DZIAŁ XX FINANSE PUBLICZNE CHAPTER XX PUBLIC FINANCE
Transkrypt
DZIAŁ XX FINANSE PUBLICZNE CHAPTER XX PUBLIC FINANCE
DZIAŁ XX CHAPTER XX FINANSE PUBLICZNE PUBLIC FINANCE Uwagi ogólne General notes 1. Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności: gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, wydatkowanie środków publicznych, finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego (gmin, miast na prawach powiatu, powiatów oraz województw), zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, zarządzanie środkami publicznymi, zarządzanie długiem publicznym oraz rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej. 1. Public finance include the processes connected with accumulation and allocation of public funds, and in particular: collecting and accumulating revenue, spending public funds, financing of loan needs of the state budget and of the budgets of local self-government entities (i.e. gminas, cities with powiat status, powiats and voivodships), contracting liabilities involving public funds, managing public funds and public dept, as well as settlements with the European Union budget. 2. Prezentowane dane obejmują informacje dotyczące budżetów jednostek samorządu terytorialnego (gmin, miast na prawach powiatu, powiatów, województwa). 2. The presented data include information concerning the budgets of local self-government entities (i.e. of gminas, cities with powiat status, powiats and voivodship). 3. Podstawę prawną określającą te procesy od 1 I 2010 r. stanowi ustawa z dnia 27 VIII 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. 2013 poz. 885, z późniejszymi zmianami) i przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. 2009 Nr 157, poz. 1241, z późniejszymi zmianami). 3. The legal basis defining these processes since 1 I 2010 is provided by the Law of 27 VIII 2009 on Public Finances (uniform text Journal of Laws 2013 item 885, with later amendments) and regulations introducing the Law on Public Finances (Journal of Laws 2009 No. 157, item 1241, with later amendments). Podstawę prawną gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego stanowią również: The legal basis for the financial management of local self-government entities is: − ustawa z dnia 8 III 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. 2013 poz. 594, z późniejszymi zmianami), − the Law of 8 III 1990 on Gmina Local Government (uniform text Journal of Laws 2013 item 594, with later amendments), − ustawa z dnia 5 VI 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz. U. 2013 poz. 595, z późniejszymi zmianami), − the Law of 5 VI 1998 on Powiat Local Government (uniform text Journal of Laws 2013 item 595, with later amendments), − ustawa z dnia 5 VI 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity Dz. U. 2013 poz. 596, z późniejszymi zmianami), − the Law of 5 VI 1998 on Voivodship Local Government (uniform text Journal of Laws 2013 item 596, with later amendments), − ustawa z dnia 13 XI 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity Dz. U. 2015 poz. 513, z późniejszymi zmianami), − the Law of 13 XI 2003 on Incomes of Local Government Units (uniform text Journal of Laws 2015 item 513, with later amendments), − rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 I 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. 2014 poz. 119), − the Minister of Finances Regulation of 16 I 2014 on Budgetary Reporting (Journal of Laws 2014 item 119), 360 FINANSE PUBLICZNE − rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 III 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (tekst jednolity Dz. U. 2014 poz. 1053). − the Minister of Finances Regulation of 2 III 2010 on Detailed Classification of Incomes, Expenses, Revenues and Expenditures, and Funds from Foreign Resources (uniform text Journal of Laws 2014 item 1053). 4. Dochody i wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego są określane w uchwale budżetowej przez właściwe organy stanowiące na rok kalendarzowy (budżetowy), w terminach i na zasadach określonych w ustawach ustrojowych oraz ustawie o finansach publicznych. 4. Revenue and expenditure of the budgets of local self-government entities are determined in the budgetary law passed by relevant councils for a period of one calendar year (a budgetary year) within the periods and in accordance with the principles set forth in statutory acts and in the Law of Public Finances. Miasto na prawach powiatu realizuje jednocześnie zadania z zakresu działania gminy oraz powiatu i sporządza jeden budżet, w którym określone są poszczególne dochody z uwzględnieniem źródeł dochodów gminy i powiatu oraz wydatki realizowane łącznie przez gminę i powiat. Dlatego też w tablicach dochody i wydatki gmin podane są bez dochodów i wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu, natomiast dochody i wydatki miast na prawach powiatu podane są łącznie z dochodami i wydatkami części gminnej i powiatowej. City with powiat status realizes tasks of gmina as well as powiat. There is one budget drawn up every year, which consists of revenue (income received both by gmina and powiat) as well as expenditure realized jointly by gmina and powiat. Therefore in tables concerning revenue and expenditure of gminas, data for cities with powiat status include revenue of gminas as well as powiats and expenditure of both gmina and powiat are given jointly. 5. Na dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego składają się: 5. Budget revenues of local self-government entities comprise: 1) dochody własne, tj.: 1) own revenue, i.e.: a) udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (tj. podatek dochodowy od osób prawnych i osób fizycznych), a) a) share in taxes which make the revenue of state budget (i.e.: corporate and personal income taxes) b) wpływy z podatków oraz opłat ustalanych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw, w tym podatek od nieruchomości, podatek rolny, leśny, podatek od środków transportowych, podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata skarbowa, opłata eksploatacyjna, opłata targowa, b) receipts from charges and taxes established and collected on the basis of separate acts, including the tax on real estate, the agricultural tax, forest tax, the tax on means of transport, the tax on civil law transactions, treasury fee, royalties for mineral exploration and marketplace stall trading fee, c) dochody z majątku, np. dochody z najmu i dzierżawy, c) revenue from property, i.e. income from renting and leasing, d) środki na dofinansowanie własnych zadań, z innych źródeł; d) funds for the additional financing of own tasks from other sources; 2) dotacje: a) celowe z budżetu państwa na zadania: z zakresu administracji rządowej, własne, realizowane na podstawie porozumień z organami administracji rządowej, 2) allocations: a) appropriated allocations from the state budget for: government administrationrelated tasks, own tasks, task fulfilled on the basis of agreements with bodies of the government administration PUBLIC FINANCE 361 b) przekazane w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz innych środków zagranicznych nie podlegających zwrotowi oraz płatności z budżetu środków europejskich, b) provided under programmes financed from European funds and other not reimbursable foreign funds and payments from the budget of European funds, c) otrzymane z funduszy celowych (od 2011 r. są tylko państwowe fundusze celowe), c) received from the appropriated funds (from 2011 state appropriated funds), d) pozostałe dotacje, w tym realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego; d) other allocations, including allocations based on agreements with bodies of the government administration; 3) subwencja ogólna z budżetu państwa przekazywana wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego dla uzupełnienia ich własnych dochodów, w tym na zadania oświatowe. 3) general subsidy from the state budget transferred to all local self-government budgets for supplementing their own revenue, of which for educational tasks. 6. Wydatki jednostek samorządu terytorialnego dzielą się na majątkowe (w tym inwestycyjne) i bieżące, do których zalicza się m.in.: 6. Expenditure of local government units are divided into: property-related (including investment-related) and current expenditures, such as: − wydatki na wynagrodzenia (wraz z pochodnymi), − expenditure on wages and salaries (including derivatives), − wydatki na zakup materiałów i usług, − expenditure on the purchase of materials and services, − dotacje m.in. dla jednostek organizacyjnoprawnych działających w budżetach jednostek samorządu terytorialnego, − wydatki na obsługę długu, − wydatki z tytułu udzielenia poręczeń i gwarancji. 7. Informacje dotyczące budżetów jednostek samorządu terytorialnego opracowano na podstawie sprawozdań Ministerstwa Finansów. − grants, among others, for organisational and legal units operating within local government units budgets, − expenditure on debt servicing, − expenditure related to granting endorsements and guarantees. 7. Information concerning local self-government entities budgets is compiled on the basis of financial reports of the Ministry of Finance. 362 FINANSE PUBLICZNE TABL. 1 (279). DOCHODY BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG RODZAJÓW REVENUE OF LOCAL SELF-GOVERNMENT ENTITIES BUDGETS BY TYPE WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Gminy Total Gminas a a Miasta na prawach powiatu Cities with powiat status w tys. zł Województwo Powiaty Powiats Voivodship in thous. zl O G Ó Ł E M ................................................ 2005 TOTAL 5110982,7 2722947,6 1245813,2 839573,7 302648,2 2010 8485240,6 4341496,0 1949448,9 1441825,3 752470,4 2013 9745249,3 4789030,6 2562235,0 1393981,5 1000002,2 2014 10455992,7 5014366,7 2657167,9 1452933,3 1331524,8 Dochody własne ................................................... Own revenue 3748640,6 1848685,4 1294742,4 374950,6 230262,2 od osób prawnych ............................................ corporate income tax 199521,4 28531,7 36078,8 5877,9 129033,1 od osób fizycznych .......................................... personal income tax 1353800,1 625415,1 513709,3 170810,1 43865,5 Podatek od nieruchomości ...................................... Tax on real estate 752305,1 490951,1 261354,0 x x Podatek rolny .......................................................... Agricultural tax 150458,8 148617,2 1841,6 x x Podatek od środków transportowych ...................... Tax on means of transport 50699,0 33244,9 17454,2 x x Podatek od czynności cywilnoprawnych ................. Tax on civil law transactions 57161,3 30199,1 26962,1 x x Opłata skarbowa ..................................................... Treasury fee 21633,8 10697,7 10936,1 x x Dochody z majątku .................................................. Revenue from property 249239,8 90281,0 136239,7 14993,5 7725,7 69755,9 41560,5 18954,2 6669,2 2572,1 69588,4 44263,0 8105,1 3599,0 13621,3 w tym: of which: Udział w podatku dochodowym: Share in income tax: w tym dochody z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze ............ of which income from renting and leasing as well as agreements with a similar character Środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z innych źródeł ........................................... Funds for additional financing of own tasks from other sources a Bez dochodów gmin mających również status miasta na prawach powiatu. a Excluding revenue of gminas which are also cities with powiat status. PUBLIC FINANCE TABL. 1 (279). 363 DOCHODY BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG RODZAJÓW (dok.) REVENUE OF LOCAL SELF-GOVERNMENT ENTITIES BUDGETS BY TYPE (cont.) WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Gminy Total Gminas a a Miasta na prawach powiatu Cities with powiat status w tys. zł Powiaty Powiats Województwo Voivodship in thous. zl Dotacje ogółem .................................................... Total allocations 3285645,5 1378916,3 640530,2 423475,0 842724,1 Dotacje celowe ....................................................... Appropriated allocations 1859009,8 1004183,9 342265,7 343573,0 168987,2 z budżetu państwa ........................................... from the state budget: 1679673,0 941946,1 303667,6 278745,6 155313,7 z zakresu administracji rządowej ............. for government administration tasks 1194658,3 662668,4 220423,1 207914,0 103652,8 własne ...................................................... for own tasks 483740,3 278690,3 82899,8 70489,3 51660,9 1274,5 587,4 344,7 342,3 – 66593,5 45231,6 7718,9 13231,1 411,8 53246,6 9855,2 29814,1 6727,9 6849,4 59496,7 7151,0 1065,0 44868,4 6412,3 Dotacje z paragrafów 200 i 620 b ........................... Allocations from paragraphs 200 i 620 b 1426635,7 374732,3 298264,6 79902,0 673736,8 Subwencja ogólna z budżetu państwa .................. General subsidies from the state budget 3421706,5 1786765,1 721895,2 654507,7 258538,5 W tym część oświatowa ............................................ Of which educational part 2344261,2 1165435,5 672029,0 458935,5 47861,1 na zadania: for tasks: realizowane na podstawie porozumień z organami administracji rządowej ........ realized on the basis of agreements with government administration bodies na działania realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego ................................................ for tasks realized on the basis of agreements between local self-government entities otrzymane z państwowych funduszy celowych received from state appropriated funds z tytułu pomocy finansowej udzielanej między jednostkami samorządu terytorialnego na dofinansowanie własnych zadań .................. for financial assisance beetween local selfgovernment entities for additional financing of own tasks a Bez dochodów gmin mających również status miasta na prawach powiatu. b Klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych. a Excluding revenue of gminas which are also cities with powiat status. b Of the classification of budget revenue and expenditure. 364 FINANSE PUBLICZNE TABL. 2 (280). DOCHODY BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG DZIAŁÓW W 2014 R. REVENUE OF LOCAL SELF-GOVERNMENT ENTITIES BUDGETS BY DIVISION IN 2014 WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Gminy Total Gminas a a Miasta na prawach powiatu Cities with powiat status w tys. zł O G Ó Ł E M .......................................................... TOTAL Powiaty Powiats Województwo Voivodship in thous. zl 10455992,7 5014366,7 2657167,9 1452933,3 1331524,8 Rolnictwo i łowiectwo ............................................. Agriculture and hunting 260497,8 142338,3 69,7 42187,2 75902,6 Transport i łączność ............................................... Transport and communication 881271,2 106098,8 338959,4 76508,1 359705,0 Gospodarka mieszkaniowa .................................... Dwelling economy 274454,6 101029,3 144563,4 21279,1 7582,8 Działalność usługowa ............................................. Service activity 52949,0 2578,9 6747,5 30441,0 13181,6 Administracja publiczna .......................................... Public administration 98729,3 45946,2 14334,6 23460,4 14988,1 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa ..................................................................... Public safety and fire care 122153,2 6394,4 52556,7 63202,1 – Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem .................................................................. Income taxes from legal persons, natural persons and other organizational units without legal personality and expenses associated with their intake 2763223,8 1456204,3 920042,9 213678,8 173297,8 Oświata i wychowanie ............................................ Education 224117,9 145716,9 50148,5 28189,3 63,2 Ochrona zdrowia .................................................... Health care 139248,6 384,3 20316,6 75431,1 43116,6 Pomoc społeczna ................................................... Social assistance 1086911,8 711959,2 208893,9 157327,2 8731,5 Edukacyjna opieka wychowawcza.......................... Educational care 46386,6 33598,9 7349,3 5419,8 18,6 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska ...... Municipal economy and environmental protection 387383,9 308147,7 73744,0 5174,0 318,3 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego ........... Culture and national heritage 66361,0 31426,9 22936,3 221,0 11776,7 Kultura fizyczna i sport ........................................... Physical education and sport 61764,2 24327,4 36679,7 753,7 3,3 w tym: of which: a Bez dochodów gmin mających również status miasta na prawach powiatu. a Excluding revenue of gminas which are also cities with powiat status. PUBLIC FINANCE TABL. 3 (281). 365 WYDATKI BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG RODZAJÓW EXPENDITURE OF LOCAL SELF-GOVERNMENT ENTITIES BUDGETS BY TYPE WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Gminy Total Gminas Miasta na prawach powiatu a Cities with powiat status a w tys. zł O G Ó Ł E M ................................................ 2005 TOTAL 2010 Powiaty Powiats Województwo Voivodship in thous. zl 5165706,1 2676370,2 1265934,5 857819,2 365582,2 9338507,4 4918039,8 2130686,6 1522555,4 767225,6 2013 9752574,7 4702136,7 2628554,1 1382074,4 1039809,4 2014 10914223,6 5084646,7 2871260,9 1473097,4 1485218,6 Wydatki bieżące ................................................... Current expenditure 8032096,4 4129995,0 2117387,3 1222175,6 562538,5 801050,4 279774,5 261844,6 60365,0 199066,2 14477,1 7893,0 5427,5 1156,6 – Świadczenia na rzecz osób fizycznych ................. Benefits for natural persons 1053834,7 780973,8 212109,5 55000,9 5750,4 Wydatki bieżące jednostek budżetowych .............. Budget revenues of local self-government entities 6022299,1 3002020,1 1590660,4 1087499,3 342119,3 wynagrodzenia ................................................ wages and salaries 3308849,9 1675566,7 858095,4 633043,4 142144,4 w tym osobowe ............................................ of which personal 2988923,1 1506983,9 781247,8 570613,8 130077,7 pochodne od wynagrodzeń b ........................... derivatives from wages and salaries b 610569,9 322060,5 153504,9 109462,3 25542,1 zakup materiałów i usług ................................. purchase of materials and services 1641946,9 766359,0 489070,3 227757,5 158760,1 wydatki na obsługę długu ................................ expenditures on debt servicing 116927,3 47147,2 41483,1 13783,8 14513,2 w tym wypłaty z tytułu gwarancji i poręczeń . of which payments related to guarantees and endorsements 773,9 – – 676,7 97,2 Wydatki majątkowe .............................................. Property expenditure 2882127,2 954651,6 753873,7 250921,8 922680,1 W tym inwestycyjne c .............................................. Of which investment expenditure c 2829973,5 947615,1 718936,5 250741,8 912680,1 w tym: of which: Dotacje ................................................................... Allocations w tym dla samorządowych zakładów budżetowych ................................................................ of which for self-government budgetary establishments w tym: of which: a Bez wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu. b Obejmują składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy oraz składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych. c Łącznie z dotacjami na finansowanie zadań inwestycyjnych samorządowych zakładów budżetowych. a Excluding expenditure of gminas which are also cities with powiat status. b Include contributions to compulsory social security and the Labour Fund as well as contribution to the Bridging Pension Fund. c Including allocations for financing investment tasks of self-government budgetary establishments. 366 FINANSE PUBLICZNE TABL. 4 (282). WYDATKI BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WEDŁUG DZIAŁÓW W 2014 R. EXPENDITURE OF LOCAL SELF-GOVERNMENT ENTITIES BUDGETS BY DIVISION IN 2014 WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Gminy Total Gminas a a Miasta na prawach powiatu Cities with powiat status w tys. zł O G Ó Ł E M .......................................................... TOTAL Powiaty Powiats Województwo Voivodship in thous. zl 10914223,6 5084646,7 2871260,9 1473097,4 1485218,6 Rolnictwo i łowiectwo ............................................. Agriculture and hunting 325006,7 188061,2 106,9 42401,6 94437,0 Transport i łączność ............................................... Transport and communication 2003114,8 455505,8 675441,2 232801,4 639366,4 Gospodarka mieszkaniowa .................................... Dwelling economy 128065,9 81471,0 31862,7 7894,1 6838,0 Działalność usługowa ............................................. Service activity 63202,6 12233,9 7091,6 22548,7 21328,4 Administracja publiczna .......................................... Public administration 953562,4 525154,3 157781,1 157445,8 113181,1 186410,4 57286,6 63191,0 63894,8 2038,0 Obsługa długu publicznego .................................... Public debt servicing 117533,3 47712,8 41504,1 13803,2 14513,2 Oświata i wychowanie ............................................ Education 3278032,9 1890016,5 932533,8 407748,4 47734,2 Ochrona zdrowia .................................................... Health care 212149,5 21515,4 33613,2 78707,8 78313,0 Pomoc społeczna ................................................... Social assistance 1437218,8 867028,7 326064,1 232387,1 11738,9 Edukacyjna opieka wychowawcza ......................... Educational care 281612,4 77822,6 92473,0 108806,0 2510,7 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska ...... Municipal economy and environmental protection 602673,0 451713,0 145337,9 3216,8 2405,3 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego ........... Culture and national heritage 470930,2 191641,2 123346,0 7731,7 148211,3 Kultura fizyczna i sport ........................................... Physical education and sport 274059,8 95300,2 172572,1 2197,1 3990,4 w tym: of which: Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa ..................................................................... Public safety and fire care a Bez wydatków gmin mających również status miasta na prawach powiatu. a Excluding expenditure of gminas which are also cities with powiat status. PUBLIC FINANCE TABL. 5 (283). 367 PRZYCHODY I KOSZTY SAMORZĄDOWYCH ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH REVENUE AND COSTS OF SELF-GOVERNMENT BUDGETARY ESTABLISHMENTS WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Gminy Total Gminas a a Miasta na prawach powiatu Cities with powiat status w tys. zł Przychody ................................................... 2013 Revenue 2014 Województwo Powiaty Powiats Voivodship in thous. zl 186303,9 97198,5 86082,0 3023,4 – 188272,3 97098,0 86653,7 4520,6 – 131865,6 69955,9 59979,9 1929,8 – 14125,7 7541,8 5427,5 1156,4 – 183099,1 95793,4 83947,6 3358,1 – 185974,7 95941,3 85519,8 4513,6 – Materiały i usługi .................................................... Materials and services 80012,4 33534,4 44996,6 1481,4 – Podatek dochodowy od osób prawnych ................ Corporate income tax 1702,5 404,7 1297,8 – – 485,9 485,9 – – – w tym: of which: Przychody ze sprzedaży wyrobów, składników majątkowych i usług ............................................ Revenue from sale of products, asset components and services Dotacje z budżetów jednostek samorządu terytorialnego b ............................................................. Allocations from local self–government entities budgets b Koszty .......................................................... 2013 Costs 2014 w tym: of which: Wpłata nadwyżek do budżetów jednostek samorządu terytorialnego ............................................ Surplus payments to local self-government entities budgets a Bez przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych gmin mających również status miasta na prawach powiatu. b Łącznie z dotacjami z budżetu państwa oraz płatnościami w ramach budżetu środków europejskich. a Excluding revenue and costs of self-government budgetary establishments of gminas which are also cities with powiat status. b Including allocations from the state budget as well as payments within the European funds budget.