pomiędzy kosztami a korzyściami stanowi krytyczny aspekt programu. Przewidzenie rzeczywistych przychodów jest prawie niemożliwe z uwagi na dużą liczbę czynników, tj.: nadmierne zmniejszenie natężenia ruchu, wyższa niż oczekiwano liczba beneficjentów zniżek, poziom niezgodności. Jednocześnie istnieją wysokie koszty operacyjne i koszty zgodności ze skomplikowanym mechanizmem amortyzacji, które mogą wpłynąć na efektywność mechanizmu jako całości. Wynik netto może być dodatni, ale zwykle niższy od spodziewanego. W miastach, które nie mają poważnych problemów z zatłoczeniem i mają słabo rozwiniętą komunikację publiczną, opłaty z tytułu zatłoczenia mogłyby nie funkcjonować prawidłowo. Ponadto każde miasto, które rozważa wprowadzenie tego typu opłat musi stawić czoła praktycznym problemom dotyczącym tego, w jaki sposób ustalać, regulować i pobierać opłaty, a następnie ocenić korzyści płynące z takiego programu, biorąc pod uwagę panujące okoliczności. Powiązane dobre praktyki • Londyńska opłata z tytułu zatłoczenia This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme