Działania oparte na zachętach

WYTYCZNE ECOTALE
9. DZIAŁANIA OPARTE NA ZACHĘTACH
Opis rozwiązania
Komunikacja publiczna może być dofinansowywana na wiele sposobów: Dopłaty po stronie podażowej
są kierowane do dostawców usług transportowych, aby zrekompensować im straty w przychodach,
obniżając w ten sposób wysokość opłat o stały procent. Dopłaty po stronie popytowej są kierowane
bezpośrednio do beneficjentów (zarówno użytkowników końcowych, jak i pracodawców) w celu
zmniejszenia ich wydatków. Dzięki dopłatom przejazdy komunikacją publiczną mogą być darmowe dla
niektórych użytkowników, w określonych porach dnia albo dla wszystkich przez całą dobę. Zniżki mogą
zostać wprowadzone w zależności od miejsca, czasu albo kategorii pasażerów.
Oczekuje się, że dofinansowanie komunikacji publicznej przełoży się na spadek liczby użytkowników
prywatnych pojazdów kosztem środków komunikacji publicznej, a w rezultacie na zmniejszenie
zatłoczenia, zanieczyszczenia powietrza i poziomu hałasu.
Analiza SWOT
Temat
Mocne strony
Słabe strony
•• Działania zachęcające do korzystania
z transportu publicznego oraz
alternatywnych środków transportu
•• Korzyści ekonomiczne dla jednostki
•• Odnowienie floty pojazdów
•• Zmniejszenie zatłoczenia
i kwestie powiązane
•• Akceptacja społeczna
•• Wykorzystanie środków publicznych
– wymagany skuteczny transport
publiczny
•• Zmiana zachowania ściśle związana
z bezpośrednią korzyścią
Możliwości
Zagrożenia
•• Efekty edukacyjne
•• Możliwość rozwijania w połączeniu
z LEZ lub polityką dot. parkowania
w celu maksymalizacji korzyści
•• Ramy prawne
•• Zrównoważony rozwój gospodarczy
działań
•• Zanieczyszczenie powietrza
albo gazy cieplarniane
•• Zagospodarowanie przestrzenne/
urbanistyka/krajobraz
•• Hałas uliczny
•• Zatłoczenie
•• Tradycyjne instrumenty fiskalne
•• Wypadki, bezpieczeństwo
komunikacyjne
•• Komunikacja publiczna
dopłaty/wsparcie
•• Inwestycje infrastrukturalne
•• Zachowanie użytkowników
Poziom zastosowania
••
••
••
••
Krajowy
Regionalny
Rejonowy/metropolitalny
Miejski
Koszty zewnętrzne
•• Zatłoczenie i niedobór
+
•• Wypadki
+
•• Zanieczyszczenie powietrza +
(zdrowie człowieka, szkody
materialne, natura)
•• Hałas
•• Zmiany klimatu
•• Przestrzeń miejska
•• Natura i krajobraz
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme
WYTYCZNE ECOTALE
Sugestie metodologiczne
Składnik
kosztów
Koszt zewnętrzny
wydłużenie czasu podróży
Zatłoczenie
x wartość czasu x wielkość
i niedobór
ruchu
Elementy kosztów
Funkcja/nośnik kosztów
Proponowane techniki
szacowania
czas podróży (cel, środek
transportu, długość
przejazdów pasażerskich,
środek transportu oraz rodzaj
towaru do transportu)
rodzaj infrastruktury
bezpieczeństwo
wielkość i skład strumienia ruchu
uciążliwość
rodzaj sieci (miejska, międzymiastowa,
metropolitalna - liczba pasów)
Potrzebne dane
stosunek prędkość/
przepływ
WTP/WTA w celu oszacowania
wartości czasu w przypadku
zatłoczenia
Istotne kwestie
dot. wyceny
stosunek
prędkość/
przepływ
elastyczność popytu
marginalne koszty
społeczne
wartość czasu
spadek wartości
poziom przepustowości w czasie
dodatkowe koszty paliwa
poziom ruchu
koszt
alternatywny
WTP w celu oszacowania kosztów
związanych z niedoborem
koszty środowiskowe
opóźnienie bezpośrednie i
wywołane
koszt wzrasta nieznacznie wraz z
ruchem i w zależności od sytuacji
(czas-miejsce)
przepustowość
koszt alternatywny
natężenie ruchu
koszty leczenia
Wypadki
Szkody materialne,
koszty administracyjne
i medyczne, straty
produkcyjne i oszacowanie
kosztów dla przyjaciół/
krewnych
podejście do ryzyka
WTP/WTA w celu oszacowania
wartości statystycznego życia
ludzkiego
rodzaj infrastruktury
utrata produktywności
rozkład prędkości
dzień/noc
utrata życia ludzkiego
baza danych
wypadków i ich
skutków (obrażenia
ciężkie/lekkie, ofiary
śmiertelne...)
koszt zasobów dla celów poprawy
stanu zdrowia
wartość życia
ludzkiego
efekty
zewnętrzne
pogoda
Koszty zanieczyszczenia
powietrza są powodowane
przez emisję cząstek
stałych (PM), NOx,
ZanieczyszSO2 i VOC. Koszty
czenie
zanieczyszczenia
powietrza
powietrza są także
generowane przez
przemysł, rolnictwo
i gospodarstwa domowe.
szkody w budynkach
poziom ruchu
dane dotyczące
emisji wg rodzaju
zanieczyszczeń
szkody w rolnictwie
lokalizacja - narażenie
struktura pojazdów
szkody dla zdrowia człowieka
gęstość zaludnienia i osiedli
ocena ilościowa
szkód
koszt naprawy
rodzaj silnika - zasilanie paliwem
dane dot. sieci
szkody w ekosystemach
cechy kierowców
Zalecenia / komentarze
Wykonalność pod
względem technicznym
Łatwo
Akceptacja społeczeństwa
Średnio
Poczucie sprawiedliwości
Tak
Działania oparte na zachętach stanowią rodzinę nietechnicznych możliwości ograniczenia emisji i wpływu ruchu ulicznego i transportu. W kontekście ekonomicznym każde działanie
ma spełniać określone cele. W zależności od rodzaju działania i polityki cele odnosi się do różnych kontekstów przestrzennych i czasowych. Ustalenie poziomu dopłat do komunikacji
publicznej jest oczywiście faktem politycznym, a zatem nie może być oparty wyłącznie na badaniach naukowych i faktach technicznych. Ponadto wprowadzenie mocno subsydiowanych
rozwiązań z zakresu komunikacji publicznej dla użytkowników jest wyraźnie powiązane z argumentem o zapobieganiu wykluczeniu społecznemu. Z drugiej jednak strony ma istotne wady
związane z efektem odbicia, który czyni skutki środowiskowe mniej atrakcyjnymi, niż oczekiwano. Istnieją jednak poważne argumenty przemawiające za darmową komunikacją publiczną
(albo istotnie obniżonymi opłatami) dla określonych grup użytkowników, takich jak uczniowie/studenci i osoby starsze, w szczególności biorąc pod uwagę przejazdy poza godzinami szczytu.
Pełne zniesienie albo niedostateczny wymiar dofinansowania może mieć drastyczny wpływ na poziom usług komunikacji publicznej. W szczególności w przypadku transportu miejskiego
i regionalnego można się spodziewać znaczącego spadku liczby połączeń. Ponadto nastąpi wzrost wysokości opłat. Obniżenie poziomu dofinansowania przyczynia się do wykluczenia
społecznego grup o niskich dochodach, które nie mają innych możliwości podróżowania.
Ogólnie rzecz biorąc, skutki zmniejszenia dofinansowania są uzależnione od strategii operatorów komunikacji publicznej dotyczącej osiągania progu rentowności. Jeżeli będą się one skupiać
na obniżeniu kosztów i wysokich zyskach, negatywne skutki będą prawdopodobnie poważniejsze niż w przypadku, gdy strategie te będą się koncentrować na wysokim poziomie usług
w celu przyciągnięcia większej liczby użytkowników.
Powiązane dobre praktyki
• Bilet dojazdowy współfinansowany przez pracodawcę, FI
• Polityka bezpłatnej komunikacji w Hasselt
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme