Zasady przyznawania obrońcy z urzędu i inne zmiany po

Zmiana art. 603 kpc - kuratora dla osoby prawnej będzie ustanawiał
sąd rejestrowy, w okręgu którego osoba ta ma lub miała ostatnią
siedzibę, nie jak dotychczas sąd opiekuńczy. Sąd rejestrowy będzie
mógł wszcząć postępowanie z urzędu, a postanowienie
w przedmiocie ustanowienia kuratora będzie skuteczne i wykonalne
z chwilą ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania.
Zmiana art. 735 kpc - w postępowaniu zabezpieczającym,
w sprawie, którą Sąd rozpoznaje w składzie trzyosobowym,
w przypadku niecierpiącym zwłoki postanowienie w przedmiocie
udzielenia zabezpieczenia może być wydane w składzie jednego
sędziego.
Stosownie do treści ustawy nowelizującej, w sprawach wszczętych
przed dniem wejścia w życie nowelizacji (19 kwietnia 2010 r. ) , aż
do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, stosowane
będą przepisy dotychczasowe, z wyjątkami przewidzianymi
w ustawie.
Opracował: Maciej Bandelak, doradca PORSO
Zasady przyznawania
obrońcy z urzędu i inne
zmiany po nowelizacji
Kodeksu Postępowania
Cywilnego
Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 16.06.2008r. uznał, że
przepis art. 117 par. 1 stanowiący o przyznawaniu obrońcy z urzędu
w części brzmiącej „zwolniona od kosztów sądowych w całości lub
części” jest niezgodny z Konstytucją. W związku z tym wyrokiem
ustawodawca przygotował odpowiednią zmianę przepisów, która
wejdzie w życie w dniu 19 kwietnia 2010 r. Zmiana ta będzie bardzo
istotna z punktu widzenia osób, których nie stać na opłacenie
profesjonalnego pełnomocnika, tym samym uznajemy za istotne by
zmiany te zwięźle omówić.
Przepisy przed zmianą
ul. Fredry 4/58
Tel: 0-17 86 20 122
[email protected]
www.porso.yoyo.pl
Ulotka sfinansowana
Przez Instytut
Spraw Publicznych
ze środków PolskoAmerykańskiej
Fundacji Wolności w ramach programu
„Obywatel i Prawo V”
Do 19 kwietnia obowiązują przepisy sprzed nowelizacji, a więc
zgodnie z art. 117 par. 1 „strona zwolniona przez Sąd od kosztów
sądowych w całości lub części ma prawo zgłosić, na piśmie lub ustnie
do protokołu, wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy
prawnego”. Oznacza to, że strona, która nie została zwolniona choćby
w części od kosztów sądowych nie ma możliwości ubiegania się o
pełnomocnika z urzędu.
Takie brzmienie przepisu zostało zakwestionowane przez Trybunał
Konstytucyjny. TK uznał, że (w wielkim skrócie) jest to
niesprawiedliwa regulacja i dostęp do obrońcy z urzędu powinien
być szerszy.
Przepisy po nowelizacji
17 grudnia 2009 r. Sejm uchwalił zmianę przepisów Kodeksu
Postępowania Cywilnego, w których dostosowując się do wyroku
Trybunału Konstytucyjnego zmienia zasady przyznawania obrońcy z
urzędu. Podstawowa zmiana dotyczy kręgu osób, które mogą ubiegać
się o takiego pełnomocnika. Od momentu wejścia w życie
zmienionych przepisów (19 kwietnia 2010 r.) prawo do ubiegania się o
obrońcę z urzędu będą mieli nawet ci, którzy nie zostali zwolnieni od
kosztów sądowych, warunkiem będzie wykazanie, że nie jest się w
stanie ponieść kosztów pomocy prawnej.
Ponadto prawo do starania się o obrońcę z urzędu zyskają osoby
prawne i jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznaje zdolność
sądową (o ile również wykażą, że nie są w stanie ponieść kosztów
wynagrodzenia adwokata bądź radcy prawnego).
Drugą istotną sprawą jest prawo do wskazania konkretnie z imienia
i nazwiska adwokata bądź radcy, którego strona będzie chciała
powołać. Wyznaczenie będzie odbywało się w miarę możliwości
i w porozumieniu z danym pełnomocnikiem.
Nowelizacja wprowadza również inne zmiany. Te najważniejsze
wyszczególnione są poniżej.
CO NOWEGO PO NOWELIZACJI
- możliwość występowania o obrońcę z urzędu stronie nie zwolnionej
od kosztów sądowych
- możliwość występowania o obrońcę z urzędu przez osobę prawną
lub jednostkę organizacyjną, której ustawa przyznaje zdolność sądową
- możliwość wszczęcia przez sąd dochodzenia jeśli poweźmie
wątpliwość co do rzeczywistego stanu majątkowego strony ubiegającej
się o obrońcę z urzędu
- możliwość wskazania konkretnego pełnomocnika, który miałby
zastępować stronę
- możliwość doręczania pism poprzez innego operatora pocztowego
niż operator publiczny oraz przez osoby zatrudnione w sądzie
- rozszerzono zakres osób mogących doręczać pisma bezpośrednio
stronie przeciwnej o rzecznika patentowego oraz radcę Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa (regulacja ta nie dotyczy wniesienia
pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu
od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, wniosku
o zabezpieczenie powództwa, skargi o wznowienie postępowania,
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia oraz skargi na orzeczenie referendarza sądowego.
Powyższe pisma procesowa należy składać w Sądzie wraz z odpisami
dla strony przeciwnej)
POZOSTAŁE ZMIANY TO MIĘDZY INNYMI:
Zmiana art. 163 § 1 kpc - zmiana górnej granicy grzywny orzekanej,
jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości - 5.000
zł zamiast dotychczasowej kwoty 1.000 zł.
Zmiana art. 326 § 1 kpc - zmiana regulacji dotyczącej odraczania
ogłaszania wyroku w sprawie zawiłej - znowelizowany przepis
przewiduje możliwość jedynie jednorazowego odroczenia.
Zmiana art. 545 kpc - zniesienie górnej granicy grzywny w przypadku
złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub
lekkomyślnie. Stosownie do znowelizowanego art. 163 § 1 kpc, Sąd
będzie zatem mógł orzec grzywnę w wysokości do 5.000 zł ( do tej
pory art. 545 kpc przewidywał możliwość orzeczenia grzywny
w wysokości do 1.000 zł ).
Dodano art. 5601 stanowiący, iż w sprawach o ubezwłasnowolnienie
oraz w sprawach o uchylenie oraz zmianę ubezwłasnowolnienia Sąd
może z urzędu ustanowić dla osoby, której dotyczy stosowny wniosek
lub dla osoby ubezwłasnowolnionej, profesjonalnego pełnomocnika
nawet bez wniosku takiej osoby, jeżeli osoba ta ze względu na stan
zdrowia psychicznego jest niezdolna do złożenia wniosku, a Sąd uzna
udział adwokata lub radcy prawnego za potrzebny.