Prof. dr hab. Magdalena Marszał

Prowadzący:
Prof. dr hab. Magdalena Marszał-Wiśniewska
Tytuł seminarium:
Indywidualne perspektywy postrzegania czasu i ich wpływ na
funkcjonowanie człowieka
Opis i cele przedmiotu:
To, jak postrzegamy czas (jaką mamy perspektywę postrzegania czasu) niewątpliwie wpływa na
różne aspekty naszego życia. Można powiedzieć, że owa perspektywa postrzegania czasu jest soczewką,
przez którą odbieramy świat, w nim działamy i podejmujemy codzienne decyzje. Ludzie mają tendencje
do rozwijania i nadużywania konkretnej perspektywy czasowej - np. skupiania się na przyszłości,
teraźniejszości czy przyszłości. Dotychczasowe badania pokazują, między innymi, że ludzie zorientowani
na przyszłość odnoszą na ogół większe sukcesy zawodowe i akademickie i lepiej się odżywiają, ale też
mają mniejszą gotowość do poświęcania się działaniom altruistycznym. Z kolei, ludzie zorientowani na
teraźniejszość – podejmują więcej zachowań ryzykownych (związanych z seksem, hazardem czy
nadużywaniem narkotyków i alkoholu).
Jakkolwiek psychologiczne badania nad wpływem indywidualnego sposobu postrzegania czasu na
funkcjonowanie człowieka prowadzone są na świecie już od blisko dwóch dekad, to nadal wymagają one
pogłębienia, zwłaszcza na gruncie polskim. Nadal bez jednoznacznych odpowiedzi pozostają pytania
dotyczące różnic indywidualnych w zakresie sposobów postrzegania czasu oraz wpływu owego
postrzegania na różne (dotychczas nie badane) aspekty funkcjonowania człowieka.
Efekty kształcenia realizowane w ramach seminarium magisterskiego:
Seminarium magisterskie I (semestr I)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego I
Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę z zakresu problematyki
przygotowywanej pracy magisterskiej
Na podstawie przeczytanej literatury potrafi sformułować i uzasadnić hipotezy
badawcze
Student jest świadomy, jaki jest stan jego wiedzy oraz ma zdaje sobie sprawę z
potrzeby jej poszerzania i aktualizowania
K_U06
Zadanie
Dyskusje,
Analiza literatury
Dyskusje
K_K01
Dyskusje
K_W08
Zadanie
Dyskusje
K_W02
Seminarium magisterskie II (semestr II)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego II
Wie, jak tworzyć i weryfikować narzędzia badawcze, a także wie jak dobierać i
stosować narzędzia dostępne, aby uzyskiwać wiarygodne dane
Potrafi przygotować narzędzia potrzebne do przeprowadzenia zaplanowanych
badań
Potrafi zaplanować swoją pracę.
K_U08
K_K05
Prezentacja metody
badawczej
Dyskusje
K_W07
Zadanie
Dyskusje
Seminarium magisterskie III (semestr III)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego III
Student wie, jak zaplanować i przeprowadzić badanie zgodnie ze standardami
metodologicznymi oraz w jaki sposób analizować dane pochodzące z
przeprowadzonego badania
Student potrafi wyszukiwać, interpretować oraz wyjaśnić uzyskane wyniki
będące odwzorowaniem realnych sytuacji psychologicznych
K_U02
Student ma świadomość odpowiedzialności za prowadzone badania i za osoby
badane, odpowiedzialnie podejmuje decyzje
K_K08
Dyskusje,
omówienie
wyników badań
Dyskusje
K_W13
Zadanie
Dyskusje
Seminarium magisterskie IV (semestr IV)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego IV
Student wie, jak należy przygotować i napisać pracę magisterską (zasady
etyczne, formalne i merytoryczne)
Student potrafi przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki,
przeprowadzić ich dyskusję zgodnie z obowiązującymi go zasadami etyki i
względami formalnymi
Potrafi napisać pracę magisterską
Świadomie stosuje się do zasad etyki zawodowej i w ich świetle rozpatruje
napotykane trudności w realizacji projektu
K_U07
K_U12
K_K07
Napisanie i złożenie
pracy magisterskiej
Dyskusje
Tematyka i przykładowe pytania badawcze:
Seminarium magisterskie poświęcone jest problematyce sposobów postrzegania czasu, tj: (1)
różnic indywidualnych w zakresie perspektyw postrzegania czasu oraz (2) wpływu perspektyw
postrzegania czasu na różne aspekty funkcjonowania człowieka. Problematyka ta może być interesująca
dla studentów wszystkich specjalności i może być dostosowana do ich zainteresowań i doświadczeń
praktycznych. Celem seminarium magisterskiego jest próba udzielenia odpowiedzi, między innymi, na
takie pytania, jak:
1. Jakie są różnice indywidualne w zakresie perspektyw postrzegania czasu? Chodzi tu przede
wszystkim o różnice między osobami o różnym temperamencie, osobowości, różnej inteligencji (w tym
inteligencji emocjonalnej), różnym chronotypie (czyli różnice między tzw. „sowami” i „skowronkami”).
Pytanie to wydaje się szczególnie interesujące dla studentów zainteresowanych psychologią różnic
indywidualnych.
2. Czy są różnice indywidualne w zakresie perspektywy postrzegania czasu u osób o różnych
zaburzeniach w funkcjonowaniu (np. (1) depresji, lęku, chorób psychicznych, (2) osób uzależnionych od
alkoholu, narkotyków, hazardu, seksu, (3) osób o nieefektywnych sposobach radzenia sobie ze stresem,
czy (4) osób o różnej podatności na doświadczania stresu post-traumatycznego)? Czy i jakie
oddziaływania terapeutyczne mogą zmienić orientację czasową? Czy tzw. zrównoważona perspektywa
postrzegania czasu jest istotnym czynnikiem dobrostanu osoby? Pytania te wydają się szczególnie
ciekawe dla studentów interesujących się psychologią kliniczną.
3. Czy są różnice indywidualne w zakresie perspektywy postrzegania czasu u osób różniących się
funkcjonowaniem społecznym ( tj. np. różniących się przynależnością do określonej partii politycznej,
różniących się stylami zarządzania w instytucjach, poziomem wypalenia zawodowego). Pytania te
wydają się szczególnie ciekawe dla studentów interesujących się psychologią społeczną i psychologią
ekonomiczną.
3. Jak różnice w zakresie indywidualnej perspektywie postrzegania czasu wpływają na takie
aspekty funkcjonowania człowieka jak, formułowanie celów życiowych, podejmowanie decyzji czy sposób
przetwarzania informacji (w tym tzw. fałszywych wspomnień). Jest to pytanie dla osób gotowych podjąć
się pracy łączącej badania eksperymentalne z badaniami kwestionariuszowymi.
4. Jak osoby z różnych środowisk (np. rodzinnych, szkolnych) różnią się perspektywą postrzegania
czasu. Czy różnice w sukcesach szkolnych lub akademickich zależne są od indywidualnych orientacji
czasowych? Pytania te wydają się szczególnie ciekawe dla osób zainteresowanych problematyką
wychowawczą/rozwojową.
Wymagania wobec uczestników seminarium:
Zapraszam do seminarium osoby, które:
- interesują się wyżej zasygnalizowanymi problemami i chcą łączyć kwestie teoretyczne
z istotnymi problemami życia codziennego;
- nie oczekują gotowych, sprawdzonych wcześniej rozwiązań;
- posiadają co najmniej bierną znajomość języka angielskiego;
- lubią i potrafią wyszukiwać informacji w internecie (Ebsco; Psychlit);
- potrafią pracować w zespole.
Seminarium zaadresowane jest do studentów stacjonarnych wszystkich specjalności oraz wszystkich
studentów studiów zaocznych, którym odpowiada termin spotkań.
Wstępny harmonogram pracy i warunki zaliczenia:
Semestr zimowy IV roku. Eksploracja literatury przedmiotu, zakończona sformułowaniem
tematu pracy i przygotowywaniem szczegółowego projektu badań wraz
z opracowaniem ostatecznej procedury badawczej;
Warunkiem zaliczenia jest złożenie szczegółowego projektu badań.
Semestr letni IV roku. Zebranie materiału empirycznego (przeprowadzenie badań zasadniczych);
Warunkiem zaliczenia jest przeprowadzenie badań i dostarczenie zapisu
elektronicznego wszystkich danych z badań.
Semestr zimowy V roku. Analiza danych, opracowanie wyników badań;
Warunkiem zaliczenia jest złożenie części pracy dotyczącej analizy
wyników badań.
Semestr letni V roku. Napisanie pracy magisterskiej;
Warunkiem zaliczenia jest złożenie ostatecznej wersji pracy magisterskiej
do daty wyznaczonej przez Dziekanat.
Realizacja powyższego harmonogramu gwarantuje skończenie seminarium magisterskiego i
obronę pracy magisterskiej w wymaganym terminie.
Podstawowa literatura do zajęć:
Nosal, C. S. (2000). Czas jako wymiar regulacji zachowania. Problemy psychologii temporalnej. W: J.
Brzeziński i S. Kowalik (red.) O różnych sposobach uprawiania psychologii (s. 106-130). Poznań:
Zysk i S-ka.
Nosal, C. S. (2003). Temperament i temporalność. W: M. Marszał-Wiśniewska, T. Klonowicz i M.
Fajkowska-Stanik, M. (red.), Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia (s. 198-211).
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nosal, C, S. i Bajcar, B. (1999). Kwestionariusz Orientacji Temporalnej. AION – 99. Podręcznik metody.
Maszynopis niepublikowany. Wrocław.
Nosal, C, S. i Bajcar, B. (1999). Czas w umyśle. Perspektywa temporalna a wskaźniki zachowań
strategicznych. Czasopismo Psychologiczne, 5. 1. 55-68.
Sędek, G. i Bedyńska, S. (Red.) (2010). Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu.
Warszawa: PWN.
Zimbardo, P.G. i Boyd, J. N. (1999). Putting time in perspective: a valid, reliable individual-differences
metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.
Zimbardo, P.G. i Boyd, J. N. (2009). Paradoks czasu. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zimbardo, P.G., Sword, R. M. i Sword, R. K.M. (2013). Siła czasu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Informacje na temat Kwestionariusza Postrzegania Czasu Zimbardo (The Time Perspective Inventory) i
jego zastosowań – WWW.timeperspective.com
Biogram Promotora:
Magdalena Marszał-Wiśniewska – prodziekan Wydziału Psychologii; kierownik Katedry Psychologii
Różnic Indywidualnych; redaktor naczelny „Studiów Psychologicznych”. Główne obszary zainteresowań:
(1) psychologia różnic indywidualnych, (2) psychologia i psychopatologia osobowości (zaburzenia i
optymalizacja funkcjonowania), (3) mechanizmy kontroli wolicjonalnej, (4) problematyka nastroju – jego
uwarunkowań, dynamiki, regulacji i zaburzeń., (4) perspektywy postrzegania czasu.
Autorka książek „Siła woli a temperament” i „Wytrwałość w działaniu. Wyznaczniki sytuacyjne i
osobowościowe” oraz licznych artykułów i rozdziałów w książkach z zakresu: (a) kontroli wolicjonalnej i
technik jej badania, (b) struktury osobowości („Wielka Piątka”), (c) funkcjonowania człowieka w
sytuacjach trudnych, (d) nastroju – jego dynamiki, regulacji oraz (e) indywidualnych i środowiskowych
uwarunkowań zaburzeń nastroju. Aktualnie prof. M. Marszał-Wiśniewska włączyła w obszar swoich
zainteresowań badawczych problematykę perspektyw postrzegania czasu ( tj. różnic indywidualnych w
zakresie perspektyw postrzegania czasu oraz wpływu owych perspektyw na funkcjonowanie człowieka).
Prof. M. Marszał-Wiśniewska łączy działalność naukową i dydaktyczną z pracą
psychoterapeutyczną i trenerską (posiada rekomendację trenerską Polskiego Towarzystwa
Psychologicznego). Specjalizuje się w krótkoterminowej terapii (głównie terapii Ericksonowskiej) oraz
terapii uzależnień.